NIEU W-GUINEA
STUDIE BRUG OVER DE WESTERSCHELDE
STOPGEZET!
LANGS DE SCHELDESTROMEN....
Frankering bij abonnement, AXEL
ZATERDAG 19 MEI 1962
76c Jaargang no. 33
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG
Hoofdredaktie J. C. VINK.
Redaktie cn Administratie Axel, Markt 12. tel. 0 1155 - 646. postbus 16
Drukker - Uitgeefster FIRMA J. G VINK
HET OMSTREDEN EILAND
Nu nog maar een
scheut of 'n steek.
Maar straks weet U zich geen raad
van de slopende
Rheumatische Pijnen.
MOET ZEEUWSCH-VLAANDEREN WEER ACHTERAAN KOMEN?
Losse Gedachten
DE VASTE OVERVERBINDING
AXELSE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 10 cent
Kwartaal - abonnement
Axel binnen de kom 1,25. Andere plaatsen 1.75,
t Buitenland 2,
ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per
BIJ kontrakten belangrijke reduktle.
Ingezonden Mededelingen 30 cent per rn
Kleine Advertenüën 1 - 5 regels 1.—
iedere regel meer 12 cent
Vleesloze dagen bij de kannibalen
Moderne luchthaven midden in de rimboe
ENKELE JAREN GELEDEN was Nieuw-Guinea nog een der „vergeten" landen van de
wereld. Nadat Nederland zijn bestuur in Indië ging likwideren en de jonge Indonesische staat
zijn intrede deed in de wereld, kwamen de papoea-landen plotseling in het midden van de
belangstelling te staan. Het grote eiland wordt nu dagelijks genoemd, omdat Soekamo en zijn
volgelingen hier hun ogen op gevestigd hebben, terwijl Nederland nog schroomde dit gebied
te verlaten en wel om verschillende redenen.
Merkwaardig genoeg wenst Indonesië alleen de zeggenschap over het westelijk deel van
dit nog onontgonnen gebied. Men beweert wel in alle talen, dat dit stuk eiland zowel door
zijn ligging als door de aard van zijn bewoners tot de nieuwe staat behoort, maar deze
redenering gaat ook zeker op voor oostelijk Nieuw-Guinea, dat praktisch aan Australië behoort,
al hebben theoretisch de Verenigde Naties nog zeggenschap over een deel daarvan, maar
hierover wordt met geen woord gerept.
VOOR 1914 WOEI ER OOK DE DUITSE VLAG
NEDERLAND HEEFT LANGE JAREN de
gelegenheid gehad het gehele eiland onder zijn
besuur te brengen. Het toonde er echter weinig
belangstelling voor en knipte het grote land in
twee gelijke delen, die zowel wat de vorm als be
volkingsdichtheid en bodemgesteldheid betreffen,
opvallende gelijkenissen vertonen. Op de westelijke
helft werd onze driekleur geplant, terwijl de rest
voor een andere liefhebber werd prijsgegeven.
In Austalië toonde men er wel belangstelling
voor. Engeland had toen in de „nieuwste wereld
nog veel zeggenschap, zodat in 1884 een Brits
protectoraat werd ingesteld over de oostpunt van
het overgebleven deel. Daartussen lag nog een
niemandsland, waar het Duitse rijk zich over ont
fermde. Aanvankelijk vond Bismarck het voldoen
de om het bestuur over te laten aan een Duitse
handelmaatschappij, noch in 1899 waren de resul
taten hiervan dermate bedroevend, dat de keizer
besloot het gebied onder regeringsbestuur te bren
gen. Tenslotte moest men enige aandacht schenken
aan een stuk Reich", dat met de naam Kaiser
Wilhelmsland vereerd was en van dat moment af
werd Duitsland in het verre oosten, evenals in
Europa onze oosterbuur.
Niet zodra brak de-eerste wereldoorlog uit, of
Australië bezette het Wilhelmsland en sindsdien is
het met het Duitse bestuur gedaan geweest. Na de
vrede van Versailles werd Wilhelmsland als man
daatgebied aan het land van kangoeroes en ko
nijnen toegewezen, maar de administratie werd ge
scheiden van de bezitting Papoea in de oosthoek.
