AXELSE COURANT
frankrijk heeft meer dan
een millioen geesteszieken.
JEUK
DDD
Musketier van de 20ste eeuw.
J. C. VINK
Frankering bi) abonnement. Axel
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1956
70e Jaargang No. 91
D
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker Uitgeef sterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, T3l. 0 1155-046
HooidredactieJ. C. VINK
FIRMA
Markt 12
AXEL.
:»X>»X>»X>58XX45< >»XX«<'S»XX«<:>a6ens8B«-«
DE WONINGNOOD VOLGENS DESKUNDIGEN
EEN DER VOORNAAMSTE OORZAKEN.
Een derde deel van de bedden in de
Franse hospitalen wordt ingenomen door
geesteszieken. Voor 31 December 1957 moe
ten er 100.000 bedden meer ter beschikking
staan van de mentaal zwakken want het
aantal krankzinnigen stijgt in Frankrijk met
Je maand. In 1835 moesten er op iedere
honderdduizend inwoners 31 geesteszieken
in een inrichting worden verzorgd, thans al
300 en helaas moet men rekening houden
met een verdere stijging. Maar er zijn ook
nog honderdduizenden geesteszieken, voor
wie in de inrichtingen geen plaats is. De
specialisten becijferen het totaal aantal gees
telijk onvolwaardigen in Frankrijk op meer
dan een millioen, of één op de 42 inwoners.
Woningen moeten groter worden.
Evenals de rheuma, de tuberculose en de
tanker oefenen de geesteszieken een rem
mende invloed uit op het productieproces.
Niemand weet wanneer men dit vreselijke
leed zal gunnen beteugelen, hoewel er mo
derne geneeswijzen beschikbaar zijn. De
levensomstandigheden van deze eeuw wor
den thans door alle deskundigen als de voor
naamste oorzaken beschouwd voor de stij
ging. De vergelijkende cijfers zijn overigens
onbetrouwbaar. De U.S.A. heeft op iedere
100.000 inwoners 450 patiënten geïnterneerd
en in de staat New York bedraagt dit aantal
zelfs 550. Voor Nederland is het 250. Maar
in het ene land neemt men de patiënten eer
der op dan in het andere. Van grote be
tekenis is, dat de psychiaters het er thans
over een zijn, dat, hoewel alcoholmisbruik,
erfelijkheid en andere oorzaken een grote rol
spelen toch de voornaamste oorzaak van de
regelmatige stijging gelegen is in de
huisvesting.
In Frankrijk is hierdoor een openlijk con
flict ontstaan tussen de architecten en de
psychiaters. De eerste categorie denkt de
woningnood alleen te kunnen oplossen door
het bouwen van pietluttige appartementen,
bestaande uit twee of drie belachelijk kleine
kamertjes, die soms meer lijken op ruime,
maar slecht geconstrueerde kasten.
„Ruimte" schreeuwen de psychiaters. „De
bewoners worden krankzinnig in uw huur
kazernes".
En hun cijfers tonen onomstotelijk aan,
dat iedere bezuiniging op de woningbouw
gelijk staat met het paard achter de kar
spannen, want de verzorging van één gees
teszieke kost de gemeenschap 700.000 tot
1.000.000 francs per jaar.
De voorschriften betreffende de woning
bouw, die thans in Frankrijk voorschrijven
dat een woning voor vijf personen minimaal
48 m2 oppervlakte ^lient te hebben, moeten
worden veranderd. Volgens de psychiaters
heeft een gezin van vijf personen minimaal
80 m2 nodig.
Niet met de deur in huis vallen.
Om de geestelijke druk te verminderen
eisen de psychiaters tevens, dat iedere wo
ning een kleine hal of een corridor moet
hebben. Het is zenuwslopend voor het hele
gezin indien men via de buitendeur plotse-
ling de woonkamer binnen valt. Ook de ge
meenschappelijke w.c. leidt vaak tot geeste
lijke stoornissen, maar men legt vooral de
nadruk op het lawaai dat de burger van nu
tot in zijn slaapkamer achtervolgt. Vooral
het kind is zeer gevoelig voor het lawaai.
Maar de wet verplicht geen enkele aannemer
of architect maatregelen te nemen tegen de
..achtervolging van het geluid' door geluid
dempende muren voor te schrijven. De strijd
tegen het lawaai,h elaas pas in haar begin
stadium, is tevens een strf.d tegen de krank
zinnigheid. Er is vastgesteld, dat de arbeids
productiviteit onder de druk van permanent
lawaai daalt tot tweederde deel van de nor
male. Zelfs zonder te ontwaken kan men
door plotseling nachtelijk lawaai een mentale
schok krijgen. Opmerkelijk is overigens de
invloed van de temperatuuronderver-
warmde vertrekken veroorzaken mentale
dachten en werken zeer deprimerend. De
vrouwen vooral zijn vaak overgevoelig voor
koude. De kalmerende invloed van de
ouderwetse zolder wordt thans algemeen
erkend evenals overigens de ontspannende
werking ener wandeling in de vrije natuur.
