AXELSE COURANT
IP""1 Wt&fsp
mi
m
West-Europa's grootste nertsfarm
telt zevenduizend dieren.
Nieuwe verten'
AXELSE IMPRESSIE'S.
J C. VINK
ran kering bij abonnement, Axel
ZATERDAG 6 JULI 1957
71e Jaargang No. 78
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IED4 E WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Til. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
FIRMA
Markt 12
We hadden eens gehoord van een gewel
dige nertsfarm, die ergens in de provincie
Utrecht moest liggen. Na twee telefoontjes
hadden we de farm aan de lijn. We troffen
het buitengewoon. De Public Relation Of
ficer, de heer G. de Josselin de Jong, was
toevallig op de farm aanwezig en verklaarde
zonder verder omhaal van woorden, dat we
maar eens gauw moesten komen kijken en
dat we de grootste nertsfarm van West-
Eropa zouden zien. We besloten een dag
later naar Eist te gaan en vonden aan het
station van Amerongen de heer De Jong en
een chauffeur van de farm, die ons met een
wagen was komen halen. Driebergen, Doorn,
Amerongen was de richting die we gingen
en midden in Eist,nogmaals in de pro
vincie Utrecht sloegen we een echt lande
lijk weggetje in. Voor ons lagen beboste,
zacht-gloolende heuvels en opeens was daar
de nertsfarm. Een prachtig bedrijf, een won
derlijk en een bloeiend bedrijf.
„Renard" - Vos.
In de restauratie van het station Drie
bergen, waar we ,.de lekkerste koffie van
Nederland" hebben geproefd, gaf de heer
De Jong ons een inleiding over nertsen, over
het kweken van nertsen en nog veel meer.
In tien minuten gaf hij een zo nauwkeurige
en uitvoerige beschrijving van alles wat met
nertsen en de bontindustrie te maken heeft,
dat we onderweg naar Eist in droef gepeins
verzonken over zijn stortvloed van woorden
nog eens nadachten. Gelukkig kwamen ons
later weer veel van zijn woorden in her
innering toen we met hem langs de nertsen
wandelden.
Laten we eerst eens iets over de firma
Renard vertellen. De naam Renard"
waren we 'm maar kwijt" verzuchtte de
heer de Jong, dankt zijn ontstaan aan de
stichter, een man die vossen kweekte en dus
heel toepasselijk zijn firma de naam van
„Renard" gaf, het Eranse woord voor vos.
Zo n twintig jaar geleden kocht de heer R.
Heertjes de farm van de heer Schoots. Beide
heren zijn belangrijke figuren in de Neder
landse bontwereld. De heer Heertjes is een
bdkend bonthandelaar en de heer Schoots is
thans Rijks Pelsdierconsulent.
De heer Heertjes had in Amerika veel
nertsfarms gezien en kwam op het idee ook
zoiets in Nederland te beginnen. Hij was zo
één van de eersten van de thans 813 nerts-
bezitters in Nederland. De heer Heertje had
goed gezien. De nertsen voelden zich in het
vreemde Nederlandse klimaat best thuis.
Hij zocht en vond een reeks enthousiaste en
vooral deskund.igé medewerkers en zo is in
de loop de£ jaren het bedrijf te Eist uitge
groeid tot een ware farm in Amerikaanse
stijl.
Internationaal.
Het kan gebeuren, dat als ge op zekere lag
de farm gaat bezichtigen, ge de heer Heertje
aantreft, die juist terug is gekeerd van een
zakenreis naar Moskou, naar Amerika of
welk deel van de wereld ook.
Dan maakt ge kennis met dc eerste be
drijfsleider. „Glad to meet you", zo dat is
Engels en ge staat recht tegenover een Deen
die Engels spreekt en in Nederland werkt,
dan treedt de heer de Josselin de Jong naar
voren en stelt zich voor als public relation
officer, dan ja dan voelt men zich werkelijk
verheugd iemand te ontmoeten die zich voor
stelt als doodgewoon Rietveld, bedrijfsleider.
Dit alles kan gebeuren, maar als regel is
de heer Heertje ergens aan de andere kant
van onze aardbol en confereert de heer De
Jong vanuit het kantoor te Amsterdam via
de telefoon met een of andere relatie in welk
land ter wereld ook. Dit is om een idee te
krijgen hoe een Nederlandse nertsfarm is
uitgegroeid tot een der grootste van West-
Europa en internationaal voor honderd pro
cent meedraait.
Cultuur-rassen.
Genoeg over het bedrijfwe waren ge
komen voor de nertsen en daarvan wist de
heer De Jong veel te vertellen.
