AXELSE COURANT Urker Vissers zijn flinke mensen Bezoek aan een van de zonderlingste scholen j. VINK Frankering bi)' abonnement, Axel WOENSDAG 12 SEPTEMBE R1956 70e Jaargang No. 96 NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN VERSCHIJNT IEDEKE WOENSDAG EN ZATERDAG Drukker-Uitgeefster: FIRMA J. C.VINK Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tal. 0 1155-646 HoofdredactieJ. C. VINK Ideaal voor ieder die brieven schrijft! |j FIRMA Markt 12 AXEL. Gerrit Westerning, bijgenaamd „Ouwe Barents", heeft ons bij zijn leven iets ver leid over zijn zwerftocht met het zeilschip Willem Barents" naar de Noordelijke IJs- jee, Vrijdag 29 Aprlil, 96 jaar oud, werd hij op zijn geiefd eiland begraven, de Urkers mllen zijn bijzondere persoonlijkheid nooit vergeten en de komende generaties zullen de naam „Ouwe Barents" leren kennen uit je overlevering de even talrijke als boeien de verhalen die de tegenwoordige bevolking ovr hem weet te vertellen. Want één ding staat vastGerrit Westerning was een bij zonder mens en de laatst overgeblevene van ten expeditie naar Nova Zembla „Je hebt toch geen haast vraagt de 96- prige Urker, als w'ij hem n zijn huisje heb ben opgezocht. „Want", zo vervolgt hij, „als ik je ales van mijn reizen moet vertellen lebben wij minstens een paar dagen werk." Natuurlijk hebben wij het met Vader Tijd op een accoordje gegooid om Gerrit volop gelegenheid te geven relaas te doen, want tegenover ons zit de man, die van 1875 tot 5 acht expeditietochten naar de Noord pool heeft gemaakt. Zijn opdracht bestond het doen van de meest uiteenlopende waar nemingen, zoals het bepalen van de zee- stromingen, meteorologische, magnetische en lydografische opmetlngen. Ter inleiding brengen wij het gesprek met Gerrit, die niettegenstaande zijn hoge leeftijd oog een uitstekend geheugen heeft, op de expeditie van onze moderne W lelm Barents. „Ach", zegt Gerrit terwijl hij eens extra hard aan zijn pijp trekt het ging in mijn jeugd onder luitenant Kolemans Beijnen zo heel anders ons schip was nauwelijks ton groot, een schoener van 25 meter lengte was het en 6 meter breedte Waren julie niet bang in dat eeuwige ijs bekneld te raken En dat met die primitieve trusting van die dagen „Wijba ng Oh, nee. Primitieve midde len? Tja, wij hadden natuurlijk niet de be schikking over radio en radar. Onze enige communicatie was het contact door middel van postduiven, maar met die beestjes heb ben wij niet bepaald best geboerd in het zicht van de Noorse kust lieten wij de eerste duif los wij hadden er van de vereniging „Snelvlieger" elf meegekregen maar toen wij later bij Nova Zembla opniieuw duiven naar de bewoonde wereld wilden zenden bleken zij haar eigenschap van postduif ge heel te hebben verloren ze bleven maar in en uit vliegen en het liefst n onze omgeving rondscharrelen". Op een rif. „Wij hebben heel wat moeten ontberen. Niet door de vorst, neen dat was het ergste nietmaar uren, dagen en weken bleven wij soms in een dichte nevel varen. Die aan houdende dampmassa doordrong de warmste kleren. Beneden in het schip was het niet droog te krijgen. De matrassen van onze bedden zaten onder de schimmel en dan die verraderlijke ijsbergen en riffen bij het Kruiseiland vlogen wij bovenop een rif. Er kwamen grote brokken hout van de kiel naar boven drijven. Ik dacht nu zijn wïj verloren. Onmiddellijk gooiden wij ballast en steen kolen over boord en wij kregen net order om ook de winterprovisie over boord te werpen, toen wij door de toenemende wind losschoten. Wnder boven wonder bleven wij drijven, ja, er kwam zelfs geen spatje water binnen." „Die reizen waren allesbehalve van ge vaar ontbloot „Zeker, maar toch ging ik telkens weer aanmonsteren. Och, je zag nog eens iets van de wereld, je leven lang op de Zuiderzee rond te dobberen gaat ook vervelen „En er viel natuurlijk een extraatje te verdienen." „Ja, wij