AXELSE COURANT
De Duitse massamoord in het bos van Piasnica
ZEELAND deze week
J. C VINK
In één nacht
Uw handen
gaaf en zacht
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Ideadl voor ieder
die brieven schrijft!
FIRMA
KINDERHOEST VERDWIJNT DOOR
ZWITSAL KIN DER-HO NING-SIROOP
Frankering bij abonnement Axel.
ZATERDAG 21 MAART 1959
73e Jaargang No. 25
R
VERSCHIJNT IE Df E WOENSDAG EN ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS: Lone nummer! 6 cent
Kwartaal-abranement
Bxel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1.73
Buitenland f 2.00
Drukker-Uitgeefster: FIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tal. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 8 cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie.
Inp tonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Klein» idvertentlën (maximum 6 regela) 1-5 regel»
70 cent Iedere regel meer 12 cent extra
Markt 12
AXEL
op als tot een berg, en we kunnen het niet verwerken
Men komt er toe te smeken „Houd op Spaar mij Vertel het mij met - en dat is
Maar'daarin ligt juist het gevaar. Want zodra wij de ogen sluiten, met langer willen welen
van de toenemende barbaarsheid, is ook onze weerstand geslonken. En wat rest ons als onze
he, cynisme, klink, één enkele helle k,ee, op
KATYN - en met schrik worden we ons bewust dat verhaal al haast te zijn verge en.
Maar de moord van Katyn - een der grootste treurspelen van de geschiedenis - u geen
misdaad zonder weerga. Want lang voor dit wereldberoemd bloedbad waar de Sovjets dui
zenden Poolse officieren uitmoordden, hebben de Duitsers 12.000 Poolse mannen, vrouwen
en kinderen op beestachtige wijze omgebracht in de bossen bij Piasnica, een plaa sje -
,en noordwesten van Dantzig. Echter in tegenstelling tot Katyn, is de geschiedenis van de
ten hemel schreiende afslachting van 12.000 Polen in het bos van Piasnica, m het Westen
onbekend gebleven.
deze gruwelijke manier werden in het tijdstip
van oktober 1939 tot april 1940, niet minder
dan 12.000 levens uitgeblust.
Ook mijn vader, sergeant-majoor Ignacy
Strenk, die als beroeps-onderofficier bij de
Poolse marine deelnam aan de verdediging van
het schiereiland Hela en daar gewon d raakte,
werd in het bos van Pianica vermoord op
3 november 1939.
Dezelfde Duitsers die op een zo luidruchtige
wijze de door de Russen begane massamoord in
het woud van Katyn aan de wereld bekend
maakten en daarover hun grenzeloze verontwaar
diging uitspraken, hebben tegelijkertijd alles ge
daan om te voorkomen dat de wereld ooit de
geschiedenis van de door hen gepleegde massa
moord in het bos van Piasnica zou vernemen.
Maar ligt het nu wel op het culturele niveau
van de twintigste eeuwer om zulk een „question
bruiante" in de doofpot te doen
Na jarenlange pogingen ben ik er eindelijk
in geslaagd het feitenmateriaal over deze gru
welijke misdaad te bemachtigen. Dit aan de
openbaarheid prijs te geven, is mij - als pu
blicist en als zoon van een der slachtoffers -
een ereplicht. >t
„Drang nach Osten
Reeds in september 1939 toen Polen krach
tens het Ribbentrop-Molotov-verdrag door Nazi-
Duitsland en Sovjet-Rusland werd aangevallen
en de gevechten nog volop aan de gang waren,
gingen de Duitsers onmiddellijk over tot de rea
lisatie van hun „Drang nach Osten"-politiek,
die er op neerkwam dat de westelijke provincies
van Polen eenvoudig en integraal geannexeerd
werden hij Duitsland. En zo gebeurde het. dat
direct na de bezetting van het wojewodschap
Pomorze - de aan de Oostzee gelegen pro
vincie met de havensteden Gdynia en Dantzig -
de Duitse politie en de S.S. zijn overgegaan tot
onmenselijke exterminatie van de Poolse bevol
king aldaar, omdat niets de germanisatie van dit
oud Pools gewest in de weg zou staan.
Vooral in de intellectuele en sociale elite werd
zonder genade toegeslagen. Duizenden Polen, in
woners van de steden Dantzig, Gdynia, Puck,
Wejherowo, Koscierzyna, Kartuzy en van het
schiereiland Hela en vele andere plaatsen en
0 dorpen in de z.g. „Poolse Corridor", werden
bijeengedreven in kerken, scholen en openbare
plaatsen, waar de Duitse „Kulturtriigers" bij het
accompagnement van slagen, schoppen en vloe
ken deze mensen -- die erger dan vee werden
behandeld - sorteerden in groepen.
