l'
Installatie Burgemeester
Van Dijke
Waarom Stram en Stijf
door 't leven?
Verdrijf Uv Rheumatiich* Pijnen!
met Kruschen Salts.
de medicinale hoestbonbon
Het doet mij bijzonder veel genoegen, dat de burge
meester van Utrecht, jhr. De Ranitz en de gemeente
secretaris, prof. de Goede, mij de eer hebben willen
aandoen deze installatie met hun aanwezigheid op te
luisteren. Het hartelijk medeleven en de steun, welke
ik steeds ook buiten mijn werk van U mocht onder
vinden zullen bij mij in dankbare herinnering blijven.
Dat mijn ouders, schoonouders en naaste familie
leden hier tegenwoordig zijn, vervult mij met grote
dankbaarheid. Aan U pa en moe is voor een belang
rijk deel te danken het feit dat Uw zoon hier in zijn
nieuwe waardigheid voor U staat. Immers mede door
Uw opvoeding is het mogelijk geworden, dat ik tot
dit hoge ambt werd uitverkoren. Ik dank U van ganser
harte voor de liefde en zorg waarmede U mij steeds
hebt omringd en waarin ik mij Gode zij dank ook thans
nog mag verheugen. De wetenschap, dat mijn lieve
vrouw ook hier aan mijn zijde staat is voor mij van
onzegbare betekenis. Zij is mij een niet te ontberen
steun in alle omstandigheden. Ik vertrouw, dat zij zich
zodanig zal kunnen aanpassen, dat zij spoedig geheel
in de plaatselijke gemeenschap zal zijn opgenomen.
De aanwezigheid van vrijwel de gehele Utrechtse
pers, plaatselijke zowel als landelijke toont mij, zij het
ten overvloede, hoe sterk de banden zijn die tussen
ons ook in het persoonlijke vlak zijn gegroeid. Ik heb
vorige week bij ons afscheid in de journalistenkring
reeds mogen getuigen van mijn dankbaarheid voor de
immer van U ondervonden vriendschap, die voor mijn
vrouw en mij een onuitwisbare plezierige herinnering
zal blijven.
De hier aanwezige vertegenwoordigers van de
Zeeuwse pers zijn mij eveneens uitzonderlijk welkom.
Ik koester de hoop, mijne heren, dat ik spoedig ook
met U nauwe contacten zal mogen onderhouden. Gij
zult van mij verstaan, dat ik U steeds als welkome
gasten zal begroeten, zo dikwijls Uw weg ook naar
Axel voert. Onze zich ontwikkelende gemeente, ge
legen in een belangrijk deel van Zeeland, zal stellig
voldoende voedsel opleveren om Uw nieuwshonger te
bevredigen.
Aan het einde van mijn toespraak gekomen wil ik
U allen een gezegend en voorspoedig 1961 toewensen.
Wij staan aan het begin van een nieuwe periode in
de geschiedenis van de gemeente Axel. Moge het ons
gelukken in eensgezindheid te bouwen aan een goede
en vreugdevolle toekomst voor onze gemeente, zulks
onder biddend opzien tot Hem, die het al regeert.
Immers ,,Zo de Here het huis niet bouwt, tever
geefs arbeiden zijn bouwlieden daaraan zo de Here
de stad niet bewaart, tevergeefs waakt de wachter."
U kunt alleen maar zelf ondervinden, wat Krusohen
voor U kan doen. Daarom moet ge liever vandaag
dan morgen met de bloedzuiverende Kruschen kuur
beginnen. De aansporende werking van Kruschen s
vijf minerale zouten op de bloedzuiverende organen,
doet het bloed krachtiger stromen, onzuiverheden
worden uitgedreven langs natuurlijke weg en daarmee
ook de oorzaak van Uw lijden en pijn.
Ing. Med.
Namens de raad werd burgemeester van Dijke daar
na toegesproken door het oudste raadslid, de heer
P. J. van Bendegem
Rede van P. J. van Bendegem.
Burgemeester,
Als raadslid met het grootste aantal zittingsjaren, ik
meen dit is 30 jaren, is mij door de raadsleden ge
vraagd of ik U namens hen zou willen toespreken.