De nerts is een mak, althans voor het
grootste deel mak geworden natuurdier. Men
zou dus verwachten dat een nerts een bruin
vachtje heeft, zoals een haas of een konijn
of om een beetje in de familie te blijven, zoals
de wezel. Neen, er is in de loop der jaren
een reeks cultuur-rassen ontstaan in velerlei
tinten. Zo zijn er pikzwarte nertsen en be
koorlijk gestroomlijnde witte diertjes. Om
de diertjes in soorten te rangschikken heb
ben ze naar de kleur namen gekregen. Na
men om echt te vergeten. Geen dame in
bontmantel gehuld zal ooit in haar leven tot
een andere dame zeggen „zeg deze nerts
mantel is gemaakt van de Einlandia Topaze,
Sapphire, Aleutiran, Pearl, Breath of Spring,
Blue recessive White, Palomino of een
andere getinte nertssoort."
Hoe die namen ontstaan Wel, het is
voor een farmer zeer eervol, wanneer hij
er in slaagt een bont aan de markt te bren
gen dat nog niet eerder door allerlei krui-
singsproeven is gevormd. We behoeven hier
niet verder op in te gaan, want het kruisings
systeem is zo ingewikkeld dat ons nertsen-
praatje een studiewerk zou worden.
Maar waren komen nertsen nu vandaan
Een nerts is een afstammeling van de Ame
rikaanse marter. De Amerikaanse trappers
zijn de eersten geweest, die aan het kweken
van marters gingen denken. De stand van
de pelsdieren ging onrustbarend achteruit.
En zo kwamen verschillende trappers op
het idee een stuk bos te kappen en er een
stel konijnenhokken neer te zetten. De mar
ter „vernertste dus.
Wij spreken en schrijven wel over nert
sen, maar bij de N.V. Renard wordt over de
Mink gesproken. Dat nertsen worden ge
bruikt voor de bont-industrie is wel duide
lijk vijf en dertig procent is bestemd voor
de mink-coats, dus een betrekkelijk laag per
centage wordt gebruikt voor de bontmantels
en het overig epercentage is bestemd voor
het verwerken van het bont in garnituren,
stola's, enz.
Waarom zijn de dames zo „wild" op
bontmateis van nertshuiden gemaakt 7 Kijk,
bont wordt gegradeerd. Het bont van een
konijn krijgt b.v. maar 30 procent, maar het
bont van de nerts behoort tot de hoogst ge
gradeerde bontsoorten. Dit bont is bestand
tegen de ijzige koude van de poolstreken en
tegen de schroeiende hitte in een schouw
burgzaal. Nertsbont, dames, kan niet barsten.
Zo'n nertsbontjas is dan ook behoorlijk
prijzig .Als manlief zijn vrouw een nerts-
bontjas wil geven kan hij rustig zestien tot
twintigduizend gulden neertellen. Als hij er
warmpjes inzit kan hij zijn vrouw ook nog
omhangen met een bontmantel die vijftig
duizend gulden kost. Dit grote prijsverschil
hangt samen met de kleur van het bont. Het
goedkoopste is de Standard (bruinzwart),
betere prijzen worden als regel betaald voor
Pastel (bruin), Silverblue (grijsblauw) en
Saffier (lichtblauw). Er bestaan ongeveer
twintig verschillende kleuren. De experts
noemen die Mutations.
Een goed klimaat.
Het klimaat is voor de nertsfokkerij in
Nederland bijzonder gunstig. Het niet te
warme en vochtige klimaat geeft een zachte
en zijige beharing. Voor de goede vellen
worden in Nederland uitstekende prijzen be
taald. Standards brengen wel 75 gulden op
en de velletjes van sommige diertjes worden
met 125 gulden betaald. Het komt dus voor
een groot deel aan op vakkundigheid van
de nertsfokker.
Het voeren is vanzelfsprekend zeer be
langrijk. Op de farm te Eist hing een on
draaglijke geur op de plaats waar de grond
stoffen voor het voer werden opgeslagen.
Daar was heel rustig een stelletje mannen
bezig, die koeienmagen, viskoppen en meel
in een machine gooiden, waar het voer als
een deeg weer uitkwam. De voorraad vlees-
afval, vooral lever, wordt ingevroren. Deze
mensen merkten niets meer van de onwel
riekende geur. Wij hielden ons flink en trot
seerden de kou en de reuk om vluchtig te
zien hoe het deeg werd samengesteld. Het
deeg wordt gewoon op de kooitjes gelegd,
Vaar de nertsen het met hun snuitjes vanaf
halen. Restanten van het voedsel en de mest
vallen door de getraliede bodem op de grond
en blijven liggen. De boeren uit de omgeving
zijn er wild op en komen geregeld de grond
schoonvegen onder de nertskooien.
