AXELSE COURANT
Het land der Magyaren
Feestelijke officiële opening der nieuwe
Chr. School te Spui. y
J. C. VINK
Frankering bij abonnement, Axel
WOENSDAG 7 NOVEMBER 1956
71e Jaargang No. 11
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
FIRMA
Markt 12
AXEL.
Hongarije heeft het voorbeeld van Polen gevolgd, maar op zijn eigen manier. Daar
door is de door de revolutie ontstane situatie veel gevaarlijker geworden dan in
Polen het geval was. Heel de wereld ziet als met ingehouden adem toe, hoe de ge
beurtenissen zich daar zullen ontwikkelen.
Hongarije heeft een bewogen geschiede
nis. Het is een groot en machtig land ge
weest, dat later weer tot een vazalstaat is
vervallen. Het heeft gevochten tegen Tur
ken, Oostenrijkers en Russen.
Hoewel de meerderheid der bevolking
Rooms-Katholiek is, vindt men in dit Balkan-
land een zeer behoorlijk percentage Calvi
nisten. De oudste universiteit van Hongarije,
die te Debreczen, is een gereformeerde uni
versiteit. Men vindt daar ook nog een
standbeeld van Michiel Adriaansz. de Ruijter
die eens een groot aantal om des geloofs
wille op de galeien te werk gestelde Honga
ren wist te bevrijden.
Een ontembare vrijheidszin is immers het
kenmerk der Hongaren geweest en voor die
vrijheid zijn stromen bloeds vergoten. In de
negentiende eeuw had de befaamde opstand
onder leiding van Kossuth plaats tegen de
Oostenrijkers, die Hongarije wensten te ver
duitsen. Toen heeft men de Russen leren
kennen, want toen bood de absolutistische
czaar Nicolaas I zijn troepen aan zijn Oos
tenrijkse collega aan om de opstand te
dempen. Vreselijk hebben de Russen toen
in Hongarije huisgehouden men is dat
in Hongarije nog niet vergeten
Russische import was ook het communis
tische regime van Bela Kun na de eerste
wereldoorlog. Ook toen heerste er in Hon
garije een schrikbewind, waaraan de „wit-
gardisten van admiraal Horthy een eind
maakten.
Geen democratie.
Mocht Hongarije de vrijheid minnen, die
vrijheid ging niet gepaard met democratie.
Men kon het Hongaarse volk makkelijk in
twee groepen verdelen een bovenlaag, be
staande uil de oude adel,, de grootgrondbe
zitters en de geestelijkheid, die eveneens
grote eigendommen bezat, en de arme be
volking, Hongarije is vóór alles een land-
bouwstaat.
Het was de bovenlaag der bezitters, die
de lakens uitdeelde. Met de verkiezingen
werd zo raar omgesprongen, dat „Hongaarse
verkiezingen" spreekwoordelijk werden. Dat
een diep-ingrijpende hervorming nodig was
om van zovele proletariërs kleine zelfstandi
gen te maken, zag men niet in. De eis van
sociale gerechtigheid werd maar al te wei
nig verstaan en zo heeft men zelf groten
deels de weg bereid voor het communisme,
dat mèt de Russen zijn intree deed.
Want Hongarije zat aan de verkeerde
kant tijdens de tweede wereldoorlog. Het
land had na de eerste wereldoorlog zwaar
geleden, had twee-derde van zijn gebied
moeten afstaan. „Revisie" was dan ook de
strijdkreet en men verwachtte heil van Duits
land. Aan Duitslands zijde ging Hongarije
de oorlog in, echter niet bar enthousiast,
vooral niet toen Hitier de strijd met Rus
land aanbond en daarmee begon zijn eigen
graf te graven. De oorlog werd verloren.
Russische troepen overstroomden Hongarije
en daarmede begon de opmars van het com
munisme.
De worst.
Hoe weinig communistisch Hongarije was,
bleek wel toen de communisten bij de ver
kiezingen maar weinig winst boekten. De
Kleine Boerenpartij (die herverdeling van
het grondbezit beoogde) was ver in de
meerderheid. Maar de communisten volgden
gesteund door de werkelijke machthebbers
(de Russen), hun beproefde politiek-infil-
tratie. Met name Rakosi, de thans afgezette
partijbaas, wist gaandeweg de oppositie te
verzwakken. De communisten legden beslag
op de sleutelposities in de regering leger
en politie. Zo maakten ze de ene niet-com-
munist na de andere onschadelijk, bezetten
de vrijgekomen plaatsen met hun eigen men
sen, Rakosi beroemde zich er op dat hij dc
oppositie had geliquideerd „zoals men plak
jes van een worst afsnijdt".