Allereerst wil ik dan beginnen met U en Uw echt
genote namens de gemeenteraadsleden welkom te heten
in onze gemeente Axel. En om nu maar direct op het
zakelijke over te schakelen, zult U misschien ook wel
begrepen hebben, dat gedurende enige weken bij ons
allen telkens de vraag naar voren kwam Wie zal in
Axel benoemd worden als burgemeester Dit was een
gevolg van het feit, dat wij zijdelings wel eens wat op
vingen, maar zeker wisten wij het vanzelfsprekend niet.
Totdat ons enige dagen geleden Uw benoeming defi
nitief werd medegedeeld.
Wij lazen daarna het een en ander over U in ver
schillende kranten en stelden onszelve de vraag Zou
hij in het kader van Axel passen
Dit alles omdat een goed raadslid meeleeft als be
langhebbende en niet enkel als toeschouwer, omdat,
wil het goed zijn, een raadslid te allen tijde het ge
meentebelang voorop moet stellen. Dit wordt nog des
te meer begrepen, wanneer men in een gemeente ge
boren is en er steeds is blijven wonen, waarmede ik
niet wil zeggen, dat iemand, die geen geboren Axelaar
is, dit ook niet zou kunnen begrijpen.
Burgemeester, U bent nog erg jong en bent in een
gemeente benoemd, waarin U Uw krachten op veler
lei wijze kunt ontplooien. Axel is echter een gemeente
met veel verscheidenheid, zowel op politiek als gods
dienstig terrein. Er zal van U dan ook worden ge
vraagd deze verscheidenheid als een goed magistraat
te waarderen en zodoende boven alle partijen en rich
tingen te staan.
Ik heb wel eens van een burgemeester horen ver
tellen, die het zo uitdrukte Wanneer er iemand bij
je komt om je te spreken en het blijkt, dat het on
mogelijk is om zo iemand te helpen, dat dan toch zo
veel tact moet worden opgebracht, dat die persoon
met een lachend uiterlijk heen gaat. Er worden dan
ook van een burgemeester divers? kwaliteiten verwacht
zowel op psychologisch als op diplomatisch terrein, om
de tactische kant en wat koopmanschap niet te ver
geten.
Burgemeester, U komt thans in een gemeente, waar
vele plannen en zaken op stapel staan en waar nog
veel op stapel kan worden gezet. Ik noem b.v. de
kanaalzone, industrie- en zakenvestiging, recreatiege
bied, sportvelden, huizenbouw en nog zovele dingen,
die steeds ons aller aandacht vragen.
Het zal er dus voornamelijk op aankomen, dat het
niet steeds maar woorden zijn, maar wel dat die woor
den in daden worden omgezet. Dat getracht wordt
datgene te rea'iseren, wat men op stapel zet of had
gezet.
Nu heb ik verleden week telefonisch met U ge
sproken over de noodzaak om mijn toespraak op pa
pier te zetten en dat deze door bemiddeling van het
dagelijks bestuur dezer gemeente aan U zou worden
doorgezonden. Uit Uw antwoord bleek echter, dat U
dit niet noodzakelijk achtte, omdat U geen voorstander
bent van al te formele en nog minder van lange toe
spraken. Ik wil het bekennen, dat ik daaruit heb ge
concludeerd, dat U meer practisch dan theoretisch zult
zijn. Ook ben ik er van overtuigd, dat de gehele raad
svenals voorheen medewerking zal verlenen om deze
gemeente te besturen om zodoende te realiseren wat op
stapel staat en nieuwe plannen en zaken zal helpen te
ontwerpen in het belang van onze gemeente Axel.
Tenslotte wil ik namens de gemeenteraad de wens
uitspreken, dat U Uw kwaliteiten zult uitbuiten om als
goed magistraat Axel te besturen in het belang van
alle ingezetenen dezer gemeente.
God geve U en ons allen de kracht en gezondheid,
die daarvoor nodig zijn. Wij hopen, dat het U en Uw
echtgenote ook verder in onze gemeente wel gaat.
Als laatste spreker in deze raadsvergadering sprak
de gemeente-secretaris de heer P. G. van den Bosse,
namens het gemeent-prsoneel de nieuwe burgemeester
als volgt toe
Rede van secretaris P. G. van den Bosse.
