AXELSE COURANT
Opstand in Warschau
1
TERLENKA PANTALONS
1
4
1
ketter Set ^jfj
I
1
ff
i
I
u
4
4
lyedcitfs
KLEDING (^j||
8
4
4
4
4
4
1
1
1
1
1
I
4
1
4
If NYLONS Ift'
I 'tyt&'Xicr'kj&é&k/1
|Lw A
1
1
1
1
1
WOENSDAG 7 AUGUSTUS 1957
71e Jaargang No. 87
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEE1 E WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, T3l. 0 1155-646
Hoofdredactie: J. C. VINK
ONREGELMATIG, maar steeds VOL AANTREKKELIJKE AANBIEDINGEN verschijnt gratis en huis aan huis in de gemeenten
AXEL, ZUIDDORPE, KOEWACHT, OVERSLAG, SINT JANSTEEN, ZAAMSLAG, SLUISKIL, WESTDORPE EN
SAS VAN GENT dit SPECIALE
VOOR HET EERST IN WARSCHAU ZELF GROOTSCHEEPS HERDACHT.
In Warschau is voor het eerst sinds de oorlog een grootse herdenking van de op
stand van 1944 gehouden. Het vorige jaar waren er slechts kleine plaatselijke herden
kingsplechtigheden toegestaan, maar dit jaar hadden duizenden zich verzameld bij
het graf van de onbekende soldaat.
Het relaas van de strijd, die het ondergrondse leger in Warschau voerde en de mee
dogenloze vernietiging hiervan door de Duitsers, terwijl een aanzienlijke strijdmacht
van het Rode Leger uit de buitenwijken van de hoofdstad toekeek, zullen samen met
het woord „Katyn steeds een gevloekte plaats innemen op een der zwartste blad
zijden van de were'dgeschiedcnis. Want als in Europa een „Stad van Leed" moet
worden aangewezen, als ooit ergens is gevochten, gemarteld en wreedheid gepleegd
op ondenkbare schaal, dan is het Warschau.
En men denke niet, dat het Poolse volk deze eindeloze en ontzettende folteringen
slechts lijdzaam over zich heeft laten komen. Er is een nimmer te stuiten verzet
geweest, dat buiten ontelbare kleine en grote vormen van verweer, culmineert in het
grandioze hoogtepuntDe opstand van Warschau in 1944. En het moet met grote
schaamte worden geconstateerd, dat door het opzettelijke dralen van de Russen, dit
weergaloze heldendom tot niets anders heeft geleid dan tot een vreselijk bloedbad
en vernietiging van de stad.
in 1944, die de wereld verbaasd deed staan.
Toen de beslissende dag naderde be
schikte generaal Bor-Komorowski over een
35.000 frontsoldaten en 7000 man hulp
troepen. Hiervan waren 20.000 man ge
wapend, hoofdzakelijk met geweren en
lichte machinegeweren.
De laatste helft van juli 1944 werd jde
Nazi-terreur in Warschau verscherpt, ver
moedelijk uit vrees dat de Polen in de stad
de naderende Russen zouden helpen. Er
barstten golven van deportatie's, moorden
op gevangenen en massa-executie's los. En
enkele dagen voor de opstand ontdekten de
Duitsers ongelukkigerwijze een ondergronds
arsenaal van 40.000 granaten.
Warschau vocht alleen en heeft dat steeds
gedaan sindsj het begin van de tweede
wereldoorlog. Op 8 september 1939 bereik
ten de eerste Duitse tanlks de voorsteden
van Warschau. Het was een patrouille van
drie lichte tanks. Geen van deze verlieten de
stad weer. Maai op dat ogenblik realiseerde
Warschau zich de nabijheid en de ernstige
werkelijkheid van het gevaar. Gedurende
drie wéken werd de stad gebombardeerd.
Bommen vielen, soldaten, vrouwen en kin
deren stierven
De Poolse hoofdstad capituleerde na een
strijd van 27 dagen, toen ammunitie, water
en voedselvoorraden opgebruikt waren.
Toen kwam de bezetting van de stad.
Maar het was geen gemakkelijke bezetting
voor de vijand. Het yechten ging door,
zonder pauze.
Het thuisleger.
Onmiddellijk na de catastrophe van Polen
in 1939, werd een ondergronds verzetleger
geformeerd uit soldaten, die hadden weten
te ontkomen aan de Duitse en de Russische
krijgsgevangenschap. Het werd in de loop
der jaren aangevuld met vrijwilligers van
alle rang en stand. Het was een onder
grondse beweging zoals er geen tweede te
vinden was.
