<t)e twsfuipei/fif. van cke&ts'te
sia
bs&
w
M
1
W
:«SC5
!k
RANG is alleen
RANG als er
RANG op staat
Tunnel of hangbrug over de Westerschelde
technisch mogelijk.
RAdbsel in mjmeqen.
ZEZEZ
zr=
I
I
FEUILLETON
door G. PLANTEMA.
UIT ONZE OMGEVING
AXEL
e- -•:♦>.>:♦> wmoatHtKiMHai
ZONDAGSDIENST ARTSEN.
mer yme -<♦>?
OIj
I
nsbnr
PANG
In de P.Z.C. troffen wij dezer dagen het navolgend
verslag van een lezing aan door ir. H. Visser, ingenieur
van de Polder Walcheren. Deze interessante lezing,
gehouden voor het Zeeuws Genootschap der Weten
schappen ging over „tunnels en hangbruggen", waar
bij met name de mogelijkheid voor een vaste oever
verbinding over de Westerschelde werd nagegaan.
Daarbij kwam ir. Visser tot de conclusie, dat zowel
een tunnel als een hangbrug hier praktisch te ver
wezenlijken is, doch dat dan vele moeilijkheden over
wonnen moeten worden en dat met name de kosten
bijzonder hoog zullen zijn.
Spreker zette uiteen, dat het geulenstelsel van de
Westerschelde steeds aan wisseling onderhevig is. In
vrijwel hte gehele Nederlandse gebied van deze ri
vier heeft men langs elke oever een geul, die over
het algemeen 10 tot 20 meter beneden N.A.P. diep is.
Maar op sommige plaatsen, o.a. in scherpe bochten,
zijn veel grotere diepten aanwezig, bij Ritthem b.v.
van 50 tot 60 meter, ten westen van Hansweert bijna
50 meter, bij Borssele en Terneuzen van 60 meter en
bij Walsoorden 35 meter.
Het feit nu, dat de geulen min of meer bewegelijk
zijn en geen constante diepte hebben, schept alleriei
problemen, zowel voor een tunnel als voor een brug.
Het is b.v. duidelijk, dat de steunpunten van een brug
niet onderspoeld mogen worden, want een brug staat
of valt met de stabiliteit van zijn ondersteuningen.
En komt een tunnel „bloot" te liggen, dan wordt hij
kwetsbaar voor beschadiging door ankers enz. van
schepen. Maar bovendien zullen plaatselijk grote ver
diepingen ontstaan, daar het water dan in zijn stroom
bed een obstakel ontmoet .waardoor wervelingen op
treden met bijbehorende ontgrondingen. Het bloot-
komen van de tunnel kan dus het begin van zijn
ondergang zijn. Speciale maatregelen, o.a. afdekken
met zinkstukken met bestorting zijn vereist.
MOGELIJKHEDEN.
In de Westerschelde zou echter in tracé, b.v. ten
westen van Terneuzen, een tunnel zeker mogelijk zijn.
De maximale diepten hebben hier tussen 1800 en
heden slechts gevarieerd tussen de 15 en 25 meter.
De grootste diepte bedraagt op het ogenblik nog geen
20 meter. Ook voor een brug zou dit tracé uitvoer
baar zijn. Maar omdat nu eenmaal vrijwel overal in
de Westerschelde langs beide oevers een vaargeul
voorkomt, zal de tunnel over de gehele lengte op de
zelfde diepte en de brug op dezelfde hoogte moeten
blijven, hetgeen met name lange op- en afritten be
tekent.
Ir. Visser kwam aan de hand van diverse nautische
gegevens tot de conclusie, dat een tunnel tussen Elle-
woutsdijk en Terneuzen op een diepte van ongeveer
30 meter beneden N.A.P. zou moeten liggen tunnel
Rotterdam circa 23 meter, Velsen eveneens 23 meter
en Antwerpen 30 meter beneden N.A.P. De totale
tunnellengte met inbegrip van de opritten zou*8700 m.
bedragen (Antwerpen 2000 meter, Rotterdam 1400 en
Velsen. 1600 meter). Voor een hangbrug zou een
vrije hoogte aangenomen moeten worden van niet
minder dan 70 meter, waarbij de totale lengte van de
brug met de opritten 10 km. zou zijn. Deze brug zou
dan een combinatie zijn van een „gewone met
over de vaargeul een hangbrug.
1)
Hoofdstuk 1
INLEIDENDE BESPIEGELING.
