I
Vakantie
Fa. J. C. Vink - Axel
is zoeter
en frisser
lekkerder
v;
morgen een paar flesjes
in de boodschappenmand
REISGIDSEN
WEGENKAARTEN
CAMPING GIDSEN
TAALGIDSEN
Boekhandel
lets over de geschiedenis van Axel
XI. AXELSE FEESTEN VAN VIJF EEUWEN GELEDEN.
„Toen de wereld vijf eeuwen jonger was"
zegt Huizinga in zijn boek „Herfsttij der
middeleeuwen", hadden alle levensgevallen
veel scherper uiterlijke vormen dan thans.
Tussen leed en vreugde, tussen rampen en
geluk scheen de afstand groter voor ons.
Al wat men beleefde had nog die graad van
1 onmiddellijkheid en absoluutheid, die de
vreugde en het leed nu nog hebben in de
kindergeest."
Daaraan denkt men, als men de stads
rekeningen uit de middeleeuwen doorleest.
Want daarin komen de uitgaven voor, ge
daan door de stadsregering ter gelegenheid
van de feesten. Men kon hemelhoog juichen
ter gelegenheid van de feesten of men was
ten dode bedroefd bij tegenslag en rampen.
Wanneer de processie ging, was het volop
feest en genoot men van de aanblik der sle
den, die men tegenwoordig geen blik waar
dig zou keuren.
Ook de, wat wij zouden noemen, verto
ningen van de rederijkerskamer „De Vier
Melktelen" met de stuntelige samenspraak,
die wij in geschrift tegenwoordig niet ten
einde kunnen lezen, zonder ons te vervelen,
brachten het volk in vervoering. Deze rede
rijkerskamer vertoonde dikwijls een esbatte
ment of toneelspel. Prins of beschermheer
was in 1505 Jan Pierens, die ook 8 maanden
orgeliste was. De „Factor" of schrijver was
in die tijd een zekere Wulfaert Weijsse.
Wat werd op het Zuivelplein genoten
door de toenmalige bewoners van Axel van
het in onze ogen zo eenvoudige toneelspel
van die tijd. Op het toneel waren huizen en
bomen en dergelijke dikwijls aangegeven
door middel van bordjes met het opschrift
Huis, enz.
Vooral in trek waren de Kluchten of
Sotternieën met taferelen uit het volksleven
op komische wijze voorgesteld.
Onder het hoofd „Schijncwijnen" komen in
de stadsrekeningen posten voor als „Ghe-
presenteerd den koning der sotten 2 kan
wijns" of „Ghepresenteerd de jongens, die
te Vastelavond speelden met „Mijnheer Lut
tel in de hand' en ook lezen we van „de
bende van Mijnheer Toutluifault". Het zal
wel een spotten geweest zijn op personen,
die zich groot voordeden maar geen cent be
zaten en dat door grote woorden wilden ver
bergen. Zoiets als de Spaanse Brabander van
Breero.
De dag voor Vastelavond was een feest
dag ter ere van de Abt. Ook dan gaf de
Kamer van Rethorijk (rederijkerskamer) zijn
spel of Sotternie ten beste, zoals deze post
aangeeft„Ghepresenteerd Jan Scolpaert te
Vastelavond als hij zijn Coninckfeeste hield
2 kan wijns is 30 schellingen.
Nog andere vertoningen gaven het volk
vermaak, n.l. die der wapenreiders of wapen-
reispelers. Denkt U het Zuivelplein, bevolkt
met die bont middeleeuws geklede bewoners,
welke kijken naar de wapenreiers, die hun
behendigheid tonen in het gebruik der wa
pens of het dansen tussen wapens, zoals de
volgende post zegt„Ghepresenteerd de
wapenreiders van Beoostenblij, die hier kwa
men spelen en dansen over het zwert
(zwaard) in drankgeld 24 pond."