Burgemeester,
Gaarne wil ik deze gelegenheid aangrijpen om U en
mevrouw Van Dijke namens 'het gehele gemeente-
personeel, omvattende de binnen- en buitendienst, de
bedrijven, het onderwijzerscorps en de functionarissen
in de nevenbetrekkingen, van harte geluk te wensen
met deze benoeming, waardoor een einde is gekomen
aan een vrij lange interimperiode, die zich gekenmerkt
heeft als een tijd waarin de samenwerking in rijke mate
aanwezig was.
Voor outsiders zijn de activiteiten van het interim
college misschien minder spectaculair geweest, zij die
de zaak kennen weten evenwel beter. Er is hard ge
werkt. Veel tijd en energie heeft het college moeten
wijden aan de reorganisatie, waartoe in het afgelopen
jaar werd besloten.
Burgemeester en wethouders komen 'hier een woord
van lof toe voor de wijze waarop zij de daarmede
samenhangende problemen hebben aangepakt. Terecht
zijn zij aan de van buitenaf komende critiek uit
kringen, die volkomen ondeskundig zijn en niet tot
eerlijk oordeel in staat, stilzwijgend voorbij gegaan.
Ik dank de heer Kesbeke voor de manier waarop
hij als waarnemend burgemeester heeft gefungeerd. De
verhouding tussen hem en het gemeentepersoneel kon
niet beter zijn. In dit dankwoord betrek ik ook de tijde
lijk wethouder, de heer Van der Lee, die tot grote
steun is geweest voor het college. Hij heeft bewezen
een bekwaam wethouder te zijn.
En nu, burgemeester Van Dijke, begint Uw ambts
periode in dit Zeeuwsch-Vlaamse land. Het burge
meesterschap is een mooi, veelzijdig en tegelijk boeiend
ambt. Opmerkelijk is, dat, naar van Loenen ons mede
deelt, het woord burgemeester van Vlaamse afkomst
is en waarschijnlijk afgeleid is van burcht of burg, dat
is stad, en niet van 'burger. De grondwet gewaagt niet
van burgemeester, doch spreekt alleen van de voor
zitter van de raad. Sedert 1848 is er veel strijd ge
weest over het karakter van het burgemeestersambt.
De gemeentewet bedeelt hem vier belangrijke taken
toe
1. de taak als voorzitter van de raad en van het
college van burgemeester en wethouders
2. de taak als gemeentelijk orgaan van dagelijks be
stuur
3. de taak als gemeentelijk orgaan van zelfbestuur
4. de taak als agent van het centraal gezag.
Dit betekent dus, dat de burgemeester naast ge
meentelijk orgaan ook rijksorgaan is. Thorbecke noemt
hem de man van de gemeente en de hand van het
gouvernement.
Het komt nog al eens voor, dat de burgemeester
hoofd der gemeente genoemd wordt. Deze opvatting is
echter in strijd met de grondwet, welke nadrukkelijk
bepaalt, dat de raad aan het hoofd der gemeente staat.
Formeel gezien is de burgemeester noch gemeente-,
noch rijksambtenaar, omdat één der elementen van het
begrip ambtenaar ontbreekt,n.l. ondergeschiktheid aan
een orgaan van staatsgezag. Slechts de wet is zijn
richtsnoer voor verplichtingen en bevoegdheden, die,
anders dan voor de Commissaris der Koningin, niet in
een instructie zijn omschreven.
Burgemeester, U aanvaardt Uw ambt in een tijd,
die veel, ja soms teveel van één mens vraagt. De
vraagstukken, ook op het gemeentelijk niveau, zijn tal
rijker dan ooit tevoren. De ontwikkelingsdynamiek
heeft zeis naar de maatstaven van onze 20e eeuw, on
gekende vormen aangenomen. Het maatschappelijk be
stel is uiterst gecompliceerd en gevarieerd geworden.
Dit alles vereist inspanning, energie, moed, volhar
ding en wat niet al. Ik kan U echter de verzekering
geven, dat achter U staat een ambtenarencorps, waar
op U kunt bouwen en vertrouwen.