Lijsten van slachtoffers al klaar.
Bij deze verdeling werd gebruik gemaakt van
gedrukte lijsten, die zoals bleek, allang van te
voren waren samengesteld door Duitsers uit de
hierboven genoemde plaatsen, aldus de traditio
nele Poolse gastvrijheid op schandelijke wijze
misbruikend. Duizenden van deze arrestanten
werden enkele weken later in het woud van
Piasnica op afgrijselijke wijze vermoord. Hierbij
moet worren opgemerkt, dat in het bos van
Piasnica de eerste massamoord uit deze wereld
oorlog werd begaan en dat deze het voorbeeld
vormde voor de talrijke massa-executie's, welke
door de Duitsers maar evenzeer door de Russen
- denk aan Katyn - werden gepleegd.
Van oktober 1939 tot april 1940.
De eerste massale executie in Piasnica vond
plaats in de tweede helft van oktober 1939 de
volgende enkele dagen later en zo ging het
door tot en met april 1940, toen zoals men weet,
de Russen op hun beurt begonnen met de af
slachting van duizenden Poolse officieren in
het woud van Katyn. De nalogie tussen deze
beide misdaden is treffend.
Op beestachtige wijze neergeslagen.
Behalve Polen van de aan de Oostzee gelegen
(f| steden en dorpen van het wojewodschap Po
morze, werden in Piasnica ook vele Polen uit
Duitsland vermoord. De slachtoffers'werden naar
de executieplaats gebracht met vrachtauto's en
bussen. Zij werden gehaald uit de gevangenissen
in Dantzig, Gdynia, Puck, Kartuzy en recht
streeks uit het spoorwegstation te Wejherowo.
Vrachtwagen na vrachtwagen loste zijn la
ding en één voor één werden de weerlozen neer
geknald, waarna voor alle zekerheid hen de
schedel met een geweerkolf werd ingeslagen. Op
Verbranding van lijken in 1944.
De laatste akte van de tragedie van Piasnica
speelde zich af m de zomer en het najaar van
1944. Toen gingen namelijk de Duitse beulen
- bang als zij waren dat de massagraven na de
ineenstorting van hun „duizendjarig rijk zou
den worden ontdekt - over tot opgraving en
verbranding van de lijken, in twee provisoricsh
in het hos ingerichte crematoria. Dit lugubere
karwei werd verricht door een groep gevange
nen uit het concentratiekamp Stutthof. Tijdens
de verbranding der lijken, werd de toegang tot
het bos onder doodstraf verboden. Er hingen
borden met het opschrift „Wer weiter geht,
wird ohne Anruf erschossen
De rook boven het bos werd ver in de omtrek
gezien, terwijl er des nachts een rode gloed hing.
Toen in oktober 1946 door een Poolse ge
rechtelijke commissie op de plaats van de mis
daad een onderzoek werd ingesteld, werden in
het geheel slechts in 2 van de 27 ontdekte
massagraven nog lichamen gevonden, 305 in
totaal. In de 25 overige graven - waarvan de
lijken waren opgegraven en verbrand - vond
men slechts delen van menselijke beenderen en
haren, voorts geweerkogels, hulzen en lege wod-
kaflessen waarmee de beulen zich blijkbaar
„moed" hebben ingedronken.
De gevonden stoffelijke resten waren nog
tamelijk goed bewaard, hetgeen men aan de
kalk waarmee zij werden bedekt kan toe
schrijven.
In de gevonden massagraven waren 90% der
lijken zonder bovenkleding. Slechts een klein
percentage van de gevonden lichamen vertoonde
dodelijke schoten in de omgeving van het hart
en het achterhoofd, terwijl 20% helemaal geen
schotwonden vertoonden. Daarentegen hadden
bijna alle lijken een gebroken schedel. Enkele
lichamen werden opgegraven in knielende hou
ding, wat er op wijst dat ze levend werden be
graven. Tussen de rij van de massagraven 1-17
en 18 - 27 vond men onder een laag zand, as
en menselijke beenderen de twee in de grond
ingerichte crematoria. De grond in de naaste
omgeving is verbrand, zwart, doordrenkt met
vet en hard als een rots.
Altijd verse bloemen.
