AXELSE COURANT
De zevenduizend eilanden.
AXELSE IMPRESSIE'S.
J C. VINK
S.O.S. telefoonservice op autoweg
Brussel - Oostende
Frankermg bi) abonnement, Axel
ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1957
71e Jaargang No. 86
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEltf E WOENSDAG EN ZATERDAG
iopo®" „ty<"
FIRMA
Markt 12
AXEL.
„Het rijk der zevenduizend eilanden", zo noemt men de Philippijnse Republiek. Het
aantal klopt niet precies, het zijn er welgeteld 7079.
Op deze archipel valt nu plotseling weer het schijnwerperlicht der publiciteit. Want
president Ramon Magsaysay, de „sterke man" der Philippijnen, is door een vliegtuig
ongeval omgekomen. En ieder vraagt zich thans af wat gaat er nu gebeuren
Het is al ruim vier eeuwen geleden, dat
de ontdekkingsreiziger Magelhaes voet aan
wal zette op de Philippijnen. Weldra wap
perde het rood-en-goud der Spaanse vlag
boven deze eilandengroep en daarmede brak
voor de bewoners een zware tijd aan. Want
de Spanjaarden hadden zo hun eigen idee
van koloniale politiek, gesymboliseerd in de
„kip met gouden eieren".
Het is wel merkwaardig dat het juist het
anti-koloniale Amerika was, dat dank zij zijn
Monroe-leer zich alléén maar met z'n eigen
zaken wilde bemoeien, dat de Philippijnen
van het Spaanse juk bevrijdde.
Dat was eigenlijk min of meer toevallig.
Op Cuba, eveneens een Spaanse bezitting,
waren de inboorlingen in opstand gekomen.
De Spaanse generaal Weyler verwierf zich
hier een onwelriekende faam als de eerste
oprichter van concentratiekampen
Geruchten over de gruwelen op Cuba be
reikten Amerika, door de kranten nog eens
extra aangedikt. Toen kwam het toeval te
hulp.
Het Amerikaanse oorlogsschip „Maine"
dat in de haven van Havanna lag, zonk door
onopgehelderde oorzaak. Tot nu toe weet
nog niemand hoe zich dit heeft toegedragen.
Maar de Amerikanen gaven de Spanjaarden
de schuld en maakten dankbaar gebruik van
deze stok om de Spaanse hond te slaan.
Kort en goed, het kwam tot oorlog, Spanje
leed een smadelijke nederlaag, Amerika nes
telde zich op Cuba en pikte en passant de
Philippijnen in.
Toch hebben de Amerikanen van de aan
vang af gestreefd naar vrij- en zelfstandig-
making van dit gebied. Hun Philippijnse poli
tiek, die óók met succes is bekroond, heeft
mede hun denkbeelden over het kolonialisme
der Europese mogendheden bepaald. Die
hadden het verkeerd gedaan, ze hadden het
moeten doen, zoals Amerika zijn taak op de
Philippijnen opvatte
Dollarhulp.
Amerika heeft millioenen dollars in dit
project gestoken en heeft daadwerkelijk bij
gedragen tot de economische ontsluiting,
maar daarmede ook tot culturele, sociale en
hygiënische verheffing der bevolking. Na
allerlei wederwaardigheden kwam het ten
slotte zo ver, dat de Philippijnen zelfstandig
werden, met een eigen regering, zij het
militair door stevige verdragen gebonden
aan de Verenigde Staten.
De Japanners, die al lang een begerig oog
op dit gebied hadden geslagen, landden er
al spoedig na Pearl Harbour. Corregidor,
Bataan, het zijn namen die met bloed in de
geschiedenis van de tweede wereldoorlog
staan geschreven.
Maar de inheemse bevolking verzette zich.
Vooral de kleine boeren, die nadat
Amerika het grootgrondbezit van de kerk
had afgekocht zich een bestaan hadden
weten op te bouwen, vormden de guerilla-
benden in dit voor de helft uit dichte bos
sen bestaande gebied. Een der voornaamste
leiders van dit verzet was Ramon Mag
saysay. Hij was een eenvoudige jongen,
doodarm, maar gezegend met een goed stel
hersens, die zich ontwikkelde tot een goed
zakenman, een knap organisator, en in het
verzet weldra de hoofdrol speelde.
