Ttn
Langs de Scheldestromen
Toeristiscli nieuws uit
België
flets over de geschiedenis van Axel
XVIII. DE GEVLUCHTE REGERING VAN AXEL
VERTOEFT IN GENT (1586- 1590).
In één der grote huizen van Gent Staat aan
een zware eikenhouten tafel burgemeester
Jacques Bouble. Naast hem bevindt z.ch
Pieter Neyt. Van het Belfort klinken de
Y zwiare slagen der klokken en de magistraats
personen dehken opeens aan de lichtere en
langzame klanken van het klokje in het
torentje van Axel, die zij vroeger in ijlere ge
luiden hoorden wegsterven over de landen
rond het oude stéddke. Door de glas-in-lood-
venisters valt een gedempt lidht in de kamer
en de lichtstralen vallen op enkele beschreven
bladen, die op de tafel lilggen. Zo juist zijn
de andere gevluchtf; schepenen van Axel
Guillaum Snouok, Jacques de Meestere en
Gillis de Welde, de kamer uitgegaan. De
andere schepenen in ballingschapGillis
Jöos, Jam Zeghers en Piter Eclhaute waren
niet eens meer verschenen om bij de eertijds
zo plechtig gevierde verantwoording van de
stadsrekeningen tegenwoordig te zijn.
Br is juist van het gehouden beheer relke-
ning en verantwoording gedaan voor de
Commissarissen Ghristoffels Dassouleville,
ruddere, beer van Hauteville, Bouchault, lid
van de Raad van State en Prince van Zijne
Majesteit, voor Joris van Montmorency, rud
dere, heer van Croisililes,' hoogbaljuw der
stede van Brugge, en de ridder Adriaan van
Noyelle en de heer van Hoefaulten Wimmer-
zele.
Wat kon zo n bezoek van de Commissaris
sen tot het nazien der rekeningen in vroeger
tijd een feest geven en aanleiding zijn tot
het presenteren van schenkwijnen, vroeger,
jp ja, toen de magistraat nog in Axel zetelde.
Maar nu gaat het maar over de rekening
afgelegd door een gevluchte magistraat, een
magistraat in ballingschap, die geen geld
meer heeft en ook geen inkomsten om de
schulden te betalen, de rekening gehouden
van alf Meye 1586 tot alf Meye 1590.
De burgemeester Bouble staart nog op de
regels „Burdhemeester en Schepenen van
Axele gheven zijne edele heere de Commis
sarissen te kennen,, hoedat zij sidhtent 't in
nemen ende surprise der stede van Axele,
gbesdhiet den 16 july 1586 tot noch toe con
tinuerende vierschare ghehouden hebben hier
binnen der stede van Ghendt ter conformable
van beur lied en previlege den tijt van vier
jaren, de burgemeester Jacques Bouble, Mr.
Guill Snoudk, Pieter Boone ende Pieter
Edhaute, een som van 4 pond 10 sdh. voor
heurheder keerlaken."
Dat keerlaken of de ambtskleding zullen
ze niet meer uit de gemeentekas kunnen ont
vangen, want die kas is leeg.
De kantlijn vermeldt het bijsdhrift„Mijne
heeren de commissarissen accorteren deze
rekening alleenlijk bij maniere va.n provisie
en zonder prejuditie van 't gone hietmaar-
maals zoude mogen gecesSonneert worden
ende dit mits 't innemen der stede van Axele
van de rebellen van Zijne Majesteit op den
16en july 1586 ende tegenwoordig bij hun-
lieden geoccupeart metten meerdere deelen
van prochien ende plattenlande daarby lig
gende."
Bouble denktEr zal geen vervolg meer
op deze rekening komen. Weemoedig peinst
hij er over, dat hij niet meer in Axel zal
kbmen, zeker niet meer als burgemeester.
Het is al moeilijk geweest met de voorhanden
contanten de verplichte Uitgaven te betalen.
