Rd&öseL in nijmeqen.
UIT ONZE OMGEVING
al
9
2i
d
b
s
j
c
t
d'
AXEL
KOEWACHT
NIEUW WIT-GELE KRUIS-GEBOUW
GEOPEND.
ZUIDDORPE.
HULST
FEUILLETON
door G. PLANTEMA.
m
w
h<
h<
al
di
VI
ei
v
7
w
o
r<
n
ir
g
h
V
h
d
1
b
rr
1
g
1
l
O
e
u
n
v
v
n
Z.V.U.-LEZING OVER
„MODERNE SCHILDERKUNST".
De reeks van telkenjare door de Z.V.U. georga
niseerde culturele avonden, bestaande uit voordrach
ten, lezingen of toneelvoorstellingen ,die alle op
hun terrein zonder uitzondering welhaast belang
wekkend zijn, werden hier ter plaatse vrijdagavond
weer ingezet met een boeiende voordracht door een
hoogst deskundig spreekster over het onderwerp
„Moderne Schilderkunst". Het was Dra Petra Clarijs,
kunsthistorica uit Amsterdam, die dit onderwerp op
de bovenzaal van „Het Centrum" voor een klein ge
hoor behandelde.
Zij deed dit op zeer bevattelijke en populaire wijze
zonder gebruikmaking van ingewikkelde namen en
termen ,die dikwijls veel verwarring en gepraat ver
wekken. Op deze wijze was het haar doel de ver
schillende aspecten van de hedendaagse schilderkunst
en hun psychische en stylistische achtergronden te
belichten. Want moderne schilderkunst is niet zo
maar ontstaan. Deze is uit diverse voorafgaande stro
mingen als een bewuste reactie op wat tal van schil
dersgeneraties hebben voortgebracht, gegroeid.
De spreekster was zich bewust bij het pogen op
eenvoudige wijze dit alles te behandelen, daarbij niet
alle facetten onder de loupe te kunnen nemen en be
spreken. Als alle schilderkunst bevindt deze zich tus
sen een tweetal polen, n.l. een verstands- en een
gevoelspool, van meer rationele of gevoelige strekking,
ofwel van 'realisme en romantiek.
Na deze bondige inleiding bracht zij een groot aan
tal reproductie's op het projectiedoek van de meest
bekende meesters van deze moderne school, die in
deze toonaangevend zijn geweest en waarbij zij uit
voerig over aard en hoedanigheden uitweidde.
Het zou ons te ver voeren deze alle op te sommen
en dit heeft ook geen zin. Het doel van Dra Clarijs
was de ontwikkelingsfase van het „impressionisme"
via het „kubisme" naar de meest extreme vorm van
het experimentisme aan de aanwezigen op begrijpelijke
wijze te demonstreren en met behulp van de met
buitengewone kiesheid daartoe gekozen voorbeelden,
slaagde zij hierin volkomen. De ruim twee en een
hal fuur durende lezing hield de aanwezigen tot het
laatst toe in aandacht geboeid en voorzeker was de
heer A. H. van der Lee aller tolk toen hij aan het
einde zich tot de bekwame spreekster, die een bij
uitstek deskundige bleek, richtte om haar namens de
Z.V.U. te danken voor deze leerrijke avond.
CZARDASFURSTIN.
Dezer dagen herdenkt men het feit dat de bekende
operette-componist Em. Kalman werd geboren. Deze
overbekende toondichter zag oip 24 oktober 1882, dus
75 jaar geleden tc Slöfok in Hongarije het levenslicht.
Talrijke bekende operettes met overbekende melo
dieën werden door deze meester gecomponeerd. Zo ook
en misschien wel de bekendste „Die Czardas-
fürstineen vrolijk verhaal spelend in Wenen en
Boedapest.
De Reisclub „Prins Hendrik" wist voor een groot
aantal operette-liefhebbers uit onze streek een aantal
plaatsen te bemachtigen en zo kon men zondag in de
Koninklijke Opera te Gent genieten van deze schitte
rende operette, welke ter herdenking van de geboorte
dag van deze meester werd opgevoerd.