Het viel dan ook niet te verwonderen, dat
hij na de bevrijding een topfiguur was in
de politiek en in 1953 gekozen werd tot
president van de republiek.
Tegen de Hoeks.
Hij aanvaardde zijn ambt onder moeilijke
omstandigheden. De guerilla's hadden ge
deeltelijk de strijd voortgezet tegen de wet
tige regering. Deze opstandige beweging, ge
noemd de „Hoek Balahaps", stond sterk
onder communistische invloed.
Magsaysay wist het verzet te onder
drukken, maar hij deed méér. Hij wist dat
dit verzet mede geboren was uit de armoe
en ellende van de bevolking, en hij ging
aan de gang om de oorzaken daarvan weg
te nemen. Hij ondervond daarbij weer krach
tig de steun van Amerikaans (kapitaal. Want
de Amerikanen, die sterke militaire bases
hebben op de Philippijnen, achtten het van
het grootste belang dat daar orde en rust
zouden heersen, en de communisten, die
zich in het aangrenzende Indonesië zo krach
tig roerden, hier geen voet aan de grond
zouden krijgen.
Zarrgenkind.
Met de dood van Magsaysay is de Phi-
lippijnse republiek echter eensklaps zorgen
kind geworden.
De taak van Magsaysay was nog niet
volbracht, daar waren nog jaren voor nodig.
Maar de president was zeer populair, be
schikte over een krachtige aanhang, en men
selijkerwijs gesproken, zou hij bij de afloop
van zijn ambtstermijn opnieuw worden ge
kozen. Dus lag het beleid voor jaren vast.
Door deze rekening is nu plots een streep
gehaald. Ongetwijfeld zal Magsaysav's op
volger trachten dit beleid in diens geest voort
te zetten. Maar er is niemand die beschikt
over zoveel persoonlijk prestige als de over
leden president
In Amerilka is men vooral benauwd, dat
de Philippijnen een omzwaai zullen maken
in de richting van het door India's president
Nehroe gepredikte, en door Moskou ge-
endosseerde „neutralisme".
Het is op de Philippijnen tot nu toe alle
maal boven verwachting goed gegaan. Nu
echter maakt men zich zorgen in Washing
ton, En niet daar alléén
(Nadruk verboden)
TOERISTISCH NIEUWS UIT BELGIË
PRIMEUR VOOR EUROPA.
Dank zij het initiatief van de Koninklijke
Automobielclub van België zal een uiterst
modern telefoon-alarmsysteem langs de auto
weg BrusselOostende worden aangebracht
waardoor de automobilist in staat gesteld
wordt bij panne of ongeval in de kortst
mogelijke tijd telefonisch hulp in te roepen.
Iedere automobilist of motorbestuurder, ook
al is hij geen lid van de Automobielclub, kan
van deze unieke service gebruik maken.
Op de Belgische wegen is de weggebrui
ker nooit verder dan 3 km verwijderd van
een telefoon of garage. Verder wordt over-
dag gepatrouilleerd door de Wegenhulp in
hun gele motoren met zijspan. Op de circa
110 km. lange autoweg BrusselOostende
was de automobilist echter na het vallen van
de duisternis aangewezen op de bereidwil
ligheid van zijn medeweggebruikers, als hij
een motorstoring had of hem een ongeval
overkwam. Deze lacune zal nu worden aan
gevuld door de nieuwe S.O.S.-telefoonser-
vice, de eerste van zijn soort in Europa.
Met tussenruimten van 4 km. staan aan
beide zijden van de weg blauwe telefoon
kastjes opgesteld, in totaal 52 stuks. De
auto- of motorbestuurder begeeft zich ge
leid door pijlen, die om de 200 meter zijn
aangebracht naar het dichtstbijzijnde
telefoonkastje. Hij hoeft alleen maar een van
de drié nummers te draaien, die op het
kastje vermeld staan. Twee daarvan behoren
aan garages, die zijn aangesloten bij het
S.O.S.-netwerk van de Automobielclub het
derde nummer is dat van de dichtstbijzijnde
politiepost. Bij een ongeval is het de politie,
die op haar beurt arts en ziekenhuis waar
schuwt. De kosten van het telefoneren her
dragen 5 frank, die aan politie of auto
monteur worden voldaan.
Oranje knipperlicht.