Zo kreeg men het onverdunde commu
nistische schrikbewind met slaafse gehoor
zaamheid aan Stalin, geheime politie, pro-
paganda-processen en executies. Rakosi was
de onbetwiste machthebber. Een ogenblik
wankelde zijn zeteltoen Tito het „na-
tionaal-communisme" introduceerde. Maar
Rakosi maakte korte metten met zijn tegen
standers. Tot Stalin zelf van het toneel ver
dween en vanuit Moskou de nieuwe wind
begon te waaien. Polen kwam in opstand,
Rakosi verdween (zelfs krachtdadig ge
holpen door de Russen) maar Gerö, die zijn
plaats innam, was geen haar beter, alleen
maar een beetje handiger in het hangen van
de huik naar de wind.
Zelfstandigheid of vrijheid.
Polen nam genoegen met een zekere mate
van zelfstandigheid. Polen bleef communis
tisch en het Warschau-pact getrouw. Mis
schien meende men in Moskou dat het zo
beter was, omdat men met onwillige honden
nu eenmaal moeilijk hazen vangt. Maar in
Hongarije ging de opstand een gans andere
kant uit, vooral toen Gerö (of Nagy, de
Tito-communist) Russische tanks te hulp
riep. De zo lang opgekropte haat jegens de
Tegen 2 uur des namiddags vulde zich de
nog tot de voorgaande dag in gebruik ge
weest zijnde oude school met genodigden.
Hieronder merkten wij naast de beide vol
ledige college's van B. en W. der gemeenten
Axel en Zaamslag met hunne secretarissen
o.a. op de Inspecteur van het Lager Onder
wijs, mr. L. G. Wolf, de heer Klompe, con
sulent voor de lichamelijke opvoeding, de
schoolarts, dr. Staal, verder het voltallige
schoolbestuur, oud-bestuursleden der „Hulp
vereniging voor Chr. Schoolonderwijs de
oud-leerkrachten, een aantal Axelse raads
leden, de diverse aannemers van het ge
bouw, etc.
De heer J. Pijpelink verwelkomde deze
talrijke genodigden op hartelijke wijze, waar
na hij de eerste zeven verzen van de onbe
rijmde 78e Psalm voorlas en vervolgens
voorging in gebed.
Hierna deelde hij mede, dat het bestuur,
hoewel gereed zijnde voor de officiële ope
ning der nieuwgebouwde school, nog niet
het recht heeft om te spreken van „ons
eigen gebouw"', zolang dit niet definitief
door de aannemers is overgedragen. Daarom
gaf hij gelegenheid aan de architect, de heer
M. J. van den Berg, om de symbolische
handeling dezer overdracht te vervullen.
De heer van den Berg uitte daarop zijn
hartgrondige dank voor het zo ruimschoots
in hem gestelde vertrouwen vanwege het
bestuur. Ook namens de gezamenlijke aan
nemers dankte hij inzonderheid het gemeen
te bestuur van Axel, dat financieel alles zo
correct verzorgde, zodat de betalingen steeds
vlot verliepen. Verder dankte hij ook de
Inspecteur van het L.O., mr. de Wolf en
de heer de Haas van het Bouwkundig toe
zicht van het departement van Onderwijs
voor de betoonde medewerking, waarna het
hem een vreugde is in het belang van de
ouders en kinderen het voltooide schoolge
bouw aan het bestuur over te dragen. Hier
op overhandigde hij de sleutels aan de voor
zitter, die daarop als volgt sprak
Geachte Vergadering,
Het is mij een eer en een vreugde dit
mooie gebouw te mogen aanvaarden, maar
het is mij een even grote eer en vreugde,
U allen hartelijk welkom te heten.
In de eerste plaats U, mijnheer de In
specteur, als hoofd van het Lager Onder
wijs in Zeeland.
We zijn U dankbaar, dat U straks het
nieuwe gebouw wilt openen. Thans danken
we U voor Uw hulp en bijstand, die U ons
Russen kwam toen tot uiting en Boedapest
werd een hel
De Hongaren zijn met die zekere mate van
zelfstandigheid, waarmee Polen genoegen
nam, niet tevreden. Zij willen vrijheid. Los
van Rusland, los van het communisme. Ze
willen te véél naar de zin der Russen.
