Ttn Langs de Scheldestromen Toeristiscli nieuws uit België flets over de geschiedenis van Axel XVIII. DE GEVLUCHTE REGERING VAN AXEL VERTOEFT IN GENT (1586- 1590). In één der grote huizen van Gent Staat aan een zware eikenhouten tafel burgemeester Jacques Bouble. Naast hem bevindt z.ch Pieter Neyt. Van het Belfort klinken de Y zwiare slagen der klokken en de magistraats personen dehken opeens aan de lichtere en langzame klanken van het klokje in het torentje van Axel, die zij vroeger in ijlere ge luiden hoorden wegsterven over de landen rond het oude stéddke. Door de glas-in-lood- venisters valt een gedempt lidht in de kamer en de lichtstralen vallen op enkele beschreven bladen, die op de tafel lilggen. Zo juist zijn de andere gevluchtf; schepenen van Axel Guillaum Snouok, Jacques de Meestere en Gillis de Welde, de kamer uitgegaan. De andere schepenen in ballingschapGillis Jöos, Jam Zeghers en Piter Eclhaute waren niet eens meer verschenen om bij de eertijds zo plechtig gevierde verantwoording van de stadsrekeningen tegenwoordig te zijn. Br is juist van het gehouden beheer relke- ning en verantwoording gedaan voor de Commissarissen Ghristoffels Dassouleville, ruddere, beer van Hauteville, Bouchault, lid van de Raad van State en Prince van Zijne Majesteit, voor Joris van Montmorency, rud dere, heer van Croisililes,' hoogbaljuw der stede van Brugge, en de ridder Adriaan van Noyelle en de heer van Hoefaulten Wimmer- zele. Wat kon zo n bezoek van de Commissaris sen tot het nazien der rekeningen in vroeger tijd een feest geven en aanleiding zijn tot het presenteren van schenkwijnen, vroeger, jp ja, toen de magistraat nog in Axel zetelde. Maar nu gaat het maar over de rekening afgelegd door een gevluchte magistraat, een magistraat in ballingschap, die geen geld meer heeft en ook geen inkomsten om de schulden te betalen, de rekening gehouden van alf Meye 1586 tot alf Meye 1590. De burgemeester Bouble staart nog op de regels „Burdhemeester en Schepenen van Axele gheven zijne edele heere de Commis sarissen te kennen,, hoedat zij sidhtent 't in nemen ende surprise der stede van Axele, gbesdhiet den 16 july 1586 tot noch toe con tinuerende vierschare ghehouden hebben hier binnen der stede van Ghendt ter conformable van beur lied en previlege den tijt van vier jaren, de burgemeester Jacques Bouble, Mr. Guill Snoudk, Pieter Boone ende Pieter Edhaute, een som van 4 pond 10 sdh. voor heurheder keerlaken." Dat keerlaken of de ambtskleding zullen ze niet meer uit de gemeentekas kunnen ont vangen, want die kas is leeg. De kantlijn vermeldt het bijsdhrift„Mijne heeren de commissarissen accorteren deze rekening alleenlijk bij maniere va.n provisie en zonder prejuditie van 't gone hietmaar- maals zoude mogen gecesSonneert worden ende dit mits 't innemen der stede van Axele van de rebellen van Zijne Majesteit op den 16en july 1586 ende tegenwoordig bij hun- lieden geoccupeart metten meerdere deelen van prochien ende plattenlande daarby lig gende." Bouble denktEr zal geen vervolg meer op deze rekening komen. Weemoedig peinst hij er over, dat hij niet meer in Axel zal kbmen, zeker niet meer als burgemeester. Het is al moeilijk geweest met de voorhanden contanten de verplichte Uitgaven te betalen. Ja, dat kon nauwelijks meer. Onder de uit gaven heeft burgemeester Bouble de post ge zien „Neyt, sdhepene, heeft geld voorge schoten aan de arbeiders, die de grote clocke uit den torre van Zuutdurpe hebben gehaald en Weggevoerd (rekening 86-90 bl. VII recto). De messagiers of boden moesten ook hun loon hebben. Van Steeland, de oud-baljuw van bet land van Waes (de man ook, die het land van Waes en dus ook Axel onder Spaanse heer schappij had gébracht) wilde ook nog be taling hebben van zijn rechten op zekere ontvangsten. Dan zijn er verteerkosten ge weest voor vergaderingen met de Commis sarissen voor het nazien der rekening, voor vergaderingen met de pastoor van Axel, die naar Gent gevlucht was. En er was zo'n bij zondere arme bode uit Zuiddorpe gekomen, die zij