Zodra de automobilist het deurtje van de
S.O.S.-telefoonkast opentrekt, wordt een
oranje knipperlicht ingeschakeld, dat zich
bovenop de telefoonkast beviridt. Hierdoor
worden voorbijsnellende automobilisten er
op attent gemaakt, dat men om hulp vraagt.
Ditzelfde knipperlicht, dat zeer sterk is, zal
door de plaatselijke politie in werking wor
den gesteld bij mist of ijzel.
Medewerking van weggebruikers
onontbeerlijk.
De Automobielclub doet een beroep op alle
automobilisten en motorrijders om geen mis
bruik te maken van het „kostbare" ver
trouwen, dat in hen wordt gesteld en de
S.O.S.-telefoons alleen te gebruiken als er
werkelijk hulp gewenst is. Ter controle zal
de opgeroepen politie of garage de betref
fende S.O.S.-telefoonpost direct na de waar
schuwing terugbellen, zodat het aanbeveling
verdient even in de buurt van de telefoon-
kast te blijven.
Eind augustus wordt het systeem in wer
king gesteld. Mocht dit experiment succes
vol blijken, dat stelt de Automobielclub zich
voor ook elders dergelijke systemen te in
stalleren.
XI. AANNEMERSBEDRIJVEN, BOUWERS AAN HEDEN EN TOEKOMST.
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
Drukker-Uitgeefster: FIRMA J. C.VINK
Red. enAdm.: Axel, Markt 12, Tal. 0 1155-646
Hoofdredactie: J. C.VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 8 cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie.
Inp «onden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleinv ^dvertentién (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 ceat iedere regel meer 12 cent extra.
Het lot van tal van Vlaamse en Zeeuwse steden,
welker lot in de loop der historie grote wijzigingen
onderging, kan het best worden gekarakteriseerd door
de woorden opgaan, blinken en verzinken
Gode zij dank echter ging het Axel b.v. niet als
het inderdaad verzonken Reimerswaal. Maar eertijds
machtige zustersteden, zoals Veere en andere hebben
een staat van verval benaderd die vaak tot weemoed
stemt. De glorie en luister spreekt daar alleen nog it
een trots kerkgebouw in Gotische stijl, in een archi
tectonisch ideaal gebouwd dito stadhuis of in soms
gerestaureerde, soms nog in oorspronkelijke staat van
schoonheid verkerende woningen van patriciërs of
regenten van weleer.
Axel nu, ten spijt van haar wisselvallig lot en de
ongunst van krijgskans of plunderzucht, ten gevolge
van de politieke of godsdienstige beroeringen van de
middeleeuwen, verrees hoe grondig het dikwijls
verwoest werd telkens weer als een feniks uit
haar as. De levenskracht sprak uit haar korte vier-
letterige naam Axel, (volgens de kronieken van
St. Baaffs te Gent, waaronder we oudtijds ressor
teerdenAxla).
Waaraan dankt zo vragen we ons af onze
stad eigenlijk deze eigenaardige naam Is het een
Scandinavische jongensnaam zonder meer, die ons
uit de tijden der invallen der Vikingers werd over
geleverd Betekent het „sterkte" of „hoogte" oftewel
„burcht" Danwel is naar sommiger veronderstelling
de naam oorspronkelijk tweeledig geweest en afgeleid
van de oude Dietse uitdrukking „Ake" (water) cn
„Sele" (verblijf)! Geen historicus schijnt het te
kunnen ontraadselen. Zomin als die van de oorsprong
onzer stad, die zich in het donker van vervlogen tijden
verliest.
Maar wat spreekt ons nog toe in ons oude stadje
nu ik het vandaag over bouwers wil hebben uit
hef grijze verleden. Een aantal grillig gebogen straten,
Koe-, Noord-, West- en Gentsevaartstraat :s al wat
wijst op synonimiteit met andere oude Vlaamse of
Hollandse steden. Beklim de Brugse Halletoren, het
Gentse Belfort of de Middelburgrse „Lange Jan" en
ge constateert de gelijkenis.
Maar het is ook het enige wat ons overbleef.
Geen enkel overblijfsel van enige Gotische of Re
naissance bouwkunst spreekt er ergens, ons aan.
