AXELSE COURANT
Hoe denken wij Europeanen
over Amerika?
Het boek als geschenk.
081#
J. C. VINK
Sanapirin aaa
Frankering bij abonnement, Axel
WOENSDAG 14 NOVEMBER 1956
71e Jaargang No. 13
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDEkE WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tol. 0 1155-646
Hoofdredactie: J. C. VINK
FIRMA
Markt 12
AXEL.
Ideaal voor ieder
die brieven schrijft!
DE V.S.-KENNER CARTIER ZEGT DAT WIJ ER BEDROEFD WEINIG
VAN WETEN.
In de jaren na de tweede wereldoorlog
is het gehele westen van Europa, en niet
dit stuk van Europa alleen, zich steeds meer
gaan oriënteren op de Verenigde Staten van
Amerika, een land waarvan maar heel wei
nig Europeanen in werkelijkheid iets hebben
gezien. Wat we weten van de Verenigde
Staten weten we via vrienden en kennissen,
die er een paar weken of misschien een paar
maanden voor zaken naar toe gingen we
weten het misschien van mensen, die na een
reis lezingen geven met de gedachte, dat ze
tijdens hun reis de grote lijnen doorgekregen
hebben. Een nutteloze veronderstelling, want
door aan de oppervlakte te blijven, geraakt
men niet tot een conclusie, die enig gewicht
in de schaal kan leggen. Misschien en
dat is dan de derde mogelijkheid weten
we iets van de V.S. door er over gelezen
te hebben. Er zijn zeer belangrijke boeken
over het land aan de overzijde van de
Oceaan verschenen. Werken, die alle fa
cetten van het leven daar willen belichten.
Maar toch is het op het ogenblik zo, dat
er over geen enkel onderwerp zoveel mis
verstand blijkt te betaan als over het onder
werp Amerika.
De Amerikaan is een gewoon mens.
We zeggen het met U dat is jammer.
Maar, en dat dient er onmiddellijk aan te
worden toegevoegd herstelbaar. Want er
verscheen in Nederland een zeldzaam werk
op de boekenmarkt. Een ruim driehonderd
bladzijden bevattend boek dat we zouden
willen kwalificeren als het best-geschrevene
en het meest-zeggende werk op het gebied
van de werkelijke landenbeschrijving, We
bedoelen „48 x Amerika", geschreven door
niemand minder dan Raymond Cartier. Het
boek werd in een vertaling van Hans de
Vries uitgegeven bij de Forumboekerij.
Wereldreporter.
Raymond Cartier is een journalist van
internationale vermaardheid, een van de op
richters van het weekblad Paris Match.
Cartier heeft iets, vrij veel zelfs, van de
wereldreporters, die vroeger getracht heb
ben de mensen begrip bij te brengen voor
andere mensen. Cartier is niet helemaal dat
soort omdat hij volkomen in deze, onze, tijd
staat. Hij doet het dus anders, maar zijn
taak is dezelfde gebleven. Na een jarenlange
studie van de Verenigde Staten slaagde
Cartier er in, dit land neer te schrijven, zoals
hij het zag. Met de nodige objectiviteit, maar
ook zeer persoonlijk. Een reportage van 48
staten, feilloos geschreven, gekruid met de
specerijen, die men feiten, objectiviteit, per
soonlijk opzicht, cinisme en humor kan noe
men.
Cartier is modern. We kunnen er niet ge
noeg op wijzen. Hij denkt niet in de eerste
plaats aan artistieke en literaire vormgeving.
Hij komt met feiten, harde, onaanvechtbare
feiten, die de hoofdingrediënten vormen voor
zijn geschreven beelden van de States. En
deze hoofdingrediënten worden bewerkt met
de middelen, die de wereldreporter ten dien
ste staan. We noemden ze reeds.
Cartier deed het. Hij geeft zijn feiten en
weet van begin tot eind te boeien. Het maakt
niet uit of het nu gaat over Truman of Eisen
hower, over de Mormonen of schoonheids
koninginnen, over Sexbonden of atoom
bommen. Cartier blijft boeiend, zijn beelden
blijven haarscherp en buitengewoon leer
zaam.
Oorzaken en misverstanden.