Ongeveer acht meter hoog is het uit steen
blokken opgetrokken monument, dat in het bos
van Piasnica werd opgericht ter nagedachtenis
van de twaalfduizend slachtoffers. In de nis van
dit monument bevinden zich drie urnen, gevuld
met as en aarde uit het crematorium van het
concentratiekamp Stutthof, het slagveld Wester-
platte en uit crematoria in het bos van Piasnica.
Aan de voet van dit stenen gedenkteken, dat
niet alleen van droefheid getuigd, doch ook een
boodschap bevat van de gestorvenen aan hen
die nog in leven zijn, liggen altijd verse bloemen.
In geen enkel land zijn door de Duitse be
zetters meer mensen neergeschoten dan in Polen,
doch ook nergens wordt hun nagedachtenis zo
in ere gehouden als in mijn vaderland.
Billy Strenk.
LOSSE GEDACHTEN.
IDEEËNBUS
Hebt U het gelezen?
Wanneer de gemeenteraad van Assen zich er
mede kan verenigen, zal aan het gemeentehuis
van die plaats een ideeënbus worden opge-
hangen.
Burgemeester en wethouders hebben name
lijk een voorstel daartoe aan de raad gedaan, al
dus melden de dagbladen.
De inwoners van Assen kunnen dan hun
ideeën, gedachten en wenken op schrift zetten
en dat geschrift in de daarvoor op te hangen bus
deponeren.
Deze bus zal dna tweemaal per maand door
de gemeente-secretaris - nee, niet door de
bode, maar door de gemeente-secretaris worden
gelicht.
Daarna worden de ingediende ideeën serieus
door burgemeester en wethouders beoordeeld,
waarna de indieners van de beste ideeën een
premie zullen ontvangen in de vorm van waar
devolle boekwerken.
Aldus het krantenbericht.
Het idee alleen al, zo zouden we denken, is
een idee voor een ideeënbus, en vermoedelijk zou
zo'n idee, wanneer er een ideeënbus was, zeker
voor een premie in aanmerking komen, ware
het niet, dat zonder een ideeënbus geen premies
voor een iede gegeven kunnen worden
Maar toch, zo op het eerste gezicht lijkt zo
iets wel leuk.
Zouden de Vroede Vaderen van Axel ook
niet eens zo iets willen beginnen
Zo'n bus behoeft niet alleen te dienen voor
goede ideeën, maar is misschien ook wel ge
schikt voor mensen, die stoom willen afblazen.
Het bestuur van onze gemeente heeft reeds
vele malen blijk gegeven, zelf goede ideeën ie
hebben, maar wie weet, wat er onder de be
volking nog leeft?
Wel is het misschien de moeilijkheid om te
bepalen, hoe groot de inhoud van zo'n bus wel
moet zijn. Want stel eens voor, dat er zoveel
brieven en voorstellen in die bus worden ge
deponeerd, dat dgze reeds vóór de vijftiende van
de maand vol is. Dan zou eerst de raad bijeen
moeten komen om te besluiten, dat de secre
taris de bus ook tussentijds mag lichten
En hoe zal dat moeten gaan met al die waar
devolle boekwerken, die dan moeten worden
rondgedeeld als premie
Zou er dan een nieuwe „ideeënbus-belasting'
worden ingevoerd om de kosten van aankoop
van de boekwerken te dekken
Met belangstelling zullen we de agenda voor
de erstvolgende raadsvergadering tegemoet zien.
OOST ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Kleine plekje van ons Neerland,
Nietig hoekje bij de zee,
Tussen Uwe zware dijken
Ligt ons aller wel en wee.
Afgesloten door de Schelde,
Rusteloze brede stroom,
Leven wij ons mensenleven,
Wisselend soms als een droom.
Bij het stralend licht der zonne.
Bij het gierend stormgeweld,
Immer treft mijn oog Uw weelde
Als ik dwaal langs djjk en veld
Maar van weelde, pas geschonken
Na een lange, zware strijd
Erfdeel van Uw stoere zonen,
Opgebouwd door noeste vlijt
Als in vroege voorjaarsmorgen
't Ijzer door de voren trekt
En de zon met warme stralen
Alles tot nieuw leven wekt,
Zalig is het, dan te zwerven
Door ons fraaie Vlaanderland.
Beeld van kracht, van bloei en vrede,
U blijft steeds mijn hart verpand.
'k Zie de goudgerijpte velden,
Stovend in de zonnegloed,
Vol belofte, vol bekoring,
Schenkend ons zijn overvloed.
'k Zie de zwaarbeladen wagen
Hortend langs de wegen gaan,
Vullend schuren met de zegen
Van het rijpe kostbre graan.