Het eminente orkest onder leiding van Luigi Martelli,
de prachtige balletten dooe dr balletgroep onder lei
ding van Louise Delvaux, de zang van artisten en
koor maakten deze trip tot een buitengewoon begin
van het winterseizoen van deze reisclub, welke haar
leden kan laten genieten van deze kunst.
De schitterende en onvergetelijke melodiëen van
deze operette zullen de deelnemers aan deze reis onge
twijfeld weer inspireren tot meerdere bezoeken aan de
Koninklijke Opera, welke voor ons Zeeuwsch-Vla
mingen welke steeds over hun „isolement" praten
iets te bieden heeft, dat men in geheel Nederland
practisch niet vindt.
De eRisclub „Prins Hendrik" zal ook deze winter
met haar „cultureel" programma bezoeken aan
opera's en operettes ongetwijfeld weer veel succes
hebben. Het ledental is nog steeds stijgende en dit
bewijst wel dat deze reisclub nog steeds in een be
staande behoefte voorziet.
Voor de nabije toekomst staan o.m. nog bezoeken
op het programma aan „Carmen" van G. Bizet op
30 oktober a.s. en „Don Carlos" van G. Verdi op
22 november.
LEDENVERGADERING VAN HET
CULTUREEL ARBEIDERS SPAARFONDS.
In de Jeugdherberg „Bleye Haghe" belegde boven
genoemd spaarfonds vorige week vrijdag een leden
vergadering .onder peresidium van de heer M. de
Groot.
De voorzitter roemde o.m. het gevoerde beleid van
het bestuur, wat heeft bijgedragen tot het steeds
groeien der vereniging. Met de a.s. opvoering van
het vermaarde toneelstuk „Nacht in de Middag" naar
het boek van Arthur Koestier, waarmee op dinsdag
15 oktober het nieuwe seizoen wordt geopend, wordt
bewezen dat het mogelijk is, iets goeds tot stand te
kunnen brengen.
Het financiële beleid werd met algemene stemmen
goedgekeurd en door de leden met waardering aan
vaard.
De aftredende bestuursleden de heren K. Hamelink
en J. Roose werden herkozen, welke bestuursleden deze
herbenoeming met dank voor het in hen gestelde ver
trouwen aannamen.
Bij de rondvraag spraken verscheidene leden hun
wensen uit betreffende de te geven programma's in
het a.s. seizoen.
In zijn slotword dankte de voorzitter (de aan
wezigen voor de gevoerde discussie's en voor het wel
slagen van deze vlot verlopen ledenvergadering.
BAZAR TEN BATE VAN HET
INSTRUMENTENFONDE VAN „HOSANNA".
In navolging der onlangs alhier gehouden bazar
heeft nu ook een daartoe samengesteld comité, ge
vormd uit de Chr. fanfare „Hosannaeveneens ten
bate van het instrumentenfonds een soortgelijk eve
nement voorbereid en verzorgd.
Met dit verschil echter, dat men zich ditmaal niet
ingesteld heeft op een grotendeels in de open lucht
plaats hebbend drie-daags feest, hetgeen gezien het
gevorderde jaargetij teveel risico's in zich sluit, maar
hiertoe een behoorlijke zaalruimte geprefereerd heeft,
waarover men in de lokalen van de voormalige open
bare school ruimschoots de beschikking heeft.
Wat „Hosanna" zich ten doel stelt met deze bazar
is overbekend. In de eerste plaats is het streven er
op gericht het korps geheel en al van nieuwe in
strumenten te voorzien. Maar met nieuwe instrumen
ten is men nog niet waar m enwezen moet. De be
hoefte aan welonderlegde muzikanten die een instru
ment kunnen bespelen en het ook alleen in dat geval
waardig zijn, is een niet minder klemmende. Ieder
weet, dat het aan deskundige leiding bij „Hosanna"
niet mankeert. Daarom moet ook deze bazar voor de
volle 100% slagen. De attractie's zijn ook hier zeer
vele en velerlei. Een grote gevarieerdheid is trou
wens de beste basis voor het welslagen. Want ten
slotte gaat het om de dubbeltjes. Zodat we nogmaals
alle liefhebbers van de dilettantenkunst opwekken
„Hosanna" in haar streven krachtig te steunen.
