AXELSE COURANT
200 Jaar geleden werd
Bilderdijk geboren.
Meer dan 57 eeuwen goochelkunst
IV-,
j. C.ViNK
'rankering bij abonnement, Axel
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1956
70e Jaargang No. 95
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Til. 0 115s 646
HoofdredactieJ. C. VINK
„„„.iop*0"
Ideaal voor ieder
die brieven schrijft!
FIRMA
Markt 12
AXEL.
\>a
WKi
Bilderdijk Die naam zegt ons weinig meer. In verscheidene steden is een
Bilderrdijkstraat. We weten dat hij een dichter was. Maar méér nog dan de
dichter was de mens Bilderdijk een aparte, eenzame, maar grootse figuur.
De jonge Willem Bilderdijk was pas zes
par oud toen hij bij het spelen een wond
kreeg aan zijn grote teen. Die ogenschijnlijk
onbetekenende wond, zou zijn leven ver-
onderen. Want tien jaren lang heeft deze
levendige jongen op zijn kamer moeten door-
krengen, zijn voet op een kussen. Zijn enige
afleiding was lezen, lezen en nog eens lezen
Misschien is dat wel mede oorzaak geweest
van de zware hoofdpijnen, waarmee hij op
latere leeftijd te kampen had.
Zijn vader, die belastinginspecteur was,
aam de jongen op kantoor, maarhij kon zijn
kersens niet dwingen tot het saaie boek-
loudwerk,Natuurlijk dichtte hij, dat deed
iedereen in die dagen, en hij was achttien
jaar oud, toen hij een gouden medaille kreeg
voor een gedicht, met de hoogdravende titel
.Invloed van de Dichtkunst op het Staats
bestuur", dat hij voor een prijsvraag had in
gestuurd.
Later ging hij rechten studeren en slaagde
al spoedig voor zijn doctoraal examen.
Maar niet alleen in dit vak blonk hij uit,
kij was een all-round geleerde en beheerste
tientallen vakken. Voor een man met zulke
grote gaven was een schitterende toekomst
weggelegd, Maar Bilderdijk stond zichzelf
in de weg.
J In de contramine.
Bilderdijk was een eigenwijs mens. Nu
keeft de wereld eigenwijze mensen nodig.
Zonder zulke mensen zouden we nu nog niet
beter weten of de aarde was een pannekoek.
Maar die mensen hebben het vaak erg moei
lijk, ze wekken tegenstand. Ze maken zich
vijanden. Bilderdijk was daar het levend
voorbeeld van.
Hij wierp zich (natuurlijk) in de felle
Strijd tussen patriotten en prinstgezinden.
Hij verdedigde de Rotterdamse visvrouw
Kaat Mossel, die het gewaagd had „Oranje
bovente roepen, en zijn trouw aan het
Oranjehuis was oorzaak dat hij verbannen
werd. Eerst in Londen en later in Brunswijk
heeft hij met lesgeven de kost verdiend,
aaar in 1806 mocht hij weer terugkeren in
bet koninkrijk Holland. Hoogdravend, maar
uochthans ontroerend, was het gedicht, dat
.ij schreef toen hij eindelijk weer de Hol
landse bodem betrad. Merkwaardig is ook,
lat deze felle Orajeklant leermeester werd
van Lodewijk Napoleon, de .lamme koning
Onder diens bewind en becherming leefde
lij vrijwel zonder zorgen.
Maar toen diens broeder Napoleon, Ne
derland bij Frankrijk inlijfde, was het ge
daan met de rust. Toen ontwaakte in Bil
derdijk wéér de felle nationalist, de vechter.
Hij had het voortdurend met zijn tijdgenoten
aan de stok, met de brave, zelfingenomen
Hollander van die dagen.
Dit vat vol tegenstrijdigheden, deze man
die zo hartstochtelijk leefde en wiens ge
dichten vol staan van de dood, deze felle
Oranjeklant die een vriend was van een Bo
naparte, deze man die zelf vaak meer rijmde
dan dichtte en toch te keer ging tegen de
rijmelaars van zijn tijd, ,(o.a. de sentimentele
Rhijnvis Feith met zijn kerkhof poëzie)
boog voor geen mens het trotse, eigenzin
nige hoofd, maar wel voor God. Dat is de
jouden draad die door dit verwarde leven
loopt En hij was het,, die: de kinderlijke bede
neerschreef
Ik zie op U met kinderlijk ontzag,
Met Christenhoop, noch lauw, noch
(ongeduldig.
