AXELSE COURANT
Zeeuwsch -Vlaanderen
en de Helikopter!
is#
ering bij abonnement, Axel
WOENSDAG 23 OKTOBER 1957
72e Jaargang No. 7
NIEUWS- EN
VERSCHIJNT IEDf
ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
E WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, T3l. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
FIRMA
Markt i 2
AXEL.
DE „LIJCHTBUS"PRIMAIR COMMUNICATIE-MIDDEL.
Vorige week werd door het gemeente
bestuur van Axel een uitvoerig rapport
wereldkundig gemaakt en aan de instance's
en verdere belanghebbenden waaronder
ook de pers ter kennisname toegezonden.
Daarin werden de resultaten van de sinds
30 september j.l. beëindigde proefperiode
van de helicopterverbinding BrusselAxel
—Rotterdam in een zevental hoofdsukken
gepubliceerd. Van groot belang hierbij zijn
ter nadere documentatie een vijftal bijlagen
verstrekt, waarin overzichten worden ge
geven van de zes- (later twaalf-) persoons
helicopter, gedurende de weklijkse diensten
in deze thans beëindigde twee—jaarlijkse
periode op dit traject.
Waardevolle conclusie.
Reeds in de aanhef van het eerste hoofd
stuk wordt met stellige nadruk verzekerd,
dat de twee-jaarlijkse proef ten volle is ge
slaagd, waarvoor naar de hoofdstukken III
en IV verwezen wordt.
Het feit echter, dat de exploitatie van
deze dienst zowel van de „Sabena" als
van de instantie's in Zeeuwsch-Vlaande
ren zeer zware offers vroeg, geeft ons,
gelet op de toe te passen bestedingsbe
perking, niet de vrijmoedigheid, nogmaals
een beroep op de financierende instantie's
te doen, teneinde de dienst te kunnen
voortzetten. Op grond van zuiver finan
ciële overwegingen is men van mening
thans „deze proef" te moeten afsluiten,
aldus luidt de slotsom waartoe ons ge
meentebestuur komt.
Wanneer de vraag gesteld wordt of de
kosten dan niet tevoren waren berekend,
wordt positief geantwoord dat zulks inder
daad terdege heeft plaats gehad. Deze waren
reeds voor de aanvang van de proef bekend.
Deze hebben de medewerkende instantie's
er echtr niet van weerhouden deze proef te
nemen.
Maar hoewel bewezen is, dat wanneer er
een permanente luchtverbinding tussen Z.
Vlaanderen en overig Nederland tot stand
zou komen, men op een voldoend aantal
passgiers zou mogen rekenen ,wil dit geens
zins zeggen, dat nu voortgegaan moet wor
den met het beschikbaar stellen van betrek
kelijk grote bedragen.
Maar de conclusie is, na deze tweejaar
lijkse proeftijd, dat bij de overwegjng van
de instelling van een definitieve luchtver
binding tussen Zeeuwsch-Vlaanderen en
overig Nederland thans de bewijzen voor
handen zijn, dat op een voldoende aantal
passagiers kan worden gerekend. Dit is een
factor, die anders onberekenbaar zou zijn
geweest.
De helicopterdienst.
In een tweede, veel uitgebreider hoofd
stuk, wordt allereerst gewezen op de be
trekkelijk reeds ,,oude" bemoeiingen van de
gemeente met de luchtvaart, zul'ks gelet op
de snelle ontwikkeling van het vliegwezen,
inzonderheid na de bevrijding. Dit stukje
historie volgt ter inleiding.
Reeds terstond na de bevrijdng landde op
het daartoe bij uitstek geschikte terrein van
de Vereniging van Zeeuwsche Fokkers, dat
slechts 700 meter verwijderd is van de kom
.der gemeente Axel, dagelijks een klein vlieg
tuig, een „Auster" waarmede de nieuws-
oorziening werd verzorgd.
Bij de viering van de eerste verjaardag
der bevrijding op 19 september 1945 wer
den op dit terrein rondvluchten georgani
seerd en vliegdemonstraties gehouden.
