Ve pezs/tapeutig. pan (fam-rfe
m
£kt
M Ik
AXELSE IMPULSIES.
3K3
RANG is alleen
RANG als er
RANG op staat
RA&öseL in nijmeqen.
'tG.
UIT ONZE OMGEVING
FEUILLETON
door G. PLANTEMA.
AXEL
Bij Bhcumatische Pijn
veroorzaakt door
onzuiver bloed
brengt Krusshen uitkomst.
PANG
PANG
I. METAMORFOSE.
1. Zaterdagnamiddag
2. Axelse marktdag. Die zoetjes aan tot wekelijkse
feest- of uitgaansdag is uitgedijd
3. Szydlowski-plein, blakend in vroeg-voorjaarse zon.
Drukte en aanhoudend heen en weer geloop van
aankomende of vertrekkende buspassagiers in een "half
dozijn richtingen. Bussen en "luxe auto's die van wijd
en zijd aankomen en weer stoppen of starten.
Het vertrouwde geroezemoes van de arriverende
marktgangers(sters) uit diverse windstreken naar ons
aloude streekcentrum van Oost Zeeuwsch-Vlaanderen
beleeft weer de periodieke introductie Inhaerent aan
elke zaterdag.
Hpt. beeld van ieder week-end voor de Axelaars
D.w.z. als Pluvius of de andere nukken van de sei
zoenen in verschillende vorm geen spelbrekers zijn in
dit wekelijkse hooggetij..
Een man stapt uit een der bussen die aankomt uit
de richting Perpolderhaven, waarheen ik juist een
familielid heb gebracht. Hij komt recht op mij af.
Zo te zien een buitenlander. Hij vertoont tenminste
zonder nu precies een „Wild-West"-type te de
monstreren enige kentekenende afwijkingen in zijn
kledij die in het oog vallen. 'De stand van zijn hoed.
De helle kleur van zijn das. De niet bepaald daarmede
harmoniërende tint van zijn meerkleurige wollen vest
en het .Schots geruite overhemd stempelen hem tot
het echte type van de Canadese of misschien wel
Zuid-Amerikaanse emigrant die er enige maanden
vacantie heeft afgenomen om eens terug in de oude
wereld aan deze zijde van de Atlantische Oceaan zijn
oude familie- en vriendenrelaties eens op te zoeken.
En eens rond te kijken hoe het er in het vaderland
van voorheen, thans wel uitziet.
Ik blijk hem goed te hebben getaxeerd.
De „vreemdeling" spreekt mij aan. Een breedge
schouderde stoere vvijftige rop het eerste gezicht.
Goedlachs en gebruind ziet hij er uit. Zijn dialect ver
raadt op onmiskenbare wijze de Zeeuw van oor
sprong en origine. Het provinciale idioom domineert
nog altijd ,al is het enigszins doospeekt met Engelse
uitdrukkingen en een dito tongval. Maar, een bewijs
temeer alweer ,denk ik, dat men zijn moedertaal niet
licht verleerd.
„Is dit ier nou de markt, sir luidt de eerste tot
mij gerichte vraag.
Ik antwoord hem ,dat dit het nieuwe parkeetterrein
is, als centrum en volledig ten dienste van het centrale
busverkeer nog maar sedert kort door de gemeente
Axel hier aangelegd, om in een nijpend-dwingende be
hoefte te voorzien en enigszins het sterk gemoderni
seerde verkeer op te vangen.
Hij knikte begrijpend en ik stelde voor hem in de
richting van de wekelijkse graanmarkt te begeleiden,
toen dit zijn voornemen bleek te zijn.
Hij bleek een geboren Zuid-Bevelanderte zijn van
rond de zestig. In de jaren van de eerste wereldoorlog
had hij Harer Majesteits rok gedragen. Maandenlang
deel uitmakende van het 2e-bataljon van het 14e
regiment Infanterie ha dhij hier in Axel in garni
zoen gelegen. Als ingekwartierd soldaat had hij kennis
gekregen aan een meisje uit de „country", die hen
jammer genoeg -— wegens gezins- en bedrijfsomstan
digheden op deze reis ditmaal niet had kunnen
vergezellen. Maar dat zou later nog wel gebeuren,
dacht hij.
Voor het eerst na die vervlogen 40 jaren wad*fhj
de Oceaan overgestoken om de geboortegrond S?t>g
eens op te zoeken en zijn indrukken van de tfiafis
heersende toestanden in het oude vaderland en in
zonderheid in Zeeland op tesdoen.