Aan het hoofd van het thuisleger stond
generaal Grot-Rowecki, die echter door de
Duitsers werd gearresteerd en in een van
de Duitse concentratiekampen geliquideerd.
Zijn plaats werd ingenomen door generaal
Bor-Komorowski, die ook de opstand van
Warschau leidde. Dit verzetsleger onder
nam aanvallen tegen Duitse legertranspor-
ten, spoorweg'knooppunten, Gestapo-posten
enz. Maar het grandioze hoogtepunt van dit
thuisleger, was de opstand van Warschau
'4
'4
I
'4
I
C«BCX«
mmgKymmsmmamammmEmmaa
ukdZ
'4
n
KfOKMOMW
De opstand.
„Storm" was het wachtwoord, dat de
Poolse strijdgeest deed ontvlammen. Het
uitspreken hiervan, betekende dat het uur
van handelen was geslagen. Op 1 augustus
1944 des namiddags 5 uur brak de opstand
uit. Het was een heroïsche strijd van de
ganse stad tegen haar gehate bezetters, een
strijd op leven en dood, een verweer dat
uniek is in de wereldgeschiedenis, waarin
niet alleen de mannen, maar ook vrouwen
en kinderen waren betrokken.
De Polen stuiten terstond op het verzet
van vijf Duitse divisies, aangevoerd door
generaal Stahl en oberaruppenführer von
den Bach. De Duitsers vroegen bijna direct
om versterkingen en ontvingen weldra de
steun van de Herman Göring Divisie, die in
ijltempo uit Italië naar Warschau werd ge
stuurd en verder van de Totenkopf Divisie
uit Roemenië en de S.S. Divisie Viking.
Op de vierde van de 63 dagen en nachten
die een brandende hel gelijk waren, zond
generaal Bor-Komorowski per radio het vol
gende bericht naar Londen
,,V\7ij zijn met de Duitsers in de gehele
binnenstad van Warschau in een hevige
strijd gewikkeld. Wij hebben een deel van
hun troepen verslagen met behulp van wa
pens. die we op de vijand hebben veroverd,
maar wij hebben moeilijkheden met munitie-
voorziening. Het is uiterst noodzakelijk, dat
munitie en wapens in grote hoeveelheden
boven Warschau worden afgeworpen. Er is
geen luchtafweergeschut
De dagen.
Een bericht gedateerd 10 augustus luidde
„De omstandigheden waaronder wij strij
den zijn als vc^g?!': Wij hebben van LI
slechts een geringe bevoorrading uit de lucht
ontvangen. Aan het Duits-Russische front
rust sedert de derde augustusDe sol
daten en de bevolking van de hoofdstad zien
tevergeefs op naar de hemel, 'n afwachting
van geallieerde hulp. Zij zien slechts Duitse
vliegtuigen tegen de achtergrond van de
rook Zonder munitie en terwijl de vijand
bombardeert is ons verzet gedoemd over
enkele dagen ineei. te storten."
Op 11 augustus het volgende
„Duitse aanvallen, vergezeld van artille
rievuur uit pantsertreinen, vuur van mor
tieren, granaatwerpers en anti-tankgeschut.
Enorme, overstelpende macht van vijande
lijk vuur
Op 12 augustus
„Vandaag trachtte de vijand onze troepen
in de sector van de oude stad te vernietigen.
De toestand was ernstig. Doelen wisselen
vele malen van bezitter. Overweldigend
artillerievuur. Toen de avond viel hadden
wij, dank zij onze tegenaanvallen, de situatie
in handen. Indien geen nieuwe voorraden
munitie ter beschikking worden gesteld, zal
onze toestand uitermate ernstig worden. Aan
de Sowjet-zijde duurt de rust voort. Grote
verliezen aan mensen. Grote vernieling."
En op de 13e augustus
„Bij de aanval van het zuiden uit op de
oude stad maakte de vijand gebruik van
een nieuw wapen vuur uit een kanonneer
boot, die op de Weichsel verscheen. De troe
pen in de centrale sector waren, dank zij
de voorraden, die in de loop van de nacht
waren neergelaten, in staat een offensieve
actie uit te voeren ,die er op gericht was
enige der vijandelijke afdelingen, die de
oude stad aanvielen te binden De vijand
verloor vele tanks en artillerie-materiaal.
