ZEELAND EN ZIJN WATERWEGEN
LANGS DE SCHELDESTROMEN.
„De Bezetting-' voor de tv en als pockets
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 16 JUNI 1962
76e Jaargang no. 37
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
HoofdredaktieJ. G. VINK,
Redaktie en AdministratieAxel, Markt 12, tel. 0 1155- 646, postbus 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. C. VINK
Zeeland is nu eenmaal een provincie de naam zegt het trouwens al
die uit zee en uit land bestaat. Ómdat zo'n groot percentage van de provincie
water is, kan het moeilijk anders of de waterstaatsaangelegenheden komen vaak
ter sprake.
Ten gerieve van onze lezeressen en lezers laten wij hieronder een samen
vatting volgen van hetgeen in de afgelopen week over de Zeeuwse waterstaats
aangelegenheden bekend is geworden.
AXELSE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 10 cent
Kwartaal - abonnement
Axel binnen de kom 1,25. Andere plaatsen 1,75,
Buitenland 2,
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per
Bi] kontrakten belangrijke reduktie.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per
Kleine Advertentiën 1-5 regels 1.-
iedere regel meer 12 cent extra.
Bij de behandeling van de begroting van Verkeer
en Waterstaat zijn door verschillende leden van
de Eerste Kamer diverse Zeeuwse problemen aan
de orde gesteld.
De Westerschelde.
Gepleit werd voor een voortzetting van de studie
over een vaste oeververbinding over of onder de
Westerschelde. Nogmaals werd erop gewezen, dat
deze verbinding noodzakelijk zal worden als ver
bindende schakel tussen de Randstad Holland via
de Oosterscheldebrug en België en Frankrijk. Dit
zal nog sterker gaan spreken, wanneer de tunnel
onder het Kanaal Engeland met Frankrijk zal heb
ben verbonden, zo werd betoogd.
De minister, drs. H. A. Korthals, hield echter
het been stijf en antwoordde, dat hij thans geen
reden ziet om het zwaar belaste waterstaatsappa
raat ook nog te belasten met een verdere studie
hierover. We mogen niet vergeten, zo zei hij, dat
dit een project is van enkele honderden miljoenen
guldens. Niettemin wilde de minister de ontwikke
ling rond de Kanaaltunnel tussen Engeland en
Frankrijk nauwlettend volgen met het oog op de
vaste oeververbinding.
Mogen wij daaruit concluderen, dat alle hoop
nog niet verloren is
Bijdragewet Deltawerken.
Opnieuw werd er bij de minister op aangedron
gen om spoed te betrachten met de behandeling van
de Bijdragewet Deltawerken, omdat de belangheb
benden moeten weten, waar zij wat de hun toe
komende uitkeringen betreft aan toe zijn.
De minister gaf toe, dat hij had verwacht, dat
het ontwerp van deze wet eerder in behandeling
had kunnen komen. Hij beloofde echter, dat het
ontwerp van wet binnenkort zou. worden ingediend.
Veerverbinding Kruiningen - Perkpolder.
Ook werd nog gewezen op de noodzaak van het
verbeteren van de veerverbinding Kruiningen
Perkpolder. Daartoe zou het veerplein te Perk
polder. moeten worden verbeterd, terwijl ook een
nieuwe, gote veerboot zou dienen te worden ge
bouwd.
De minister antwoordde daarop, dat deze ver
binding op betrekkelijk korte termijn zal worden
verbeterd. Met Gedeputeerde Staten is in beginsel
overeenstemming bereikt over een nieuwe open
veerboot van 100 meter lang met passagiersacco-
modatie. Voor de totale verbetering is een bedrag
van 22 miljoen gulden nodig. En dat kan de
minister ook niet een, twee, drie uit zijn mouw
schudden
De waterschappen.
Enige tijd geleden is er tamelijk grote onrust
ontstaan bij de polder- en waterschapsbesturen over
uitlatingen, waaruit kon worden opgemaakt, dat
een gedeelte van de taak van deze organen door
rijkswaterstaat zou worden overgenomen.
