AXELSE COURANT
Gemeentebegroting
De Vrije Veren
J C VINK
In één nacht
Uw handen
gaaf en zacht
Frankering bij abonnement, Axel
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1958
73e Jaargang No. 7
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT TEL/ l WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker UitgeefiterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Til. 0 1135-646
Hoofdredactie: J. C. VINK
FIRMA
Markt 12
AXEL
(Vervolg)
Zoals U zich, zult herinneren, eindigden
wij het vorige artikel met de vraag of de
gemeente er dan maar op los mocht leven,
wat haar uitgaven betreft. Wij beloofden
tot slot het daarover nog te hebben.
Er zal natuurlijk geen enkele gemeente
raad of college van burgemeester en wet
houders zijn, dat er zo over denkt
Maar er kunnen zich nu eenmaal om
standigheden voordoen,, waardoor het ten
enenmale onmogelijk is, een begrotingstekort
te voorkomen.
Reeds in het vorige artikel werd er op
gewezen, dat er onderscheid dient gemaakt
te worden tussen verplichte en niet-ver-
plichte uitgaven voor de gemeente.
Blijkens het raadsversalg heeft de bur
gemeester bij de begrotingsbehandeling ge
zegd, dat de verplichte uitgaven ongeveer
80% van het totaal uitmaken.
Deze uitgaven moeten dus worden ge
daan en daarom in de begroting worden
geraamd.
Wanneer tegenover deze uitgaven niet
voldoende inkomsten staan, ontstaat van
zelfsprekend een tekort.
Waar komen nu de inkomsten vandaan
In de begroting worden verschillende in
komsten geraamd. Daarbij denken we in de
eerste plaats aan de belastingontvangsten.
Dit zijn uitkeringen wegens opcenten op de
grondbelasting en op de personele belasting,
de rioolrechten, reinigingsrechten, honden
belasting. vermakelijkheidsbelasting, baat
belasting (voor een klein gedeelte van de
gemeente) en het vergunnings- en verlofs-
recht voor de dranklokaliteiten. Maar dan
hebben we het ver gehad. Daarnaast kun
nen nog worden genoemd de secretarie-leges
de marktgelden, schoolgelden (alleen voor
de 3e en de 4e klasse van de u.l.o.) en nog
enkele andere inkomsten van geringe be
tekenis.
De grote kluif aan inkomsten betreft wel
de bijdragen van het Rijk uit het z.g. Ge
meentefonds.
Deze bijdragen belopen ruim 540.000,
terwijl de bovengenoemde belastingen bij
elkaar zo ongeveer ƒ225.000,opbrengen.
Daarnaast zijn er nog tal van andere in
komsten en rijkssubsidies, waaraan wij thans
voorbij gaan.
Waarom, zo zult U vragen, ontvangt de
gemeente nu zo'n groot bedrag van het Rijk
Allereerst moeten wij dan weer er op
wijzen, dat de uitgaven der gemeente, waar
voor wij in ons vorige artikel reeds ver
schillende verdelingen aangaven, nog weer
eens kunnen worden gerubriceerd in uit
gaven, liggende op het terrein van de auto
nomie enerzijds en op het terrein van het
zelfbestuur anderzijds.
De autonomie van de gemeente betekent
het recht tot regeling en bestuur van haar
eigen gemeentelijke huishouding, terwijl on
der zelfbestuur wordt verstaan het uitvoe
ren van de wettelijke regelingen, welke door
de hogere overheid zijn getroffen.
Enkele voorbeelden kunnen dit wellicht
duidelijk maken.
Onder autonomie vallen bij voorbeeld
het onderhoud van straten, rioleringen en
plantsoenen, de zorg voor wegen.
Onder zelfbestuur moet worden gerekend
de zorg voor het onderwijs (uitvoering van
de Kleuteronderwijswet, de Lager Onder
wijswet, de Middelbaar- en Nijverheids-
onderwijswet), de zorg voor de woning
voorziening (uitvoering van de Woning
wet), de armenzorg (Armenwet) enz.