Ook op de Paasdagen en op St. Ont-
commersdag (23e dag van juli) gaven de
rederijkers hun esbattementen, terwijl we ook
lezen van Calfdansers. Wat met die „calf
dansers" bedoeld werd, is niet goed uit te
maken. In de stadsrekening van 1533-'34
staat b.v. de post„Betaald voor een nieuw
hoofd aan het calf van de calfdansers, een
nieuw schild en nieuwe duivelshoofden 20
schellingen". In de stadsrekening van 1555
komen de calfdansers voor het laatst ter
sprake. t
Ook lezen we in de rekening van 1519:
„Ghepresenteerd 2 wildemans van Hulst,
die 'hier ter processie kwamen spelen 1 kan
wijn is 15 schellingen", of in de rekening
van 1532-'33: „Ghegeven aan mijnheer den
Drooghen te Vastelavond als zij gespeeld
hadden 2 pond" en in de rekening van
1535-'36: „Ghepresenteerd de gheseüen van
mijnheere den Drooghen te Vastelavond
2 ton keite (bier). Hier wordt zeker een gek
personage bedoeld, die hen deed lachen.
We kunnen ons een voorstelling maken
van de processie of optocht met de speel
lieden of trompers, ook wel pijpers genoemd,
gevolgd door de mannen van de boogschut
tersgilden van St. Sebastiaan, van St. Joris
en van St. Victor, trots voortstappend met
hun hand- of voetboog, daarna gevolgd door
de andere gilden, dan de baljuw met schout
en schepenen in hun mooie ambtskledij, de
juwelen schitterend op de kleding, kortom de
hele kleurrijke stoet, voort trekkend in het
schitterend zonlicht, gaande van het Zuivel
plein langs Vogelenzang- en andere straten
naar de Clincmeulen en ge ziet het kleur
rijkste toneel uit het Axel der middeleeuwen.
Of ge kunt het eenvoudige esbattement op
het Zuivelplein komen zien met een ernstig
toneelstuk of een sotternie, Jjvaarin een mijn
heer Allegebrek met zijn grollen de eenvou
dige middeleeuwers deed schateren.
De „Snouketers" van Axel, zoals Edouard
de Dene, de spottende marskramer van
Brugge de Axelaars noemde, zoudt ge zien
staan bij de „Wijnzuipers" van Hulst, de
„Teghelhakkers" van Stekene, de „Mussen-
eters" van Bouchaute, de „Roometers" van
Moerbeke en de „Vloeters" van St. Jan te
Steene, die hier waren komen zien naar het
rondtrekken der gilden met hun vaandels en
banieren, terwijl het feestgeschal opjoelde in
de straten en alles welvaart en vreugde
ademde na de bange oorlogstijd van vóór
het jaar 1492.
J. R. de Jonge.
Ingezonden Stukken
Bekendmakingen
voor alle landen van Europa
NETHEID.
Vrijdag was vroeger DE DAG voor de huis
vrouwen van AxelPoetsen, straten vegen, ramen
lappen, enz. enz. Deze tijd is voorbij. Men waagt
het tegenwoordig wel eens op woensdag of donder
dag al aan deze grote schoonmaakbeurt te beginnen.
Een enkele huisvrouw is iets minder erg overdreven
en slaat de buitenboel wel eens een keer over
Maar als ik, als bewoonster van een huis met voor
tuintje in de Wilhelminastraat, het eens waag om
twee dagen geen papieren en rommel en hondenvuil
uit deze voortuin te verwijderen, dan neemt deze
„vuilshoop" een schrikbarende afmeting aan
Moeders, ik zou haast zeggendag in dag uit
poetsende moeders van Axel, U leert Uw kinderen
wel hun voeten vegen als ze binnen komen velen
moeten zelfs hun schoenen uittrekken U leert ze
hun handen wassen, vele malen per dag, kortom U
bent hele dagen bezig Uw kinderen op te voeden
tot nette kinderen. Waarom leert U ze dan niet hun
tientallen toffee- of droppapiertjes, ijsstokjes, ijs- en
friteszakjes enz. snz- in de vuilnisbak te deponeren
Wat helpt het, dat de friteshuizen, de ijssalons, de
kruideniers- en snoepwinkels een papiermand buiten
zetten en geen kind vaak ook oudere inwoonster
of inwoner van Axel het in zijn -hoofd haalt de
afval er in te gooien
Waar gaat dat heen, met onze onvolprezen Hol
landse netheid
Laat een ieder meehelpen aan het terug netjes
worden van Axel I
HERKEURING VAN MATEN. GEWICHTEN
EN MEETWERKTUIGEN.