Dit vernam ik reeds voor we uit oostelijke richfÖlg
bij de voorzijde van het stadhuis kwamen. Dat hij
natuurlijk niet herkende ,doch waarvan hij de be
stemming als zetel der plaatselijke overheid direct Be
greep. Temeer, omdat hij zich deze plek met het
oude stadhuis nog juist herinnerde.
Zo belandden wij, na de eerste tekenen van ver
bazing van onze agrarische Canadees even later op
het centrale punt van Axels wekelijkse zaterdagbeurs.
Al herinerde hij zich de sedert mensenheugenis be
staande Axelse toestand nog van uit zijn soldatentijd
van 1916-17, hij uitte toch zijn verwondering dgt
zpvele honderden deze plaats, voor een groot déél
midden op en om een straatkruising, verkozen voor
het verrichten hunner zakelijke transacties. En^f-
schoon dit een eigenschap is van een wel specifiek
Zeeuwsch-Vlaamse geaardheid, hij vond dit vreemd.
Ik op mijn beurt verzocht hem mij te vergezellen
door een half dozijn der drukst bezochte om de markt
gelegen café-restaurants en koffiehuizen, die bijna alle
overvol waren. Landbouwers, vlashandelaren, vee
kooplieden, commissionnairs en alles wat zich verder
aan de agrarische gemeenschap door tuin- of akker
bouw, dan wel door veeteelt, zuivelhandel en pro
ductie of anderszins verwant weet en gevoelt, het was
alles in drukke conversatie. Op de meest gemoedelijke
toon, maar ook vaak naar de aard van het gesprek of
die der onderhandelaars, heftig of minder heftig ge-
sticuleerend zagen wij dit alles aan en namen het
in ons op.
De „Canadees kon zijn lichtelijke verbazing niet
onderdrukken. Maar hij keek toch raar op, toen ik
hem wees op de betekenis van onze Axelse boeren-
markt, die in Zeeuwsch-Vlaanderen niet alleen tot
de drukste, waarschijnlijk boven Hulst en Oost
burg wel de voornaamste plaats inneemt in be
trekking tot de landbouw en handel.
Ik vroeg hem, of hij wel eens beursgebouwen* in
grote steden had bezocht. Zijn antwoord luidde be
vestigend.
Ter vergelijking wees ik hem op het Rotterdamse
beursgebouw en de daar heersende drukte op de maan
dagen. Hij keek raar op, toen ik hem vertelde dat de
normaal daar aanwezige kooplui en handelaren, niet
veel meer dan het dubbele bedragen van alles wat
in de Axelse koffiehuizen en op de markt aanwezig
is uit het oogpunt van agrarisch-commerciële doel
einden en relatie s gezien.
Toen hij echter de overvolle gelegenheden waar
men elkaar pleegt te ontmoeten, bekeek en in de
geest zich voorstelde welk een compacte mensenmassa
deze zouden vormen indien zij in één beursgebouw
verenigd waren, gaf hij toe, dat mijn redenering geen
overdreven conclusies opleverde.
Zelfs naar Canadese opvattingen het bleek dui
delijk en onomwonden uit de verklaringen van onze
vroegere landgenoot was de Axelse zaterdagdrukte
overstelpend en voor wat het beursbezoek betrof zeker
„zeldzaam druk".
Nog éénmaal bevestigde ik hem dat de Axelse
zaterdagmarkt in één adem en met en na Goes en
Middelburg tot de „grote drie in onze provincie be
hoort.
.In „De Stadsherberg het nieuwe sfeervolle café-
restaurant op de hoek van de West- en Zeestraat
vonden pve eindelijk ondanks de drukte ge
degenheid,^rustig gezeten, het aanhoudend vertier en
beweeg gade te slaan
Voor ons ouderen is het contrast dat het Axel van
ontjeveer een halve'eeuw geleden oplevert met tegen
woordig, inderdaad geweldig en niet zo eenvoudig te
schilderen. Maar onze Canadese vriend, die een
„land van Axels meisje, avn onder Terneuzen had
getrouwd, en het beeld van de mobilisatiejaren van
'16 en '17 nog scherp in zijn geest had gegrift, zag
de contouren en verschillen van toen en nu duidelijker.
Dit bleek toen wij nog eens door de saamgedromde
marktganegrs schuifelend, ons naar de in de Noord
straat uitgestalde kramenrij begaven.
