Moeder
Kqü
DE ARDENNEN ZIJN IN DE HERFST HET MOOIST
TBABYDERMKRe
Bets over de geschiedenis van Axel
XVI. DE VEROVERING VAN AXEL IN 1586.
Toeristisch nieuws uit België
IDEAAL VOOR WEEKEND TOCHT EN EN WANDELINGEN.
In de Ardennen en in de Oeral is de
eerste sneeuw gevallen. Dertig kilometer
van de Nederlandse grens en ruim drie
duizend kilometer daar vandaan heeft zich
de wlinter aangekondigd.
In België is die sneeuw intussen wel ver
dwenen. De zon is weer door de nevels im
de bossen gebroken. Het is nu bij uitstek de
tijd om eens een todht door de Ardennen te
maken.
In één dag of een weekend komt U in
een andere wereld, waarvoor U de Neder
landse grens bij Eijsden niet zo ver achter
U hoeft te laten. Het meest woeste deel van
de Ardennen ligt juist in het noorden. Hier
leven nog enkele planten en insecten, die
overgebleven zij,n uit de Ijstijd en die men
overigens in Europa alleen nog in de Oeral
aantreft.
In juni, juli en augustus vinden vele Neder
landers de weg naar de Belgische provincies
Luik, Luxemburg en Namen. Hier kiezen zij
in de dalen, tegen de heuvels en langs de
rivieren hun vacantieverblijf in de hotels,
bungalows, pensions of op de vele grote en
kleine kampeerplaatsen.
Buiten de vacantiemaanden echter ziet men
de Nederlanders hier zelden. En dat ver
baast de mensen uit de Ardennen, want juist
in het najaar is dit gebied het mooist.
Thans ontplooien de bossen het kleuren
spel van de herfst. Daarnaast is er de over
heersende indruk van dit landschap naar
het woord van de schrijver Hubert Collleye
die van het .blauwe land, waar de dromen
vaste vorm aannemen in 's mensen oog'
Door de Hoge Venen.
Men kan door dit gebied vele tochten
maken en telkens iets nieuws zien. Met als
uitgangspunt Tongeren kan men een mooie
tocht van iets meer dan 200 km. maken door
het land van Herve, het Hertogenwoud en
de Hoge Venen rondom Spa en de drie
stuwdammen.
Men rijdt dan van Tongeren over Liters,
Milmort Herstal, Wanderen -met veile
kleine valleien van zijrivieren van de Maas
Julémont, langs de abdij van Val Dieu,
Auibol, Hendrilkkapellte, Eupen, langs die
Wezerdam en dan weer terug naar Eupen,
vervolgens via de Gileppedam naar Jalhay
en langs de uitkijktoren van de Baraque Mi
chel, vanwaar men een prachtig uitzicht heeft
over de Hoge Venen. Vandaar eventueel
nog naar de uitkijktoren van Signal de Bo-
trange, het hoogste punt van België (bijna
700 meter) met eveneens een zeer wijds
uitzicht over de veengebieden— dan verder
naar Robertvillte, waar men de ruïne van
het kasteel Reinhardstein 'kan bezichtigen
dan via Malmédy, Hockay, Spa, Amdrimont
en Ruy naar La Glelize, gelegen aan een van
de mooiste bochten van de rivier de AmdL
Vervolgens naar Remouchamps, vandaar
naar Poulseur waar men steengroeven vindt,
dan via Esneux en Tilff naar Luik en van
daar over Juprelle Weer terug naar het uit
gangspunt Tongeren.
Door het Ourthe-dal.
Een andere mooie todht is van Luik uit
door het Ourthe-dal naar La-Roche-en-Ar-
denne en terug.
Van Luik rijdt men via Tilff naar Esneux,
waar de Ourthe een sdhliereilandje vormt en
waar prachtige rotsmassa's te zien zijn, dan
naar Poulseur waar volgens de legende
de vier Heemskinderen gewoond zouden
hebben en verder naar Comblain-au-Pont,
Gomiblain-Fairon en Hamoir tot men Ocquier
bereikt, waar men een mooie Romaanse kerk
kan bewonderen. Verlaat men nu tijdelijk het
Ourthe-dal dan komt men via Barvaux te
Weris, waar weer een mooi Romaans kerkje
te zien is. Dan weer terug en men rijdt door
prachtige plaatsjes langs de Ourthe naar La
Roche-en-Ardenne. Vandaar via Mardhe-
en-Famenne, Hotton, Mormont langs een
mooie heuvelachtig weg naar Aywaille waar
men de Amel kruistdan naar Beaufais en
vandaar over een hoogvlakte bij Embourg
terug naar Luik. U heeft dan een todht van
ongeveer 200 km. achter de rug.
Rondom Saint Hubert.