Bij de viering van het tweede lustrum der
bevrijding landde op hetzelfde terrein de
eerste helicopter, een ,,Hiller"-type van de
N.V. „Aero-Ypenburg", bestuurd door de
heer E. J. W. Schuller, directeur van ge
noemde maatschappij. Deze landing vond
plaats op zaterdag 14 augustus 1954.
Voor de eerste maal was toen door de
minister van Verkeer en Waterstaat toe
stemming verleend om gedurende het tijdvak
van 14 augustus tot 1 november 1954 dit
terrein te gebruiken.
In het kader van de zo juist genoemde
tweede lustrumviering werd reeds op 30 april
1954 contact gelegd door burgemeester Van
Oeveren met de „Sabena De bedoeling was
toen o.m. bij deze feestviering rondvluchten
te organiseren per helicopter, hetwelk even
wel op te hoge kosten afstuitte.
Hierop volgde een contact tussen het ge
meentebestuur en het Helicoptersyndicaat te
Rotterdam dat reeds dateerde van 10 febru
ari 1954, naar aanleiding van een lezing die
door de heer C. Kolff, voorzitter van dit
syndicaat, gehouden was over dit onder
werp en waarbij door hem de vraag was
gesteld of het niet mogelijk zou zijn een
studie te maken om op 'korte termijn be
gin 1955 een dienst te openen tussen een
stad in het westen des lahds, via de eilanden
naar Zeeuwsch-Vlaanderen. Onmiddellijk
reageerde het gemeentebestuur hierop door
te wijzen op het belang van Zeeuwsch-
Vlaanderen, de grote industriëen in de
kanaalzone met hun hoofddirecties in Pa
rijs, Brussel en 's-Gravenhage, de grote han
delaren en exporteurs, die wekelijks de
beurzen in Rotterdam en Brussel bezoeken,
de geïsoleerde ligging dezer streek en het
uitnemend geschikte landingsterrein voor
helicopters. Aan de „Sabena" werd een in
dezelfde geest gesteld schrijven verzonden
met het verzoek Axel in te schakelen in de
lijn BrusselAntwerpenRotterdam v.v.
Gemeente en Kamer van Koophandel.
Toen ter gelegenheid van de tentoonstel
ling E 55 te Rotterdam de „Sabena" over
woog het aantal diensten op die stad be
langrijk uit te breiden en daarbij zo mogelijk
Walcheren en Zeeuwsch-Vlaanderen in het
luchtnet op te nemen, heeft het gemeente
bestuur de directie andermaal op het Axelse
terrein gewezen in welks omgeving inmiddels
een restaurant, een jeugdherberg en auto
boxen waren verrezen.
Als antwoord der „Sabena" kwam daarop
de mededeling dat opnemiing in bedoeld net
niet mogelijk was, doch dat zij op dezelfde
datum als d dagtekening van het schrijven
van het gemeentebestuur (6 januari 1955)
een onderhoud had gehad met het bestuur
van de Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Zeeuwsch-Vlaanderen, teneinde te
spreken over de mogelijkheid om te komen
tot een helicopterdienst BrusselZeeuwsch-
VlaanderenRotterdam v.v. Waarop het
gemeentebestuur belichtte niet van deze
onderhandelingen op de hoogte te zijn en
deze niet te willen doorkruisen, zodat de
verdere regelingen en besprekingen aan de
Kamer van Koophandel werden overgelaten.
Met grote voortvarendheid werd verder
gewerkt, zodat bij brief van 10 januari 1955
reeds door de Kamer van Koophandel werd
medegedeeld, dat na diverse besprekingen
een definitief voorstel der „Sabena" was
ontvangen om als proef voor één jaar op
de beursdag te Rotterdam een helicopter te
doen vertrekken uit een langs het kanaal
TrneuzenSas van Gent gelegen helihaven.
Deze dienst was zodanig geprojecteerd dat
de reizigers omstreeks 10 uur voormiddags
in Rotterdam zouden zijn, terwijl het ver
trek van daaruit omstreeks 16 uur zou plaats
vinden, zodat nog aansluiting zou kunnen
worden verkregen op de grote lijnen vanaf
Meisbroek op Londen, Parijs en Duitsland.
De directie der „Sabena" verlangde dat
het tekort op het traject Zeeuwsch-Vlaande
renbotterdam door een subsiidie zou wor
den gedetk, die op 27.000.— becijferd was.