Als André Boorneman niet zo volmaakt argeloos
over de Oranjesingel had gewandeld, zou de bestuur
der van de grote, glanzend-blauw gelakte auto mis
schien nooit op de gedachte zijn gekomen, juist hem
naar de weg te vragen. Het staat immers vast, dat er
autobestuurders zijn, die niet graag inlichtingen in
winnen bij mensen, die proberen door vorsende blik
ken te weten te komen, wie er in hun wagen zit.
Daarmee wil natuurlijk helemaal niet gezegd zijn, dat
alle autobestuurders, die er dusdanige gevoelens op
na houden, hun afkeer danken aan een gevoel in hun
onderbewustzijn, veroorzaakt door instinctmatig terug
deinzen voor al wat maar zweemt naar politie-onder-
zoek. Ja, want men zou kunnenveronderstellen, dat
mensen die met onderzoekende blikken in auto's kijken
behoren tot de kategorie van rechercheurs oftewel
„stillen". Maar zover hoeft de achterdocht niet te
gaan, want er lopen ontelbare personen rond, die
met de recherche niets hebben uit te staan en toch
van nature met een paar speurend kijkende ogen zijn
uitgerust. Het lijkt er soms op, of zulke mensen overal
iets achter zoeken.
André Boorneman zag er zeker niet zo uit. Integen
deel, als iemand op deze lange Nijmeegse singel; op
dat ogenblik minder zon indruk wekte, was hij het
wel. Wie hem daar zag wanaelen wist meteen, dat
het hier een jongeman betrof, wiens gedachten waren
geconcentreerd op heel ites anders dan op zijn direkte
familie aan het eind van de volgende maand naar
tm
Spreker behandelde voorts diverse hangbruggen cn
tunnels, zoals die elders zijn gebouwd en ging_daarbij
nader in op de constructiemethoden. Hij wees.jr daar
bij onder meer op, dat over de Straat van Messina
een brug zal worden gebouwd, waarvan de pijlers
240 meter boven de waterspiege luitsteken, Tietgeen
neerkomt op de lengte van driemaal de aLnge Jan.
KOSTEN.
Na deze lezing volgde een levendige ge<fëchten-
wisseling, waarbij uiteraard ook het kostenvfaagstuk
aan de orde kwam. Ir. Visser had berekend'dat een
vaste oeververbinding rond 500 millioen zou bergen,
waarbij de exploitatie 30 millioen per jaar zou*vergen.
Een hangbrug zou wellicht iets goedkoper lijn dan
een tunnel, meende hij. Spreker betoogde, "ffht een
dergelijk hoog exploitatiebedrag wel een bijzondët groot
verschil betekende met de huidige kosten ty&n de
veerdiensten. Uit de vergadering werd daarom de op
merking gemaakt, dat m enechter ook diende te calcu
leren de economische voordelen voor een groot ge
bied, waardoor de rentabiliteit gunsti g wordt be-
invloed.
Verder werd nog gesproken over eventuele rrfbei-
lijkheden met betrekking tot het Schelde-regime, waar
bij ir. Visser als zijn mening uiteenzette, dat België
ongetwijfeld allerlei waarborgen zal vargen voor de
scheepvaart op Antwerpen, waarborgen die de uit
voering zeker niet eenvoudiger zullen maken. In dit
verband werden nog aangeroerd de voor- en nadelen
verbonden aan de normalisatie van de Westerschelde,
waarna ten slotte enkele technischë heren discussieer
den over details, die niet alleen in Middelburg, maar
vooral ook in Delft van groot belang zijn. Dé ver
gadering sfond onder voorzitterschap van mr. J. A. E.
Rink.
REMBRANDT-FILM DRAAIDE VOOR C.N.V.
Door de filmdienst van het Chr. Nationaal Vak
verbond werd alhier de bekende Rembrandt-film, di;
in verband met het jubileumjaar van deze grootmeesti
onzer schilderkunst werd vervaardigd, in het gebouw
der Chr. Kleuterschool aan de Ds. Jan Scharpstraat
voor de leden van de afdeling Axel van het C.N.V.
met hunne huisgenoten vertoond. Hiervoor bestond
een flinke belangstelling.
Deze film gaf ons een goed inzicht in de tragiek
die dit kunstenaarsleven niet alleen heeft beheerst,
doch ook zijn kunst heeft beïnvloed.
