AXELSE COURANT
De lichtende schaduw
De protestrit naar Den Haag.
J C VINK
Frankering bij abonnement, Axel
ZATERDAG 14 JUN 11958
72e Jaargang No 69
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDf E WOENSDAG EN ZATERDAG
FIRMA
Markt 12
AXEL
Het rampjaar 1940. De Frans-Britse legers
bleken tegen de fanatieke overmacht der
Duitsers niet opgewasien en toen bovendien
de tegenstand der Belgen op 28 mei in
stortte, was het pleit beslecht. Toch slaag
den de Duitsers niet in hun sinistere opzet
de vernietiging van het Britse Expeditie-
leger. De Engelsen zagen kana hun legers
bijna voltallig over het Kanaal terug te
voeren. Daar ook de scheepsruimte van
Nederland, Noorwegen, België en Frank
rijk tijdig in veiligheid was gebracht, konden
de Duitsers hun eigenlijke plan. meteen naar
Enge'.and over te steken, niet ten uitvoer
brengen.
Het was in de eerste week van juni, nu
achttien jaar geleden Jaren van „bloed,
zweet en tranen" volgden. Maar de scha
duw droeg het licht in zich, het licht van
de uiteindelijke overwinning, van de ko
mende victorie.
„D-day" kwam, de Geallieerden keerden
terug, niet ver van de plaats waar zij eens
de wijk hadden moeten nemen. De invasie
in Normandiè was de grootste militaire
onderneming van alle tijden. Iedereen hield
de adem in bij de vraag, óf deze expeditie
wel zou slagen, maar reeds na enkele weken
bleek, dat het succes volkomen was. De
vesting Europa was opengeramd.
Ook dat gebeurde in de eerste juniweek,
maar vier jaar later, in juni 1944. Laten wij
in juni 1958 die „lichtende schaduw" van
de eerste juni-weken van 1940 ons een
ogenblik in onze herinnering terugroepen.
Het was generaal Sir Harold Alexander,
die de historische ontruiming van Duin
kerken leidde. Toen hij 24 jaar werd, was
hij aanvoerder van een bataljon van de
Ierse Garde. Hij raakte in de eerste wereld
oorlog ernstig gewond, werd onderscheiden
met de D.S.O. en het Militaire Kruis. Hij
organiseerde na 1918 het leger in Letland,
onderscheidde zich in gevechten in Indië en
vervulde belangrijke militaire functies in
Gibraltar en in Engeland.
Toen hij 45 jaar was, werd hij generaal-
majoor en was destijds de jongste generaal
in het Engelse leger. Hij is thans 52 jaar
en zijn lijfspreuk is nog steeds „Val aan,
val aan en val nogmaals aan, zelfs als je
je verdedigen moet Toch was het het
noodlot van deze excellente militair cm twee
maal een grote aftodht te moeten leiden,
niet alleen die van Duinkerken, maar twee
jaar later in 1942 ook die van Birma.
Zeker is het voor een goed deel aan zijn
moedig gedrag en onverstoorbaar optreden
te danken, dat de terugtocht in Noord-
Frankrijk onder moeilijke omstandigheden,
toch nog zo goed verliep. De Stuka s raas
den over de zich inschepende troepen, over
al vielen de bommen, granaten sloegen zon
der onderbreken in, een regen van kogels
viel op de Britten neer en grillig belichtten
brandende oliereservoirs en brandende hui
zenblokken het sombere beeld, dat de dui
zenden en nog eens duizenden op het strand
opleverden. Óp alle wegen uit het Zuiden,
uit het Oosten, uit het Westen kwamen de
troepen opdringen en slechts met moeite kon
een zeker verband bewaard blijven. Opeen
gehoopte groepen infanteristen en artille
risten zochten zidh een weg door de puin
hopen. Over geschut, dat langs de weg lag,
over muildieren, die van uitputting waren
ineengezakt, over doden.
Een van Alexander's officieren riep ze
nuwachtig uit „De toestand is chaotisch
Maar Alexander snauwde terug „Het spijt
me, maar dat woord versta ik niet
„Ga er heen
Alle beschikbare scheepsruimte wordt ge-
requireerd om de troepen weg te halen, ook
kleinere scheepjes, want de grote schepen
vormen een te gevaarlijk doelwit voor de
Duitse bommen. Vrijwilligers melden zich
aan, zij zullen met hun schepen en scheepjes
helpen. Reusachtige, witte plakkaten aan de
muren van de stations in Engeland, aan de
ingangen van de fabrieken, in de Londense
Boarding-lhouses „Go to it Ga er heen
Vhmmenzuilen uit brandende torpedo
jagers, brandende olievlekken, die zich op
het water verbreiden. Meer dan duizend
schepen bevinden zich in het smalle gedeelte
van het Kanaal tussen Duinkerken en Enge
land, van kruisers en torpedojagers af, tot
kleine motorboten toe. In de gloed van de
brandende oliereservoirs zien de tiendui
zenden soldaten op het strand de donkere
silhouetten van de schepen, die hen naar
Engeland moeten brengen soms licht ach
ter de brede rompen van de transportschepen
het flikkeren der explosies van de Duitse
vliegtuigbommen op.