De japanse bezetting.
IN DE JONGSTE OORLOG hebben de Ja
panners op geheel Nieuw-Guinea de scepter ge
zwaaid. Zij beperkten hun controle in het alge
meen tot de randgebieden, want elke zoon van
Hirohito die zich te ver in het binnenland waagde,
werd daar spoedig door vijandig gezinde Papoea's
uit de weg geruimd.
Het gehele toch al niet geperfectioneerde ad
ministratieve apparaat ging verloren, zodat na de
capitulatie van het ,gele rijk" een nieuw bestuur
moest worden opgebouwd. Australië herkreeg zijn
rechten op het eiland en heeft van de gelegenheid
gebruik gemaakt om het nu onder één centraal be
stuur te brengen. Als voorlopige hoofdstad werd
Port Moresby aangewezen.
Stellig kan men geheel Nieuw-Guinea nog tot
de primitieve rekenen. Alleen het oostelijk deel
heeft een oppervlakte van ongeveer 400.000 vier
kante kilometer, maar er wonen misschien 10.000
blanken en andere vreemdelingen, terwijl de pa
poeabevolking nog geen anderhalf miljoen mensen
omvat.
Vader heeft niets te vertellen.
DEZE OORSPRONKELIJKE bewoners leven
in stamverband. Hun maatschappelijke orde is die
van het matriarchaat. Dit houdt in, dat de broers
van de moeders als gezinshoofd optreden en ook
de familiebezittingen beheren. De vadres zijn er
dus figuren met een zeer ondergeschikte positie.
Over 't algemeen is de bevolking zeer rustig en
niet veeleisend. De mannen dragen geen kleding
of slechts een gordel van bladeren, vezels of boom
bast, terwijl de vrouw genoegen neemt met een
rokje van hetzelfde materiaal. Men versiert zich
daarnaast met bloemen, schelpen en veren of draagt
banden en stokken door de neus.
Vroeger leefden deze mensen grotendeels van
de jacht. Het zijn uitstekende jagers, die zich
slechts van pijl en boog bedienen om hun prooi
te bemachtigen. Tot die prooi hebben vroeger ook
de mensen behoord en het heeft de Australische
regering heel wat hoofdbrekens gekost om deze
onderdanen bij te brengen, dat men in een mo
derne wereld geen mensenvlees eet, zelfs al is er
geen ander boutje in de buur. Er zijn dus vlees
loze dagen ingevoerd op Nieuw-Guinea
Een bezwaar is dat overigens niet, want de
hoeveelheid landbouwprodukten, die het land
voortbrengt, neemt toe. Een van de voornaamste
export-produkten is de copra. Om tot die export
te geraken, moest er een klapperverbouw op grote
schaal tot stand komen. Men verkreeg die door
een systeem van belastingheffen In te voeren,
waarbij men betaalt met kokosnoten. Elke Papoea
moet meehelpen met de klappercultuur en wie al
leen geen klappertuin kan onderhouden, doet het
coöperatief, dat wil zeggen in groepsverband.
Goud en zilver.
OOK DE BLANKEN hebben niet stilgezeten.
Zij legden rubberplantages aan en zorgden voor
koffietuinen, terwijl er ook grote hoeveelheden ka
pok en cacao op de markt kwamen. Door de grote
uitgestrektheid van het land en de zeer dunne be
volking vocht men er voortdurend met een tekort
aan arbeidskrachten, die gedeeltelijk worden weg
gezogen door de mijnbouw.
Men vindt goud- en zilvermijnen in Australisch
Nieuw-Guinea en men houdt er ernstig rekening
mee, dat er grote hoeveelheden olie in de grond
zitten. Dat houdt grote beloften in voor de toe
komst, vooral wanneer Australië zelf zich gaat
ontwikkelen tot een werelddeel van betekenis. Veel
tekenen wijzen er op, dat men alle krachten in
spant, zo spoedig mogelijk tot dit doel te geraken.
Mocht men daarin slagen, dan zal men het voor
deel genieten dicht bij huis in eigen bodem over
oliebronnen te beschikken.