Het is duidelijk, dat de uitvoering van
deze door de rijksoverheid uitgevaardigde
wetten voor de gemeente zeer belangrijke
kosten meebrengt.
Dit kan de gemeente niet betalen uit de
beperkte haar ten dienste staande inkomsten.
Daarom is er een regeling getroffen be
treffende het verlenen van financiële bij
dragen door het rijk aan de gemeenten in
de kosten van de uitvoering dier wetten.
Dit is de z.g. Financiële Verhouding tussen
ihet Rijk en de gemeenten.
Daartoe is een fonds gevormd, het Ge
meentefonds. In dit fonds stort het Rijk ge
deelten van verschillende belastingopbreng
sten, terwijl de gemeenten dan weer uit dit
fonds volgens een ingewikkelde berekening
bun bijdragen krijgen.
Nu, zult U zeggen, dit zit allemaal heel
logisch in elkaar en klopt als een bus.
Inderdaad, U hebt gelijk. Het is heel lo
gisch, maar de grote moeilijkheid is nu
en dat is het nog altijd geweest om
de voorschriften betreffende de verdeling
van de bedragen uit het Gemeentefonds zo
te maken, dat iedere gemeente ook datgene
krijgt, wat zij nodig heeft.
Daaraan hebben reeds vele knappe kop
pen gewerkt en gedokterd en nog steeds is
hier niet een goede oplossing gevonden
Wat in het begin een prima regeling leek.
bleek na enkele jaren toch weer niet te
voldoen.
Nu is er sedert 1948 een noodregeling ge
troffen ook al omdat de vorige niet meer
voldeed en gedurende deze noodregeling
van drie jaar zou men trachten een nieuwe
te ontwerpen, die wel voldeed. Dit schijnt
echter zo moeilijk te zijn, dat deze nieuwe
wet er nog steeds niet is
Inmiddels echter zijn sedert 1948 verschil
lende uitgaven al zo sterk gestegen, terwijl
er vele nieuwe uitgaven bijgekomen zijn, zo
dat er wel een tekort op de begroting moet
ontstaan.
Het is dus zeker geen bankroet-politiek,
die de gemeente voert met een zo groot be
grotingstekort, het betreft alleen een niet
voldoende zijn van de rijksuitkeringen.
Dit lange verhaal was nodig, lezer(es), om
U duidelijk te maken, wat de oorzaak is van
het grote tekort op de gewone dienst van
de begroting van onze gemeente.
Als U nu nog de moed hebt om verder te
lezen, willen wij nog even in vogelvlucht met
U nagaan, wat er zoal in de begroting voor
uitgaven zijn geraamd.
Wij zullen dit eerst doen door de tota
len per hoofdstuk te vermelden, om daarna
nog enkele onderdelen nader te bekijken.
Hoofdstuksgew'ijze ziet de gewone dienst
er als volgt uit
Inkomsten Uitgaven
Vroegere diensten Memorie Memorie
Algemeen beheer 2.657,163.234,41
Openb. veiligheid 1.081,56 51.753,15
Volksgezondheid 2.165,46.631,70
Volkshuisvesting 170.953,16 217.622,97
Openbare werken 82.757,60 272.541,11
Eigendommen, niet
voor de openbare
dienst bestemd 32.985,19 24.840,57
Openbaar gewoon
lager onderwijs 39.298,74.613,01
Openbaar u.l.o. 1.610,
Bijzonder gewoon
lager onderwijs 3.245,80 82.188,77
Bijzonder voortgezet
gewoon l.o. 100,—
Bijzonder u.l.o. 6.675,60 40.033,55
Bijzonder buiten
gewoon l.o. 11.330,
Bijzonder kleuter
onderwijs 14.710,15.590,60
Overig l.o. 90,— 3.240,—
Middelb. onderwijs 20.030,
Hoger onderwijs 3.960,
Nijverh. onderwijs 2.500,59.152,
Onderwijs, kunsten
en wetenschappen 2.993,80 20.155,71
Maatschappelijke
steun en voorzorg 76.545,38 160.485,03
Economische
aangelegen/heden 1.680,— 6.568,03
Belastingen 162.247,37 772,18
Alg. uitkeringen 540.571,20
Kasvoorzieningen 68.855,06 73.460,
Inkomsten en uitg.
niet vallende onder
andere hoofdst. 42.271,44.853,01
Onvoorziene uitg. 12.516,92
Verrekeningen 868.846,98 868.846,98
Volksgezondheid en volkshuisvesting zijn
diensten die uiteraard voor zichzelf spreken.