Burgemeester en wethouders van Axel maken be
kend
a. dat het goedkeuringsmerk, gedurende het jaar 1960
te bezigen, zal zijn bij de keuring van maten,
gewichten en meetwerktuigen, de letter y in de
kleine staande drukvorm
b. dat dit jaar voor de herkeuring van maten, ge
wichten en meetwerktuigen zitting zal worden
gehouden in de voormalige Kleuterschool. Nieuw-
straat 32, op maandag 11 juli 1960, van 9,30
12 uur en van 1317 uur en dinsdag 12 juli van
8.3012 uur en van 1316 uur.
Aan belanghebbenden wordt in herinnering gebracht
1. dat de maten, gewichten en meetwerktuigen
schoon, droog en roestvrij moeten worden aange
boden om onderzocht te kunnen wordendat
ijzeren maten van binnen en van buiten geverfd
dienen te zijn, koperen gewichten afgewassen en
ook de gaten gereinigddat ijzeren gewichten
niet gepotlood mogen zijn, doch roestvrij moeten
zijn gemaakt en daarna ingewreven met ge
kookte lijnolie
2. dat de maten, gewichten en meetwerktuigen vóór
1 oktober 1960 gestempeld moeten zijn met de
letter y en dat er, bij verzuim of verhindering om
van de zitting gebruik te maken, nog gelegenheid
bestaat maten, gewichten en meetwerktuigen te
laten herkeuren aan het IJkkantoor te Dordrecht,
Vest 261, elke woensdag, geen openbare [eestdag
zijnde, van 9~12 uur en 13.3016.30 uur;
3. dat de maten, gewichten en meetwerktuigen, die
gestempeld zijn met het afkeuringsmerk jl,
niet in winkels, enz. mogen worden teruggebracht
4. dat ten bate van 's rijks schatkist voor het onder
zoek der maten, gewichten en meetwerktuigen
keurloon en voor het justerenl der gewichten
justeerloon moet worden betaald
5. dat milligramgewichten niet op de herijkzitting,
doch uitsluitend aan het ijkkantoor ter herkeuring
kunnen worden aangeboden. De gezegelde enve
loppe, afgegeven bij de vorige verificatie, moet
met de gewichten franco per post worden opge
zonden, daar deze anders moeten voldoen aan de
eisen, welke aan nieuwe gewichten worden ge
steld. Voor elk gewicht moet op postrekening no.
507584 van IJkkantoor Dordrecht een bedrag van
40 cent worden gestort
6. dat aan de herijkplichtigen door de dienst van het
IJkwezen zoveel als mogelijk is oproepingen zul
len worden uitgereikt, vermeldende het tijdstip,
waarop de maten, gewichten en meetwerktuigen
ter herkeuring aangeboden kunnen worden. Men
houde zich, in zijn eigen belang, aan dit tijdstip.
Er wordt uitdrukkelijk op gewezen, dat de ver
plichting tot herkeuring blijft bestaan, ook al wordt
geen oproeping ontvangen.
Axel, 21 juni 1960.
Burgemeester en wethouders van Axel,
De wnd. burgemeester, De secretaris,
A. J. M. Kesbeke. P. G. v. d. Bosse.
Heineken's
OUD BRUIN