En daarbij is Hongarije ook hierin niet
eensgezind. Want er zijn ook Hongaren,
die het communisme met willen loslaten mits
ze het maar a la Tito (Joegoslavië en a la
Gomoelka (Polen) kunnen uitvoeren. Wel
licht zit hierin ook nog de herinnering aan
de tijd toen inderdaad de reactie in Hongarije
de boventoon voerde. Naar die „goede oude
tijd" willen met name de arbeiders óók niet
terug. En ten slotte heeft het communis
tische schrikbewind grondige opruiming ge
houden juist onder die mensen, die politieke
leiding zouden kunnen geven.
Hongarije zal nog een lange weg moeten
gaan, wil het waarlijk vrij zijn niet al
leen in nationale zin, maar ook politiek en
sociaal. Het Hongaarse volk is bereid voor
die vrijheid te vechten Maar méér dan
de vrijheid is de gerechtigheid
(Nadruk verboden)
bij de bouw hebt bewezen. We danken ook
Uw voorganger, inspecteur Kuiper, die ons
bij onze eerste stappen heeft geholpen. Het
is voor U prettig een dergelijk gebouw te
bezoeken. We hopen van harte dat U hier
het onderwijs in overeenstemming vindt met
het keurige gebouw.
En U, mijnheer de burgemeester, wet
houders en Raad van Axel, eveneens harte
lijk welkom. Zonder Uw loyale en degelijke
steun, waren we nog in ons oude school
gebouw, Onze welgemeende dank voor Uw
medewerking. Gebouw en onderwijs mogen
een sieraad zijn voor Uw gemeente. Ook
B. en W. van Zaamslag dank voor de be
toonde belangstelling en medewerking.
En hierbij sluit natuurlijk ook aan onze
dank voor de gemeente-opzichter, voor zijn
hulp en adviezen ons verstrekt. Hij streeft
niet alleen naar een prachtig Axels centrum,
maar ook Spui wil en zal hij niet vergeten.
Ok U, mijnheer de Haas, vertegenwoordi
gend de Bouw-inspectie van het departement
van Onderwijs. U bent vanuit Den Haag
naar hier gekomen. Maar we denken aan de
vlugge en prettige wijze, waarop U onze
plannen hebt afgewerkt. En U, mijnheer van
den Berg, mag ik namens ons allen onze
dank en hulde brengen, voor de meest pret
tige en aangename wijze waarop we hebben
samengewerkt. U moogt trots zijn op dit Uw
gebouw. Het is geworden, zoals we het ons
hebben gewenst. Niets overdreven, maar
passend in onze landelijke omgeving. Nog
maals dank en hulde.
Maar naast U had U een kring van prima
vaklui. De heer Wiemeersch, die zijn werk
kan organiseren, maar tevens prima produ
ceert. Hij weet zelf van aanpakken. Hij
schuwt een boord en bruine schoenen bij het
werk. Het moet voor hem een trots zijn later
te kunnen zeggen Deze school heb ik ge
bouwd. En naast U de heer Caessens, de
schilder-aannemer, de tovenaar met de kleu
ren. U hebt van onze school een prettig en
gezellig gebouw gemaakt. Ook de heren de
Bruijn (electriciteit) en Van Rijn en Tamse
(sanitair) onze dank voor Uw keurig en
degelijk werk.
En hierbij past een woord van dank aan
de heer van Hoeve, die ons op het punt van
de verwarming met deugdelijke adviezen
heeft geholpen. En naast de heren aanne
mers past een woord van hulde aan alle
werknemers, die hun tijd en krachten aan
dit werk hebben gegeven. Alles omvattend
allen dank, die op enigerlei wijze hebben
medegewerkt aan de verrijzing van onze
nieuwe school.
Ook nog een hartelijk welkom aan B. en
'W. van Zaamslag, collega's, besturen en
onderwijzers, personeel en belangstellenden.
Maar boven alles gaat onze dank uit naar
God, die dit alles deed gelukken. Want wij
erkennen, dat ons werken, al onze kennis,
onze werklust en werkkracht, ons geld en
goede wil alleen komt van Hem, die alles
regeert en bestuurt.
Mag ik U thans allen uitnodigen om naar
het nieuwe gebouw te gaan en aan U, mijn
heer de Inspecteur, opdragen het nieuwe ge
bouw te openen."
Meer dan honderd genodigden, waaronder
vele ouders die van hun belangstelling blijk
gaven en voor het groctste deel zelf oud-
leerlingen waren begaven zich naar het
nieuwe schoolgebouw. Voorts oud-bestuurs
leden, en ex-onderwijskrachten, die allen te
samen ternauwernood een plaatsje kon wor
den aangeboden.
Bij het gebouw overhandigde mej. Geel-
hoedt, onderwijzeres aan deze school, op een
fraai geborduurd kussen de sleutel van de
hoofdingang aan de inspecteur, die daarop
het gebouw opende.