Ach, leer Gij mij h'etgeen ik bidden
(mag,
Bid zèf ln mij, zo ig mi)n kee
(onschuldig.
Ziener.
Bilderdijk was een mens en niets mense
lijks was hem vreemd. Zijn beginselstrijd
vertoont a de sporen van menselijke eigen-
gereidheid. Hij was ook niet vrij van ijdel-
keid en beroemde zich er op dat hij afstamde
van het oude geslacht Teisterbant, hij
noemde zich dan ook „Hieer van Teister-
ibant".
Zijn huiselijk leven was aanvankelijk
Verre van gelukkig. Hij t rouwde een vrouw
precies als hij zelf, en die twee naturen
botsten. Hij scheidde van haar en huwde
Catherina Sschweikhardt, een begaafde,
lieve, zachtmoedige vrouw, die hij als leer
linge in zijn Londense periode had leren
kennen en J e de wonderlijke, sonrijds ge
niale echtgenoot Sn hem tot ontzaggelijke
steun is geweest.
Zijn innige vaderlandse liefde heft hij
geleid in de donkerste dagen, toen Napo
leon overal triomfeerde en er voor Neder
land geen hoop meer scheen.
Toen (1811) stond Bilderdijk in de zaal
van Felix Meritis te Amsterdam en droeg
zijn gedicht „Afscheid" voor. Spotters
maakten er grapjes over, dat deze man sprak
als een stervende, terwijl later bleek, dat hij
nog twintig jaar te lev enhad Maar in die
jaren waarin Nederland opnieuw de onder
drukking ondervond, in de jaren van de
Duitse bezetting, zijn het de woorden uit zijn
..Afscheid" gefeest, die menigeen met
nieuwe hoop en vertrouwen hebben bezield.
Ach, de dagen onzer plagen,
Lieve broeders gaan voorbij.
Uit dit duister rijst de luister
Van een nieuwe heerschappij.
Wat verschijne, wat verdwijne,
't Hangt niet aan een los geval,
In 't verleden ligt het heden,
In het nu, wat worden zal.
Of de kronen luister tonen,
Volken, Staten, bloeiend staan.
Langer stonde duurt hun ronde,
Maar hun avond spoedt toch aan.
Ja zij zullen zich vervullen,
Deze tijden van geluk.
Dees ellenden gaan volenden,
En verpletterd wordt het juk.
Holland leeft weer,
Holland streeft weer,
Met zijn afgelegde vlag.
Door de boorden van het Noorden,
Naar de ongeboren dag
Holland groeit weer
Holland bloeit weer
Holland's naam is weer hersteld
Holland, uit het stof verrezen.
Zal opnieuw óns Holland wezen
Stervend heb ik 't U gemeld
L. K.
(Nadruk verboden,.)
VOORLICHTING VAN
„VEILIG VERKEER"
Op de rijbaan mogen geen fietsen geplaatst
worden. Als iemand er tegenaan stoot of
de wind een beetje speels gaat doen, vormen
ze een gevaarlijk obstakel. Dit gedt natuur
lijk ook voor bromfietsen.
Het is misschien wel erg gemakkelijk om
.voor „dat ene ogenblikje maar" uw fiets
of bromfiets door een stevige stoeprand te
laten schragen, maar de verkeersveiligheid
gaat voor
DE WERELD WIL BEDROGEN ZIJN
In het jaar 3753 voor Christus vertelt een Egyptenaar, hoe een landgenoot, de to
venaar Tchatcha-em-ankh, iemands hoofd kon afhakken (dat konden er meer),
en daarna dat hoofd weer op zijn oude plaats kon bevestigen (en dat konden er
en kunnen ook nu— maar weinigen). Meer dan 57 eeuwen geleden begon de
geschiedenis der „moderne" goochelkunst.