Dit is ook het geval met .openbare werken"
op welk hoofdstuk het onderhoud van de
straten, de riolering, plantsoenen, de reini
gingsdienst e.d. worden verantwoord.
Ook de volgende hoofdstukken betreffen
de het onderwijs behoeven geen nadere toe
lichting, alleen wellicht „Onderwijs, kunsten
en wetenschappen" daaronder vallen ver
schillende subsidies aan muziekgezelschap
pen, bibliotheken, kosten sportterrein, onder
houd van de muziektent, muziekschool en al
dergelijke dingen.
Maatschappelijke steun en voorzorg omvat
de armenzorg, kosten van krankzinnigenver-
pelging, de werkloosheidsvoorziening en
verder staan daarop verantwoord de sub
sidies voor gezinsverzorging en ontspanning
voor bejaarden.
„Economische aangelegenheden" is een
zeer gewichtige uitdrukking. Gezien de ra
mingen valt daarvan niet veel te verwachten.
Daarop zijn geraamd subsidies voor vee
teelt, vreemdelingenverkeer en de gemeen
telijke bijdrage aan het E.T.I. in Zeeland.
Onder „Kasvoorzieningen" worden ge
raamd de loonbelasting, kasgeldrente, rente
zegels en ziekenfondscoupons.
Het laatste hoofdstuk, dat hetzelfde be
drag in ontvangsten als in uitgaven aan
wijst, omvat in uitgaaf de ramingen wegens
sociale lasten, rente en aflossing van vaste
leningen, belastingen en verzekeringen!
Het bovenstaande is, zeer in vogelvlucht
de inhoud van de gewone dienst der ge
meentebegroting.
Nog weinig werd gezegd over de kapi-
taaldienst, doch, als gevolg van de door
werkende bestedings- en investeringsbeper-
king, valt daarover thans niet zo erg veel te
vertellen.
Zou uit reacties van de zijde van de lezers
blijken, dat ook voor een bredere behande
ling van de kapitaaldienst belangstelling be
staat, dan zullen wij gaarne trachten ook
daar een artikel over te schrijven.
Wij hopen met het bovenstaande enig in
zicht te hebben kunnen geven in het 'oor
de gemeente wel zeer belangrijke document
dat de begroting wordt genoemd.
Totaal 2.123.129,70 2.276.129,70
Bovenstaande benamingen zullen niet alle
even duidelijk zijn op het eerste gezicht,
terwijl sommige onmiddellijk voor zichzelf
sprekeri.
Onder „vroegere diensten" worden ver
staan inkomsten en uitgaven, die op een
vroeger jaar betrekking hebben, dus nage
komen zijn.
Onder „Algemeen beheer" vallen de sala
rissen van de burgemeester, secretaris, ont
vanger, secretarie-ambtenaren, kosten van
drukwerk, bureaubehoeften, het onderhoud
van het gemeentehuis enz.
Openbare Veiligheid omvat de gemeente
lijke brandweer, de openbare verlichting
daarvoor is ruim 25.000,— uitgetrokken
en verkeersveiligheid.
ABONNEMENTSPRIJS t Losse nummers cent
Kwartaal-abmnement i
Axel binnen de kom f 1,53 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS! 8 cent per m.ra.
Bi] contracten belangrijke reductie.
Inp zonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Rlelrw ïdvertentlèn (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra,
VERSCHILLENDE ZIENSWIJZEN IN HET ZEEUWSCH - VLAAMSE COMITÉ.