Men kan zijn uitgangspunt ook zuidelijker
zoeken en wel rondom Saint Hubert, waar
men bijzonder uitgestrekte bossen, waarin
nog zeer veel wild leeft, aantreft. De vol
gende tocht van ongeveer 100 km. voert
door het gebied van de OurtheSaint Hu-
bert, Bastogne, Houffalize, Nadrin, La Roche
en Champion terg naar Saint Hubert.
Door het gebied van dte Lesse gaat men
via Poix, Libin, Maissin, Lesse, Redu, Daver-
disse, Halma, Wellin, Ave, Ham, Rodhefort,
Grupont en weer Saint Hubert.
Het prachtige landschap langs de Semois
kan men verkennen tijdens een rit van Saint
Hubert via Poix, Maissin, Palizeul, Carls-
bourg, Monceau, Petit Fays, Nafraiture,
Memlbre, Vresse, Charière, Rodhehaut, Mo-
gimont, Menudhenet, Recogne, Saint Hubert.
Deze beide todhten zijn eveneens ongeveer
100 km. lang.
Uitstekende wegen - mooie wandelingen.
Het wegennet in dte Ardennen is over het
algemeen uitstekend. Wiile ter afwisseling
van het natuurschoon ook eens de monu
menten, kerkschatten en kunstvoorwerpen
uit het rijke verleden van deze streken wil
bezichtigen, kan in Dinant, Namen, Hoei,
Luik en Visée terecht.
Voor de bewoners van het vlakke land
hebben de Ardennen dte bekoring van het
heuvellandschap. De grotten van Han, Di
nant, Rochefort, Remouchamps, de rotspar
tijen aan de Semois, de Ourthe en de Am-
blève en ook sommige landschappen langs
de Maas vervullen de bezoekers met ontzag.
Maar over 'het algemeen Bieden de Arden
nen meer een schilderachtige dan een over
weldigende indruk.
Zo was in 1583 Temeuzen in Staatse
handen en Axel was Spaans gebied. Zoals
we gezien hebben. Wierp Hohenlo nabij Ter-
neuzen de Moffenschans en andere ver
sterkingen op. Terwijl wachtschepen die
hoven bewaakten versterkte Parma Axel.
Van weerszijden beproefde men de tegen
stander afbreuk te doen. In 1584 deden dte
Staatsen een uitval uit de Moffenschans en
Werd het eiland van Zaamslag door de
Staatsen afgestroopt en Zaamslag in brand
gestoken. De Spanjaarden hadden een be
zetting in het gehucht Campen. Axel moest
verdedigd worden door Duitse huursoldaten
onder commando van overste Sclhonau. Tot
1586 waren er tussen de vij'andelijke legers
maar schermutselingen.
Doch in dat jaar werd onder Leicesters be
stuur door Prins Maurits en de Engelse be
velhebber Sidney een plan ontworpen om
Axel bij verrassing te nemen. Onder aan
voering van kolonel Jan Piron kwam een
troep Staatse soldaten in de nacht van 16 op
17 juli 1586 naar Axel. Flinke wacht werd
er door de Duitse soldaten van Sdhonau,
naar het schijnt, niet gehouden. De soldaten
van Piron wisten met beihulp van ladders
over de gradht te komen en zo op de wallen
te geraken, ongeveer op de plaats waar nu
de molen van de heer Misseghers staat.
Miss Blanche
herkent u
aan de
goudgele tabak
man. Sidney beloonde uit eigen beurs de
soldaten, die de gracht waren overgezwom
men. De goed gelukte aanslag deed de moed
herleven na de nederlaag aan de Maas
Kolonel Jan Piron bleef in Axel met 800 man.
De dijken rondom werden doorgestoken.
Dr. P. J. Arend schreef in Algemene Ge
schiedenis des Vaderlands„Terwijl Nuis
belegerd werd, volvoerde Prins Maurits zijn
eerste wapenfeit. Door Leicester met Philip
Sidney belast een inval in Vlaanderen te
doen om Parmia te nopen het beleg van Nuis
op te breken, beraamde hij èen plan om de
stad Axel te overrompelen en deelde het plan
aanSidney mee, die bedong, dat hij aan het
hoofd zijner Engelse troepen de onderneming
zou doen uitvoeren. In de stilte van de nacht
trokken zij vanuit Temeuzen naar de plaats
hunner bestemming. Dertig of veertig man,
van ladders voorzien, zwommen de gracht
over, beklommen de muur en openden de
poort voor hun krijg smakkers, die de hevige
tegenstand der bezetting bedwongen en de
stad innamen. Ongenegen, het beleg van
Nuis op te breken en dit gewichtig punt
Axel te herwinnen, beval1 Parana de
heer De la Motte, gouverneur van Greve-
lïngen, om Axel met alle troepen, die hij bij
elkaar kom krijgen, terstond aan te tasten.