De jonge schilde rleefde als een vorst in het heren
huis aan de Jodenbreestraat, want door zijn huwelijk
met Saskia van Uijlenburgh, dochter van een scha.r„k
kunsthandelaar, kon hij zich d.t perm.t.eren. Maar z.j
sterft reeds op betrekkelijk jeugd.ge leertijd. U.t be
tekent een kentering in zijn leven. Hij is vois.agcn
verbijsterd en als een waanzinnige poogt h.j nog na
haar begrafenis het beeld van z.,n ge,.e.de te scan
deren. Dan volgt kort daarop de tr.omi van z.,n
kunstenaarschap, het portretstuk van het schutters
gilde, dat wereldberoemd is geworden en bekend onder
de naam van „de Nachtwacht". Maar z„n opdracht-
Nijmegen zou reizen om daar enkele weken door te
omgeving. En een mensenkenner hee.t vooral wa..neer
de lente of de zomer in het land is, bij hjif aan
schouwen van een André Boorneman weln g 'Toe. ,3
om vast te stellen wat er aan de hand is.
jongeman er uit ziet of hij in de zevende hemel
toeft, terwijl hij tezelfdertijd van plan schijnt te zijn
heel de wereld te gaan veroveren, dan kan dat slechts
één oorzaak hebben. In dit geval heette die carzaak
Madeleine Uittenterpe.
Niet voor niets wandelde André Boornema^-over
de brede singel, die twee royale pleinen verbindt, waar
van de namen herinneren aan de veelbewogen historie
van de oude stad Nijmegen. Dicht bij het ene plein,
dat genoemd is naar de Frankische keizer Karjd, was
het uitgangspunt van zijn tocht. Daar lag het pension
waarin hij de vorige dag zijn intrek genomen hat. Dat
was op de eerste dag van zijn vakantie en Wïe dus
de conclusie wil trekken, dat deze jongeman gSh in
gezetene was van Nijmegen, heeft het volkomen bij
het rechte eind. Hij was een inwoner van Rotterdam.
En hij was op weg naar het Keizer Lodewijkplein.
Bij het aanbreken van de lente en de daarmee ge
paard gaande komst van het tennisseizoen in de open
lucht waren tussen Madeleine Uittenterpe en André
Boorneman banden onstaan van allengs dieper wor-j
dende sympathie. Weliswaar kon men daar nog geeii
officieel tintje aan toekennen, maar de banden waren
toch stevig genoeg geweest om de jongeman te doejj
besluiten zijn vakantie in Nijmegen door te brengen.
Dit was veroorzaakt door een misschien toevallige,
mogelijk £<j|^r. toch niet helemaal onopzettelijk uit
lating vanj^y^eleine. Op een middag in middj^. juni
toen zij n^etBplkaar zaten, uitrustend van een span
nende set, liet Zij zich ontvallen, dat zij meSsthaar
van een snor, dat de breedheid van het gezichtMcen-
rüs -tui
met ver
gevers weigerden hem te betalen
S'el taande daarna zijn roem en glorie en ging het
nu bergafwaarts met onze grootmeester.
Hij komt aan de rand van het faillissement door
een boedelbeschrijving. Inplaats van de gevierde schil
der der aristocrat e, die in patriciërskringen verkeerde
wordt hij verguisd en miskend. Men noemt hem een
„gek", die bedelaars op het doek bTengt. Zelfs faalde
een poging om een opdracht van de Prins van Oranje
los te krijgen en hef machtige steenrijke Amsterdam
wordt door hem de rug toegekeerd. Hij ontvliedt de
stad waar hij zoveel illusie's achterliet en zoekt rust
en verpozing voor zijn geschokt vertroouwen in de
mensen.
Maar zijn vertrouwen in God wordt er des te sterker
om en dit doorstraalt al zijn werken. Van die tijd af
nog meer dan te voren. Het leed louterde zijn ziel,
maar inspireerde hem tevens tot het hoogste kunnen,
zodat hij een even groot en begenadigd meester wordt
genoemd als een Raphaël en Michel Angelo, zij 'het
dan om zijn typische echt Nederlandse kunst, welke
in zijn genre nooit door een andere schilder werd be
naderd.
Als portrettist en historieschilder en schepper van
beroemde etsen kent men zijns gelijke niet
De film bracht ons daarop in contact met de troost
troost voor zijn later leven, Hendrikje Stoffels, die
wij daaorp herhaaldelijk in zijn schilderijen zien ver
schijnen .evenals zijn veelgeliefde zoon Titus.,
Hij wordt door zijn schuldeisers geplaagd en ver
volgd en veel van zijn kunstscheppingen en zijn kost
bare verzameling komt onder de hamer.
Titus en Hendrickje stichten evenwel een kunst
handel, waarvoor Rembrandt sinds 1660 tegen ver
goeding va nonderhoud en inwoning werkte.