TONEEL EN CABARET IN DE
KOMENDE WEEK.
Zoals algemeen bekend hebben we in Axel een
tweetal spaarfondsen, beiden met meerdere honderden
leden en ook beiden bezield met de drang deze talrijke
leden twee- of driemaal in het winterseizoen te doen
genieten van het beste wat de toneel- en cabaret
wereld biedt.
Beide verenigingen zetten volgende week het sei
zoen 1957'58 in en het toeval wil dat door deze
beide voorstellingen zowat aan aller smaak en ver
langens kan worden voldaan.
„Nacht in de middag."
Dinsdag a.s. zal het Zuidelijk Toneel met een ge
selecteerde rolbezetting een uitzonderlijk genre van
realistische kunst voor het voetlicht brengen. Het stuk
is een geestesproduct van de wereldberoemde auteur
Arthus Koestier, een voormalige communist van Hon
gaarse afkomst. Op zeer indrukwekkend-dramatitsche
wijze heeftt hij in zijn boek „Dialoog met de Dood",i
naar hetwelk dit toneelstuk is bewerkt, de ideologie
van het communisme, als feit van zijn persoonlijke er
varingen, aan de kaak gesteld in al zijn meedogenloze
wreedheid. Het leven van de hoofdpersoon Roebasjov,
één der voormalige grote Russische leiders, is een
synthese der levens van een aantal mensen die (met
hem) slachtoffers werden der z.g. „Moskouse pro
cessen". Op zekere dag wordt hij gearresteerd en in
de gevangenis geworpen onder beschuldiging van de
meest fantastische misdaden tegen staat en partij. Na
langdurige en afmattende verhoren verslapt zijn weer
stand. Tot het besef gekomen dat hij zal worden dood
geschoten komt er een grote verandering in zijn wezen.
Hij roept het verleden op om te onderzoeken waar
hij gefaald mocht hebben. Boeiende dialogen zullen
dit stuk opvoeren tot een climax van spanning en
ontzetting. Wie het gevaar en de ware aard van het
communisme wil kennen moet dit stuk gaan zien.
„Revue-menu voor U."
Het oudste Axelse spaarfonds dat zijn 10-jarig
jubileum reeds achter zich heeft is er in geslaagd
het uit 19 medewerkers bestaande revue-ensemble van
Gerard Walden en Berry Kievits heel oude be
kenden in Axel opnieuw te engageren. Dit optreden
vindt plaats op donderdag 17 oktober.
Elk die zich de overweldigende successen van voor
gaande jaren nog herinneren, zal zich verheugen dat
deze groep ook nu weer Axel zal aandoen. De op
tredende, algemeen in de lande bekende „sterren" en
artisten wijzen reeds op een tot in finesse s verzorgd
programma, dat evenaren kan met wat in onze groot
ste steden in dit genre voor het publieke forum wordt
gebracht.
De tegenstelling tussen beide opvoeringen is er
overigens ook nog, omreden de ene avond staat in
het teken van de dramatiek, terwijl de andere zich
meer richt op amusement en ontspanning. Maar twee
hoogtepunten zal de volgende week ons ongetwijfeld
in beiderlei opzicht leveren
VAN DE WEG GESLIPT.
Toen een clubje Axelse jongelui zaterdagavond per
auto een uitstapje maakte, kwam nabij Bontekoe door
nog onbekende oorzaak de door de heer de F. be
stuurde Chevrolet met één der wielen in de wegberm
terecht, met als gevolg dat de wagen ging slippen
en met de rechterzijde tegen een der langs de weg
staande bomen aansloeg. Alhoewel de wagen zwaar
beschadigd werd kwamen de inzittenden op één na
allen met de schrik vrij. De rechts achterin zittende
J. L. kreeg echter het rechterportier tegen zijn benen
en moest met een ernstige beenbreuk in het zieken
huis worden opgenomen.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Een rode portemonnaie met groen bloemetje, Fort
L 29 een rode portemonnaie, De Ruijter, Joos de
Moorstraateen wit gelakte fietspomp, Prins Hen
drikstraat 17 een gele geringde kanarie, Bankert-
straat 29 «en rode portemonnaie met inhoud, Julana-
straat 95 twee sleuteltjes van actentas, Buthdijk 13
een paar zwarte dameshandschoenen, Joost de Moor
straat 28 een licht gekleurde portemonnaie met in
houd, Rijkspolitie een groene portemonnaie met
inhoud, Weststraat 54 een soldatenmuts (luchtvaart
troepen), Callandstraat 26; een bruine glacé dames
handschoen (links). Rijkspolitie; eenhondje, Buiten
weg 56 een paar regenpijpen, Bylocquestraat 67 ben.