hadden het best, wij verdienden zestig gulden per maand en hadden dan ook nog vrije kost en vrije kleding, tenminste een deel van de kleren. En vrij roken Per man moesten wij vier baaien hemden mee nemen, vier baaien onderbroeken, vier paar sokken, twee duffelse broeken, een paar wanten, een boufante, een muts van bont, ten paar zeelaarzen, een complete kooi. Loeiende walvissen. „Hoe stond het daar toentertijd met de walvissen Gerrit is somber gestemd als je over de vangst van deze zoogdieren begint„Ik heb ze altijd voorgehouden, dat de walvissen worden uitgeroeid, als ze met die schiet werktuigen gaan beginnen. Toen wij in de IJszee voeren, beschikten nog maar heel weinig walvisvaarders over schietharpoenen. Men roeide met een kleine boot pardoes te gen een walvis op. Een van de inzittenden wie ze een lange lijn om zijn middel hadden gebonden,s sprong boven op het dier, stak vervolgens een harpoen in de hartstreek en w'achtte dan maar af, hoe het beestje zou reageren. Ging-ie er van door, dan gingen ze hem opnieuw te lijf, net zolang tot-ie het opgaf. Je hebt er merkwaardige soorten onder. Er kwamen eens vier kolossale vissen uren lang rondom ons kleine 'schip zwemmen. Ze bjiezen niet gewoon meer. Ze floten en loeiden als of ze een aanval van zins waren. Nou, wij waren op alles voorbereidAls ze onderdoken staken ze hun staart drei gende de lucht in. Op hun kop droegen ze zware bulten en pukkels, op tie rug een kleine vin. Wij hebben nooit kunnen uit maken, wat voor soort dieren dat is geweest. Beren hebben wij heel weinig gezien, op de tweede tocht zelfs maar één enkel exemplaar. Weet je wat er veel waren Zeehonden We hebben er heel wat geschoten. De Es kimo's deden het nog weer anders dan wij. De jager stond met geweer en harpoen in zijn boot. Door fluiten en schreeuwen lokte hij de robben naar zich toe. Na het schot ging-ïe met een harpoen er op los. Ja, je moet meteen harpoeneren, anders raak je ze weer kwijt. Alleen laat in het seizoen, als ze fflink vet zijn, blijven ze drijven." Ik had rijk kunnen zijn. „Acht ja", zucht Gerrit, „en nou zit ik hier toch nog maar in zo'n klein huisje „Hoe bedoel je „Nou, ik had best rijk kunnen zijn, ik had op fluweel kunnen zitten, als als wij maar wat meer tijd hadden gekregen om dat goud te bemachtigen „Goud „En of, dat hebben wij op Nova Zembla gevonden. Het was niet veel, twee stukjes van vijf en zes cm, maar er zat beslist meer. Ik was net goed en wel bezig om stukken uit een rots te slaan daar zat het in toen eenka nonschot, het afgesproken sein om dadelijk naar boord terug te keren, weer klonk en ik mijn delverij moest opgeven. Dit heeft Gerrit zijn hele leven zo'n beetje dwars gezeten. Wij kunnen ons dat voor stellen, maar toen Gerrit ons zo spijtig aan keek, dachten wij een ogenblik aan hetgeen schepelingen van Willem Barents zelf in 1595 was overkomen: „Eenighe Bootsghe- sellen waren aent vaste landt ghegaan om ghesteenten te soecken, een maniere van Diamanten doe opt Staten Eilandt mede seer veel waren. Int soecken van die steentgens is geschiedt alsser twee maets bij malcan- deren lagen, datter een witten mageren Beyr is listelyck aangecomen, ende greep den eenen van dees twee in zijn neck de selfde niet wetende wiet was, riep „Wie grypt mij daar van achteren. Zyn maet, die by hem in de cuyl lach, lichtte zyn hooft op om te sien wiet wesen mocht, ende sach dattet yschelyken Beyr was. roepende, och maet tïs een Beyr, ende stont mitsdien snel macker op ende liep wech. De Beyr beet den eenen terstont het hooft in stucken, ende sooch het bloedt daer uit." "VOORLICHTING VAN „VEILIG VERKEER de Zó mag U Uw zoontje meenemen op bromfiets. Een goed zitje mfet voldoende steun voor rug, handen en voeten is vereist. Zorg, dat aan deze voorwaarden wordt vol daan, want het aantal gevallen, i^waarin kinderen met hun voetjes tuusen de spaken kwamen, is