Het resultaat was echter dat slechts in to
taal 15.000.werd toegezegd. Teneinde
niet de risico te lopen dat de mogelijkheid
om een helicopterdienst te krijgen voor een
reeks van jaren voorbij zou zijn, was het be
stuur der Kamer van Koophandel van me
rging dat het niet zonder meer mocht be
richten dat het voorstel niet werd geaccep
teerd. Er werd daarop voorgesteld de proef
periode inplaats van één jaar op 7 maanden
te stellen.
Mede op advies van de chef-piloot, de uit
de rampdagen van de watersnood zo be
kende heer Tremery, werd daarop zoals men
weet, het V.V.Z.F.-terrein aangewezen, als
zijnde dit het beste van alle reeds l'n gebruik
zijnde heiports.
De gemeente Axel trad volgens de over
eenkomst op als exploitante van de heli-
haven en nam daartoe alle nodige en ver
eiste voorzieningen.
De directie van de Z.V.T.M. stelde één
barer employé's beschikbaar voor het ver
richten van administratieve werkzaamheden
enz., terwijl de heer Joh. Wieles, hoofduit
voerder van gemeentewerken alhier, als
havenmeester werd aangewezen. Verder
werd in de Jeugdherberg een kamer inge
richt voor marechaussee- en douaneforma
liteiten .alsmede een wachtkamer voor de
passagiers.
Het historisch relaas vervolgt daarop over
de met enig officieel vertoon plaats gehad
hebbende eerste vlucht.
Omdat de eerste proefpeniode juist in de
wintermaanden viel kon deze moeilijk als
maatstaf en richtlijn dienen voor een be
oordeling ten opzichte van de handhaving
van de dienst op de wekelijkse beursdagen,
zodat de dlirectie van de „Sabena" toe
stemde in een verlenging gedurende de
zomermaanden.
De bevredigende resultaten met de Sikorski
S 55 (die zes passagiers kon vervoeren)
wettigden nieuw overleg met de „Sabena
om ook nog één jaar de proef voort te zet
ten met de grotere 12-persoons Sikorski
S 58 helicopters. Oo kwas de proef op een
andere beursdag, de maandag inplaats van
de dinsdag, gewenst. Een nieuw contract
werd dus gesloten en wel voor het tijdvak
tot 30 september 1957, welk contract zoals
algemeen bekend is, onlangs werd beëindigd.
Ook deze proef heeft ten volle aan de ge
stelde verwachtingen voldaan.
Bij het eerste contract waren er drie par
tijen ,n.l. de Sabena, de Kamer van Koop
handel en de gemeente Axel als exploitante
van de helihaven, hetgeen een wel bijzondere
figuur was, daar eerstgenoemden de eigen
lijke contractanten waren, waarnaast de ge
meente Axel als exploitante der helihaven
moest deelnemen. Op voorstel van de „Sa
bena" is daarna bij de volgende contracten
voorgesteld deze alleen tussen haar en de
gemeente Axel te sluiten. Hierbij vebond de
gemeente Axel zich het tekort te zullen be
talen, terwijl de Kamer van Koophandel de
instantie was, waaraan de bijdragen werden
betaald.
Daarom werd in overleg met de verschil
lende partijen met aller instemming besloten
dat de gemeente Axel als contractante ook
het financiële gedeelte der organisatie voor
haar rekening zou nemen.
In hoofdstuk III Werd gehandeld over
De bezetting van de helicopter.
Na het historische overzicht van hoofd
stuk II kwam men hiermede toe aan de be
wijslevering omtrent het volledig slagen van
de proeven, waarbij het noodzakelijk is een
onderscheid te maken tussen winter- en
zomerseizoen.
Uiteraard is het aantal passagiers in de
zomer groter dan des winters. Daar de zeer
uitvoerige bijlagen zich slecht lenen tot vol
ledige publicatie in ons blad met het oog op
de over vaak vele kolommen verdeelde cijfer
reeksen willen we ons liever houden aan het
beredeneerd verslag.
Wij ontlenen hieraan o.m.
1. Tot eind november 1956 werd de dienst
uittgevoerd met de 6-persoonshelicopter.