De minister heeft in zijn antwoord gezegd, dat
hij geen aanleiding ziet zijn standpunt te bepalen,
nu hij wacht op het advies van de Raad voor de
Waterstaat. Het is echter bepaald niet zo, zo ver
volgde hij, dat aan de waterschappen iets zal wor
den ontnomen, dat geheel of gedeeltelijk tot het
huishouden van de waterschappen behoort. De
oeverbescherming in rijkswater is volgens hem een
andere zaak. Hier is sprake van een tweeledige
functie. De minister zegde echter toe, dat de ge
rechtvaardigde belangen van de waterschappen
niet uit het oog zullen worden verloren.
Zeehavens.
De minister stond nog uitvoerig stil bij het vraag
stuk van de zeehavens. De uitvoering van de aan
leg van de havens van Temeuzen en in het Zuid-
Sloe zal voorrang krijgen op het Kreekrakplan.
Wat dit laatste betreft, kunnen wij berichten, dat
door Rijkswaterstaat te Middelburg worden aan
besteed de tweede fase van de kanaalverbredings-
werken. Deze tweede fase bestaat uit het maken
van voorhavens te Temeuzen ten zuiden van de
toekomstige nieuwe zee- en binnenvaartsluizen, het
eerste gedeelte van de werkelijke kanaalverbre-
dingswerken van Temeuzen tot aan Sluiskil, het
leggen van de nieuwe rijksweg van Temeuzen naar
Sluiskil en de verlegging van de rijkswaterleiding.
Tenslotte is in het bestek opgenomen de aanleg
van de rondweg om Sluiskil en het storten van
grond voor de opritten van de nieuw aan te leggen
brug.
De aanbesteding zal plaats vinden op 4 juli aan
staande.
Deze werkzaamheden zullen ongeveer drie jaar
in beslag nemen.
Door de verbreding en verdieping van dit ge
deelte van het kanaal zal ongeveer 6 miljoen ku
bieke meter baggerspecie moeten worden verwerkt
De veerboten.
In aansluiting op het hierobven opgenomen be
richt, dat voor de veerdienst PerkpolderKruinin
gen een open veerpont van 100 meter lengte zal
worden gebouwd, kunnen wij nog mededelen, dat
op het veer BreskensVlissingen een derde boot
van het type „Prinses Beatrix'' en „Prinses Irene"
in dienst zal worden genomen. Gedeputeerde Sta
ten verwachten, dat zij nog dit jaar machtiging
zullen ontvangen om dit schip bestedingsklaar te
doen maken. Deze veerboot zou dan medio 1964
in de vaart moeten worden gebracht.
De totale kosten voor beide vaartuigen worden
geschat op 9 miljoen gulden.
Het Land van Saeftinge.
Dat verschillende autoriteiten het wachten op de
inpoldering, of liever het steeds uitstellen van deze
inpoldering moe beginnen te worden, blijkt wel uit
het feit, dat de gemeenteraden van Clinge, Graauw
en Langendam, Hulst en Sint Jansteen een telegram
tot de minister van Verkeer en Waterstaat hebben
gezonden, waarin met grote aandrang wordt ver
zocht te bevorderen, dat de indijking van het Land
van Saeftinge zonder uitstel ter hand wordt geno
men. Afschriften van het telegram zijn verzonden
aan Gedeputeerde Staten van Zeeland, aan de
Zeeuwse Kamerleden en aan de voorzitters van de
Eerste en de Tweede Kamer, alsmede aan een aan
tal Nederlandse dagbladen.
Het in te dijken gebied is overrijp voor agra
rische cultuur. Verder uitstel kan alleen maar na
delig werken. Met de indijking, zo zegt het tele
gram, zouden de algemene- en streekbelangen wor
den gediend.
De kwaliteit van de gronden schijnt aanzienlijk
beter te zijn dan die in de Braakman en in de
IJselmeerpolders.
Kabelbaan voor de Grevelingen.