legio. Dan moet U er nog aan denken, dat op een bromfiets maar één kind meegenomen mag worden. KINDEREN VAN ALLE LANDEN NAAST ELKAAR IN DE BANK. Op een afstand van een half uur rijden de auto van de stad New York is in Jamaica op Long Island een van de zonder lingste onderwijsinstellingen ter wereld ge vestigd de internationale school voor de kinderen van personeelsleden van het secre tariaat van de Verenigde Naties. Deze school werd in 1949 opgericht als een ver lengstuk van de reeds bestaande kleuter school en heeft in de volgende jaren be wezen dat kinderen van alle nationaliteiten, rassen en geloofsovertuigingen met elkaar kunnen leren en spelen, kortom met elkaar in deze miniatuur-wereld-gemeenschap in vriendschap naast elkaar kunnen leven. Mengelmoes van haar en nuidskleir. Dezer dagen heb lik een bezoek aan deze school gebracht en bij mijn aankomst werd juist door een Italiaanse en een Deense jon gen de blauw met witte vlag van de Ver enigde Naties lin de vlaggestok gehesen. Ik begon met een kijkje te nemen in de lagere klassen, waar de drieen vieerjarigen bezig waren met handenarbeid. Er was een mengelmoes van haar- en huidskleur een aardig Chinees meisje maakte een matje van gekleurd papier, een knap Indiaans kind met fluwelige bruine ogen en een ver legen blond jongetje van gemengd Joego- slavisch-Frans bloed waren verdiept in het boetseren van een poppetje en een Brits ventje vond het wat leuk 'oen ik een foto van hem nam. Dit soort handenarbeid, dat op latere leef tijd pas met „kunst" bestempeld wordt, schenkt de kinderen gelegenheid hun ge dachten een correcte vorm te geven en de kinderen worden er door tot het besef ge bracht van de rijkdom van hun nationaal cultuurbezit, dat zo geheel verschillende is van dat van anderen en die gezamenlijk de gemeenschappelijke wereldbeschaving vor men. De leidster van deze klas was mevrouw Maria Gonska, een in Bulgarije geboren onderwijzeres. Zij bezit grote bekwaamheden op velerlei gebied en leert ook de oudere leerlingen om te gaan met hamer en spijkers, met de figuurzaag en leert hen het juiste ge bruik van allerlei gereedschappen. Eensgezindheid en harmonie. Onmiddellijk valt de bezoeker op welk een eensgezindheid en harmonie er heerst ofschoon het niet meer natuurlijk is dat onder hen, zelfs onder de jongsten, wel eens op hardnekkige wijze meningsverschillen be slecht worden. In de kleuterklasjes wordt Engels ge sproken het duurt doorgaans niet langer dan een paar weken voordat de kleintjes zich behoorlijk in een nieuwe taal kunnen uitdrukken en enkelen van hen kunnen zelfs een paar talen vloeiend spreken. Daar zij met hun moedertaal ook de eigen culturele sfeer in het schoollokaal meebrengen, doet de kindersamenleving aan als een „Ver enigde Naties" van kinderen. De talen, die er in hogere klassen ge- bruiktworden zijn voorlopig Frans, Engels en Spaans, later wil men dit uitbreiden met Chinees en Russisch, zodat dan de vijf offi ciële talen van de UNO ook op deze school onderling gebruikt worden. De kinderen krijgen pas les in een tweede taal als zij eerst vlot hebben leren spreken in een der drie genoemde talen. De leerkrachten zijn natuurlijk in meer talen bedreven. Klank- en beeldmethode. Daarna trad ik in een Frans klasje bin nen met vijf en zestig leerlingen de onder wijzeres, een Frangaiise, Mile Anrée Rouvet, gaf onderricht volgens de klank- en beeld- In Den Haag is Zaterdagmorgen op 84-jarige leeftijd overleden, dr. G. Bol- kestein, oud-minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen. Een tweemotorig passagiersvliegtuig van de „Jordan International Airways" met 54 passagiers aan boord, is nabij de lucht haven van Aman neergestore en in brand gevlogen. Alle inzittenden werden gered, behalve een kind dat om het leven kwam. Boven de Amerikaanse staat Oklahama kwam een passagiersvliegtuig in botsing met een particulier