Het zal duidelijk zijn, dat men in Australië tot
elke prijs het bezit van oostelijk Nieuw-Guinea
zal trachten te behouden. Om dezelfde reden is dit
land ten zeerste geïnteresseerd in het wel en wee
van het westelijk deel, waarover zoveel moeilijk
heden zijn ontstaan, dat het tot een probleem van
de eerste orde is uitgegroeid.
Wanneer, zoals het zich laat aanzien, Nederland
het westelijk deel van het eiland aan Indonesië zal
overdragen (afhankelijk van de houding van In
donesië), dan krijgen de Australiërs de Iindo-
nesiërs als buren, iets waarover zij niet bepaald
verheugd zijn. Of dan na het verdwijnen van de
laatste Nederlandse invloed in zuid-oost Azië, de
Indonesiërs zich tegen Australië zullen keren, zal
moeten worden afgewacht.
Nadruk verboden
Doe de beroemde Kruschen kuur, de kleine dage
lijkse dosis, om 't bloed weer zuiver te maken.
Duizenden gingen U voor en nog heel velen zullen
Uw voorbeeld volgen. Een heerlijke ervaring, reeds
na een betrekkelijk kortstondig gebruik, als vanzelf
die pijnen te voelen wegvallen. Dat gebeurt naar
mate het bloed gezuiverd wordt van de pijnver-
wekkende onzuiverheden, die zich zijn gaan op
hopen in spieren en gewrichten. Kruschen is de
natuurlijke stimulans voor de bloedzuiverende
organen.
De minister van Verkeer en Waterstaat, drs. H.
A. Korthals heeft blijkens het verslag van het
mondeling overleg tussen de minister en de vaste
commissie voor Verkeer en Waterstaat uit de
Tweede Kamer medegedeeld, dat hij afziet van een
verdere studie betreffende een vaste oeververbin
ding over de Westrschelde, in casu een brug tussen
Temeuzen en Ellewoutsdijk.
Als argumenten voor het stopzetten van deze
studie voerde de minister aan, dat de kosten te
hoog zouden zijn. Deze zouden namelijk in de
buurt komen te liggen van 400 miljoen. Boven
dien zou de zich voortdurend verleggende stroom-
geul de kunstwerken aantasten. In verband daar
mee zouden ingrijpende maatregelen moeten worden
genomen om de rivier. De brug zou een vrije door-
vaarthoogte van niet minder dan 65 meter moeten
hebben, hetgeen sterk kostenverhogend werkt, ter
wijl de lengte 8 kilometer zou moeten worden.
Door een dergelijke brug zouden de bestaande
veren niet alle kunnen worden opgeheven.
Al deze argumenten samen geven de minister
dus aanleiding om van een verdere studie maar
af te zien.
Sommige leden van de vaste commissie van
Verkeer en Waterstaat toonden zich door de mede
deling van de minister teleurgesteld en poogden
alsnog door het aanvoeren van andere argumenten
de zaak uit het slop te krijgen. Zij wezen op het
grote belang van een vaste verbinding voor
Zeeuwsch-Vlaanderen. Daarbij drongen zij erop
aan de studies voort te zetten en te verdiepen.
Waarom, zo vroegen zij, heeft rijkswaterstaat het
oog gericht op een van het breedste gedeelte van
de Schelde. Is er geen goedkopere oplossing mo
gelijk door de brug of tunnel te projecteren tussen
het in te polderen Land van Saeftinge en de vaste
wal van Noord-Brabant Ook wezen zij nog op
het belang voor de randstad Holland, wanneer de
tunnel tussen Frankrijk en Engeland tot stand zal
zijn gekomen.
De minister was echter niet te bewegen zijn
standpunt vooralsnog te herzien.
In de gemeenteraad van Temeuzen heeft de
heer W. J. Wetering namens de K.V.P.-fractie
reeds zijn teleurstelling over het door de minister
ingenomen standpunt kenbaar gemaakt. Hij sprak
het vertrouwen uit, dat het college van burge
meester en wethouders diligent zal blijven in deze
kwestie en zo nodig stappen zullen ondernemen,
die de hogere instanties het inzicht zullen geven,
dat aan deze zaak met de nodige voortvarendheid
moet worden doorgewerkt. Burgemeester Rijpstra
beloofde, dat het college zo nodig initiatieven zal
ontwikkelen.