Zoals wij allen hebben bericht belegde vorige week
het comité voor Vrije Verten een vergadering in Hotel
Meert te Sluiskil. De secretaris van het comité de
heer de Kunder had de wens te kennen gegeven dat
deze vergadering openbaar en voor de pers toeganke
lijk zou zijn, doch hierover bleek men het niet eens,
zodat het een besloten vergadering werd, waarin als
opvolger van de heer de Kunder, die als secretaris-
penningmeester zijn ontslag wenste te nemen, de heer
F. A. Koljjn uit Oostburg werd aangewezen. Door
de heer de Kunder werd ons een communiqué ver
strekt waarin deze zijn bezwaren tegen de gang van
zaken uiteenzette.
Hierbij bleek dat al sedert de befaamde 13e juni
ernstige meningsverschillen in het comité bestaan.
Men heeft in bedekte termen de heer Colsen te ver
staan gegeven dat zijn houding allesbehalve respect
afdwong en zijn heengaan als voorzitter gewenst zou
Zij-i. De heer Colsen is echter ook nadien als voor
zitter gebleven en heeft ook zijn houding niet ver
anderd Ook de persconferentie in Den Haag die
aanvankelijk zeer vlot verliep werd door het optreden
van de heer Colsen een belachelijke vertoning. De in
Augustus in Zierikzee gehouden protestmeetrag liep
uit op een bloedeloze vertoning en op „dilettanterige
krachtpatserij".
Zoals reeds bekend war er eveneens zeer ern
stige bezwaren tegen de kortelings in Zeeuwsch-
Vlaanderen gehouden protestvergadering, die tegen
de wil van meerdere comitéleden in toch werden ge-
houdhn en waarin uitlatingen jegens mndster Algera
werden gebruikt die alle perken te buiten, gingen.
Ook werd daar beweerd dat het comité minister Al
gera tot heengaan had gedwongen.
De afdeling Zeeland van de Nederlandse Bond van
Veehandelaren schonk het comité een bedrag doch
dit werd door de heer Colsen nog nimmer afgedragen.
Ook de uitgifte van lepeltjes met de beeltenis van
de heer Colsen werd scherp becritiseerd, terwijl ook
van de gelden voortgekomen uit de verkoop van de
Vrije Venen-tegels alleen door de heer F. A. Kolijn
een afrekening werd ontvangen.
EENDRACHT MAAKT MACHT.
Aansluitend op vorengenoemde vergadering ont
vingen wij vani de secretaris van het comité, de heer
F. A. Kolijn het volgende schrijven
Zelden hebben wij in Zeeland de meningen zo Ver
deeld gezien als nu het geval is met de Vrije-Veren-
kwestie.
Begonnen als een spontane reactie door de burge
meester van Terneuzen op bestuursrechtelijk niveau
enovergedragen door de veekoopman H. Colsen op
de man in de straat, is deze affaire uitgegroeid tot
een landelijke affaire, met als resultaat een indruk-
wekktende vmanifestatie naar Den Haag, een motie in
de Tweede Kamer en een motie in de Provinciale
Staten en na dit alles een krachtig neen van minister
Algera, zodat de beslissing moest gaan vallen bij de
a.s. behandeling van de begroting van het ministerie
van Verkeer en Waterstaat, doordat de Kamerleden
met de hand op de motie een post op deze begroting
zullen moeten eisen, waaruit de vrij te maken tarieven
kunnen .worden betaald. Inmiddels trad minister Al
gera af en komt straks een gloednieuwe minister van
Aartsen met een blanke lei tegenover deze zaak te
staan. Afgezien van het feit dat de houding van mi
nister Algera een kabinetspolitiek weerspiegelde, een
kans voor Zeeland, die niemand ooit heeft kunnen
vermoeden, indien tenminste Zeeland eensgezind de
nieuwe minister zou tegemoet treden. Maar wat zien
we gebeuren
Nadat destijds de minister de schuld gaf aan Ged.