Reeds eerder hebben wij over deze kabelbaan
geschreven en hoewel de Grevelingendam in feite
buiten het Zeeuwse nieuws valt, is deze dam voor
Zeeland van zo grote betekenis, dat wij een bericht
hierover toch opnemen. Dit temeer, omdat hier
door de Deltadienst weer iets bijzonder^ wordt ge
daan. Door middel van een kabelbaan zullen bakken
met stortsteen boven het af te dammen gedeelte
worden vervoerd en leeggestort. Op het ogenblik is
Rijkswaterstaat bezig met het treffen van de voor
bereidende maatregelen, namelijk de bouw van de
voetstukken voor de kabelbaantorens. De kabelbaan
zal door een fabriek in Grenoble worden geleverd.
Deze baan moet 1 maart 1963 bedrijfsklaar worden
opgeleverd. In dat jaar zal de laatste 1200 meter
open water moeten zijn afgesloten.
Interview met dr L. de Jong
„Ik vind dit een fantastische taak, zonder enige
twijfel een van de meest inspirerende taken, die
ik ooit in mijn leven heb gekregen".
De woorden zijn van dr L. de Jong,, directeur
van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie
en ze zijn gewijd aan een van de meest ambitieuze
en indringende reeksen uitzendingen, die de Neder
landse Televisiestichtingij in haar tienjarig bestaan
heeft ondernomen de serie van eenentwintig pro
gramma's „De Bezetting". In die reeks (men heeft
er reeds acht op het beeldscherm kunnen zien)
wordt het aandeel van Nederland in de Tweede
Wereldoorlog volstrekt objectief getekend. Het is
een unieke serie, die op onnavolgbare wijze ge
schiedenis schrijft. Dat is, behalve aan dr De Jong,
voor een belangrijk deel te danken aan de pro
ducers Milo Anstadt en Ben Klokman en aan de
regie van Anstadt, die mede voor dit werk in 1960
de Televisieprijs van het Prins-Bernhardfonds won.
„De Bezetting" mag inderdaad in de meest strik
te zin geschiedschrijving worden genoemd en daar
om is het verheugend, dat er naast het ver
vagende beeld van een televisie-uitzending een
concrete afspiegeling in boekvorm verschijnt. Vo
rig jaar kwam bij de Amsterdamse Uitgeverij Em.
Querido het eerste deel uit van een reeks van vijf
pockets De Bezetting 1gewijd aan De opkomst
van het nationaal-socialisme en de Meidagen van
1940; De eerste maanden in bezet Nederland Het
begin van de Jodenvervolging en De Februari
staking. Nu is het tweede deel verschenen en het
bevat als hoofdstukken Mussert en de Duitsers;
Het dagelijks leven in bezet Nederland 19401944;
Nederlands-Indië bedreigd en De Strijd in Indië.
Volgens de opzet van deze boekenreeks bevat
ook dit tweede deel de tekst van de televisie
programma's. Gesteund door talloze illustraties
(waarvan er vele niet eerder werden gepubliceerd),
leest men de tekst van dr De Jong, leest men ook
de verhalen van ooggetuigen, waarbij ter wille
van de volstrekte authenticiteit afgedrukt wordt
wat precies gezegd werd, als de ondervraagden
opnieuw bevangen werden door wat hun, nu al
omtrent twintig jaar geleden, overkwam. Deze
authenticiteit is het, waar dr De Jong in zijn uit
zendingen naar streeft (en die hij bereikt); deze
authenticiteit is het ook, die de pockets tot zo
waardevolle historische documenten maakt.
In zijn werkkamer in het Rijksinstituut voor Oor
logsdocumentatie aan de Amsterdamse Herengracht,
wordt dr L. de Jong omringd door talloze boeken,
ordners en opbergmappen, die slechts een uiterst
gering deel bevatten van het materiaal waar het
Instituut als neerslag van de wereldoorlog in
woord en beeld over kan beschikken. Het is, uiter
aard, het materiaal waar de samensteller van „De
Bezetting" elke keer uit punt. In die kamer geeft hij
zijn opvatting van de taak die hij zich (uitgemeten
over vijf jaar) hee-ft opgesteld
„Maatschappelijk gezien moet je als historicus
blij zijn als het gezuiverde beeld dat je in je werk
neerlegt na een a twee generaties via de school
banken en de gepopulariseerde literatuur opgeno
men wordt in, laat ik maar zeggen, het volksge
heugen. Wat we in dit programma doen, is dit
gezuiverde beeld geven, dat in zijn vorm niet we
tenschappelijk is, maar dat van het eerste tot het
laatste woord op wetenschappelijk onderzoek be
rust. Dat is daarom belangrijk vanwege de periode
waar het over gaat; dat is een periode geweest van
immense worsteling waarin men goede en kwade
kanten, domheid en scherpte van inzicht naast el
kaar vindt en dat is het verhaal dat we in alle
eerlijkheid voor zichzelf willen laten spreken."