Keren we nu terug naar het gesignaleerde
misverstand over de Verenigde Staten, Die
misverstanden zijn er. De vraag is hoe ze
er komen. Welnu, één facet van deze zaak
belichtten wij reeds de eenzijdige en soms
gebrekkige voorlichting. Punt 2 moeten we
in onszelf zoeken. Zijn we niet geneigd het
oude beeld van de Verenigde Staten vast te
houden omdat het in onze Europese sfeer te
pas komt Vinden we het wel gelukkig
voor het oude Europa, dat een land met een
veel minder lange lijst van jaartallen ons op
sommige punten reeds ver voorbijgestreefd
is? Vinden we het niet plezierig de Ver
enigde Staten maar te blijven beschouwen op
de wijze waarop men ze, laten we zeggen,
vijf en dertig jaar geleden beschouwde. In
die tijd kon Europa zich op menig gebied
nog op de barst slaan. Als derde oorzaak is
daar Amerika zelf, dat met zijn eigen film
industrie het eigen beeld niet bepaald ver
fraaid heeft. De Amerikaanse film is min of
meer terecht gekomen in het cultuurloze tijd
perk (de enkele goede films uitgezonderd,
van zelfsprekend) en de resultaten hiervan
worden op de witte doeken van heel de
wereld vertoond. De toeschouwers in de
grote steden en de kleine gehuchten zien
deze producten en bouwen op deze basis
in hun gedachten een Verenigde Staten op.
Wonder, dat er misverstanden rijzen En
als laatste oorzaak zouden we de Ameri
kaanse toeriten willen noemen, die doorgaans
een zeer aparte opvatting van toerisme heb
ben, wat natuurlijk hun goed recht is. Maar
zou het ook hier niet zo zijn, dat de meest
opvallende figuren juist niet beschouwd moe
ten worden als de representanten van het
Amerikaanse volk
Feit blijft, dat de misverstanden er zijn
en dat ze beter kunnen verdwijnen. Het
boek van Raymond Cartier geeft een haar
scherp beeld van het tegenwoordige Ame
rika, van 48 staten en talloze steden, van
talloze mensen, waaronder grote figuren, si
nistere figuren en hele gewone mensen. Zijn
korte beschrijvingen van Truman en Eisen
hower of van een Pendergast zijn onover
troffen. Zijn beeld van het hedendaagse
Hollywood geeft blijk van een doorgedachte
studie. Zo neemt u de ene bladzijde na de
andere in u op. Acht en veertig staten pas
seren de revue en elk hoofdstuk is opnieuw
een ontdekking.
Hoe zijn de Amerikanen
We willen niet verder ingaan op dit deel
van Raymond Cartier's boek. Het verdient
ieders belangstelling en aandacht.. We wil
den echter in dit artikel over „48 x Amerika
nog even stilstaan bij Cartier's laatste be
schouwing over de Amerikanen. De feiten
van Cartier zullen we hieronder in het kort
weergeven, want de misverstanden inzake
Amerika beginnen dikwijls bij de Amerika
nen, die volgens Europese verhalen zenuw
achtig zijn, onstandvastig, ongecultiveerd,
kinderlijk gevangen in de greep van het ma
terialisme, bekwaam maar zonder ideeën, in
staat tot leven, maar niet tot denken, meer
robots dan mensen met hersens. En wat
wordt er nog meer verteld Ze leven in zeer
grote welstand, maar vervelen zich ver
schrikkelijk, ze lijden aan zenuwinstortingen,
aan geestelijke en sexuele complexen. Ze
zoeken vergetelheid in de alcohol, ze liggen
naast de barkruk, ze hebben geen gezins
leven en sterven jong, bij voorkeur aan een
hartkwaal.
Kijk, zegt Cartier, het is enigszins anders.
De Amerikaan is een door en door normaal
mens. De hebbelijkheden, die hem in de
schoenen worden geschoven komen voort
uit een grote literaire fantasie of doordat
een beperkt aantal gevallen uit hun verband
van 158 millioen zijn gerukt. Zeer veel Ame
rikanen sterven aan een hartkwaal of aan
kanker omdat alle andere doodsoorzaken
steeds zeldzamer worden. Frankrijk staat
vooraan bij de minachters van het Ameri
kaanse materialisme, maar zelf verafgoodt
het de keuken en stopt het zich zó vol eet
bare waar, dat de leverziekte langzamerhand
de nationale kwaal is geworden. Het Ame
rikaanse materialisme heeft zijn nuances,
maar in de grond van de zaak verschilt het
in geen enkel opzicht van het Westerse mate
rialisme in het algemeen.
De Amerikaanse onrust. Amerika is geen
snel land, eerder traag. Bijna niets wordt ge-
improviseerd, bijna alles georganiseerd. De
snelheid begint pas als de organisatie en de
voorbereidingen tot in de puntjes klaar zijn,
maar dan is het ook een systematische snel
heid. De Amerikaanse overbelasting is even
eens sterk overdreven. De werktijden zijn er
kort, de organisatie van de werkplaats en de
kantoren is uitstekend. Een belangrijk Ame
rikaan schijnt altijd nog wel even tijd voor
je te hebben en het is gemakkelijker toegang
te krijgen tot de gouverneur van een grote
staat dan tot een Europese burgemeester.