De geschiedenis der goochelkunst is al
lesbehalve in een ommedraai te vertellen. De
talrijke interessante bijzonderheden, ja de
volop wetenschappelijke uiteenzettingen zou
den een geheel nummer en meer van ons blad
kunnen vullen. En.a ls wij plaatsruimte ge
noeg hadden zij zouden het vermelden ze
ker waard zijn. Sommige liefhebbers bezit
ten biblotheken, die duizenden boeken over
magie en aanverwante onderwerpen bevat
ten en die voor tienduizenden guldens ver
zekerd zijn. Als wij thans iets over de ge
schiedenis van de illusiekunst willen vermel
den, kunnen wij slechts een willekeurige greep
doen in de rijkdom aan gegevens, die te onzer
beschikking staan.
Religieuze goocheltrucs.
In de oudheid was de magische kunst nauw
verwant aan de religie en de klassieke lan
den van de magische astrologie waren Egyp
te en Babylonië. Alle kennis van de toen
bestaande wetenschappen werd door de
priesters gebruikt om in de tempels boven
natuurlijke effecten te bereiken miraculeuze
processies van godheden, imitaties van don
der in onderaardse gewelven, wenende en
„bloedende" godenbeelden. De oudste ge
schiedenis, die wij hierover kennen staat be
schreven op de reeds genoemde papyrus uit
de tijd van koning Chufu en vermeld; hoe
een zekere Tchacha-em—ankh een afgehakt
hoofd weer op zijn natuurlijke plaats kon
bevestigen, (of het slachtoffer daarna bleef
leven staat er niet bij
Onlangs kwam ons een prent in handen,
waarop het „vanzelf" open en dicht gaan
van een tempeldeur staat afgebeeld bij het
opengaan vertoont zich in de ruimte achter
de tempeldeur een godenbeeld. Dit geschied
de door verhitting (h?t vuur op de offer
plaat) van de lucht in ketels en buizen en
door een ingewikkeld systeem van assen,
katrollen en gewichten.
Tot in de 15e en 16e eeuw bleef het tove
ren en goochelen een grove misleiding, waar
aan alle verfijndheid vreemd was. Duizend
'„kunstenaars, kwakzalvers en charlatans
reisden de kastelen der edelen, de steden der
burgers en de dorpen der boeren af, vorm
den een soort gilde op zichzelf" en hielden
alle „vakgeheimen" streng voor zich.
Zwarte kunst.
Benvenuto Cellini verhaalt in zijn auto
biografie over een merkwaardige ontmoe
ting met een siciliaanse monnik-magiër te
Rome. Met deze „zwarte-kunstenaar" be
gaf Cellini zich te middernacht naar de ru
ines van het Colosseum. De monnik trok een
magische cirkel op de grond, stak eer. hoe
veelheid wierook aan en dadeliik daarop
verschenen in de rook verschillende spoken,
-geesten en demonen. De schrik van Ben
venuto was gewéldig en hij twijfelde niet
aan de echtheid van deze manifestaties.
Vanzelfsprekend had de listige monnik hier
of daar een handlanger verborgen, die met
een gebogen spiegel of z.g. „magische lan
taarn" werkte. Deze wierp dan op de manier
van een toverlantaarn beelden op en in de
rook. (Nog in de dagen van de Franse re
volutie verwekte een Belg een ware sensatie
met een dergelijk nummer in het parijse pa
viljoen de „Echiqier".
In die middeleeuwen der goochelkunst
maakten ook de z.g. „watertrucs" grote op
gang, Een der bekendste waterkunstenaars
was een zekere Floriand Marchand, een 17e
eeuwse magiër en illusionist, die na een slok
zuiver water in de mond genomen te heb
ben deze in drie kleuren deed terug komen,
en dat tegelijkertijd En op die wijze kon
hij wel twintig kleuren en ook dranken, (die
men mocht proeven) produceren.
„Als een fontein opende zich zijn mond"
DE VERPLICHTE NOTARIËLE AKTE
BIJ TRANSPORTEN VAN
ONROEREND GOED.