Op de voorgrond van he vrij uitgestrekte
terrein vindt men het gebouwtje waarin het
voedsel tot deeg wordt vermengd en waarin
de nertsen aan hun einde komen. Op de
achtergrond staan de sheds, de lage af
dakjes waaronder aan weerszijden de kooien
staan met een gangetje in het midden. In
een grote shed staan honderd kooien aan
weerszijden ,dus tweehonderd in totaal en
in een kleine shed staan honderd veertig
kooien. Ook staat er een uitkijktoren. Die
dateert nog van de periode waarin de N.V,
Renard haar naam alle eer aandeed en
vossen hield. Het was van het grootste be
lang, dat men wist op welk tijdstip de vossen
die op een open maar wel omheinde ruimte
rondliepen, een huwelijk aangingen.
De uitkijktoren is blijven staan en ze staat
bijzonder goed in het geheel. En ten slotte
zij, die menen dat een nerts een gezellig huis
dier is, moeten jyij ernstig adviseren zich
eens in verbinding te stellen met de N.V.
Renard, want deze N.V. stelt elke Neder
lander, die mee wil helpen deviezen te ver
zamelen, graag in de gelegenheid eerst eens
kennis te nemen van alles wat met het kwe
ken van nertsen te maken heeft. Want heus,
men is niet zomaar nertsenfarmer.
an het proces van nertsboorlingske tot
nertshuid, uitgespreid op een grote stok, gaat
een vakmanschap vooraf. Daarover weten
de nijvere lieden van de N.V. Renard mee
te praten.
Leo Schiebos.
TIJDSCHRIFT VOOR ONTHEEMDEN MAAR OOK VOOR NEDERLANDERS.
„In Nederland verblijven met inbegrip
van de Hongaren, die na de oktober
revolutie asyl hebben gekregen, ca. 17.000
ontheemden, afkomstig uit vrijwel alle lan
den achter het ijzeren gordijn.
Meerderen onder hen verwachten dat
vroeg of laat de politieke situatie achter het
ijzeren gordijn zal veranderen en stellen
zich voor alsdan naar hun land terug te
keren. Deze ontheemden staan geestelijk
al het ware met de ene voet in Nederland
en met de ander in het land waar zij zijn
geboren en getogen. Vele anderen beschou
wen hun tegenwoordig verblijf als niet van
voorbijgaande aard, maar gevoelen even
als de hiervoor genoemde categorie de be
hoefte hun nationale tradities en cultuur te
beleven en uit te cJra9en aldus lezen
we in het eerste nummer! van „Nieuwe
Verten"1! het zopas verschenen tijdschrift
voor ontheemden.
Dit tijdschrift, dat overigens correct is
uitgevoerd, verschijnt onder auspiciën van
de Stichting Nederlandse Federatie voor
Vluchtelingenhulp en is gedacht als contact
orgaan tussen Nederlanders en ontheemden
en tussen de ontheemden onderling.
Door verbreding van inziicht en kennis
zullen deze betrekkingen worden verdiept
en verrijkt en kunnen wellicht nieuwe ban
den worden gelegd.
Dat dit voor beide partijen van onschat
bare waarde kan zijn, valt buiten twijfel en
daarom is het (initiatief van de Raad van
Overleg van de Nederlandse Federatie voor
Vluchtelingenhulp en de daarin samen
werkende ontheemden-organisaties, zeer te
prijzen.
In de onlangs gevormde redactie-raad
hebben o.a. zitting de vertegenwoordigers
van de volgende ontheemden-organisaties
de Vereniging van Poolse Oudstrijders, de
Poolse Katholieke Vereniging in Nederland,
Bond van Hongaren, Vereniging van Est-
landers in Nederland, Bond van Letten in
Nederland, Bond van Oekrainers, de Rus
sische Vereniging en andere.
De kern-redactie van „Nieuwe Verten"
bestaat uit drie ontheemden en twee Neder
landers. Een der redacteuren is de in Vlis-
singen wonende Poolse journalist, Billy
Strenk.
De redactie stelt zich als doel zich te
richten tot de ontheemden, maar evenzeer
tot de Nederlanders, opdat een ontmoetings
plaats wordt gecreëerd alwaar eerbied, be
grip en waardering voor elkander kunnen
worden gekweekt. Hierop wijst in het eerste
nummer met name het artiikel van de Hon
gaarse redacteur over de geestesgesteldheid
van de Hongaarse vluchtelingen.