Strijdend Warschau richt zich tot de held
haftige vliegers met de woorden van dank
baarheid en waardering. Wij buigen het
hoofd voor de bemanningen, die hun leven
hebben geofferd
Meedogenloze strijd.
De Duitsers wierpen Goliath-tanks met
dynamiet geladen, in de strijd, het zwaarste
type geschut en luchttorpedo's. Vlak over
de daken vliegend bombardeerde de .Luft
waffe" huis na huis. Het leven in Warschau
verhuisde van het puin der huizen naar de
kelders en riolen. Augustus verstreek en
onder meedogenloze strijd begon september.
De vierde september zag de vernieling van
de electrische centrale en waterleiding. In het
donker ging de strijd verder, ondanks het
ontbreken van water en het groeiende tekort
aan voedsel. De toevoer uit Italië die ten
4
i
'4
'4
f
'4
f
'koste van ontzaggelijke offers door Britse,
Zuid-Afrikaanse en Poolse vliegers naar
Warschau werd gebracht, kon zelfs niet voor
een klein gedeelte in de behoeften voorzien.
Warschau vocht 63 lange dagen, totdat
haar straten gloeiende vlampijpen waren ge
worden in ravijnen van puin en haar parken
en pleinen waren herschapen in kerkhoven.
Warschau beefde van verschrikking te
midden van staal, bloed en puin Warschau
vocht totdat ruim 200.000 Poolse mannen,
vrouwen en kinderen het slachtoffer waren
geworden van oorlogsgeweld, van Duitse
represailles, besmettelijke gekten, honger en
dorst.
En het moet met schaamte worden ge
constateerd, dat door het opzettelijk dralen
der Russen dit weegaloze heldendom tot
niets anders heeft geleid dan tot een vrese
lijk bloedbad en vernietiging der stad. Want
terwijl dit alles geschiedde stond het Rus
sische leger stil bij de voorsteden van War
schau.
Laatste boodschap.
Eén van de laatste radio-boodschappen
afkomstig uit Warschau was de volgende
„Dit is de naakte waarheid. Wij werden
slechter behandeld dan Hitiers satellieten,
slechter dan Italië, Roemenië en Finland.
Moge God, die rechtvaardig is, oordelen
over het verschrikkelijke onrecht, dat de
Poolse natie heeft geleden en moge Hij allen
die daaraan schuldig zijn, dienoverecrJkom-
stig straffen.
LIw helden zijn de soldaten, wier enige
wapens t^oen tanks, vliegtuigen cn kanon
nen, hun revolvers en met benzine gevulde
flessen waren.
Uw helden zijn de vrouwen, die gewonden
verpleegden en die onder hevig vuur be
richten overbrachten, die in door bombarde
menten beschadigde ke'ders eten kookten
om kinderen en volwassenen te voeden, die
de stervenden opbeurden en hun laatste
ogenblikken verzachten.
Uw helden zijn de kinderen, die rustig
bleven spelen, temidden der rokende puin
hopen. Het zijn de mensen van Warschau.
Een volk, dat zulk een alzijdige helden
moed kan opbrengen, is onsterfelijk. Want
door hun dood hebben zijn strijders over
wonnen en de levenden zullen verder strijden
en overwinnen en opnieuw het bewijs leve
ren dat Polen leeft, wanneer de Polen leven.
De bloem van wat aan jeugd in Polen
restte, was uitgeroeid door Duitse kanonnen,
in bondgenootschap met Russische slapheid.
Toen de opstand tegen de -Duitsers beaon,
woonden er een millioen mensen in War
schau, of beter rekten daar hun bestaan.
Een vierde van dit aantal sneuvelden of
werden gekwetst of moesten als vermist op
gegeven worden ten tijde van de capitulatie.
Ongeveer 350.000 mensen uit Warschau
werden met geweld geëvacueerd, merendeels
naar Duitsland, waar hun slavenarbeid of
foltering en afslachting wachtte. Toen de
Russen eindelijk, in januari 1945, de stad
binnentrokken, vonden zij er slechts dood en
vernieling. Dit was het afschuwelijke einde
van de strijd van een onverschrokken volk
voor zijn hoofdstad.
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS8 cent per m.m.
Bi] contracten belangrijke reductie,
«onden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleiiu. idvertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra
ECLAME-BLAD
V
H
V
CJ5
V
Sc
n
4
19
V
w
WK
w
K
B
K
B
v?
V
8
V
4
A X A 1