Dr de Jong formuleert zijn verhaal me dezelfde
klaarheid van woorden en doordringendheid van
conceptie als zijn commentaar bij de televisie-uit
zendingen; een taal, die door zijn eenvoud zowel
direct aanspreekt als voortreffelijk leesbaar is. „Een
van de grootste moeilijkheden bij deze uitzendingen
is de beknopte vorm, tenslotte is het onderwerp
eigenlijk onuitputtelijk in al zijn gevariëerdheid. Het
komt er in dit programma op aan, enkele hoofd
lijnen te trekken, die te zamen een volkomen fair
beeld geven. Het trekken van die hoofdlijnen is
alleen mogelijk wanneer je het onderwerp weten
schappelijk onderzocht hebt".
„Iedereen die de oorlogsjaren als bewust mens
heeft beleefd, voelt ze aan als een van de belang
rijkste periode's van zijn leven, misschien wel de
belangrijkste periode. Men zat toen gevangen in
een groot proces, dat men niet kon overzien. En
dat proces wil men achteraf wél kunnen overzien
en begrijpen; men wil inzicht krijgen. Dat willen
vooral ook de jonge mensen, die weten dat dit be
langrijk geweest is, maar die zich afvragen waar
óm eigenlijk. Aan al die belangstelling willen wij
tegemoet komen."
Die belangstelling blijkt overigens overweldigend
te zijn en juist van de zijde van jongere mensen,
die de oorlog niet bewust hebben meegemaakt. Het
is voorgekomen, dat men geen studentenoppas kon
krijgen', omdat de werkstudenten die avond „De
Bezetting" wilden zien. Er zijn scholen waar de
programma's in klasseverband worden gevolgd. De
oplage van de eerste pocket over de Bezetting is
reeds vele tienduizenden exemplaren. Dr de Jong
zegt dan ook
„Voor het onderwijs zijn deze pockets belang
rijk, omdat de tekst en de foto's volkomen ver
antwoord zijn." Een maatstaf voor het belang dat
aan deze televisieserie wordt gehecht, is ook het
feit, dat van elke uitzending twee telerecordings
worden gemaakt; een is bestemd voor de N.T.S.
de tweede voor de filmbunker van het Nederlands
Filmmuseum in Castricum. Het is duidelijk, dat de
boekuitgave van deze programma's van niet minder
belang is. Na vijf jaar beschikt men immers over
een reeks van vijf pockets, die in alle opzichten
Nederland en de Nederlanders in 19401945 be
strijken.
De Pinksterdrukte in Zeeland
Over hetgeen in onze plaats tijdens de Pinkster
dagen zoal te doen is geweest leest U elders in
dit nummer.
Hier wiUen wij iets vertellen over de drukte in
Zeeland in het algemeen, want druk is het zonder
twijfel geweest.
De kuststreken van Zeeuwsch-Vlaanderen, Wal
cheren en Schouwen-Duiveland waren boordevol.
Ditmaal waren er meer Belgen en Fransen dan het
vorige jaar. Praktisch alle kampeerterreinen aan de
kust waren vol.
De veerdiensten werkten op volle toeren. Lange
wachttijden kwamen alleen voor op het veer Zijpe-
Anna Jacobapolder, waar de auto's in files van
drie tot vier kilometer lang stonden. Wachttijden
van ruim 3 uur kwamen hier voor
Ook het Koninklijk Gezin in Zeeland.
Ook het Koninklijk Gezin heeft een gedeelte van
de Pinksterdagen in Zeeland doorgebracht. Op het
motorjacht „Piet Hein" hadden zich H.M. de Ko
ningin, Z.K.H. de Prins en Prinses Marijke inge
scheept, terwijl de drie prinsessen Beatrix, Irene
en Margriet voeren op „De Groene Draeck'Zij
hebben gevaren op de Oosterschelde.