De ontspanning wordt er met meer systeem
en met beter gevolg beoefend. Het weekend
bestaat voor vrijwel iedereen uit twee volle
dagen. Het Amerikaanse volk bestaat niet
uit zenuwlijders. De vlucht naar de alcohol
wordt slechts genomen door een minderheid
en als verveling daarvan de oorzaak is, moet
dit ook gelden voor Engeland, Duitsland, de
Scandinavische landen en voor Frankrijk,
waar het alcoholverbruik per hoofd bijna
alle records slaat.
Eenvormigheid.
De economische eenheid van de Verenigde
Staten heeft gelijkvormigheid in de hand ge
werkt, maar de afwisseling van natuur
schoon, gebouwen en mensen blijft de boven
toon voeren. Dat is trouwens al duidelijk ge
worden uit de beschrijving van de 48 staten.
Iemand zei tegen Cartier, dat dit wel waar
was, maar „je overschrijdt er nooit een grens
zodat je niet het gevoel hebt van een ver
andering." Cartier schrijft„ik ben die man
heel dankbaar want door hem heb ik een
gevoel ontdekt, Waarvan ik het bestaan niet
vermoede heimwee naar een paspoort."
De overgrote meerderheid van de Ameri
kaans mannen zijn huismussen, die dolgraag
huishoudelijke karweitjes opknappen, kin
deren opvoeden, de vaat wassen, gras maaien
zeer attent zijn tegenover hun schoonfamilie
en zich wel voor het huishoudboekje moeten
interesseren, omdat ze schulden hebben
gemaakt voor de bouw en inrichting van hun
huis.
De avontuurlijke geest, de onzinnige liefde
voor gevaren, de rusteloosheid en de onbe
suisdheid van de Amerikanen, ook dit is
een sprookje. Die tijd is geweest. De Ame
rikaanse evolutie heeft de beelden, die (in
de verte) nog steeds het gebruikelijke por
tret van de Verenigde Staten vormen, al
iuimschoots achter zich gelaten. Geen enkel
land heeft zo'n dorst naar zekerheid en vei
ligheid als de moderne V.S. De zorg voor
die veiligheid laat geen enkel risico bestaan.
Het Amerika van onze tijd schuwt het avon
tuur, vlucht voor het gevaar en is bang voor
ongerief. Het komt er niet toe Alaska te
gaan bevolken, ondanks de daar opgestapel
de rijkdommen, ondanks de kansen die het
biedt en de regeringshulp aan de inwoners
en pioniers. Het is er te gevaarlijk, dus de
Amerikanen blijven thuis. De onverschrok
kenheid bestaat niet meer. Het volk van in
dividualisten, dat de schitterende Ameri-
kanase maatschappij heeft opgebouwd, is
aan het verdwijnen.
Belastingdruk.
Voor een deel komt dat doordat de schat
kist een groter slokop is dan Europa durft
dromen. De belastingdruk is bijzonder zwaar.
De milliardairs zijn uit de tijd. Ze krijgen de
kans niet meer het te worden. Een van de
weinige milliardairs van de moderne tijd in
de Verenigde Staten is de staat en hieruit
blijkt alweer, dat er in dit opzicht in dat
land al veel overeenkomst bestaat met
Europa. Sterker nog, op het gebied van de
belasting zijn ze in de V.S. al verder.
Amerika, zo zegt Cartier, is lichamelijk en
geestelijk, volwassen geworden. Het aantal
mensen neemt toe, ze worden groter, krijgen
meer spieren en hersenen, maar hebben
minder uithoudingsvermogen en zijn slech
ter bestand tegen ontberingen. De Ameri
kaanse schrijvers, die het vroeger druk ge
noeg hadden met het bezingen van de
grootheid van hun land, zijn critici gewor
den, die de tekortkomingen onbarmhartig en
soms op een onrechtvaardige manier aan de
kaak stellen. Al deze karaktertrekken en
nog vele andere wijzen op rijpheid. Men zou
ook kunnen zeggen, maar dat zei Cartier
niet, dat dit kan wijzen op een groeien naar
rijpheid.
Men ontkomt niet aan een gevoel van
bewondering, van ontzag voor het werk
van Cartier, Maar anderzijds ontkomt men
evenmin aan het gevoel, dat de schrijver
wellicht een en ander niet heeft aangestipt.
Amerika is anders, heel anders dan men
zich in Europa Amerika voorstelt. Maar het
is en blijft de vraag of dit gedeelte van de
wereld inderdaad wel volledig lichamelijk en
geestelijk volwassen is geworden. Enorm
veel kunnen w"e van de V.S. leren, vooral
op het gebied van de industrie, maar een
volk, dat nog zoekt naar de innerlijke waar
den ernstig zoekt en een volk, dat
nog niet een oplossing heeft gevonden voor
het rassenvraagstuk, kan nog verder groeien
voordat de absolute volwassenheid in haar
geheel bereikt is.
S.G.Z.
HET GOEDE BOEK VERDORT NIET.