Onze medewerkers, dienaars van de plaatselijke ge
meenschap, zullen U terzijde staan waar en wanneer
dit nodig is. Uit naam van hen roep ik U en mevrouw
Van Dijke een hartelijk welkom toe.
In deze tijd, waarin de zon van de gemeentelijke
autonomie onweerstaanbaar ter kimme neigt en waarin
de nationale begrippen aan het vervagen zijn, kan men
de vraag stellen of de plaatselijke gemeenschappen op
de duur niet geheel van karakter zullen veranderen.
Niemand kan daarop een exact antwoord geven.
Vast staat, dat de veranderingen zullen doorgaan,
ook in Axel. Wijs beleid en een vooruitziende blik, zij
zijn hierbij even hard nodig als de geldmiddelen der
gemeente.
Ik 'hoop, burgemeester, dat Uw arbeid in Axel tot
een zegen zal mogen zijn voor deze Zeeuwsch-Vlaamse
stad en dat U met de raad en burgemeester en wet
houders er in zult slagen het ontwikkelingsniveau en
het voorzieningspeil van deze gemeente op te voeren.
Hoewel de toekomende tijden voor ons in nevelen
gehuld zijn, mogen wij Jacqueline van der Waals na
zeggen
„Wat de toekomst brengen moge,
mij geleidt des Heren hand
moedig sla ik dus de ogen
naar het onbekende land.
Leer mij volgen zonder vragen
Vader, wat Gij doet is goed
Leer mij slechts het heden dragen
met een rustig kalme moed
Burgemeester Van Dijke beantwoordde hierop in het
kort de sprekers en verklaarde gaarne met alle groe
peringen tot een goede manier van samenwerken wil
len komen. De heer P. J. van Bendegem noemde hij
aan de hand van de korte telefoongesprekken met hem
gevierd, een goed opmerker, want inderdaad heb ik
weinig behoefte aan woorden maar meer aan daden.
Ik ben geen theoreticus, maar meer practisch inge
steld, aldus burgemeester Van Dijke.
Hierna werd deze bijzondere raadszitting op de ge
bruikelijke wijze met dankgebed gesloten.
Onmiddellijk daarna ging men over tot een minder
officiële bijeenkomst, ditmaal van de burgemeester en
de raad met de genodigden op deze middag.
Als eerste spreker vroeg hier het woord de burge
meester van Utrecht, jhr. De Ranitz, die verklaarde
zich hier het hoofd te voelen van een vrij grote depu
tatie, die uit het centrum des lands naar Axel is ge
komen. Wij kennen, aldus jhr. De Ranitz, Axel reeds
langer en wij weten dat dit een van de belangrijkste
Zeeuwse gemeenten is. Er is hier reeds veel goeds
tot stand gekomen, doch er kan ook nog zeer veel
gedaan worden. Men zal zich hier in Axel afvragen
wat is er nu uit Utrecht gekomen. Maar er kan veel
goeds uit Utrecht komen en de heer Van Dijke had
een goede plaats in Utrecht. Hij is in Utrecht steeds
elkeen prettig, aangenaam, openhartig en eerlijk tege
moet getreden.
Jhr. De Ranitz verklaarde pas voor de tweede maal
in Zeeuwsch-Vlaanderen te komen en zich nog wel
te herinneren de periode 1918 toen Zeeuwsch-Vlaan
deren verklaarde bij Nederland te willen blijven.
Verder heeft spr. ontdekt in een geleend boek dat
Axel in 1213 stadrechten kreeg en hij hoopt hierin
een gerede aanleiding te mogen vinden om over twee
jaar in Axel te kunnen terugkeren voor de viering
van dit feit. Er zijn ook redenen te veronderstellen
dat Axel reeds in 1183 stadsrechten kreeg, doch in
dat geval zou een jubileum eerst kunnen worden ge
vierd wanneer burgemeester Van Dijke al een grijs
aard is, aldus Utrechts burgemeester, die hoopte dat
Axels raad voldoende voortvarend zou zijn om dan
maar tot 1213 te beslissen.
Namens de Axelse geestelijkheid sprak vervolgens
ds. Kuiper, die wees op de goede verhouding die er
steeds heeft bestaan tussen kerkelijk en burgerlijke
autoriteiten in Axel en de hoop uitsprak dat deze
goede verhouding ook nu onverminderd zal mogen blij
ven voortbestaan.