Dodh Maurits, hiervoor beducht, had reeds
het omliggende land onder water doen zetten
zodat de vijand niets tegen hem ondernemen
kon."
Bij Buuygate was de dijk van de Braak
man namelijk doorgestoken, waardoor het
water ten zuiden van Axel stroomde om
zidh in hét oosten Ite verenigen met het
Hellegat. Axel lag met Zaamslag op een
eiland. Later wierp Maurits wallen rondom
Axetl op of versterkte deze. Het dagtekent
uit deze tijd. dat het Bastion werd opge
worpen, op de plaats waar nu de Algemene
Begraafplaats ligt en dat deze dwars door
de verlaten wijk ten westen van de oude
parochiekerk lag.
Hoe het kon, weten we niet, maar de
stadsregering verliet in allerijl de stad en
kon nog heel wat bezittingen meenemen,
want we lezen, dat ze het oude lood van het
stadhuis in Gent konden verkopen, evenals
de zilveren papegaai van de boogsdhutters-
gilden.
In een volgend artikel komen wij nog
nader terug op de gevolgen van deze ver
overing voor de stad Axel en tevens willen
wij dan de belevenissen laten volgen van de
gevluchte Axelse regering in Gent.
De Jonge.
Over de wallen gingen ze nu naar de poort,
de Landpoort, waar nu de hoek is tussen
Noordstraat en Stationstraat. Ze wisten de
wadht van de poort te overrompelen, de
poort te openen en de andere soldaten van
Piron 'binnen te laten. In de Noordstraat
werd nog wat gevochten, maar de Staatsen
bleven na een kort gevecht meester van de
stad Axel. Sdhonau, de bevelhebber van de
stad, bood nu zijn diensten aan Prins Mau
rits aan, dodh het is te begrijpen, dat deze
zu'lk een onachtzame bevelhebber niet ih
dienst nam.
Motley en Arend noemen in hun geschrif
ten dit de eerste veroveringsdaad van Mau
rits Maurits' eerste heldendaad. Zo was
Axel voor het eerst en voorgoed bij de
Nederlanden gevoegd en dit feit is telkens
na elke eeuw of halve eeuw herdacht, zo het
laatst in 1936.
Motley zegt ervan „Het plan voor deze
expeditie was opgemaakt door Maurits. Het
was zijn eerste krijgsdaad.
Axel was een goed gebouwde, sterk be
vestigde stadIn het begin van juli
schreef Maurits aan Leicester de bijzonder
heden van het plan Samen bepraatten
Maurits en Sidney het plan. Leicester kwam
naar Bergen op Zoom met 5000 man. Hij
bleef daar twee dagen. In de nacht van
dinsdag 16 juli gingen ze scheep ondter het
bevel van Lord Willougby. Sidney had 500
man van zijn Zeeuws regiment gereed. Op
de Schelde voor Vlissingen verenigden de
troepen zidh en het flottielje roeide in de
kalme zomernacht naar Neuzen. In Neuzen
werd de troep versterkt door enkele com
pagnieën van Prins Maurits Hollandse leger.
De verenigde madht marcheerde dadelijk op
Axel aan en voor twee uur 's morgens be
reikten ze de stad. Maar de gracht is diep.
Veertig soldaten dalen er in af, stormladders
■met zidh voerende, zwommen er over en be-
ikllommen de wallen. De wadht, die lag te
slapen, werd gedood en de poort geopend.
Het eerst marcheerde de Hollandse com
pagnie onder Jan Piron binnen. Het garni
zoen, 5 a 600 man sterk, bood fliinke weer
stand. De aanvallers verloren geen enkele
Voor hef tere
Baby-huidje
Houd Uw banden in
de gaten!
Het Verbond voor Veilig Verkeer wijst
op de gevaren, welke gladde, versleten en
beschadigde banden kunnen opleveren. Het
is vooral in de herfst- en wintermaanden van
groot belang zorgvuldig na te gaan in welke
conditie de banden van Uw auto, motor,
scooter maar ook van bromfiets of rijwiel
verkeren.
Wanneer het loopvlakprofitel minder dan
1 mm. bedraagt, kunt U de desbetreffende
autoband het best meteen weggooien, wamt
een dergelijke versleten band verlengt de
remweg van Uw wagen en verhoogt het
slipgevaar.
Laat om die 5000 km. de banden van Uw
auto verwisselen, raadt het Verbond voor
Veilig Verkeer U dringend aan. Bij deze
vewisseling speelt ook de reserveband een
rol. In het algemeen kan men deze werk
zaamheden het best in de garage door des
kundig personeel laten uitvoeren.
Zorg er voor dat Uw banden goed op
spanning zijn. Het instructieboekje van Uw
auto, motor of scooter vertelt U, hoe groot
deze spanning voor Uw vier- of tweewii'eler
precies moet zijn. Als de spanning in de
band te laag is, buigen de zijwanden door en
kan de band warm lopen. Te hoge spanning
doet het lbopvlak in het midden teveel slijten
en levert slipgevaar op.