In de toekomst stelt de redactie zich voor
o.m. aandacht te schenken aan de culturele
verworvenheden zowel van Nederland als
van de landen waaruit de ontheemden
stammen verder aan de wijzigingen, wel
ke zich hebben voorgedaan voor de be
volking van deze landen, sedert het ijzeren
gordijn is gevallen aan de „eigen-aardige"
positie, waarin zich de ontheemden in Ne
derland bevinden de voorlichting van de
ontheemden op juridisch, sociaal-economisch
en algemeen maatschappelijk terrein en ook
aan de propaganda van achter het ijzeren
gordijn onder de ontheemden in het vrije
Westen.
De scherpst denkbare aanklacht tegen de
dictatuur van het communisme is het bestaan
van ontheemden, van mensen, aan wien is
ontnomen hun vaderland, hun woningen, en
allen, die zij liefhadden.
Het antwoord op dit in wezen onherstel
bare leed, aldus de redactie van „Nieuwe
Verten", kan alleen zijn menselijkheid.
DE NIEUWE VOETGANGERSREGELING
NOG ENKELE BELANGRIJKE BEPALINGEN VOOR VOETGANGERS
VOORLICHTING VAN „VEILIG VERKEER"
1
IX. Benijdenswaardig gemeente - bezit.
In 't verleden ligt het heden,
in het nu, wat worden zal
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom 11,55 Andere plaatsen 11,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS8 c«nt, per m.m.
4 Bij contracten belangrijke reductie.
IngL «onden Mededelingen 20 cent per m.m.
Klein*, id vertent iën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
|yf« 1L hB *T e Li 1 'A i 14Hiflt I
A
Bij afwezigheid van een voetpad, of als ze in het
gebruik daarvan worden belemmerd, mogen voet
gangers van een rijwielpad gebruik maken. Als dit
aan een rijbaan grenst, dan moet de zijde gekozen
worden, die het verst van de rijbaan afgekeerd is.
Bij afwezigheid van een vo^t- o ffietspad, of als
ze in het gebruik van de beide paden belemmerd
worden, mogen voetgangers van de rijbaan gebruik
maken. Buiten de bebouwde kom moet men dan
links lopen. Dit heeft het voordeel, dat men het
rijdend verkeer ziet aankomen, wat vooral na zons
ondergang belangrijk is.
Voor voetgangers kunnen afzonderlijke lichtsigna
len worden gebezigd, waarbij groen licht betekent
voetgangers kunnen oversteken rood licht voet
gangers mogen niet oversteken.
Ons land, waar alleen de hoge zandstreken van het
oosten en zuiden dagtekenen uit de diluviale periode
en waar eerst in meer historische tijden de alluviale
gronden grotendeels hun gedaante kregen, mag bogen
op een wel zeer unieke evolutie in verband met zijn
geologische geaardheid.
Het element „water" heeft daardoor ten slotte ook
het karakter van de Friese, Hollandse en Zeeuwse
steden en landschappen bepaald. Zelfs heeft dit haar
invloed ook doen gelden op een deel van Vlaanderen.
Inzonderheid dat, waartoe het oude Staats-Vlaan-
deren met inbegrip van het vrije van Brugge tot aan
het land van Waes gerekend mag worden.
Zover men in de Vlaamse gewesten van het huidige
België de polderdijken ten huidigen dage nog aantreft,
kan men op deze onmiskenbare invloed en ontwikke
lingsgang wijzen. Het eigent en typeert het polder
gebied.
Het was de strijd met de aloude erfvijand, het
water, dat in de oudere polders met hun molen-
kolonies het aanzien gaf aan cultuurlandschappen van
geheel eig en geaardheid en bekoring. Het bepaalde
ook het karakter van de elders weinig gekende histo
rische vestingstypen. Men lette maar op de aanleg
van de vestingswerken van Hulst, 'terwijl men ook
ten opzichte van onze stad kan wijzen op de bekende
ten stadhuize nog aanwezige plattegrond, waarop de
Axelse bastions en vestingswerken door ds. Jona van
Middelhoven in beeltenis werden gebracht.
Een geheel eigen geaardheid en karakter moet dit
reeds tal van eeuwen aan deze, onze streken, hebben
verleend. Sas van Gent, IJzendijke, Aardenburg, Bier
vliet, Sluis en Oostburg hebben vaak in nog sterkere
mate in deze omstandigheden verkeerd.
We wijzen verier op de oude forten, ook nog
dicht onder de rook van onze stad gelegen, die groten
deels vergeten door onze tegenwoordige generatie, elk
afzonderlijk even zovele bewijzen zijn van de ge
stadige invloed van het element water, dat onze erf
vijand no. 1 zijnde, dikwerf ook een machtig bond
genoot kon zijn in der eeuwen loop.
(Vervolg op pagina 2)