Op 15 Augustus j.l, is in werking getreden
een wijziging in het Burgerlijk Wetboek,
waarbij een eind is gekomen aan een jaren
lang gevoerde strijd voor een juiste waar
dering van het notariaat. Hoewel terwille
van de rechtszekerheid tin Nederland het
notariaat was ingesteld, was het toch zo,
dat de Overheid dit door haarzelf in het
leven geroepen instituut, niet voldoende steun
gaf. Was hierin bij de invoering van de
prijsbeheersing van onroerende goederen al
enige verbetering gekomen, thans ligt wette
lijk vast, dat alleen nog de notarissen be
voegd zijn tot het opmaken van koopakten
van onroerend goed en alles wat daarmee
samenhanhagt. Tot nu toe kon iedereen zich
daarmee bezig houden, thans is daaraan in
zover een eind gemaakt, dat alleen nog de
personen, die dit de laatste jaren hebben ge
daan, dit mogen blijven doen, mits zij zich
onder toezicht stellen van een daartoe aan
gewezen college. Bovendien is opvolging
slechts zeer beperkt mogelijk, zodat na ver
loop van deze overgangstijd alleen nog de
notarissen koopakten zullen mogen maken.
Hiermee heeft de wetgever een belangrijke
bijdragegegeven aan de versteviging van de
rechtszekerheid. Dat het publiek hiervan
alleen maar baat kan hebben, behoeft geen
betoog, daar genoemde personen vanzelf
sprekend hun bemiddeling alleen kunnen
verlenen voor het opmaken van een onder
handse akte en het verschil in bewijskracht
tussen onderhandse en notariële akten vol
ledig blijft bestaan.
schreef men in die dagen.
Eerst in de 19e eeuw verkreeg de goo
chelkunst een zekere waardigheid. Toen
verschenen ook de grote namen van de ma
gische illusionisten Edmond de Grisy, Pi-
netti, Cagliostro, Robert-Houdin. De 20e
eeuw vertoont specialisering in alle onder
delen de een specialiseert zich in kaarten,
een tweede in geldstukken, een derde werkt
Voornamelijk met touwtrucs, (deze groe
pen behoren dan tot de echte goochelaars,
jde behendigheidsmeftsen, de „vingervlug
gen"), een vierde met zeer ingewikkelde en
wetenschappelijke apparaten, (de z.g. illu
sionisten).
Moderne goochel-wetenschap.
Het heeft er geruime tijd op geleken, of
deze laatsten, deze „illusionisten., in onze
tijd in de goochelkunst de overhand zou
den. krijgen. Er was en er jis een ware
illusie-wetenschap ontstaan, waarvoor men
op zichzelf respect kan hebben. Reusach
tige toestellen en gecompliceerde machine
rieën werden er gebouwd, gespecialiseerde
industrieën wierpen zich op de vervaardi
ging van deze apparaten. De moderne ma
giërs kwamen met levensgrote ballonnen op
het toneel, waarin voor de ogen van het
publiek tien en meer mensen verdwenen.
Bij al het goochelen blijft het een bij- de-neus
nemerij, maar hier zat het geheim al te dui-
dlijk in onzichtbare kleppen, dubbele bodems
ingenieus aangebrachte kabels en wat al
niet.
Zo min als de grote man iets begrijpt
van atoom-splitsing of een radar-apparaat,
zo weinig begreep men ook van de illusio
nisten uitvindingen. Alles was heel kunstig
en knap uitgedacht en uitgevonden. Inder
daad, maar in het toestel zat hem toch de
kneep, dat voelde het publiek maar al te
duidelijk. Daardoor komt men tegenwoordig
ook langzamerhand weer terug op de „ech
te" goochelaars, die artisten, die in plaats van
hun toestel te laten werken, zelf iets doen.
Hoe dan ook al deze „tovenaars' staan
onder de heerschappij van de „Virgula Di-
vina" (toverstaf) of, om met de Egypte-
naren te spreken de ur hekau.
In alle talen ter Wereld kan men de woor
den goochelen, goochelaar, toveren en to
venaar tegenkomen, of 't nu Sanskriet, Ja
pans, Creools of Hindoestans is.... Een be
wijs te meer dat er ook in de oudste tijden en
overal gegoocheld werd
Okos Bokos was een Italiaans duizend
kunstenaar en aan hem danken wij de popu
laire toverformule „H'ocus pocus", waar
mee wij dan de veelheid der nog te vermel
den intereaëanlte bijzonderheden ten spijt,
dan maar willen eindigen.
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS: 8 cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie,
«onden Mededelingen 20 cent per m.m.
Klein,» ïdvertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