Het Verbond adviseert U speciaal in het
winterhalfjaar Uw banden goed in de gaten
te houden. Let ook op versleten wiellagers,
te ruime fuseepennen, fouten in de sdhok-
brekers of remmen en op slecht sporende
wielen, want die verkorten de levensduur
van Uw banden. En zoiets kan vooral in deze
tijd van het jaar gevaarlijk zijn
en pijn weg»
wrijven met
D A M P O
HINDERWETVERGUNNING.
Op de secretarie der gemeente Axel ligt ter inzage
een verzoek met bijlagen van Shell Nederland Ver-
koopmaatschappij N.V., Wassenaarseweg 80 te 's-
Gravenhage, om vergunning tot uitbreiding van een
benzinepomp-installatie, bestaande uit één 6000 liter
tank met een electrisdhe aftappomp met een electro
motor met een vermogen van Yl P-k., op of in het
perceel Julianastraat 79- (M. die Keizer), kadastraal
bekend gemeente Axel, sectie G nrs. 3079 en 3080.
Schriftelijke bezwaren kan een ieder gedurende tijen,
dagen na dagtekening van deze bekendmaking in
brengen bij het gemeentebestuur, waar dit verzoek
ter inzalge ligt. De ingekomen schrifturen worden
mede ter inzage gelegd.
Mondelinge bezwaren tegen de inwilliging van het
verzoek kan een ieder persoonlijk of bij gemachtigde
inbrengen op een openbare zitting, te houden op dins
dag 8 november as., om 11.30 uur voormiddag, in
het gemeentehuis te AxeL
Beroep tegen een genomen beschikking kan o.a.
worden ingesteld door
a. de verzoeker om de vergunning
b. degene, die in persoon of bij gemachtigde op de
bovenbedoelde zitting is verschenen
c. degene die, zander op de openbare zitting te
zijn verschenen, binnen de gestelde termijn schrif
telijk bezwaren heeft ingebracht, indien hij niet
woonachtig is in een gemeenlte> waar deze open
bare kennisgeving is gedaan.
Axel, 20 oktober 1960.
Burgemeester en wethouders van Axel,
De wnld. burgemeester, De secretaris,
A. J. M. Kesbeke. P. G. v. d. Bosse.
DRANKWET 1931, S. nr. 476.
VERZOEK OM VERLOF.
Burgemeester en wethouders van Axel brengen ter
openbare kennis, dat bij hen is ingekomen een ver
zoekschrift van Andries Hamelink, wonende te Axel
Zeestraat 11-13, om een Verlof A voor de verkoop
van zwakalcoholische drank in het klein in het per
ceel Zeestraat 11-13 voor de benedenlokaliteit.
Op grond van het bepaalde in artikel 45 der drank
wet 1931, S. nr. 476, kan een ieder, binnen twee
weken nadat deze bekendmaking is geschied, tegen
het verlenen van het gevraagde verlpf schriftelijke
bezwaren inbrengen, bij burgemeester en wethouders.
Axel, 22 oktober 1960.
Burgemeester en wethouders van Axel,
De wnd. burgemeester, De secretaris,
A. J. M. Kesbeke. P. G. v. d. Bosse.
KEURING VOOR DE DIENSTPLICHT.
De burgemeester der gemeente Axel brengt ter
openbare kennis
a. dat alle oproepingen voor de keuring van henv
die in deze gemeente voor de lichting 1961 zijn
ingeschreven, thans zijn verzonden
'b. dat de in 1941 geboren mannelijke personen, die
overefenlkomstig de terzake gejdende wettelijke
voorschriften in het bevolkingsregister dezer ge
meente zijn of behoren te zijn opgenomen en die
niet hebben ontvangen een oproeping voor de
keuring voor de dienstplicht of eeö bericht, dat
zij niet voor de dienstplicht zijn ingeschreven, zich
vóór 1 januari 1961 ter gemeentesecretarie moeten
aanmelden.
Axel, 25 oktober 1960.
De wnd. burgemeester van Axel,
A. J. M. Kesbeke.
WIJZIGING DER WEGENVERKEERS-
VERORDENING.
Burgemeester en wethouders van Axel brengen ter
openbare kennis, dat ter lezing voor een ieder ge
durende drie maanden op de secretarie der gemeente
is medergelegd de door hun college dd. 25 oktober 1960
vastgestelde 2e wijziging van de wegenverkeersver-
ordening.
Axel, 26 oktober 1960.
Burgemeester en wethouders van Axel,
De wind. burgemeester, De secretaris,
A. J. M. Kesbeke. P. G. v. d. Bosse.
V*