„Ik versta het woord chaotisch niet
Alexander's onverstoorbaarheid deelt zich
mede aan zijn officieren, aan zijn manschap
pen. Zij wachten nu geduldig. Zij móé
ten nu de slagen incasseren zonder iets terug
te kunnen doen, maar in hun harten brandt
het besef, de overtuiging, dat zij eens terug
zullen slaan. Terug zullen slaan, harder en
definitiever dan zij nü geslagen worden. Zij
bouwen zandkastelen op het strand, de
kalmte, het flegma is herwonnen. Als na de
laatste dag de avond valt, controleert gene
raal Alexander de kust om zich er van re
verzekeren, dat geen levende soldaat is
achtergebleven.
Met een marine-officier scheept generaal
Sir Harold Alexander zich als laatste in
6 juni 1944.
Het klinkt vreemd, maar achteraf mocht
de terugtocht van Duinkerken met recht
succesvol worden genoemd. Ook „Monty
de ondanks de recente aanvallen op zijn
persoon door een Amerikaanse journalist,
gróte Montgomery, was van de partij. Hij
had lot zijn soldaten gezegd „Als jullie
geen ammunitie meer hebben, ga je de vijand
maar met de bajonet te lijf
Alexander en (hij kregen na Duinkerken
aan elkaar grenzende commando's in het
Zuiden en Zuid-Oosten van Engeland. Het
was deze kuststrook, die het het zwaarst te
verduren zou hebben gekregen, als de Duit
sers tot een invasie hadden besloten. Later
zouden beide mannen de victorie in de Afri
kaanse woestijn bewerkstelligen
Jaren van bloed en tranen volgden.
Engeland hield stand en Hitler's machts
waanzin stuitte af op de onbuigzame tegen
stand van het ontoegankelijk Albion, be
schermd door de zee. In de zomer van 1940
redde Engeland drie-kwart van zijn Expe
ditie-leger en nimmer zullen de historische
woorden van Winston Churchill vergeten
worden „Ik heb U niets aan te bieden, dan
bloed, zweet en tranen Vv ij zullen op
de stranden vechten, wij zullen in cnze vel
den vechten, wij zullen in onze steden vech
ten. Maar aan het eind zal alles goed zijn.
En over duizend jaar zal men zeggen het
was hun schoonste uur
De toestand scheen hopeloos in 1940.
Maar het Britse volk en de Britse leiders
toonden hun grootheid in deze uren van be
proeving. Er werd tijd gewonnen, er werd
een leger opgebouwd, er werd een lucht
macht gevormd.
Winston Churchill zei op 18 juni 1940:
„Hitier weet, dat hij ons op dit eiland moet
verslaan óf zelf ondergaan. Als wij falen,
dan zal de wereld met inbegrip van de Ver
enigde Staten en al wat wij kennen en lief
hebben, verzinken in een nieuw tijdperk van
barbaarsheid, te langer wellicht door het
gruwelijk gebruik, dat de vijand maakt van
de wetenschappelijke kennis, waarover hij
beschikt. Maar als w'ij hem kunnen venslaan,
dan betekent dat de bevrijding van Europa
en een zonniger toekomst voor de gehele
wereid."
Vier jaar later brak de zon door. Het
licht, dat de schaduw in zich borg, lostte de
schaduw op. Op 6 juni 1944 keerde het leger
dat Duinkerken had ontruimd, terug naar
de kust van Norman,dië.
„D-day", 6 juni, mogelijk gemaakt door
de samenwerking van alle bondgenoten.
Vier jaar daarvoor had Hitier verklaard,
dat de strijd in het Westen was beslist. Vier
jaar daarvoor had Churchill verklaard „In
the end all will be well
Het is goed, dat wij ons die twee juni-
weken herinneren.
Vrijdagochtend maakten alom in het Z.
Vlaamse land autobezitters zich gereed om
de verre tocht naar de residentie te maken,
om zodoende lucht te geven aan hun ver
ontwaardiging om de onrechtvaardige be
handeling van ons gewest bij de invoering
der sterk verhoogde veertarieven van mi
nister Alegera, nadat in 1946 aan Zeeuwsch-
Vlaanderen kosteloze veren waren toege
zegd.