Ja, dat kon nauwelijks meer. Onder de uit
gaven heeft burgemeester Bouble de post ge
zien „Neyt, sdhepene, heeft geld voorge
schoten aan de arbeiders, die de grote clocke
uit den torre van Zuutdurpe hebben gehaald
en Weggevoerd (rekening 86-90 bl. VII
recto). De messagiers of boden moesten ook
hun loon hebben.
Van Steeland, de oud-baljuw van bet land
van Waes (de man ook, die het land van
Waes en dus ook Axel onder Spaanse heer
schappij had gébracht) wilde ook nog be
taling hebben van zijn rechten op zekere
ontvangsten. Dan zijn er verteerkosten ge
weest voor vergaderingen met de Commis
sarissen voor het nazien der rekening, voor
vergaderingen met de pastoor van Axel, die
naar Gent gevlucht was. En er was zo'n bij
zondere arme bode uit Zuiddorpe gekomen,
die zij voor zijn diensten niet konden betalen,
maar die zij om zijn arme gesteldhed'e" toch
maar een deel van zijn loon hebben uitbetaald.
Pieter Neyt en Bouble spreken er over,
wat zij al een moeite hebben giéhad om zidh
het nodige geld te verschaffen. En zij lezen
(3 nog eens de omtvangpost„Ontvangen van
Wulfaert Wittewrongele, loodgieter binnen
Ghendt over de Verkoop van 3500 pond lood,
afgebroken van het stadhuis te Axele ende
bij Loys Clijncke en Abraham dHertoglhe
cooplieden gebraaht uut Zelandt binnen
Ghendt, tzelve loodt bij deze doenders ge-
daen in arreste 32 pond 10 sdh. in september
1588 en aan den voornoemden Wulfaert
vercogt volgens 't contract bij hem onder
tekent", terwijl er nog een post staat op bl.
4 over een proces tussen burgemeester en
schepenen ter enerzijde en Loys Clijncke en
Abraham dHertoglhe ter andere zijde. Heel
gemakkelijk hadden zij de opbrengst van het
lood niet in handen kunnen krijgen.
Wij denken, wanneer we dit lezen, hoe het
mogelijk was dat lood uit Axel naar Gent
te halen. Of was het al dn Gent En komt
het daardoor, dat bet in 1582 gebouwde stads
huis daardoor in 1662 al in zo'n desolate
toestand was, dat de toenmalige magistraat
er niet droog in bleef.
Toen Jan Piron op last van Prins Maurits
en Sidney de stad veroverde, moeten de be
woners van Axel met de magistraat de stad
hebben kunnen verlaten. Er bleven toen zo
weinig inwoners over, dat Prins Maurits het
bolwerk (waar thans de algemene begraaf
plaats is) liet opwerpen dwars door een ver
laten buurt. Want in het zogenaamde Nieuwe
Diep, achter het kerkhof, zijn fundamenten
gevonden van middeleeuwse huizen.
Weer een andere post in de rekening slaat
Bouble op, waar staat, dat zij aan Heronimus
Cabboot hebben verkocht „de gouden hals-
bant ende papegaai toebehoord hebbende 't
huilde van St. Sebastiaan te Axele" welke
door de burgemeester van guldébroeders ge
licht was om Cabboot te betalen voor door
hem voorgeschoten gelden.
Miss Blanche
herkent u
aan de
goudgele tabak
Als we dit lezen, lijkt het wel op de af
werking van een faillieten boedel.
Ja, Pieter Neyt en Bouble weten het wel
Maurits heeft de dijk aan de Braakman bij
Buuxgate doorgestoken en zo Parrna belet
om Axel terug te winnen. De verbinding van
Axel met Gent is verbroken. De Gentse
of Zoute of oude vaart heeft zijn be
tekenis van vroeger verloren. De magistraat
in ballingschap zal zijn functie als regeerder
maar beëindigen. De eertijds voorname stad
Axel, met zijn achterland verbonden en daar
door welvaart genietende, zal, van dit achter
land gescheiden, terugzinken tot een stil
stadje, een voorpost in het zuidwesten der
Verenigde Nederlanden tegenover de onder
de Spaanse heerschappij teruggevallen zuide
lijke Nederlanden.