Staten en Ged. Staten weer de schuld doorgaf aan
de Kamers van Koophandel, die het weer anedrs
wisten uit te leggen, begint het spelletje opnieuw. De
voorzitter van de Kamer van Koophandel voor Z-
Vlaanderen heeft op een zeldzaam felle wijze de
K.V.P. en de heer Dikötter gehekeld in termen die
in deze kringen weinig gebruikelijk zijn. Anderzijds
dreigt genoemde partij met puhlikaties die weer een
ander licht mceten werpen op deze zaak.
Om de zaak nog spannender te maken komt de
onenigheid in het Vrije-Verencomité met vette koppen
in het openbaar en de Zeeuwse verdeeldheid is com
pleet.
En dit alles vlak voor de behandeling van de be
groting van Verkeer en Waterstaat in de Kamers.
Wat betreft het aftreden van de secretaris van
het Verencomité kunnen we heel kort zijn. Reeds van
de eerste dag af bleken er diepgaande verschillen te
bestaan in de boezem van het comité. Wat wil men
echter van een comité dat in een spontane openbare
bijeenkomst wordt gekozten en bestaat uit mensen van
allerlei richtingen en inzichten, die elkaar nooit te
voren hebben gezien. Mag men daarvan eisen dat ze
op slag een homogeen comité vormen Dat kan
immers met. Dat desondanks naar buiten zo lang
als eenheid is opgetrvdkn is al mooi. Niet alle poli
tieke colleges gaat dit zo goed af. Dat daarnaast het
comité tot in de hoogste instantie de vrije-verenzaak
warm gekregen heeft zegt wel iets. Zonder meer is
gebleken dat dit spontaan gevormde comité een erfenis
is geweest van politieke fouten. Dat diverse partijen
danig in de maag zitten met dit comité is duidelijk.
Dergelijke correcties in het beleid zijn nu eenmaal
niet prettig.
Minder duidelijk is echter dat men na al de op
gedane ervaringen in Zeeland doorgaat met elkaar
te beschuldigen in het openbaar. Het gaat or immers
niet meer om wie het gedaan heeft, maar wel wie
de fouten ongedaan gaat maken.
De nieuwe minister zit straks wel op fluweel nu
men in Zeeland verdeeld blijft tot het bittere inde.
Wat moeten de kamerleden straks doen voor een
provincie waarin men het onder elkaar niet eens is
Men maakt de beslissing niet eenvoudig.
Zou het niet verstandiger zijn dat we de hoofden
eens bij elkaar gingen steken Wordt het niet tijd
om eens positief te gaan werken?
I KGWNTREE N V AMSTERDAM
Medicinale handcrê/ne
Want ver boven het detail, de vrije oren, ligt de
hoofdzaak betere, dus vaste oeververbindingen. Pas
daarmede komen we uit de moeilijkheden. Hierbij
echter ontstaan nog grotere problemen, want zola.ig
Oost- en West-Zeeuwsch-Vlaanderen onder elkaar
ruzie willen maken over de vraag waar een ver
binding moet komen, komt deze er nooit. Daarom zul
len we van meet af aan twee vaste verbindingen
moeten vragen, één voor West met Walcheren en
één voor Oost met Zuid-Beveland. Willen we deze
over 25 jaar hebben, dan moet er reeds nu oen
begin gemaakt worden. Een begin daarmede, dat een
commissie wordt gevormd waarin zo mogelijk, om
gevoelige tenen niet te raken, zeer velten vertegen
woordigd zullen zijn. Er moet opdracht worden ge
geven tot het instellen van een technisch onderzoek
voor beide verbindingen, er moeten fondsen worden
gevormd om te zijner tijd tot uitvoering te kunnen
overgaan. Als Zeeland eerst een beginkapitaal vormt
zal het Rijk er anders tegtenover staan dan nu. We
moeten beginnen iets te laten zien. Toch zeker iets
beters, dan de verdeeldheid, die we nu demonstreren.
(Vervolg op pagina 2)