een zwarte glacé dameshandschoen (links), Nieuw-
straat 50 een potje augurken, De Ruijterstraat 2
een groen kinderrozenkransje, Joost de Moorstraat 2
een wit fietspompje, Joost de Moorstraat 1 een
bruine pantalon, Rijkspolitie een donkere bril, Mar
grietstraat 8.
Zaterdag is te Koewacht het nieuwe, geheel aan
alle moderne eisen voldoende Wit-Gele Kruis-gebouw
officieel geopend.
Er bestond voor deze plechtigheid zowel van de
zijde van de autoriteiten als van het publiek grote
belangstelling en het was dan ook zeker de vertolking
van aller gevoelens toen de voorzitter van de afdeling
Koewacht van het Wit-Gele Kruis, de heer A. de
Waele als eerste zijn tevredenheid en vreugde uitte
over het gereed komen van het gebouw. Spr. dankte
allen die aan de totstandkoming hadden medegewerkt
en verzocht daarna pastoor Ligthart het gebouw te
willen inzegenen.
Na deze plechtigheid opende burgemeester Dierick
het nieuwe gebouw, dat een hall, wachtkamer, weeg
kamer .dokterskamer, magazijn, ontsmettingskamer,
keuken, badkamer en toiletten omvat.
Namens de provinciale afdeling van het Wit-Gele
Kruis was aanwezig de provinciaal voorzitter, burge
meester van Dongen van Aardenburg ,die nog eens de
doelstelling van deze organisatie naar voren bracht
en de afdeling Koewacht bijzonder geluk wenste met
deze fraaie aanwinst.
JEUGD-BEDEVAART.
Zondag was te Zuiddorpe een jeugdbedevaart ge
organiseerd voor de jongeren uit het westelijk deel
van Oost Zeeuwsch-Vlaanderen, waaraan door de
jeugdclubs en patronaten van vele omliggende plaatsen
werd deelgenomen. Wij zagen groepen uit Axel, Koe
wacht, Sas van Gent, Westdorpe, Philippine, Sluis
kil en Terneuzen.
Nadat de groepen zich op diverse toegangen tot
Zuiddorpe aan de grens van de gemeente hadden ver
zameld werd gezamenlijk de tocht naar het dorpsplein
gemaakt, waar stipt half vier de groepen met hun
vaandels aankwamen, terwijl het plein voor deze ge
beurtenis was versierd met wit-gele en wit-rode
vlaggen.
In de kerk werd de jeugd verwelkomd door pastoor
van Tilburg, die wees op de bijdrage die wij allen
kunnen leveren tot de wereldvrede, de voornaamste
intentie van deze bedevaart.
Aan de grot werd het Credo gezongen door het
knapenkoor van Koewacht terwijl de rozenkrans werd
gebeden gewisseld met declamatie door elke afdeling.
Na een pauze werd aan de grote, waar een altaar
was opgesteld de avondmis opgedragen door de dis-
tricts-aalmoezenier, kapelaan Vaarten, waarbij ook
weer het Koewachtse knapenkoor zijn medewerking
verleende.
Begunstigd door het mooie weer was deze jeugd
bedevaart een eenvoudige maar indukwekkende plech
tigheid voor de vele jeugdige edelnemers.
FRAAI SUCCES VAN AXELSE SCHUTTERS.
Aan de vele kermisschietingen die in de afgelopen
dagen te Hulst zijn gehouden werd maandag op de
liggende wippen bij Oscar Neefs en A. de Gucht oo:k
deelgenomen door een peleton van de Axelse sociëteit
„Onder Ons" bestaande uit zes schutters.