Al met al geen prettig nieuws voor Zeeuwsch-
Vlaanderen
„Jeugd en Muziek" wordt aktief.
Sedert enige tijd is er in Zeeland de organisatie
„Jeugd en Muziek" met afdelingen te Middelburg,
Goes, Hulst en Oostburg. Tijdens een te Goes
gehouden vergadering van de regionale contact
commissie is besloten tijdens het seizoen 19621963
verschillende evenementen te organiseren. Het sei
zoen zal worden geopend met een opvoering van
de opera „Porgy and Bess door het Nederlands
Marionettentheater van Bert Brugman. In 1963 wil
men een jeugdmuziekfestival organiseren, waaraan
ook België zal deelnemen.
Internationale Brandweerwedstrijden
te Sluis.
De brandweer te Sluis heeft brandweerwedstrij
den georganiseerd voor Belgische en Nederlandse
brandweercorpsen. Uit België namen hieraan zes
ploegen deel en uit West Zeeuwsch-Vlaanderen
tien. De wedstrijden bestonden uit vier gedeelten,
namelijk het uitrollen van slangen, het in veilig
heid stellen van een acetyleencylinder, het blussen
van een oliebrand en behendigheidswedstrijden met
brandspuiten. Na de wedstrijden gaf de beroeps
brandweer van Knokke een reddingsdemonstratie.
Zeeland en de waterstaatswerken.
Op het gebied van de waterstaat valt er voort
durend nieuws te vermelden. Zo is vorige week
zaterdag de zuidelijke dam door de Grevelingen ge
dicht. Het nog resterende gat van 40 meter is met
vier aan elkaar gekoppelde caissons op vlotte wijze
gestopt. Het volgend jaar hoopt men de noordelijke
geul te kunnen dichten. Dit zal niet door middel
van caissons gebeuren, doch met stortsteen, die
door een kabelbaan worden aangevoerd. De kabel
baan wordt 1500 meter lang, terwijl de wagens,
die langs de kabels zullen glijden 10.000 kilo steen
kunnen vervoeren. In 1964 hoopt men de dam, die
dan Schouwen-Duiveland met Goeree-Overflakkee
zal verbinden, gereed te hebben.
Echter ook in Temeuzen is men volop bezig.
Niet alleen met de kanaalwerkzaamheden, maar
ook met het aanbrengen van veranderingen aan de
zeesluis. Deze sluis zal namelijk als reserve-sluis
gehandhaafd worden. De werken aan deze sluis
betreffen de aanleg van een tijdelijke baileybrug
aan de zijde van de buitenhaven: de verwijdering
van de noodbrug aan de zuidzijde van de sluis: de
verplaatsing van de basculebrug van de noordzijde
naar de zuidzijde van de sluis en tenslotte de bouw
van een geheel nieuwe brug aan de noordzijde
van de sluis.
U zult het kunnen begrijpen, lezeres en lezer,
dat wij in dit rubriekje ditmaal toch nog even in
gaan op de vaste oeververbinding over of onder
de Westerschelde.
In een bericht elders in dit blad hebt U
kunnen lezen, dat de minister van Verkeer- en
Waterstaat de studie over de vaste oeververbin
ding brug over de Westerschelde van Ter-
neuzen naar Ellewoutsdijk heeft stopgezet, omdat
de becijferde kosten veel te hoog waren.
Wij weten uiteraard niet of inderdaad alleen
maar een berekening is gemaakt naar de kosten
van een brug van Terneuzen naar Ellewoutdijk. Uit
de ons ten dienste staande gegevens zou dit echter
kunnen worden opgemaakt.
Wanneer dat het geval zou zijn, dan moet ons
toch van het hart, dat het onderzoek wel erg sum
mier is geweest. Wij vragen ons af of een brug
van Terneuzen naar Ellewoutsdijk de enige moge
lijkheid is voor een vaste verbinding.