In deze toestellen waren dri e plaatsen
voor het boekingskantoor Brussel en drie
voor het boekingskantoor Zeeuwsch-
Vlaanderen. Uit de statistische gegevens
blijkt duidelijk dat in de meeste gevallen
aan deze drie plaatsen niet genoeg was.
Als gevolg van de mindere boekingen in
Brussel konden vaak extra boekingen
voor Zeeuwsch-Vlaanderen plaats heb
ben.
2. Vanaf 3 december 1957 vlogen de 12-
persoonstoestell|ei^. Toen werden zes
plaatsen voor Zeeuwsch-Vlaanderen ge
reserveerd. Ook dit aantal was in vele
gevallen ontoereikend.
3. Uit de bijlagen blijktt zonneklaar, dat de
dienst de verwachtingen verre heeft
overtroffen.
4. De wintetrmaanden met mist, regen en
laaghangende bewolking vormden een
grote handicap voor het regelmatig uit
voeren van de dienst.
5. Onregelmatigheid iin de uitvoering van
de dienst heeft een gevoelige terugslag
op de boeking tot gevolg.
6. Zo lang de helicopters niet zijn uitge
rust met meer instrumenten, waardoor
ook bi] slecht zicht kan worden gevlogen
verdient het aanbeveling, teneinde de
kosten te sparen, om de dienst voorlopig
alleen des zomers uit te voeren.
7. Zodra er meer boekingsmogelijkheden
waren (van 6 op 12) heeft ook het aan
tal boekingen Zich hieraan aangepast.
8. De omschakeling van de vliegdag van
dinsda gop maandag is niet merkbaar
van invloed geweest op het aantal boe
kingen.
9. Een d enst meermalen (2 a 3 keer) per
week zou zeer zeker gerechtvaardigd
zijn.
10. Een vergelijking met het aantal aanko
mende en vertrekkende passagiers op de
helihaven te Rottetrdam valt, in aan
merking genomen het aantal aankomen
de en vertrekkende helicopters aldaar,
in het voordeel van Zeeuwsch-Vlaan
deren Uit.
11. De passagiers op de lijn Zeeuwsch-
Vlaanderen—Rotterdam v.v. komen uit
practisch alle plaatsen in Z.-Vlaanderen.
Kosten van de dienst.
Hierover handelt hoofdstuk IV en wordt
in de eerste plaats gewezen op het feit dat
hoe vëilig dit vervoermiddel ook moge zijn,
het nog in de kinderschoenen staat. Voort
durend worden nog nieuwere en grotere ty
pen ontwikkeld, waardoor de afschrijvings-
tijd van deze toestellen zeer kort is. Dit heeft
een nadelige invloed op de exploitatie.
De helicopter S 55 heeft op de lijn Brussel
Zeeuwsch-VlaanderenRotterdam maar
anderhalf jaar gevlogen en werd toen ver
vangen door de 12-persoonsmachine S 58.
Ook de afschrijvingstermijn van deze ma
chine moet weer kort zijn, daar binnen een
paar jaar de 20 a 30-persoons helicopter in
dienst zal worden genomen.
Zoals hiervoor reeds werd aangestipt was
de bijdrage voor het eerste proefjaar gesteld
op ƒ27.000. waarvan het Prov. Bestuur
en de Zeeuwsch-Vlaamse gemeentebesturen
ƒ15.000.bij zouden dragen (16 cent per
inwoner), het bedrijfsleven 10.000.en de
landbouw en vlasindustrie ƒ2000. Toen
diverse instellingen, waaronder de provincie
Zeeland, nog geen financiële medewerking
konden verlenen, werd besloten de eerste
proefperiode op zeven maanden te stllen. De
kosten hiervan bedroegen voor het tijdvak
van 4 oktober 1955 tot en met 24 april 1956
15.750.-.
De Kamer van Koophandel, de kring van
werkgevers in de Kanaalzone en een aantal
gemeenten brachten dit bedrag bijeen.