Elders in dit blad geven wij U een uit
voerig verslag van de gebeurtenissen tijdens
deze protest-actie. Hieronder laten wij nu
de letterlijke tekst volgen van de petitie,
zoals die door het volledige comité vrijdag
middag tijdens de audiëntie bij minister
Algera aan Zijne Excellentie werd aange
boden
Aan ZijneExcellentie Minister van
Verkeer en Waterstaat,
Het Zeeuwsch - Vlaamse Actie - comité
„Vrije Veren op de Westerschelde"
gehoord de meningen van vele bewoners
van Zeeuwsch-Vlaanderen en gezien de
verklaringen van vele Zeeuwsch-Vlaamse
organisaties
brengt ter kennis van Uwe Excellentie
dat een invoering van de nieuwe veer
tarieven, zoals bekend gemaakt door Ge
deputeerde Staten van Zeeland, neerkomt
op een nieuwe last voor alle schakeringen
van de samenleving, met name die van
Zeeuwsch-Vlaanderen, welke zeer remmend
zal werken op de ontwikkeling van deze
streek
dat met allerlei gegevens U wel bekend
kan worden aangetoond dat kostprijstech
nisch deze streek een nieuwe achterstand
zal worden opgedrongen welke belemmerend
zal werken op de verheugende vooruitgang
der na-oorlogse jaren van landbouw, in
dustrie, handel, transport, middenstand, sport
en cultuur
dat de tang, welke wordt gevormd door
de Westerschelde en de Belgische grens,
Zeeuwsch-Vlaanderen in een worgende
greep houdt, welke alleen m:aar buiten wer
king kan worden gesteld door het scheppen
van deugdelijke en goedkope verbindingen
over de Westerschelde
dat in de na-ooorlogse jaren is gebleken,
dat de provincie Zeeland niet bij machte is
geweest deze noodzakelijke verbindingen te
scheppen
dat het ook niet op het terrein ligt van
heerst sedert de bekendmaking van de
nieuwe veertarieven
verzoekt Uwe Excellentie met verschul
digde eerbied te willen bevorderen, dat de
verbindingen over de Westerschelde hetzij
vaste verbindingen dan wel bootverbindin
gen, door en op kosten van het Rijk wor
den gemaakt, in stand gehouden en ver
beterd, zonder dat hierdoor enige verdere
last wordt gelegd op de bevolking van
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Verzoekt Uwe Excellentie, teneinde de
ongerustheid onder de Zeeuwsch-Vlaamse
bevolking weg te nemen, zo spoedig moge
lijk Uwe beslissing kenbaar te willen maken.
't welk doende,
H. J. COLSEN, Voorzitter.
N. DE KUNDER, Secretaris,
Altijd gaaf huidje
een provincie hiaten in het Rijkswegennet
op te vullen, doch als een zuivere Rijkstaak
moet worden gezien, te zorgen dat alle rijks
genoten op gelijke wijze van de rijksver
bindingen door het gehele land kunnen ge
bruik maken
dat de Moerdijkbrug en andere kunst
werken ook niet onder provinciaal beheer
zijn geplaatst, doch volledig als een Rijks
zorg worden beschouwd en als zodanig aan
gepast worden aan het moderne verkeer
dat de Zeeuwse weggebruikers dezelfde
belastingen betalen als alle overige Neder
landse weggebruikers en als zodanig ook
gelijke rechten hebben op verbindingen naar
en van het gehele land
dat goede verbindingen met Zeeuwsch-
Vlaanderen van nationaal Ibelajig zijn te
noemen, in verband met het kunstmatig iso
lement door de Nederlands-Belgische grens,
van dit istukje vasteland, dat als Nederland';
bruggehoofd op de Zuidelijke Schelde-oever
functionneert
dat door het Rijk enorme bedragen ten
koste worden gelegd aan het Delta-plan, dat
naast meerdere veiligheid ook economisch
van zeer grote betekenis is voor de Zeeuwse
en Zuid-Hollandse eilanden, doch dat het
isolement van Zeeuwsch-Vlaanderen na het
tot stand komen van deze werken nog ster
ker wordt geaccentueerd, mede door de
kosteloze wegverbindingen van de eerste
groep en in te voeren verhoogde veergelden
voor Zeeuwsch-Vlaanderen
dat het gezien de economische aspecten
van het Delta-plan voor de Zeeuwse en
Zuid-Hollandse eilanden billijk is te achten
dat ook voor de welvaart van Zeeuwsch-
Vlaanderen noodzakelijke oeververbindin
gen van Rijkswege worden aangepast aan
de eisen van het moderne verkeer en dat
de daaraan verbonden kosten, evenals die
van het Delta-plan, geen bijzondere lasten
voor de bewoners van het betreffende ge
bied cn de daar gevestigde bedrijven met
zich brengen
dat het geraamde tekort voor de boot-
dienst ad 7.000.000.— per jaar een gering
bedrag is op een voordelig verschil van meer
dan 300.000.000.tussen het bedrag, het
welk het Rijk incasseert van de motorrij
tuigenbelastingen en uitgeeft aan wegen en
kunstwerken
dat ir alle geledingen van de bevolking
Zeeuwsch-Vlaanderen grote onrust
van
UIT ONZE OMGEVING
AXEL
ABONNEMENTSPRIJS; Lo»ie nummert 6 cent
Kwortaal-abronement t
Rxel binnen de kom 11,53 Andere plaatsen f 1,73
Buitenland I 2,00
Drukker - Uitgeef sterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tol. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 8 cent per mm.