Het viel me dezer dagen nog op toen ik vanaf de
Buitenweg het nieuwe parkeerterrein met die moei
lijk te schrijven en uit te spreken naam overzag cn
blikte op het in dc loop der laatste jaren wel sterk
gewijzigde stadsbeeld.
Nog twee zegge en schrijve twee onder de
ruim 1800 woningen mogen nog bogen op het bezit
van trapgevels. Het zijn de woningen toevallig weleer
bewoond door Axelse burgemeesters, het perceel.
Markt 12, waar eertijds de regentenfamilie der Pau-
lussen resideerde en Noordstraat 20, de voormalige
bi:izinge van burgemeester Quarles van Ufford, uit
de tachtiger jaren der vorige eeuw.
Behalve, ja het is waar ook, aan ons nieuwe n
1938 gebouwde stadhuis ontbreken de trapgevels :iiet.
Mede op verlangen der bouwcommissie en uit een
soort „piëteit" ten opzichte van het gesloopte oude
stadhuis moesten deze aan het tegenwoordige gebouw
gehandhaafd blijven.
Hoe zou ik nu, als ex-lid der toenmalige bouw
commissie als „Dritte im Bunde" onze trapgevels
van het stadhuis kunnen vergeten Maar deze ver-
gfSsing deed me afdwalen
Ik vraag me afIs de verwoesting eertijds dan
waarlijk zo grondig geweest, dat er nauwelijks één
steen op de andere is gebleven
Het heeft er de scijn van Inderdaad
Heeft Axel alzo bijna niets, dat wijst op enigerlei
bouwkundige glorie dat aan een Keldermans of een
andere beroemde tijdgenoot-bouwkunstenaar herinnert,
de twintigste eeuw is op weg terdege haar stempel
te drukken op aspect en bouw van onze stad. Ge
tuige de indrukwekkende bedrijfspanden, winkelzaken,
kantoren -en openbare gebouwen in de achter ons
liggende jaren verrezen.
Het was ons een genoegen, hierover één dezer dagen
met een representerende Axelse „bouwer" te mogen
spreken en de huidige ontwikkeling te mogen over
zien en bespreken. Waartoe we gereder aanleiding
vonden ,nu deze binnen afzienbare tijd op het punt
staat een volwaardig opvolger te kiezen, die eerlang
zijn reeds vele decennia's bestaande zaak zal over
nemen, Waarbij hij deze gedurende een overgangstijd
nog terzijde hoopt te blijven staan om met raad on
daad te dienen. Want stil zitten en op lauweren
rusten is niet passend voor mensen, voortgesproten
uit een geslacht van onverpoosde en energieke werkers,
die nog jong van hart zijn.
Een bouwbedrijf verrees en bloeide.
De tegenwoordige ongeveer 59-jarige leider van
Axels oudste bouwonderneming, verklaarde 2ich be
reid ons enige inlichtingen te verschaffen aangaande
het door wijlen zijn vader, de heer P. A. van Hoeve,
in 1902 hier ter plaatse opgerichte bedrijf
Wat hij ons te vertellen had was zo interessant, dat
de lust ons bekroop hier in geuren en kleuren een ver
haal van te maken dat gewis tal van lezers in nan-
dacht zou hebben gevangen.
Als ongeveer 35-jarige jongeman kwam de heer
P. A. van Hoeve, die het bedrijf van wijlen pijn
zwager, de heer J. A. van Hoeve had overgenomen,
te Axel. Tevoren had hij een metselaarsbedrijf gehad
cp het naburige Driewegen onder de gemeente Ter-
neuzen.
Eigenlijk begon de in 1867 geboren jongeman, als
spruit uit een landarbeidersgezin zijn „carrière" ook
als zodanig, maar al spoedig werd hij aangetrokken
(Vervolg op pagina 2)
V v.:?
De nieuwe aanwinst van Ford's Zilveren Vloot, de „Ford Anglia Tourist" werd
woensdagochtend op feestelijke wijze aan Nederland gepresenteerd. In één grote file
reden bijna 70 ivoorkleurige Tourist-proefri,wagens het Museumplein te Amsterdam op.
Ford meent dat de grote gedachte van Henry Ford I „een auto voor iedereen"
met deze laagst geprijsde wagen in de Ford personenwagen-serie (ƒ4875.— weer een
stap dichter bij haar realisatie is gekomen.