Hij verhuisde na de verkoop van zijn huis in de
Breestraat naar de Rozengracht en bleef na de
dood van Hendrickje vergeten achter met zijn
dochtertje Cornelia. Nog zes jaar leefde hij daarop
voor hij in grote armoede stierf en begraven werd in
de Amsterdamse Westerkerk.
Deze film is een geslaagde documentaire en ver
diende de betoonde belangstelling ten volle.
In de vooravond werd voor de jeugd een zeer* aan
trekkelijke film gedraaid, n.l. het leven van Robinson
Crusoë. Deze was gratis toegankelijk én trok derhalve
heel wat opgetogen kijkers.
Een waarlijk culturele middag en avond i
DOllANE AMBTENAREN WAREN
SMOKKELAARS TE GLAD AF.
Een Belgische personenauto, bestuurd door zekere
J. S. uit Gent zag zich in het begin dezer week ge
noodzaakt in de nabijheid der Belgische grens, door
de-activiteit va nde Nederlandse douane-ambtenaren,
rechtsomkeert te te maken, waardoor de gerezen
achterdocht onzer ambtenaren sterkte. Dit bleek dan
ook niet zonder grond.
In allerijl werden de nodige maatregelen getroffen
en het gelukte aan de douane-ambtenaren uit Zuid-
dorpe in de Prins Hcr.dr kstraat alhier de gesignaleer
de wagen tot stilstand te brengen.
Het onderzoek bleek zeer zeker de achtervolging
dcor ed douane-ambtena-cn waard te zijn geweest,
daar niet minder dan 525 kg roombcter aan de opper
vlakkige opmerkzaamheid onttrekken zich in de auto
bevond. Naturlij kwerd beslag gelegd op wagen en
smokkelwaar en tegen de smokkelaar, die wel vlug
geweest was, maar het toch tegen de act eve douaniers
af moest leggen werd proces-verbaal opgemaakt.
brengen. Neen, eigenlijk zou dat niet in de stad Nij
megen zijn, maar in het o pslechts 1 ttele iklometers
verwijderde dorpje Berg en Dal, dat blijkbaar al vroeg-
t dig was vo gebo-k met zomergasten, maar in de
stad zelf had hij onderdak gevond-n. Naar aanleiding
van een advertentie ont-ing hij weldra de mededeling,
dat pension Welgelegen voor de tijd van twee weken
een kamer voor hem had gereserveerd. Veertien dagen
maar, want langer duurde zijn vakantie jammer ge
noeg niet
Berg en Dal is met Nijmegen verbonden door ^en
tramlijn. Deze eindigt bij het Hunnerpark in de stad
en dat park ligt naast het Keizer Lodelijkplein. Het
valt dus niet te verwonderen, dat André Boorneman
over de naar dit plein leidende singel wandelde.
Immers, Madeleine Uittenterpe had hem laten weten,
dat 'Zij voornemens was, die middag de stad te be
zoeken. Alleen 1 En André Boorneman was een goed
verstaander.
Nu begrijpt- men ook, waarom André Boorneman
weinig geneigd was aandacht te schenken aan voorbij
rijdende auto's, zelfs aan de luxueuze blauwe wagen,
die bijna geluidloos over het wegdek gleed. Natuurlijk,
hij kreeg even een vage indruk, toen de auto als een
stille schaduw langs hem reed. Evenmin schonk hij
er aandacht aan, toen de wagen een twintigtal meters
verder stopte, vlak aa nde rand van het trottoir. En
hij had er eerst geen erg in, dat iemand tegen hem
sprak toen hij even later bij de stilstaande wagen was
gekomen.
„Monsier 1" riep een stem, zo dringend, dat zelfs
André Boorneman er wel op letten moest.
De bestuurder had de zijruit omlaag gedraaid en
state zijn hoofd naar buiten. André keek in eeii zuide-
lijfcijelaat, vrii donker, met zwarte ogen en een streepje
turórde. Het was een eigenaardig gezicht, maar André
POOLSE SCHEEPSBEMANNING BEZOCHT
ONZE STAD.
Dinsdag was door de bemanning van het Poolse
schip „Edward Denbowski" dat bij de l'Azote ond;r
onze gemeente gemeerd lag, het verzoek aan het ge
meentebestuur gericht tot het bekomen van vergun
ning voor het leggen van kransen bij het Poolse
monument en op de graven der alhier ter aarde be
stelde gesneuvelde Polen, teneinde daardoor hun na
gedachtenis te eren.
Deze geste vond natuurlijk de grootst mogelijke
waardering bij het gemeentebestuur dat onmiddellijk
de nodige maatregelen nam tot een waardige ontvangst
van de Poolse zeelieden.