Namens de vereniging van Burgemeester en Secre
tarissen in Zeeuwsch-Vlaanderen, sprak de voorzitter
van de kring, burgemeester De Boer, van Sas van
Gent zijn nieuwe collega toe. Hij wees op de prettige
onderlinge verstandhouding en de vaak leerzame bij
eenkomsten. Spreker hoopte ook Axels nieuwe bur
gemeester spoedig op de vergaderingen te mogen ont
moeten.
Burgemeester Van Waes van Westdorpe sprak na
mens de samenwerkende gemeenten in de kanaalzone
en wees op de gemeentelijke zelfstandigheid, doch
daarnaast op de betekenis van samenwerking om ge
meenschappelijk het industriële klimaat in de kanaal
zone te verbeteren. Een streven waarvan het tot stand
komen van een gesloten afvalwaterleiding, waarvan
het eerste stuk vrijwel bestedingsklaar is, een eerste
groot resultaat mag worden genoemd.
Namens de groep Utrechts journalisten, die met een
bus gekomen was om deze installatie mee te maken,
sprak de heer Hille, journalist bij Het Vrije Volk, die
verklaarde te hebben vernomen, dat de benoeming van
de heer Van Dijke in Axel met gemengde gevoelens
was ontvangen. Hij zag hierin punten van overeen
komst met Utrecht, waar men met deze benoeming
ook helemaal niet blij is. Men ziet de heer Van Dijke
daar namelijk slechts ongaarne vertrekken.
In een vlotte en geestige toespraak beantwoordde
burgemeester Van Dijke daarna de velen die hem in
deze bijeenkomst hadden toegesproken.
Hij zag nog punten van overeenkomst tussen Axel
en Utrecht. Utrecht is een centrumgemeente des lands,
Axel is centrumgemeente voor Oost Zeeuwsch-Vlaan
deren, beide liggen aan een kanaal, waarvoor ge
werkt wordt aan verbreding en verdieping. En als
pluspunt voor Axel zag burgemeester Van Dijke dat
de plannen voor he kanaal GentTerneuzen zover zijn
dat zij binnen zeer korte tijd zullen worden gereali
seerd, terwijl het helaas in Utrecht nog steeds slechts
plannen zijn. Iets wat z.i. mogelijk te wijten zou zijn
aan het uitgangspunt en de naam van het kanaal, het
,,Amsterdam"-Rijn-kanaal.
Verder verklaarde burgemeester Van Dijke van de
stadsarchivaris in Utrecht een stuk te hebben ont
vangen, dat hij voor Utrechts burgemeester angst
vallig geheim heeft gehouden. Hieruit is n.l. gebleken
dat in 1108 door het Concilie van Oud-Munster de
Vier Ambachten Axel, Hulst, Assenede en Boechoute
ten geschenke zijn gegeven aan de bisschop van
Utrecht, zodat Utrechts burgemeester zich hier nu op
eigen grond zou bevinden. Het feit dat deze schen
king werd gedaan voor onderhoud en reparatie van
het Kerkdak in Utrecht en het feit dat Utrechts ge
meenteraad onlangs zelf gelden hiervoor heeft gevo
teerd, gaf de burgemeester echter de hoop, dat thans
hiervoor geen beroep meer op Axelse middelen zou
worden gedaan
Tot ds. Kuiper zei burgemeester Van Dijke met ge
noegen te hébben geconstateerd, dat in Axel een zo
danige samenwerking bestaat, dat het hier mogelijk is
dat één man spreekt namens de gehele Axelse geeste
lijkheid. Hij wil zijn beleid in Axel richten naar Gods
Wet en verklaarde voor zich de neutraliteit te ver
werpen. Anderzijds ben ik bijzonder afkerig van gees
telijke dwang, aldus burgemeester Van Dijke.
Tot zijn Zeeuwsch-Vlaamse collega's zeide burge
meester Van Dijke gaarne in hun kring nader kennis
met hen te maken en in het belang van zijn gemeente
gaarne bereid te zijn tot samenwerking in de kanaal
zone.
'i