Het is al weer jaren geleden. De be
kende schrijver en ik hadden een hele mid
dag verdaan aan het slenteren door de stad
en in de vroeg-vallende avond belandden
we op het Leidseplein, waar onze wegen
zouden scheiden, want de bekende schrijver
moest nog naar een middagpartijtje van een
nicht, die jarig was of daaromtrent. Bij het
bekende stalletje gearriveerd, vroeg de B.S.
die beweerde geen verstand van blomen te
hebben, of ik hem helpen wou bij de keuze
en dat geschiedde.
Nadat het boeket betaald was, zei de B.S.
„Die bloemenkoopman is mijn grootste con
current", en hij zuchtte daarbij zwaarmoedig.
Ik vroeg verbaasd, of die man dan óók
schreef, waarop mijn metgezel antwoordde
„Nee, dat niet, maar hij maakt ook geschen
ken, net als ik. Wat zullen we geven Een
bosje bloemen maar. Of een aardig boek
dat is ook altijd leuk. Weet je dat het dan
meestal een bosje bloemen wordt Dat is
veel gemakkelijker, zie je. Voor een boek
moet je eerst die moeilijke drempel van de
boekwinkel over en daarna is het of er
honderden en duizenden boektitels boven op
je hoofd vallen. Je leest ze wel, die titels,
maar je weet niet wat er achter zit, want je
kunt nu eenmaal niet alle boeken gelezen
hebben. Maar bloem.en, zie je, ze zijn wat je
ziet. Een boek daarentegen is veel méér dan
zijn omslag. Daarom taat die bloemenkoop
man in het voordeel bij mij. Het bewijs is
net geleverd, want zelfs ik koop bloemen.
Uit luiheid, want mijn nicht houdt alleen van
reisbeschrijvingen en van dat soort boeken
heb ik niet veel verstand." Op dat moment
kwam zijn tram en ik kreeg dus niet de kans
om te zeggen, dat hij zich bij de keuze van
een reisbeschrijving ook had kunnen laten
helpen. Daar was dan overigens óók wel
weer wat tegen in te brengen geweest, want
bij het kiezen van de bloemen had ik voor
de moeilijkheid gestaan, dat ik de nicht niet
kende. En voor die moeilijkheid staat de
boekhandelaar ook, als de klant een boek
vraagt „voor een heer van een jaar of vijftig".
Eigenlijk is het zo, dat men zich inzake boe
ken voor anderen niet kan laten adviseren,
behalve dan door de betrokkene zelf, en dat
gaat nu juist in de meeste gevallen niet.
Kortom, wie een boek weggeeft schenkt iets
zeer persoonlijks en dat is met een boeket
bloemen eigenlijk precies zo je hebt nu een
maal mensen, die niets geven om rozen maar
die verliefd zijn op chrysanten. Wie dat weet
houdt het op chrysanten. Maar de moeilijk
heid bij boeken is, dat je niet elk jaar het
zelfde boek kunt geven. Daarentegen heeft
het boek één groot voordeel tegenover het
boeketmen kan nimmer bloemen van het
vorige jaar schenken, boeken overigens zeer
goed. Het boek als geschenk heeft slechts
aan deze voorwaarde te voldoen dat het
goed is en past bij hem of haar, voor wie het
gekocht is. Het geeft niet of het tien jaar
oud is, of twintig jaar of honderd. Het goede
boek verdort niet.
Dat maakt het de schenker veel gemak
kelijker. Stel dat u zich herinnert, dat uw
neef of oom of vrouw (of wie dan ook de
betrokkene is), vijf jaar geleden zo enthou
siast sprak over dat ene boek, dat hij of zij
toevallig ter leen had gekregen,van de biblio
theek of van een nicht. Dan ligt daar uw
kans. Want u moet niet denken, dat een
éénmaal gelezen boek een voorbije zaak is,
zoiets als de krant van gisteren. Het ge
leende boek, waarover iemand geestdriftig
is geworden, heeft hem of haar iets gezegd
en de betrokkene zal blij zijn wanneer hij op
het op een goede dag zijn bezit kan noemen.
Twee dingen hoeft u dus eigenlijk maar te
weten de titel van het beminde boek èn
dat het boek nog niet in het bezit is van de
hem of haar. Vergeet daarbij niet, dat het
volstrekt niet deert wanneer u er door de
betrokkene over heeft horen spreken. Al is
het ook weer een jaar geleden.
Max Dendermonde.
ABONNEMENTSPRIJS, Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
flacel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen 11,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS, 8 cent per m.m.
Bi] contracten belangrijke reductie.
Ine* «onden Mededelingen 20 cent per m.m.
Klein,. Vivertentién (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
verdrijft loomheid en moeheid en
kou en pijn uit het lichaam.
Koker 50 tabl. 77 ct. 25 tabl. 41 cti