Ofschoon op beide wippen door ongeveer een 80-tal
schutters werd deelgenomen legden de Axelaars als
peleton wel beslag op de meeste vogels. De Axelse
pijlen deden niet minder dan dertien vogels tuimelen,
wat een mooie prestatie genoemd mag worden, waar
aan de wekelijkse trainingen in het clubgebouw zeker
niet vreemd zullen zijn.
Nu 1957 weer langzamerhand ten einde spoedt en
zodoende de clubkampioenschappen - voor 1958 be
ginnen te naderen heeft het er alle schijn van dat de
Axelse schutters van „Onder Ons" in goede conditie
zijn om dat kampioenschap waarop zij reeds twee
maal achtereen beslag legden binnenkort voor de
derde maal in succesie in de wacht te slepen.
41)
Hoofdstuk 11.
SVEN OHLQUIST GEEFT UITLEG.
„Verlangen naar rijkdom is de reden bij de grote
meerderheid van de misdaden, waarmee wij in aan
raking komen," zei Sven op ernstige toon. „In ieder
geval is de gewone inbreker of de kruimeldief het
bewijs van mijn gezegde. We kunnen aannemen, dat
deze mensen tot diefstal komen door eigen nood.
Het geval, waarmee we nu in aanraking zijn ge
komen ,ligt anders. Zeven mannen en een vrouw
zijn gearresteerd. Deze achte hebben voor het oog
van de wereld steeds als beste mensen geleefd. Het
geld, dat zij verdienden met hun normela beroep dat
gezien mocht worden, was genoeg om rijk te leven."
Hij zweeg even na deze inleiding, stopte zijn pijp,
stak die aan en blies een blauwe wolk voor zich uit.
„Deze mensen waren al rijk, toen zij aan hun mis
daden begonnen," vervolgde hij dan. „Wat kan de
oorzaak van hun daden zijn In hen brandde het
verlangen naar meer geld. Ze waren onverzadigbaar
en. zij zijn geen uitzonderingen onder de mensen.
Velen met een royaal inkomen zijn er altijd op uit,
dat te vergroten. Bij een aantal van deze mensen
komt op een gegeven ogenblik in een of andere vorm
de mogelijkheid dit doel te bereiken, maardan
dienen zij het met de eerlijkheid niet zo nauw te
nemen. Het zijn sterke benen, die de weelde kunnen
dragen. Blijft het bij de één bij een slinkse ontduiking
van een wettelijk voorschrift, de ander, die wellicht
sterker drang tot het avontuurlijke en gevaarvolle
heeft, zal niet tetrugdeinzen voor tastbaarder mis
drijven. Het is natuurlijk onjuist om deze daden, zoals
bijvoorbeeld in sommige romans gebeurt, voor Ce
stellen als een soort van sportiviteit."
„Ja, dat is zo," viel kommissaris te Kempe in, er is
een aantal detectiveverhalen, waarin een avonturier
optreedt, die bovendien vaak op min of meer vriend
schappelijke voet staat met de politie en die er dan
steeds in slaagt, door gedurfde prestatie's op vrije
voeten te blijven. Zijn inbraken en diefstallen worden
gecamoufleerd onder de schijn van menslievendheid,
want hij benadeelt alleen rijkaards zonder geweten,
die zelf hun vermogen op een duistere wijze hebben
gekregen. Maar het is verkeerd dit voor te stellen als
een bewijs van hun zin voor recht en orde, want met
al hun goede bedoelingen blijven zij aan de kant van
de onderwereldelementen."
„Ik moet erkennen," vervolgde Sven, „dat deze
bende er altijd op uit is geweest, zoals de avonturiers
van de bedoelde romans, om medemensen te bestelen
die wel een verlies konden dragen. Verder hebben
zij die diefstallen altijd zonder geweld gepleegd. Zij
hebben hun maatregelen zo weten te nemen, dat de
bewoners van de huizen, waar zij een bezoek gingen
afleggen, op een onschuldige manier beroofd werden
van de mogelijkheid zich tegen hen te verzetten. Toch,
met al hun sportiviteit en zachtzinnigheid zijn zij mis
dadigers gebleven en daardoor altijd in gevaar voor
ontdekking en arrestatie. Zij kwamen door hun prak
tijken zonder het zelf misschien te willen in aanraking
met misdadigers, die van minder ongevaarlijk soort
waren. En het gevolg is geweest, dat ten slotte een
moord moest worden gepleegd door deze sportieve en
menslievende bandieten, omdat dit de enige wijze was,
waarop zij dachten, zich tegen een obscuur individu
te kunnen veweren."