De heer Pijpelink sprak daarop als volgt
„Wij spreken onze dank uit, namens ons
bestuur en onze vereniging, aan U, Inspec
teur de Wolf, dat U ons gebouw hebt ge
opend. Zinnebeeldig hebt U de deur geopend
en kan het werk, n.l. het onderwijs beginnen
in dit mooie, nieuwe gebouw. En ik hoop
met U, waar gemeente en Rijk blijk hebben
gegeven, voor het onderwijs geld nog moeite
te sparen, dat wij besturen en vooral ook
het personeel, hun uiterste krachten zullen
inspannen bij het werk dat ze op zich hebben
genomen."
Toen allen daarop in het gebouw gezeten
waren sprak de Inspecteur mr. de Wolf als
volgt
Autoriteiten, Voorzitter, Dames en
Heren,
Er zijn er thans onder ons die het wel
licht misplaatst achten in dit onheilspellende
tijdsgewricht feestelijkheid te betonen bij
deze bijzondere aanwinst, die een zinvolle
verrijking betekent.
Generatie's van kinderen ontvingen in de
oude bedompen school alhier hun eerste
onderwijs. De oude school deed meer den
ken aan een van gierlucht vervuld pakhuis.
Spr. wees op de typisch centrale plaats
die onderwijs tn opvoeding in cultuur-over
drachtelijke zin in het maatschappelijk be
stel innemen, waarbij de ruimte hoewel
niet beslissend van groot gewicht moet
worden geacht.
Omgeving en ruimte zijn echter wel zeer
belangrijke en op de ontvankelijkheid van
het kind inwerkende factoren. Een gunstige
wisselwerking bevorderen licht, zowel als
ruimte, die het kind een gevoel van vreugde
en welbehagen verschaffen. In dit geval leve
ren zij een ontspanning, die de ontwikkeling
gunstig zal beïnvloeden. Hier moet het ge
voel overheersen dat wij van een donkere
poel naar een heldere bergbeek zijn ovr ge
stoken. Zulks gaat ook niet onopgemerkt
aan de leerkrachten voorbij.
Een nieuw opkikkertje hebben wij op on
derwijsgebied wel gekregen En elk, die
bewust deze verhuizing heeft beleefd, her
innerde spr. aan de zinrijke en dichterlijke
woorden van Jan Ligthart. De mooie woor
den van liefde, geduld en w'ijsheid die ons
leren dat Gods weg volmaakt is.
Hier is een Christelijke School verrezen,
waarin het venster op Jezus Christus is ge
richt, die gezegd heeft „Laat de kinderkens
tot mij komen en verhindert ze nietSpr.
hoopt dat er bij nodige zelfcritiek veel on
bewogenheid en krakeel plaats moge maken
voor de doorstralende liefde van Christus.
Hij hoopt, ook weer naar het woord van
Jan Ligthart, dat er bezinning en devote
blijdschap moge overheersen.
(Vervolg op pagina 2)
EEN FONKELENDE „PAREL" ONDER DE BUURTSCHAPSSCHOLEN
IN ZEELAND.
Zelfs in weerwil van de bijna permanente regenval was het Vrijdagnamiddag voor het
gehucht Spui een gedenkwaardige dag. In zeker opzicht een dag, die een mijlpaal be
tekende voor dit gehucht, dat met de beide andere buurtschappen Schapenbout en
Magrette sedert mensenheugenis als het ware een gesloten éénheid vormt en in strijd
met zoveel wat rondom veranderde een apart karakter behield.
„Dit aparte karakter, deze geslotenheid, droegen tot op deze dag een bepaalde signa
tuur. Iets eigens, dat mijnentwege zo blijven mag, want er zijn niet zoveel van zulke
éénheden meer aan te wijzen aldus sprak burgemeester Van Oeveren tijdens de
receptie, die na de officiële opening plaats had in het middelste der drie leslokalen van
dit fraaie schoolgebouw, dat gelden mag als een voorbeeld van doeltreffende inrich
ting en smaakvolle architectuur.
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Til. 0 1155-646
Hoofdredactie: J. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS8 cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie,
lm* «onden Mededelingen 20 cent per m.m.
Klein,, ldvertentién (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
COLLECTE VOOR HONGARIJE.
Naar wij vernemen zal in de loop van de
volgende week door de afdeling Axel van het
Nederlandsche Roode Kruis een geldinzameling
worden gehouden tot steunverlening aan de
burgerbevolking in Hongarije.
Goederen in natura kunnen om verschillende
redenen niet worden geaccepteerd.