voor zijn diensten niet konden betalen, maar die zij om zijn arme gesteldhed'e" toch maar een deel van zijn loon hebben uitbetaald. Pieter Neyt en Bouble spreken er over, wat zij al een moeite hebben giéhad om zidh het nodige geld te verschaffen. En zij lezen (3 nog eens de omtvangpost„Ontvangen van Wulfaert Wittewrongele, loodgieter binnen Ghendt over de Verkoop van 3500 pond lood, afgebroken van het stadhuis te Axele ende bij Loys Clijncke en Abraham dHertoglhe cooplieden gebraaht uut Zelandt binnen Ghendt, tzelve loodt bij deze doenders ge- daen in arreste 32 pond 10 sdh. in september 1588 en aan den voornoemden Wulfaert vercogt volgens 't contract bij hem onder tekent", terwijl er nog een post staat op bl. 4 over een proces tussen burgemeester en schepenen ter enerzijde en Loys Clijncke en Abraham dHertoglhe ter andere zijde. Heel gemakkelijk hadden zij de opbrengst van het lood niet in handen kunnen krijgen. Wij denken, wanneer we dit lezen, hoe het mogelijk was dat lood uit Axel naar Gent te halen. Of was het al dn Gent En komt het daardoor, dat bet in 1582 gebouwde stads huis daardoor in 1662 al in zo'n desolate toestand was, dat de toenmalige magistraat er niet droog in bleef. Toen Jan Piron op last van Prins Maurits en Sidney de stad veroverde, moeten de be woners van Axel met de magistraat de stad hebben kunnen verlaten. Er bleven toen zo weinig inwoners over, dat Prins Maurits het bolwerk (waar thans de algemene begraaf plaats is) liet opwerpen dwars door een ver laten buurt. Want in het zogenaamde Nieuwe Diep, achter het kerkhof, zijn fundamenten gevonden van middeleeuwse huizen. Weer een andere post in de rekening slaat Bouble op, waar staat, dat zij aan Heronimus Cabboot hebben verkocht „de gouden hals- bant ende papegaai toebehoord hebbende 't huilde van St. Sebastiaan te Axele" welke door de burgemeester van guldébroeders ge licht was om Cabboot te betalen voor door hem voorgeschoten gelden. Miss Blanche herkent u aan de goudgele tabak Als we dit lezen, lijkt het wel op de af werking van een faillieten boedel. Ja, Pieter Neyt en Bouble weten het wel Maurits heeft de dijk aan de Braakman bij Buuxgate doorgestoken en zo Parrna belet om Axel terug te winnen. De verbinding van Axel met Gent is verbroken. De Gentse of Zoute of oude vaart heeft zijn be tekenis van vroeger verloren. De magistraat in ballingschap zal zijn functie als regeerder maar beëindigen. De eertijds voorname stad Axel, met zijn achterland verbonden en daar door welvaart genietende, zal, van dit achter land gescheiden, terugzinken tot een stil stadje, een voorpost in het zuidwesten der Verenigde Nederlanden tegenover de onder de Spaanse heerschappij teruggevallen zuide lijke Nederlanden. Neyt slaat het boék der rekeningen van 1586 tot 1590 met' een zucht dicht. Later zal dit boek in Axel terugkomen en, ingebonden tussen de rekeningen van 1583 en dat van 1593 ons iets vertéllen over de magistraat van Axel in ballingschap. De Jonge. Sterk vertrouwen in de toekomst van Zeeuwse projekten. In de beschrijvingsbrief bij de provinciale begroting schrijven Gedeputeerde Staten on der meer nog dat de kontakten met de rijks overheid over de in het kader van een meer jarenplan uit te voeren werken voor de ver betering van de infra-struktuur het provin ciaal bestuur de overtuiging geven dat langs die weg een belangrijke vooruitgang voor de verdere ekonomische ontwikkeling van Zee land kan worden bewerkstelligd. Daarbij ont moeten zij niet alleen medewerking maar ook een sterk vertrouwen in de toekomst van de Zeeuwse projekten. Zeeuwsch-Vlaamse fruitteelt uitgebreid. Eind 1960 zal blijken dat in dit jaar in Zeeuwsch-Vlaanderen een nieuwe opper vlakte van ongeveer 100 ha is beplant met jonge fruitbomen. Dit betekent een uitbrei ding van het huidige boomgaard-areaal in dit gebied, öf om een vergelijking te maken 40 ha meer dan jaarlijks in de gehele pro vincie Noord-Holland, die toch de fruitteelt- provincie bij uitstek is. Na West-Noord-Brabant is ZeeuwsCh- Vlaandaren