Toogdag G.J.O.-Zeeland in Domburg.
De Gereformeerde Jongeren Organisatie in Zee
land heeft op tweede Pinksterdag in Domburg een
toogdag gehouden ter viering van het vijftigjarig
bestaan van de landelijke organisatie.. Na een défilé
voor het gemeentebestuur van Domburg werd door
de bondspenningmeester een rede gehouden over
de geschiedenis en het doel van de G.J.O. Voorts
werd een spel „Vijf maal tien" opgevoerd, terwijl
de dag verder met spelen werd doorgebracht.
Ringsteken op Walcheren.
Is in Axel de derde Pinksterdag ook nog in tel,
voor Walcheren geldt dat des te meer. Daar is
derde Pinksterdag de dag van de ringrijderijen. In
vele dorpen op Walcheren zijn de wedstrijden weer
gehouden, waarbij het zowel van het paard als van
de behendigheid van zijn berijder afhing, wie met
de beker huiswaarts kon trekken.
Goes wil uit de
samenwerking Zeeuwse Muziekschool.
Burgemeester en wethouders van Goes hebben
de gemeenteraad voorgesteld uit de gemeenschap
pelijke regeling inzake de Zeeuwse Muziekschool
te treden. B. en W. doen dit voorstel omdat de
financiële lasten voor de gemeente Goes te hoog
worden. Goes zou over het cursusjaar 1962/1963
een bijdrage moeten geven van 25.800,Daar
om stellen zij voor, per 1 september 1963 de deel
neming te beëindigen.
Een jubileum.
Volgende maand zal het Zeeuws Technologisch
Instituut zijn veertigjarig bestaan vieren. Dit insti
tuut, dat zijn lessen begon te geven in de vorm
van een cursus voor weg- en waterbouwkunde, en
waaraan ruim 800 technici hun diploma „Zeeland"
behaalden, is inmiddels uitgegroeid tot een dag
school met 130 leerlingen.
Taakverdeling in het college
van Gedeputeerde Staten.
In aansluiting op ons bericht in het blad van
vorige week kunnen wij thans melden, dat de werk
verdeling tussen de leden van Gedeputeerde Staten
als volgt is
J. van den Bos
provinciale en gemeentefinanciën, landbouw
zaken en Stichting Zeeland;
M. A. C. van Dongen
polders en waterschappen, gedeelte van het
verkeer (Z.V.T.M.), vice-voorzitter com
missie samenvoeging gemeenten;
A. Kaland
P.Z.E.M., Gasmaatschappij Midden-Zeeland
Waterleidingmij. Midden-Zeeland en volks
huisvesting;
Mr. dr. A. J. J. M. Mes
volksgezondheid, culturele zaken, waterlei
ding, voorzitter commissie samenvoeging ge
meenten;
M. J. van Poelje
bootdiensten, personeelsaangelegenheden, in
terprovinciaal overleg, haven van Vlissingen;
Jhr. mr. Schorer
m planologie, recreatie, culturele zaken, E.T.I.
voor Zeeland en Bureau Ontwikkeling Zee
land.
Sluiskil
krijgt een nieuwe Hervormde Kerk.
Als gevolg van de uitvoering van de kanaal
plannen zal de toch al oude Hervormde Kerk te
Sluiskil moeten verdwijnen. De plannen voor een
nieuw kerkgebouw zijn al gereed. Deze kerk zal
worden gebouwd op de hoek van de Spoorstraat
Louisastraat.
Middelburg
krijgt een Bejaardencentrum.
De Stichting Bejaardencentrum te Middelburg,
waarin samenwerken de diaconie van de Neder
lands Hervormde Kerk, enkele afgevaardigden van
de Gereformeerde Kerk en de gemeentelijke dienst
voor maatschappelijke zorg, heeft een bouwterrein
aangekocht voor de stichting van een bejaarden
centrum. Dit nieuwe centrum zal een capaciteit
krijgen van 120 bedden.