Over de proefperiode van 1 mei tot en met
30 oktober 1956 bleek de „Sabena" bereid
deze dienst voort te zetten tegen een bedrag
van ƒ9450.tijdens welke bespreking de
directie toezegde voor een volgende periode
te trachten het subsidiebedrag te verlagen,
mede op grond van het feit dat alles in het
werk zou Worden gesteld tot het vliegen via
Bergen op Zoom. Naar rato zouden nu het
Prov. Bestuur, de gemeentebesturen en het
bedrijfsleven elk één-derde bijdragen en was
de medewerking thans zodanig dat tot ver
lenging van de proefperiode kon worden be
sloten.
Voor de derde proefperiode ten slotte van
1 november 1956 tot en met 30 september
1957, die door 12-persoons-helicopters werd
gevlogen, moest een subsidiebedrag van
14.700.worden bijeengebracht. De ver
deling over de diverse instellingen was als
volgt Kamer van Koophandel te Rotter
dam en de provincie Zeeland elk een derde.
De gemeenten en het bedrijfsleven ir Z.
Vlaanderen eveneens een derde, waai bij het
bedrag per inwoner voor elke gemeente af
hankelijk werd gesteld van de afstand tot de
helihaven Axel.
De toekomst.
Rekenen wij de gemiddele kosten per re
tourvlucht zo besluit dit hoofdstuk, dan
zijn deze als volgt4 oktober 195524
april 1956 525.1 mei 195630 Octo
ber 1956 ƒ350.3 december 195630
september 1957 ƒ318.Het bedrag 1 opt
derhalve steeds i'ets terug, maar eerst in
1960'61 kan worden verwacht dat heli
copters in bedrijf zullen kunnen worden ge
steld, die rendabel te maken zullen zijn.
Vooral in de huidige, voor overheid en
bedrijfsleven zo moeilijke tijd acht het ge
meentebestuur het niet verantwoord nog tot
1961 telkens weer aanmerkelijke bedragen
te vragen voor de instandhouding van deze
dienst.
In twee slothoofdstukken werd lof ge
zwaaid niet alleen aan de plaatselijke, re
gionale en gewestelijke pers, die zeer veel
aandach taan de helicopterdienst hebben be
steed. Ook de afdeling Pers en Voorlich
tingsdienst van de „Sabena" delen in deze
erkentelijkheid. Verder werd nog uitgeweid
over de propaganda door lezingen, films en
circulaires en was het stellig waarneembaar
dat in het algemeen (en vooral ook plaat
selijk bij het landen en opstijgen) door de
steeds bestaande belangstelling, daardoor de
dienst dichter bij het publiek werd gebracht,
terwijl die velen die een vlucht meemaakten
zonder uitzondering enthousiast waren over
di snelle, maar rustige vervoermiddel. Nim
mer heeft de landingsplaats hier ter plaatse
bij welke weersgesteldheid dan ook
enigerlei klacht tot gevolg gehad vanwege
de „Sabena".
Grote erkentelijkheid en dank werden ten
slotte uitgesproken aan het bestuur van de
Kamer van Koophandel, die het initiatief ge
nomen heeft tot hte organiseren van deze
luchtverbinding. Daarnaast aan de ZVTM
die volkomen belangeloos hre diensten aan
bood bij boekingen, reservering van plaat
sen, invullen van beladingsoverzichten e.d.
Ook het bestuur der V.V.Z.F. werd dank
gebracht voor het verhuren van haar ideaal
gelegen terrein dat door de piloten werd ge
roemd als de beste helihaven die zij kenden.
Het bestuur van de Jeugdherberg heeft
eveneens medegewerkt door het beschikbaar
stellen van kantoorruimte, wachtkamer etc.
Niet te vergeten ook vanwege de boxen die
gebezigd konden worden voor autostalling.
Genoemd werden nog de departementale
medewerking van verkeer en waterstaat, van
justitie en van financiën ondervonden, als
mede die van de directeur van 's Rijks be-
latingen te Breda, de Inspectie der Invoer
rechten en Accijnzen te Terneuzen, allen wat
betreft het douaneluchtvartterrein, van de
afdeling Politie, Bureau Grensbewaking en
districtscommandant der Kon. Marechaussee
wat de doorlaatpost betreft.
(Vervolg op pagina 2)
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen 1,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS: 8 c«nt per ra.m.
Bi] contracten belangrijke reductie.
Inp «onden Mededelingen 20 cent per m.m.
Klein*, idvertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.