momenteel de streek waar de meeste jonge fruitbomen worden geplant in gebed Nederland. De voornaamste oorzaak is ongetwijfeld gelegen in het voor fruitteelt uitstékende kli maat in Zeeuwsdh-Vla anderen. De grond is er uitermate geschikt voor tuinbouw en men Iheeft er weinig last van nachtvorst, terwijl de pluk der vroege soorten (Yellow, Stark, Transparant, Earliest) soms veertien dagen eerder kan geschieden dan in de Betuwe of de noordelijke provincie. Dergelijke primeu ren leveren uitstékende prijzen op. Een tweede oorzaak is het gebrék aan gronden voor de landbouwerszoons. Gaat een boerenzoon zich toeleggen op het telen van fruit, dan is hij met een areaal van circa 8 ha al verzekerd van een behoorlijk bestaan. Nieuwe fabriek te Sluiskil. Zoals bekend heeft „Montecatinieen con cern dat zijn zetel heeft in MUlaan en in véle landen fabrieken heeft o.a. te Siuiskil hét voornemen om in de Axelse vlakte onder Sluiskil, langs het kanaal GentTerneuzen een nieuwe fabriek te bouwen. Waarschijnlijk wordt dit een sterk ge- geautomatiseerd bedrijf, waar plastics zullen worden verwerkt. De Montecatini krijgt de grond in erfpacht met redht van koop. Het betreft een stuk grond van 38 ha. De be slissing van het ministerie van Financiën' wordt op zeer korte termijn verwacht. FEEST IN BRUSSEL. Grootscheepse verlichting ter gelegenheid van het koninklijk huwelijk. Brussel viert in deze decembermaand een dubbel feest. Het huwelijksfeest van Koning Boudewijn met Donna Falbiola de Mora y Aragon en de traditionele Kerstviering zijn voor die Brusselaars gerede aanleidingen om een aantal spectaculaire feestelijkheden op touw tie zetten. Vorig weekend is voor het eerst de feest verlichting ontstoken in het centrum van de Belgische hoofdstad. Tot 3 januari a.s. zul len de Nieuwstraat, de Boulevard Adolf Max, de Boulevard Anspach en het Brou- ckèreplein toepasselijk verlicht zijn. Brussel, dat zich na de oorlog door zijn fraaie kerstverlichting de eerste lichtstad van Europa hééft mogen noemen, komt nu met deze verlichting in het stadscentrum nog grootser voor de dag dan ooit tevoren. In de Nieuwstraat is van begin tot eirid een gewelf van bogen aangebracht, die ieder bestaat uit dertien guirlandes op een afstand van 50 cm van elkaar. In totaal worden hier voor 8000 gloeilampen gebruikt. De Boule vard Adof Max kreeg negentien ornamenten en het Brouckère plein zes. Twee kronen en vijftien lusters sieren de Boulevard Anspach. Het Koninklijk huwelijk zal, zoals bekend op donderdag 15 december plaats vinden. Het burgerlijk huwelijk wordt gesloten om 10 uur in het Koninklijk Paleis. Voor de kerkelijke inzegening, die om 11.45 uur vol trokken. wordt in de kerk van St. Michiel en St. Goedele, wordt de volgende route ge nomen Paleizenplein, Koningsplein, Berg van 't Hof, Kunstberg, Keizerinlaan en St. Goedele-voorplein VAN SINTERKLAAS TOT OUD EN NIEUW Van Sinterklaas tot Oud-en-Nieuw zijn nog geen dertig dagen. Het ils de tijd, waar in we verschillende feesten vieren. Het is een tijd van inkeer en bezinning, van vrolijk heid en uitbundige vreugde. We kunnen, nu de Sinterklaas-roes achter de rug is, de nadruk leggien op het Kerst feest met zijn inkeer en bezinning. Het oude Kerstfeest, dat juist de mens van vandaag nog zoveel te zeggen heeft. En we kunnen ook de nadruk leggen op Nieuwjaar, waarbij we het oude afsluiten en op 1 jianauri met een „schone lei" beginnen. Maar als we nu toch miet een schone lei willen beginnen, zouden wij dit dan niet enkele weken willen vervroegen In december gebeuren er meer ongelukken dan in de andere maanden van het jaar. En als we nu eens allemaal reeds vóór Kerstmis inplaats van op 1 januari nieuw zouden wil len beginnen, dan zou er al veel gewonnen zijn. KERSTMIS EN OUD-EN-NIEUW. Ouders en opvoeders denkt aan Uw plicht. Vuurwerk is geen kinderspeelgoed Met het zetten van de kerstboom kunnen zich binnenshuis kleine ongevallen voordoen, die door een ongelukkige samenloop van om standigheden tot een tragedie kunnen voeren. Allereerst