Als wij ons goed herinneren, zijn er in de loop
van de laatste jaren diverse mogelijkheden ge
opperd. Het zou ons te ver voeren om deze alle
maal op te sommen, maar dat er meerdere ideën
zijn gelanceerd is zeker.
Waren nu deze mogelijkheden alle onmogelijk
Is daarnaar een onderzoek ingesteld Of waren
die plannen zö naïef, dat een onderzoek niet nodig
was
Wij zijn niet deskundig en kunnen dit niet be
oordelen. Wij willen ons daarover ook geen oor
deel aanmatigen. Wij willen alleen maar enkele
gedachten, die zo bij ons opkwamen, aan het pa
pier toevertrouwen.
Indien deze plannen niet reëel waren of niet
reëel zouden kunnen worden uitgevoerd, waarom
deelt de minister dit dan niet mee Dit zou voor
de bewoners van Zeeuwsch-Vlaanderen toch een
kleine verzachting van de teleurstelling hebben be
tekend. Men zou dan in ieder geval de indruk
hebben gekregen, dat alle mogelijkheden nauwgezet
waren onderzocht
Nu tasten wij daaromtrent in het duister.
Daardoor kan en zal licht de indruk worden ge
wekt, dat niet alles is gedaan wat mogelijk was
om Zeeuwsch-Vlaanderen uit zijn isolement te ver
lossen. En daarbij kunnen sentimenten zo gauw
een rol gaan spelen.
Wij dachten als dit het laatste woord is van
de minister, zal Zeeuwsch-Vlaanderen voor het
vervolg moeten zorgen. Zeeuwsch-Vlaanderen zal
thans zelf het initiatief moeten nemen en dienen te
onderzoeken en aan te tonen, dat een vaste over-
verbinding een reëele mogelijkheid is.
Doet Zeeuwsch-Vlaanderen dit niet, dan vrezen
wij, dat deze verbinding nog zeer lang op zich zal
laten wachten
Zeeland en het toerisme.
Uit de aktiviteiten van de verschillende toeris
tische centra in Zeeland blijkt duidelijk, dat het
vakantie-seizoen dichterbij komt.
Te Burgh is een congres gehouden van de sa
menwerkende V.V.V.'s op Schouwen-Duiveland en
de Provinciale Zeeuwse V.V.V. met als onder
werp de toekomst van het Greveling enbekken. Uit
de inleidingen gehouden door de heren ir. C. C.
Lange, adjunct-directeur van de Provinciale Pla
nologische Dienst in Zuid-Holland, ir. M. de Vink,
directeur van het E.T.I. voor Zeeland, bleek dat
voor het Grevelingenbekken, waarin een binnen
meer van 16.000 hectare zal ontstaan, uit toeris
tisch oogpunt een goede toekomst zal zijn weg
gelegd.
Te Haamstede hebben een aantal eigenaren van
kampeerbedrijven, bungalowparken en kampeer
terreinen besloten een organisatie van Zeeuwse
kampeerexploitanten op te richten.
De gemeenteraad van Cadzand heeft afwijzend
beschikt op het verzoek van de heer P. J. L. de
Lijser om het gemeentelijk zeebad te mogen huren.
Tenslotte vermelden wij nog, dat te Middelburg
een contactdag gehouden is tussen de propaganda-
centrale Walcheren en de Provinciale V.V.V. met
als onderwerp het probleem „Spreiding in tijd en
ruimte".
Onderwijsfeest te Zaamslag.
Voor de leerkrachten en de leerlingen van de
lagere scool voor Christelijk Volks Onderwijs
(C.V.O.) was het zaterdag een blijde dag. De
oude school is namelijk geheel gerestaureerd: de
gevel is geheel vernieuwd, de klassen hebben grote
ramen, nieuw meubilair en frisse kleuren gekregen.
De officiële opening van deze verbeterde school
werd verricht door de inspecteur van het lager
onderwijs in de inspecie Goes, de heer L. F. J. H.
Frantzen, in tegenwoordigheid van vele genodig
den en belangstellenden.
De oud-leerlingen boden de school een orgel