De grote kleding- en manufacturenzaken, de over-
talrijke gemoderniseerde of totaal vernieuwde en in
de plaats van de oude deftige heren- en burger
woningen verrezen andere zaken op elk gebied, het
bleek onze vriend van overzee niet weinig te ver
bazen. Axel was naar zijn mening een echte „city"
geworden.
In Canada en Amerika is men met grote tegen
stellingen op elk gebied wel vertrouwd. Niet zo licht
verbaast men zich daar over de voortschrijdende evo-
lutie's op economisch-maatschappelijk of welk ander
gebied ook. Maar de Axelse ontwikkeling bleek op
onze voormalige landgenoot, die inmiddels sedert tien
tallen jaren het staatsburgerschap van het Canadese
dominion had verworven, toch wel indruk te hebben
gemaakt.
Dat bleek op onze wandeling op deze zaterdag- -
middag toen wij nog de gelegenheid te baat namen
de nieuwe stadswijken te bezichtigen.
Plan-West, groter en dichter bevolkt dan 50 jaar
geleden onze stadskom, maar ook Plan-Oost, dat nog
steeds verder zijn vleugels uitslaat in de richting van
de „Verkorting", waren voor hem „up to date".
Maar toen ik men mijn Canadese vriend de richting
uitging van het in Plan-Zuid sinds de bevrijding aan
gelegde recreatie-oord met zijn bossen, sportterreinen
en hypermoderne zwemgelegenheid sloeg zijn verbazing
over in bewonderding.
Dat alles en in die mate aangepast aan de eisen
van een nieuwe tijd,' die nu eenmaal nieuwe eisen
stelt, maar ook naar nieuwe vormen en gedachten
streeft. Dit vond hij weinig ihinder dan „Amerikaans".
En kernachtig drukte hij dit uit.
„Een metamorfose luidde zijn oordeel met verve.
Daarover in volgende artikelen meer
i
Schieman nog twee scharren van oude Zeeuws
ploegen geschonken.
JAARLIJKSE UITVOERING VAN DE CHR.
GYMNASTIEKVERENIGING „VOORWAARTS
Het Gezellenhuis aan de Walstraat was donderdag
avond als het ware te klein om de honderden leden
donateurs en verdere belangstellenden die de jaarlijkse
uitvoering der Chr. Gymnastiekvereniging „Voor
waarts niet bleken te willen verzuimen, te herbergen
De bijeenkomst werd geopend door de heer A
Verhoef van Spui, die in gebed voorging, waarna ees
kort openingswoord volgde en de leiding verder werd
overgegeven aan de verschillende instructeurs en de
instructrice mej. van Luijk.
In een vlot tempo kregen de aanwezigen daarop ca
bont programma te genieten waarvan de introductie
een aardige dwergendans vormde die een romantische
indruk maakte.
Het verdere programma bestond uit vrije en ritmis,
oefeningen voor meisjes en jongens en dames en heren,
zoals het programma verluidde, waarmede het onder
scheid tussen de „jonge garde" en de oudere leda
bedoelde te worden aangeduid.
Ook een behendigheidswedstrijd voor jongens paste
in dit kader, terwijl de mannelijke kunne in ver
scheidenheid diverse proeven aflegde van hun vorde
ringen en bekwaamheid in grond-gymnastiek.
De oefeningen in springen voor meisjes en herer
trokken met de waarlijk soms tamelijk spectaculaire
prestatie s aan de brug zeer de aandacht van hel
publiek dat hiervoor in spanning kwam en met luide
bijval de geslaagde oefeningen beloonde.
Het op het programma vermelde nummer „Circus"
was ook een onderdeel dat erg in aller smaak viel,
Het werd alles en alles weer een zeer geslaagde en
vlot verlopen sportieve avond, die rond 10 uur weer
door de voorzitter op de gebruikelijke wijze gesloten
werd, met een voorafgegane warme aanbeveling om
in nog grotere getale toe te treden als lid of be
gunstiger van „Voorwaarts".
PREMIEKEURINGEN VOOR STIEREN EN
VROUWELIJK FOKVEE.
De Provinciale Commissie ter bevordering van Rijks
wege van de Veefokkerij heeft de data vastgestelde
waarop in de verschillende plaatsen de premiekeurin
gen voor stieren en vrouwelijk fokvee zullen plaats
vinden. Voor de plaatsen in Oost Zeeuwsch-Vlaan
deren zijn deze als volgt
Maandag 3 juni Axèl en Hoek: dinsdag 4 juni:
Zaamslag, Ossenisse en Kloosterzande woensdag
5 juni Absdale, Zuiddorpe en Koewacht en donder
dag 6 juni te Clinge.