toestel. Beide vliegtuigen met in totaal 2 mensen aan boord konden des ondanks nog een goede landing maken, zo dat de onfortuinlijke luchtreizigers er met de schrik af kwamen. Twee Finse zeelieden zijn in Rotterr- dam door de politie gearresteerd. Zij zouden een Griekse matroos zo hebben toegetakeld, dat deze met schedelbasisfractuur en ver kerend in levensgevaar in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Kahar Muzakkar, de opstandelingen leider op Celebes heeft zich met drie com pagnieën rebellen aan het Indonesische leger overgegeven. Hij 'is een van de belangrijkste leiders van de Darul Islam. SANAPIRIN jaagt kou en pijn uit Uw body methode, waarbij zij eerst een woord uit sprak en daarna een tekening op het bord maakte. Juistst ond er een slank, blondharig Russisch meisje voor het bord zij brab belde in een mengsel van Russisch en Engels met wat Frans doorspekt. In een ander gebouw trof ik de oudere leerlingen aan. In een der lokalen werd wis kunde in het Frans gedoceerd. De oudere leerlingen, wier moedertaal Frans is, krijgen des morgens les in deze taal, terwijl des middags Engels voor hen de voerrtaal is. Op dezelfde manier krijgen de Spaanssprekende kinderen een halve dag les in een der andere talen. Hierdoor krijgen de kinderen zowel in hun moedertaal als in de vreemde taal een woordenschat waarmee zij zich ook in de verschillende leervakken goed kunnen uit drukken. In een lokaal er naast werd les in aard rijkskunde gegeven. Toen wij cr binnen kwa men zagen wij jongens en meisjes uit Japan, Zuid-Afralika, Perzië, Nederland en de Ver enigde Staten aan het werk bij een zeer ongewone landkaart, die in zijn gehele leng te langs de muur liep elk kind had daarbij zijn aandacht op het eigen land gevestigd en maakte aantekeningen van de belangrijkste steden en rivieren en maakte tegelijk een lijstje van de voornaamste voortbrengselen. Vandaar gingen we naar de tweede ver dieping, naar de zesde klas, maar hier maak ten de leerlingen zich juist gereed voor de lunch. Zij krijgenh un eten aan tafels in het lokaal opgediend Sn het gebouw is een jgoed ingerichte keuken beschikbaar. Ik vroeg ten slotte aan het hoofd van de school op welke wijze de school financieel in stand gehouden wordt. Het blijkt dat de UNO een grote som ter beschikking heeft gesteld, maar dat de school toch voorname lijk is aangewezen op bijdragen van ouders en belangstellenden. Zoals op alle Ameri kaanse scholen is er een vereniging van, ouders en onderwijzers, die geregeld bijeen komt met het doel kwesties die voor de leerlingen en het onderwijs van belang zijn te bespreken. Het lesrooster is er op gericht niet alleen lichaam en geest een harmonieuze ontwik keling te geven, maar ook de karakter vorming tot zijn recht te doen komen. Be halve aan letteren en kunst, talen, geschie denis, aardrijkskunde, sociale wetenschap pen en economie wordt ook aan de vorming van de burger grote aandacht besteed. Nu is het niet meer dan natuurlijk, dat men ten aanzien van deze UNO-school zal zeggen dat is nu alles wel heel mooi op papier en in theorie, maar wat komt daar van in de practijk terecht Dan kan daar kort en bondig op worden geantwoord. Het gaat opperbest. Mocht iemand twijfelen, laat hij dan als hijdaartoe in de gelegenheid komt, een bezoek aan deze school brengen en hij zal zien in welk een harmonie en vriendschap kinderen uit alle delen van de wereld hier met elkaar omgaan. Edward E. Pierce. ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent Kwartaal-abonnement Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75 Buitenland f 2,00 ADVERTENTIEPRIJS8 cent per m.m. Bi] contracten belangrijke reductie. !n$* «onden Mededelingen 20 cent per m.m. Klein,, ldvertentién (maximum 6 regels) 1-5 regels 70 cent iedere regel meer 12 cent extra. in i

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1956 | | pagina 1