„De moord op Van der Zuyden staat dus wel
degelijk in verband met de bende juwelendieven, die
u op het spoor was," zei inspekteur Broekman, die
gebruik maakte van een kleine pauze in het verhaal.
„Juist," knikte Ohlquist. „Het is blijkbaar een onaf
wendbaar noodlot, dat de mens, die de verkeerde weg
op is gegaan ,een nog misdadiger type ontmoet, dat
van het gevaar, waarin de eerste verkeert, gebruik
probeert te maken."
„Met andere woorden, Van der Zuyden is zon
misdadigerstype geweest," constateerde Broekman.
Sven haalde de schouders op. „Dat is een kwestie
van waardering," zei hij. „Wat willen wij als erger
beschouwen, het stelen van kostbaarheden door een
goed georganiseerde bende of het plegen van chantage
door een gewetenloos individu op de leden van die
bende Want zo zit de zaak. En die chantage
pogingen hebben gezorgd voor het drama op de
Kwakkenberg en uiteindelijk tot de ontmaskering van
de bende."
„Je hebt gesproken over acht personen," merkte
mr. Verhagen op. „Horen de Zweed Jörgensen en de
Fransman Dupont daar ook bij
„De verdwijning van die twee, gekoppeld aan de
mededeling van mile Ilescu over het afgeluisterde ge
sprek, was de grote moeilijkheid, die zich bij de op
heldering van de kwestie voordeed," vertelde Sven.
„En de moord op dr. Maroniu informeerde in
spekteur Broekman.
Sven maakte een afwerend gebaar. „Ik zal u alles
vertellen. U weet, dat ik naar Nijmegen kwam in op
dracht van het hoofdbureau in Kopenhagen om na te
gaan, of wij hier de vervaardigers konden vinden van
het bedwelmingsmiddel, dat gebruikt was bij verschil
lende juwelendiefstallen in huizen van rijke mensen.
Het spoor, wel wat vaag, leidde naar deze stad.
Omdat het gas over de grenzen moest worden ge
smokkeld, ben ik van het idee uitgegaan, dat .de fa
brikant het aan bezoekers uit het buitenland meegaf.
Dat ik bij mijn zwager ging informeren naar vreem
delingen, die in zijn omgeving woonden en gasten uit
het buitenland ontvingen, was natuurlijk alleen een
aanloopje. Het was toeval, dat ik dicht bij zijn woning
een spoor heb gevonden, maar anders had de Nij
meegse politie mij misschien kunnen helpen. Dat ik
namen noteerde van de mensen, die Ernst noemde
als buren, was niet meer dan een voorlopige oriëntatie.
Toen kwam de moord in het spel. Die interesseerde
mij, omdat die zich in de nabijheid afspeelde. Maar
in het begin dacht ik er geen ogenblik aan, dat deze
moord verband kon houden met de zaak die mij was
opgedragen. Langzamerhand begon er enige tekening
te komen. Ik wil u eerlijk zeggen, dat de verklaringen
van mile. Ilescu, gevolgd door het verdwijnen van de
twee vreemdelingen, mij een schok bezorgden.
„Jawel," viel kommissaris te Kempe hem in de rede.
„Maar hebt u de verklaring van mile Ilescu geloofd
„Het is vreemd toegegaan," antwoordde Sven. „Kijk,
toen ik de Roemeense in het bos vond, zat zij daar
in een ontredderde toestand en haar mededeling, dat
zij in groot gevaar was, kwam zo eerlijk, dat ik het
geloofde. Inderdaad, het is gebleken ,dat zij in gevaar
was. Maar ik kon niet weten, dat het een ander
gevaar was dan ik uit haar verklaringen moest op
maken."
(Wordt vervolgd)