Neyt slaat het boék der rekeningen van
1586 tot 1590 met' een zucht dicht. Later zal
dit boek in Axel terugkomen en, ingebonden
tussen de rekeningen van 1583 en dat van
1593 ons iets vertéllen over de magistraat
van Axel in ballingschap.
De Jonge.
Sterk vertrouwen in de toekomst
van Zeeuwse projekten.
In de beschrijvingsbrief bij de provinciale
begroting schrijven Gedeputeerde Staten on
der meer nog dat de kontakten met de rijks
overheid over de in het kader van een meer
jarenplan uit te voeren werken voor de ver
betering van de infra-struktuur het provin
ciaal bestuur de overtuiging geven dat langs
die weg een belangrijke vooruitgang voor de
verdere ekonomische ontwikkeling van Zee
land kan worden bewerkstelligd. Daarbij ont
moeten zij niet alleen medewerking maar ook
een sterk vertrouwen in de toekomst van de
Zeeuwse projekten.
Zeeuwsch-Vlaamse fruitteelt uitgebreid.
Eind 1960 zal blijken dat in dit jaar in
Zeeuwsch-Vlaanderen een nieuwe opper
vlakte van ongeveer 100 ha is beplant met
jonge fruitbomen. Dit betekent een uitbrei
ding van het huidige boomgaard-areaal in dit
gebied, öf om een vergelijking te maken
40 ha meer dan jaarlijks in de gehele pro
vincie Noord-Holland, die toch de fruitteelt-
provincie bij uitstek is.
Na West-Noord-Brabant is ZeeuwsCh-
Vlaandaren momenteel de streek waar de
meeste jonge fruitbomen worden geplant in
gebed Nederland.
De voornaamste oorzaak is ongetwijfeld
gelegen in het voor fruitteelt uitstékende kli
maat in Zeeuwsdh-Vla anderen. De grond is
er uitermate geschikt voor tuinbouw en men
Iheeft er weinig last van nachtvorst, terwijl
de pluk der vroege soorten (Yellow, Stark,
Transparant, Earliest) soms veertien dagen
eerder kan geschieden dan in de Betuwe of
de noordelijke provincie. Dergelijke primeu
ren leveren uitstékende prijzen op.
Een tweede oorzaak is het gebrék aan
gronden voor de landbouwerszoons. Gaat een
boerenzoon zich toeleggen op het telen van
fruit, dan is hij met een areaal van circa 8 ha
al verzekerd van een behoorlijk bestaan.
Nieuwe fabriek te Sluiskil.
Zoals bekend heeft „Montecatinieen con
cern dat zijn zetel heeft in MUlaan en in véle
landen fabrieken heeft o.a. te Siuiskil
hét voornemen om in de Axelse vlakte onder
Sluiskil, langs het kanaal GentTerneuzen
een nieuwe fabriek te bouwen.
Waarschijnlijk wordt dit een sterk ge-
geautomatiseerd bedrijf, waar plastics zullen
worden verwerkt. De Montecatini krijgt de
grond in erfpacht met redht van koop. Het
betreft een stuk grond van 38 ha. De be
slissing van het ministerie van Financiën'
wordt op zeer korte termijn verwacht.
FEEST IN BRUSSEL.
Grootscheepse verlichting ter gelegenheid
van het koninklijk huwelijk.
Brussel viert in deze decembermaand een
dubbel feest. Het huwelijksfeest van Koning
Boudewijn met Donna Falbiola de Mora y
Aragon en de traditionele Kerstviering zijn
voor die Brusselaars gerede aanleidingen om
een aantal spectaculaire feestelijkheden op
touw tie zetten.