moeten wij, bij de opstelling van de kerstboom, er op letten dat deze stevig staat. Aan de onderkant een hou ten kruis en dan in een baik met nat zand. Nu droogt de boom niet snel uit en is dus minder brandgevaarlijk. fa Vervolgens moeten wij weten dat even- tuéle electrische leidingen, stopcontacten en stekkers goed zijn. Maar al te vaak wordt een oud schemerlampje met een vergaan snoer tijdelijk aangestoken. Juist dit „tijdelijke" kan de oorzaak zijn van veel narigheid. fa De lichtjes in de kerstboom kunnen, als zij electrisch branden, wenig gevaar op leveren als de aansluiting juist en het materiaal goed is. fa Wordt de kerstboom versierd met echte kaarsen, dan moeten wij om all'es te voorkomen bij deze kerstboom een emmer water neerzetten met een dweil. Hoe gauw raakt niet een slinger of een tak in brand. fa Denikt U ook aan de opstelling van de kerstboom Niet te dicht bij gordijnen fa Als wij de kerstboom; versieren en het is nogal een grote boom, denken wij dan ook aan veilig klimmateriaal Het komt nog maar al te vaak voor, dat men „even' op een stoel gaat staan.... zo zijn er heel wat ongelukken gebeurd. fa Natuurlijk mogen de kinderen de kaars jes aansteken. Ze mogen „met vuur spe len", nu eens onder toezichtMaar let er op dat dit ook alleen gebeurt alls U er zelf bij bent. fa Bij de kerstboomversiering zelf moeten wij oppassen met kleine kinderen. Zij steken die fraai gekleurde balletjes wat graag in hun mond. Ze weten immers niet wat ze doen. Denk er oök om dat ze zich niet bezeren aan de meestal uit glas gemaakte kerstboomversieringen. En dan tenslotte oud en nieuw. Ook hier kan' gevaar dreigen. fa Hét gevaar begint hier in de keuken als moeder de vrouw gaat bakken en even niet oplet. De vlam kan in de pan slaan en zo is menige brand begonnen. En zo kreeg oök menigeen gevaarlijke brand wonden. fa Da n de avond zelf. Kinderen, ook zeer jonge, blijven vaak laat op. Hete dranken staan op tafel, er wordt gemorst, een klein kind trekt aan een overhangend ta felkleed. fa Dan nadert het middernachtelijk uur. Het is nog een paar minuten voor twaalf, en buiten horen we het lawaai al. Natuur lijk zijn wij nieuwsgierig en willen gaan kijken. fa En staan we 'dan eenmaal buiten, dan willen de kinderen vuurwerk afsteken. Elk jaar opnieuw gebeuren hier ongeluk ken mee. Elk oud-en-nieuw worden en kel tientallen kinderen licht tot zeer ern stig gewond. Er zijn er bij die hun beide oogjes moeten missen fa Vuurwerk ils nu eenmaal geen speelgoed. Het mag alleen onder toezicht worden afgestoken fa In enkele streken van ons land is het de gewoonte op oudejaarsavond een enorme brandstapel te maken. Pas er mee op, het kan gevaarlijk zijn, wanneer het niet onder toezicht geschiedt. Wij vragen U dus, reeds een maand eerder met een „sóhone (veiligheids-) led" te begin- Wij vragen U dit in het belang van Uw kin deren, van Uw huisgezin, van Uw huis, van Uw naasten en van Uzelf. Onze wenken lijken U misschien wat over dreven. Zij zouden het mogelijk ook zijn als niet elk jaar opnieuw dezelfde tragische reeks van ongelukken gebeurde. Het lijkt allemaal zo eenvoudig. En als je het leest, zo vanzelfsprekend fa natuurlijk maak je geen gevaarlijke*sur prises.... fa natuurlijk geef je geen gevaarlijk speel goed.... fa natuurlijk zorg je ervoor dat de kerst boom niet in brand raakt.... fa natuurlijk waak je ervoor dat er geen on gelukken met vuurwerk gebeuren.... Inderdaad, dat nemen wij ons allemaal voor. Niemand wil graag een ongeval veroorzaken. Maar desondanks krijgen toch nog altijd per jaar 60.000 kleuters een ongeluk, waarvan er 400 overlijden en 1250 kleuters voor hun leven lang worden verminkt. Een belangrijk deel hiervan gdbeurt in de cember, de maand met de „donkere dagen". Vooral donker, omdat de tegenstelling tussen de blijde feestdagen en het aantal ongeluk ken thuis zo enorm groot is Laat december dit jaar een maand worden van blijde feestdagen en van een geluk kig huisgezin.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1960 | | pagina 3