Bij contracten belangrijke reductie,
fop tonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleln^ ïdvertentlén (maximum 6 regels) 1-5 regelt
70 cent Iedere regel meer 12 cent extra.
POEDER - ZALF-OLIE-ZEEP
OPENBARE LES EN TENTOONSTELLING
VAN DE LANDBOUWHUISHOUDSCHOOL.
Als telkenijare waren ook deze week weer een
middag en avond gewijd aan de openbare les en ten
toonstelling van wat de leerlingen der Landbouw-
huishoudschool hier ter plaatse naar hun beste kun
nen en met de tot ontwikkeling gebrachte gaven van
hoofd, hart en hand wisten te presteren in de
wederom verstreken tijd van een leerjaar.
Opnieuw waren hiertoe de leslokalen die nog steeds
gebezigd worden van de voormalige openbare school
in de Kerkdreef en de schoolruimte aan de Juliana-
straat herschapen in echte toonzalen, waar weliswaar
met de ruimte gewoekerd moest worden, maar waar
ook nu weer bleek dat het aan deze nuttige en
practische onderwijsinrichting nog steeds in opgaande
lijn gaat.
Een, vindingrijke en altoos voor haar taak parate
en levende directrice met haar thans tot een achttal
leerkrachten uitgegroeide staf van medewerkenden,
komt tclkenjare met nieuwe ideën en voor onS die
hier steeds ons even gaan vergewissen van dit alles,
vallen er telkens noviteiten te constateren in de
methoden van onderwijs en vorming der leerlingen
naar een systeem dat heenwijst naar een steeds meer
geperfect'oneerde opvatting.
Op eik terrein van het leven openbaart zich de
drang er de dorst naar meer kennis en zo konden
we hier in toenemende mate constateren dat de Land-
bouwlhuishoudschool hier ter plaatse behoort tot de
toonaangevende onderwijsinrichtingen In onze provin
cie op dit gebied.
De moderne opvattingen omtrent teken- en schilder
kunst, de ruimere belangstelling voor de letterkunde
in het bijzonder de Nederlandse de toevoeging
van een assistentenklasse, natuurkennis, kinderver
zorging, handenarbeid en de vereisten tot de ver
krijging van het diploma E.H B.O., mitsgaders de
liefde voor bloemen en planten en de tuinbouw-
wetenschap, die mede bijdraagt tot de algemene vor
ming van de plattelandsmeisjes tot volwaardige moe
ders en gezinsverzorgsters (in spé), dit alles stempelt
deze scholen tot onmisbare inrichtingen voor onze
hedendaagse samenleving.
Het „voortgezette" algemeen vormend onderwijs en
de uitstekende leermiddelen die ook hierbij worden
toegepast bewijzen ons, dat er van stilstand geen
sprake is maar er nog van jaar tot jaar vooruitgang
in het peil te constateren valt.
Dit bewijst ook de van jaar tot jaar toenemende
deelname aan de vervolgcursussen voor dames (w.o.
volwassenen en huismoeders) en die ons aantonen,
dat in steeds breder kring waardering groeiende is
voor dit maatschappelijk zo nuttige en noodzakelijke
onderwijs dat een factor is gaan vormen, die niet
meer weg te denken valt. En die in thans gelukkig
afzienbare tijd zijn bekroning vinden zal in een model
schoolinrichting die in 1959 aan het Szydlowski-plein
haar poorten open zal zetten voor een, steeds groter
wordende schare van leerlingen.
Natuurlijk ondervond de show van de door de
leerlingen zelf gemaakte kleding ook thans weer de
grote ii tcresse van de meelevende moeders. Hiertoe
bediende men zich (noodgedwongen) van de voor
dit doel te nauwe gang die tussen de leslokalen van
het gebouw in de Julianastraat gelegen is.
Straks wordt dit anders. Maar dan zal deze perio
diek terugkerende dag ook een feestdag worden in de
volle zin des woords. De centralisatie van de gehele
onderwijs-inrichting zal dan voorzeker ook nog groter
nut en vruchten afwerpen. Zodat we popelend van
verlangen naar het tijdstip der voltooiing van het
nieuwe schoolgebouw uitzien.
Naar we vernamen gaf zich bereids weer een 30-tal
nieuwe leerlingen op voor de primaire, in september
aanvangende nieuwe cursus.