7)
Of er niet veel Nijmegaenren kwamen, was 'zo
doende niét duidelijk geworden. Mevrouw Linders liet
ook de mogelijkhéid open, dat wel de Zomergasten,
maal- over het algemeen niét de stedelingen nette men
sen waren. Maar daarover 'maakte André zich wei
nig zorgen. Hoewel hij niet de bedoeling had aan het
dansen mee te doen, nu Madeleine er niet was, lokte
de mededeling over het variété hem wel. Bovendien,
het Nijmeegse concertgebouw „De Vereniging", dat
in de zomer een middelpunt is van Nijmegenaren n
vreemdelingen, die een avond op genoegelijke wijze
willen doorbrengen ,is in den lande vrij bekend. Zo
doende had ook André Boorneman in Rotterdam er
wel over horen praten.
De zaal was al goed bezet, maar hij vond toch
een lege tafel, waar vier stoelen om heen stonden.
Hij ging zitten en bestelde een toeschietende kellner
een glaasje bier. Met belangstelling bekeek hij de
mensen op de dansvloer, die zich uitsloofden om een
vlugge foxtrot bij te houden. Het deed hem prettig
aan, dat de jeugd goed, vertegenwoordigd was. Veel
opgewekte jongelui in sportieve kleren waren er en,
geanimeerd door hun plezier in het dansen, speelde
het orkest met enthousiasme. De saxofoon liet zich
horen .terwijl de drummer in een razend tempo ritme
produceerde Even later was de foxtrot ten einde en
de menigte gin gnaar de stoelen en tafels terug. Het
was een ogenblik wat stiller. Toen ging een der
musici naar de microfoon, die voor het orkest op
het podium stond.
„Dames en Heren, nu maken wij een begin met
het cabaretprogrsmma van deze avond", kondigde
hij aan. „U zult thans zien het elegante danspaar
Raoul en Suzette uit Parijs."
André Boorneman leunde gemakkelijk in zijn stoel
om dit optreden gade te slaan. Hij had tijdens de
foxtrot bemerkt, dat er steeds meer bezoekers in ije
zaal kwamen, zodat langzamerhand alle tafels bezet
bleken. Terwijl het heldere licht in de koepel doofde,
viel een rode bundel uit een schijnwrper op de dans
vloer. Het orkest zette een walsmelodie in en even
later begon het danspaar zijn optreden. Het viel al
gemeen in de smaak en ten slotte klaterde er een
warm applaus op, terwijl meteen het zaallicht weer
aanflitste.
Andé Boorneman nam een teug van zijn bier. Toen
hoorde hij een stem vlak bij. Iemand stond naast hem
en sprak hem toe in het Frans.
„Permettez-vous, monsieur
Verrast keek André Boorneman op. Het was de
vreemdeling, die hem 's middags de weg naar Berg ep
Dal had gevraagd 1 De man bleek tamelijk klein dë
zijn, in elk geval kleiner dan André had gedacht, tc^n
hij hem in de auto zag zitten. Naast hem stond noo.
een heer, een forse, grijsharige man met een door de
zon verbrand gezicht.
„Mais oui," antwoordde André Boorneman, die
begreep, dat de vreemdeling, vroeg, of de stoelen aan
zijn tafeltje vrij waren.
Zij keken elkaar even aan. De vreemdeling her
kende hem blijkbaar, want ineens glimlachte hij, het
geen zijn brede gezicht met yrij hoge jukbeenderen
een eigenaardige trek gaf. „Ach, wij zijn niet gehee.l
vreemd," merkte hij op in een merkwaardig Frans,
dat hij langzaam uitsprak. „U hebt ons vanmiddag
op charmante wijze ingelicht."
Enkele ogenMÊ|en later wist André Boornemajr
dat deze vreemd|hng zich Sergie Maroniu noemde
De dame, die van nabij inderdaad een opvallen^.
NIEUWE AANWINSTEN VOOR DE
AXELSE BOERENKAMER.
De laatste tijd kwam de Axelse Boerenkamer op-
nieuwe in het bezit van enige nieuwe waardevolle
aanwinsten. Zo werden door de heer A. E. C. Kruijsse
geschonken een stempel (zaketui) met het wapen
van Steeland, een zilveren begrafenispenning (gegeven
ter gelegenheid van de begrafenis van wijlen de heer
Van D.ggelen) en een groot lakstempel met het oudste
wapen van Axel. Verder werden door de heren gebr.
schoonheid was en bovendien niet ouder dan wellicht
vijf en twintig jaar, bleek mademoiselle Uescu te zijn
en de forse, vermoedelijk zestigjarige heer heette
Jörgensen. Bovendien werd André Boorneman gewaar
dat deze laatste een Zweed was, de twee anderen
Roemenen.