Weemoed sprankelt door mijn ziele,
Als de herfst zijn wieken spreidt,
't Is alsof de kille aarde
Zachtkens om wat heenging schreit
In de kale kruin der bomen
Zingt de wind zijn fluistrend lied.
Stemme in de lucht geboren,
'k Hoor U, maar begrijp U niet
Maar wat ook de zin mag wezen,
Vlaandrens droefheid is slechts schijn
Immer door de rust herboren
Zal weer kracht zijn heerser zijn
Dat symbool van 's mensen leven
Dat wat was, weer worden zal
Vlaandren schenk mij steeds Uw zegen,
Want ik min U bovenal.
Hulst, 1958.
J. de Vries.
Komt er schot ia het kanaal TerneuzenGent
Zoals bekend is, ligt het in de bedoeling voor het
kanaal van Terneuzen naar Gent verschillende voor
zieningen te treffen. Alvorens hiermede te kunnen
beginnen, moet daarover overeenstemming worden
bereikt tussen de Nederlandse en de Belgische rege
ringen. Ambtelijke molens mal enechter langzaam.
Nu heeft echter de Belgische minister van buiten
landse zaken in de Kamer van Volksvertegenwoordi
ging beloofd, dat, wanneer niet binnen enkele weken
eten definitief accoord bereikt zou zijn tussen Neder
land en België omtrent de kanaalplannen, de Bel
gische ministers weer voor anderhandelingen naar
Den Haag zullen gaan voor overleg met de Neder
landse regering.
Paasveetentoonstelling te Oostburg.
In Oostburg werd weer een Paasveetentoonstelling
gehouden, welke door burgemeester Hoekzema werd
geopend. De aanvoer van vee was niet bijzonder groot
doch de kwaliteit was zeer goed te noemen.
Recreatie in de Braakman.
Het Beheerschap Recreatiegebied Braakman heeft
besloten, zo spoedig mogelijk te beginnen met de
aanplant van 9 ha. bos. Het bebossingsplan is op
gemaakt door Staatsbosbeheer en zal wordlzn, uitge
voerd door de Ned. Heide Mij. Voorts wil het Be-
heerschap komen tot de aanleg van een kampeer
terrein, een parkeerterrein en van aanlegsteigers.
Het is druk met de bejaardencentra.
In onze provincie komen de plannen tot stichting
van bejaardencentra als paddestoelen uit de grond.
Het ene plan is nog niet verwezenlijkt of het andere
komt weer al ter tafel.
Thans is het Kortgene op Noord-Beveland, waar
dank zij eien gift uit Nieuw-Zeeland van 250.000,
welke na de ramp in 1953 ontvangen was, plannen
konden worden beraamd om een bejaardencentrum te
stichten. Dit tehuis zal plaats bieden aan zestig per
sonen in veertig één-persoons- en tien twee-persoons-
kamers. De totale stichtingskosten zullen rond de
ƒ500.000,— belophn.
Recreatiegebied in het Veerse Meer.
Na het gereed komen van de afsluitdammen in het
Veerse Gat en de Zandkreek zal het Veerse Meet
ontstaan. Naar verwacht wordt zal de afsluiting in
1961 haar beslag krijgen. Dan zal een recreatiegebied
bij uitnemendheid ontstaan.
Teneinde de behartiging van de helangen zo goed
mogelijk te coördineren hebben acht gemeenten, t.w.
Arnemuiden, 's-Heer Arendskerke, Kattendijke, Kort-
giene ,Veere, Vrouwenpolder, Wissenkerke en Wol-
faartsdijk besloten samen te werken. Het door deze
gemeenten gevormde rechtspersoonlijkheid bezittend
lichaam zal gevestigd zijn te Veere.
Mattheus Passion te Aardenburg.
Zondag werd in d'e St. Baafskerk de traditioneel
geworden Mattheus Passion uitgevoerd onder leiding
van de bekende dirigent Piet van Egmond. De be
langstelling was dit jaar zeer groot.
Geen grensfaciliteiten bij mist e.d.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
Zeeuwsch-Vlaandeitm heeft de Belgische minister van
Financiën verzocht, bij mist en dergelijke, wanneer
derhalve van de veerdiensten over de Westerschelde
geen gebruik kan worden gemaakt, voor transporten
van Zeeuwsch-Vlaanderen naar overig Nederland via
België het dusgenaamde hoefijzerverkeer de
zelfde grensfaciliteiten te verlenen als na de ramp
in 1953.
De minister heeft echter geantwoord, dat dit niet
mogelijk is.
(Vervolg op pagina 2)