Vorig weekend is voor het eerst de feest
verlichting ontstoken in het centrum van de
Belgische hoofdstad. Tot 3 januari a.s. zul
len de Nieuwstraat, de Boulevard Adolf
Max, de Boulevard Anspach en het Brou-
ckèreplein toepasselijk verlicht zijn.
Brussel, dat zich na de oorlog door zijn
fraaie kerstverlichting de eerste lichtstad van
Europa hééft mogen noemen, komt nu met
deze verlichting in het stadscentrum nog
grootser voor de dag dan ooit tevoren.
In de Nieuwstraat is van begin tot eirid
een gewelf van bogen aangebracht, die ieder
bestaat uit dertien guirlandes op een afstand
van 50 cm van elkaar. In totaal worden hier
voor 8000 gloeilampen gebruikt. De Boule
vard Adof Max kreeg negentien ornamenten
en het Brouckère plein zes. Twee kronen en
vijftien lusters sieren de Boulevard Anspach.
Het Koninklijk huwelijk zal, zoals bekend
op donderdag 15 december plaats vinden.
Het burgerlijk huwelijk wordt gesloten om
10 uur in het Koninklijk Paleis. Voor de
kerkelijke inzegening, die om 11.45 uur vol
trokken. wordt in de kerk van St. Michiel en
St. Goedele, wordt de volgende route ge
nomen Paleizenplein, Koningsplein, Berg
van 't Hof, Kunstberg, Keizerinlaan en St.
Goedele-voorplein
VAN SINTERKLAAS TOT OUD EN NIEUW
Van Sinterklaas tot Oud-en-Nieuw zijn
nog geen dertig dagen. Het ils de tijd, waar
in we verschillende feesten vieren. Het is
een tijd van inkeer en bezinning, van vrolijk
heid en uitbundige vreugde.
We kunnen, nu de Sinterklaas-roes achter
de rug is, de nadruk leggien op het Kerst
feest met zijn inkeer en bezinning. Het oude
Kerstfeest, dat juist de mens van vandaag
nog zoveel te zeggen heeft.
En we kunnen ook de nadruk leggen op
Nieuwjaar, waarbij we het oude afsluiten en
op 1 jianauri met een „schone lei" beginnen.
Maar als we nu toch miet een schone lei
willen beginnen, zouden wij dit dan niet
enkele weken willen vervroegen
In december gebeuren er meer ongelukken
dan in de andere maanden van het jaar. En
als we nu eens allemaal reeds vóór Kerstmis
inplaats van op 1 januari nieuw zouden wil
len beginnen, dan zou er al veel gewonnen
zijn.
KERSTMIS EN OUD-EN-NIEUW.
Ouders en opvoeders denkt aan Uw plicht.
Vuurwerk is geen kinderspeelgoed
Met het zetten van de kerstboom kunnen
zich binnenshuis kleine ongevallen voordoen,
die door een ongelukkige samenloop van om
standigheden tot een tragedie kunnen voeren.
Allereerst moeten wij, bij de opstelling
van de kerstboom, er op letten dat deze
stevig staat. Aan de onderkant een hou
ten kruis en dan in een baik met nat zand.
Nu droogt de boom niet snel uit en is
dus minder brandgevaarlijk.
fa Vervolgens moeten wij weten dat even-
tuéle electrische leidingen, stopcontacten
en stekkers goed zijn. Maar al te vaak
wordt een oud schemerlampje met een
vergaan snoer tijdelijk aangestoken. Juist
dit „tijdelijke" kan de oorzaak zijn van
veel narigheid.
fa De lichtjes in de kerstboom kunnen, als
zij electrisch branden, wenig gevaar op
leveren als de aansluiting juist en het
materiaal goed is.
fa Wordt de kerstboom versierd met echte
kaarsen, dan moeten wij om all'es te
voorkomen bij deze kerstboom een
emmer water neerzetten met een dweil.