De Zweed had hem vriendelijk toegeknikt en hem
in vlot Frans ,de taal die deze drie ook met elkaar
spraken, begroet. Mile. Ilescu was echter gereserveerd.
Zij liet het bij een kort knikje. Haar levendige land
genoot, die zich spoedig ontpopte als een doctor, hij
yertelde niet waarin, begon onmiddellijk een gesprek
15e leiden, dat aanvankelijk over Nijmegen ging. Deze
stad mocht zich in zijn warme sympathie verheugen
en dr. Maroniu deed bepaald teleurgesteld, toen hij
vernam, dat André geen permanent bewoner was.
„Mais oui", vous êtes de Rotterdam," riep hij dan,
„die stad ken ik ook. Een beetje! .Grote havenstad,
monsieur André. Excusez-moi, uw naam is wat lastig
voor een Roemeen."
Dr. Maroniu was een jaar of veertig. In welke be
trekking hij tot zijn landgenote stond, werd André
niet dujdelijk. Hij sprak haar af en toe aan, Waarop
zij echter slechts kort antwoordde. Zij noemde hem
daarbij voortdurend „dosteur", maar hij zei nu eens
j,mademoiselle- dan „madame dit misschien bij
vergissing soms betitelde hij haar als Sonia. Toen
André Boorneman na de eerste keer meende, dat dit
haar voornaam was, voelde hij iets als verrassing, toen
de Roemeen haar kort daarop aansprak als Micaela.
De Zweed noemde haar voortdurend plechtig en voluit
mademoiselle Ilescu.
„Eh bjen, zei dr. Maroniu na een poosje. „Dit is
een keor-jge zaak. Werkelijk! Ik heb heel wat van
de wereld gezien. Het bezoek is uitstekend. Daaraan
danketjE^ij ook het voorrecht, in kennis te zijn ge-
komenj;mej u, monsieur André! Aha, en wat een ge-
Dat komt door de bloedzuiverende kracht van
Kruschen. De zes minerale zouten waaruit het is
samengesteld, hebben zo'n aansporende werking op
de bloedzuiverende organen, dat het bloed van stonde
af aan sneller gaat stromen. Onzuiverheden daarin
kunnen zich niet meer vastzetten in de gewrichten
en zo veroorzaken die ook niet de pijnen meer, die
U nu dag en nacht kwellen;
Ing. Med.
noegen. zoveel charmante meisjes te zien en zoveel
flinke, sportieve jongemannen. De jeugd in dit land
is aantrekkelijk, mon chèrEn zij houdt blijkbaar
van dansen .U ook
Daarna kon André Boorneman moeilijk anders doen,
dan toestemming vragen om een dans met mademoi
selle Ilescu. Hij zag er even tegen op. want de Roe
meense bleef erg teruggetrokken. Maar zij stemde on
middellijk toe en daarna begonnen zij samen een
langzame foxtrot, terwijl de beide heren in druk ge-
spre kraakten. André Boorneman had moeite om een
gesprek te beginnen. Hij realiseerde zich, dat hij zel
den met een zo knappe vrouw had gedanst, maar-nog
nooit had hij ook zo weinig geweten, waarover met
haar te praten. Aarzelend begon hij, als goed Neder-
lande rover het weer, dat de laatste dagen zomers
was geweest. Zij beaamde het kort en dan vertelde
hij haar, dat een tijd van vast, mooi. weer eigenlijk
een uitzondering mocht heten. Op een vraag, hoe dat
in haar land v&s, kreeg hij ten antwoord, dat men
daar hete en constante zomers kende. Het gesprek
kwam daarna een beetje op gang, al was het voor
namelijk André Boorneman, die het woord voerde.
Hij was er zich van bewust, dat menigeen in de zaal
naar mile. Ilescu keek, maar dat was geen wonder,
want zij was inderdaad een opvallende verschijning,
zowel door haar schoonheid, als door haar apart
zuidelijk uiterlijk. Na de dans betrok dr. Maroniu hem
weer in het gesprek, dat van de hak op de tak r,prong
maar met grote levendigheid werd gevoerd. De Roe
meen liet wijn aanrukken, waarbij hij André Boorne
man uitnodigde als zijn gast mee te drinken.
(Wordt vervolgd)