De Poolse en Nederlandse kleuren werden aan de
standaard gehesen bij het monument in de Zeestraat
en verder werden toebereidselen gemaakt om de dele
gatie die bestond uit officieren en bemanning van de
Poolse koopvaarder met enig officieel vertoon te ont
vangen.
Bij het monument in de Zeestraat werd een prach
tige krans met lelie's in de nationale kleuren van Polen
neergelegd en verwijlde men enkele ogenblikken in eer
biedige stilte.
Hierop toog de deputatie naar de Algemene Begraaf
plaats alwaar op de graven der Poolse vrijheidstrijders
bloementuiltjes werden neergelegd.
Door één der officieren werd grote erkentelijkheid
uitgesproken aan het gemeentebestuur voor de wijze
waarop de graven der gesneuvelden worden onder
houden en verzorgd.
Sprekende namens het gemeentebestuur beantwoord
de de heer C. Smies als ambtenaar ter secretarie, deze
spreker. Hij gaf te kennen dat het Axelse gemeente
bestuur het onderhoud en de verzorging van de graven
der voor onze vrijheid gevallenen beschouwt als een
ereplicht. Zij gaven hun leven voor onze bevrijding
en dit mag nooit worden vergeten.
SHOW VAN HANDGEBREIDE DAMES
KLEDING VOOR DE BOND VAN
PLATTELANDSVROUWEN.
De afdeling Axel van de Bond van Plattelandsvrou
wen beleefde op de bovenzaal van „Het Centrum"
weer een zeer mooie middag. Mevr. Maris mocht een
zeer groot aantal dames verwelkomen, die ondanks het
slechte weer toch aanwezig waren om de show Van
handgebreide dameskleding te bezichtigen. Deze werd
aangeboden door de N.V. Sajetfabrieken P.Clos
Leembruggen te Leiden. Het was een genot de vele
mooie jumpers, vesten, sporttruien, herentruien en ook
kinderkleding te bewonderen. Wat was het een leuk
gezich, die kleine meisjes trots te zien stappen in- hun
mooie gebreide kleding. Deze meisjes waren dochter
tjes van de leden. Nu, de moeders konden trots zijn
op hun dochters. Ze deden het maar wat goed. Het
waren al mannequins in de dop 1
Alle dames waren er opnieuw veer van overtuigd,
dat er met wat wol en een paar breipennen heel Wat
moois te vervaardigen is. Men kreeg zo het idee, dat
er weer veel dames aan het breien zullen gaan.
Mevr. Maris was de tolk van alle aanwezigen toen
ze de heer Kuiper en de dames die deze show brachten
dank bracht voor al het gebodene.
30 31 maartDr. C. A. Schiltma».
Boorneman kon het, toen hij er later over dacht, niet
met zichzelf over eens Worden, of het toebehoorde aan
een Fransman want de man sprak Frans - of een
Ita"aan, dan Wel aan een Hongaar.
Wanneer men in gedachten is, valt het n'et gemak
kelijk, zich snel te realiseren, wat iemand in een
vreemde taal zegt, vooral wanneer het Frans is, dat
met een keelklank gesproken wordt. Toch was André
Boorneman voldoende bij om te begrijpen, dat de man
in de auto de weg naar Berg en Dal vroeg, al sprak
hij deze naam zonderling uit. Met enige woorden lichtte
hij de vrager in, onderwijl onwillekeurig een vluchtige
blik werpend in de wagen.
Ten minste, van oorsprong was het een vluchtig;
blik, maar toen werd hij wel gedwongen, oplettender
te kijken, niet naar de bestuurder, die alleen op de
voorste bank zat. Hij droeg een licht zomerpak cn
alles wees er op, dat hij eerder eigenaar dan chauffeur
van deze kostbare wagen was. Maar behalve zijn
eigenaardig zuidelijk gezicht had hij weinig boeiends.
Anders was het gesteld met een van de twee mensen
die op de achterbank zaten. Aan de rechterzijde zat
een man met een groot en rood hoofd, volkomen kaal.
Alleen een glimp ving André Boorneman van dit hoofd
op, dat op een vleesbol leek, die door zijn rondheid
geen scherpe trekken had gekregen.
Onmiddellijk dwaalde de aandacht af naar de derde
persoon in de wagen, een jonge vrouw, die André
Boorneman in een onderdeel van een seconde een
zuidelijk visioen voor ogen toverde. Maar een moment
had hij de gelegenheid naar haar te kijken. Duidelijk
zag hij haar niet, maar wat hij zag, was voldoende om
hem er van te overtuigen, dat zich daar een schoon
heid bevond.
(Wordt vervolgd)