Hoe gauw raakt niet een slinger of een
tak in brand.
fa Denikt U ook aan de opstelling van de
kerstboom Niet te dicht bij gordijnen
fa Als wij de kerstboom; versieren en het is
nogal een grote boom, denken wij dan
ook aan veilig klimmateriaal Het komt
nog maar al te vaak voor, dat men „even'
op een stoel gaat staan.... zo zijn er heel
wat ongelukken gebeurd.
fa Natuurlijk mogen de kinderen de kaars
jes aansteken. Ze mogen „met vuur spe
len", nu eens onder toezichtMaar let
er op dat dit ook alleen gebeurt alls U er
zelf bij bent.
fa Bij de kerstboomversiering zelf moeten
wij oppassen met kleine kinderen. Zij
steken die fraai gekleurde balletjes wat
graag in hun mond. Ze weten immers
niet wat ze doen. Denk er oök om dat ze
zich niet bezeren aan de meestal uit glas
gemaakte kerstboomversieringen.
En dan tenslotte oud en nieuw. Ook hier kan'
gevaar dreigen.
fa Hét gevaar begint hier in de keuken als
moeder de vrouw gaat bakken en even
niet oplet. De vlam kan in de pan slaan
en zo is menige brand begonnen. En zo
kreeg oök menigeen gevaarlijke brand
wonden.
fa Da n de avond zelf. Kinderen, ook zeer
jonge, blijven vaak laat op. Hete dranken
staan op tafel, er wordt gemorst, een
klein kind trekt aan een overhangend ta
felkleed.
fa Dan nadert het middernachtelijk uur. Het
is nog een paar minuten voor twaalf, en
buiten horen we het lawaai al. Natuur
lijk zijn wij nieuwsgierig en willen gaan
kijken.
fa En staan we 'dan eenmaal buiten, dan
willen de kinderen vuurwerk afsteken.
Elk jaar opnieuw gebeuren hier ongeluk
ken mee. Elk oud-en-nieuw worden en
kel tientallen kinderen licht tot zeer ern
stig gewond. Er zijn er bij die hun beide
oogjes moeten missen
fa Vuurwerk ils nu eenmaal geen speelgoed.
Het mag alleen onder toezicht worden
afgestoken
fa In enkele streken van ons land is het de
gewoonte op oudejaarsavond een enorme
brandstapel te maken. Pas er mee op,
het kan gevaarlijk zijn, wanneer het niet
onder toezicht geschiedt.
Wij vragen U dus, reeds een maand eerder
met een „sóhone (veiligheids-) led" te begin-
Wij vragen U dit in het belang van Uw kin
deren, van Uw huisgezin, van Uw huis, van
Uw naasten en van Uzelf.
Onze wenken lijken U misschien wat over
dreven. Zij zouden het mogelijk ook zijn
als niet elk jaar opnieuw dezelfde tragische
reeks van ongelukken gebeurde.
Het lijkt allemaal zo eenvoudig. En als je
het leest, zo vanzelfsprekend
fa natuurlijk maak je geen gevaarlijke*sur
prises....
fa natuurlijk geef je geen gevaarlijk speel
goed....
fa natuurlijk zorg je ervoor dat de kerst
boom niet in brand raakt....
fa natuurlijk waak je ervoor dat er geen on
gelukken met vuurwerk gebeuren....
Inderdaad, dat nemen wij ons allemaal voor.
Niemand wil graag een ongeval veroorzaken.
Maar desondanks krijgen toch nog altijd per
jaar 60.000 kleuters een ongeluk, waarvan
er 400 overlijden en 1250 kleuters voor hun
leven lang worden verminkt.
Een belangrijk deel hiervan gdbeurt in de
cember, de maand met de „donkere dagen".
Vooral donker, omdat de tegenstelling tussen
de blijde feestdagen en het aantal ongeluk
ken thuis zo enorm groot is
Laat december dit jaar een maand worden
van blijde feestdagen en van een geluk
kig huisgezin.