Zijn we met onze grote flatgebouwen wel
op de goede weg De psychiaters beweren
duidelijk het tegendeel en tonen met cijfers
aan, dat het „samenwonen" van veertig en
meer gezinnen in één gebouw mentale
schokken veroorzaakt. Indien deze enorme
huurkazernes geen geschikte speelterreinen
hebben voor de kinderen vormen zich boven
dien spoedig kleine bendes van jeugdige
boefjes.
Werkomstandigheden moeten spoedig
veranderen.
Tijdens het congres voor mentale hygiëne,
dat onlangs in Parijs werd gehouden, ver
klaarde prof. Binois zeer terecht, dat welis
waar het aantal arbeidsuren is verminderd,
maar de arbeidsmoeheid daarentegen is toe
genomen. Terwijl de mentale slachtoffers
bij Renault in 1952 nog 290 bedroegen steeg
hun aantal in 1953 al tot 420. In een Parijse
fabriek van toiletartikelen noemt men één
der banden „la chaine des folies" want vrij
wel iedere maand moet een arbeidster af
gevoerd worden wegens nerveuze uitputting.
In sommige bedrijfstakken zijn de cijfers ont;
stellend. Zo lazen we in het personeelsblad
van de Franse P.T.T., dat er in 1948 76
leden van het personeel geestesziek werden
en in 1955 reeds 636. Twee specialisten be
studeren momenteel de mentale gezondheid
van de telefonisten en reeds nu blijkt dat ze
tot verontrustende cijfers zullen komen.
„Zelfs de ontspanning wordt gevaarlijk",
verzuchtte één der deskundigen op het con
gres en hij bedoelde daarmee vooral de
schadelijke invloed van de film. Tal van
half-volwassenen gaan drie, vier of vijf keer
per week naar de bioscoop, zuigen zich vol
met vaak ongezonde suggesties met als ge
volg, dat de mentale gezondheid op de duur
ernstig wordt geschaad.
Mentale ziektes veroorzaken ongekend
leed. Ze scheuren gezinnen uiteenze
brengen kinderen op het slechte pad ze
remmen het productieproces en kosten de
gemeenschap dagelijks milliarden. De oor
zaken zitten veelal verankerd in onze mo
derne levenswijze en een nauwkeurige studie
daarvan geeft tal van waardevolle aan
wijzingen. De regeringen ook de Neder
landse zal hiermede rekening hebben te
houden want de cijfers worden beangstigend.
kon steunen op de sabel van Klar, waarna
er een waarschuwing in de kranten kwam,
dat de professor zijn colleges zou voortzetten
onder bescherming van de sabel van Klar.
Hiermee was de rust teruggekeerd.
De kampioen van goede huize, die steeds
meer vrienden had gekregen werd natuurlijk
gekozen tot lid van het parlement, waarin
hij een geziene figuur werd, sterk gehaat
uiterst rechts. Op een mooie Dinsdagmiddag
stormden er in het parlementsgebouw twin
tig rechtsen op hem af met de bedoeling
hem door het raam naar buiten te smijten.
Klar, zich in postuur zettende, greep de eerste
bij broek en schouders en smakte hem tussen
de aanvallers in tot groot vermaak van het
publiek. Deze aanvaller, Mayteny, vroeg om
een duel, dat overigens geen seconde duurde.
VOORLICHTING VAN
.VEILIG VERKEER"
Fietser A komt voor fietser B van rechts.
Men zou dus kunnen aannemen, dat A voor
rang heeft. Vergist U zich echter niet, want
A moet wachten
Als een fietspad, dat niet bij een weg be
hoort (of dat behoort tot een onverharde
weg) uitkomt op een verharde weg, geldt
de verharde weg als voorrangsweg.
HONGAARSE DOKTER SLOEG 140 OFFICIEREN NEER.
THANS VERZORGT HIJ ZIEKEN IN PARIJS.
De waarheid is altijd sterker dan de ver
beelding. De held van Alexander Dumas,
Artagnan, blijkt maar een leerling te zijn bij
de held van deze eeuw, dr. Klar, die 700
duels op zijn rekening heeft staan en nu de
zieken van Parijs verzorgt
Paul Nagy, in de twintiger jaren opper
bevelhebber van het Hongaarse leger, had
in een week tijd drie zonen van een burger
familie gedood met de degen, omdat hij de
eer van zijn dochter tekort meende gedaan.
Het hele land sprak er schande van, maar
wie zou een opperbevelhebber aandurven
Toen meldde zich Zoltan Klar, 25 jaar oud
en net afgestudeerd als arts. Hij had al be
kendheid gekregen wegens zijn gevechten,
maar de opperbevelhebber, vermoedelijk
wetende, dat hij aan Klar een te sterke
tegenstander had, antwoordde niet op de
brief van de jongeman, hoewel deze hem in
ronde woorden had verweten laf genoeg te
zijn om ongeoefende burgers te doden. „In
dien U om een zuiver persoonlijke kwestie
de Hongaarse burgerij wil lastig vallen, zal
ik het me tot een eer rekenen U genoeg
doening te geven. U zoudt mij verplichten
mij de tijd en plaats te w'ijzen welke U
schikken".
Wel gaf de opperbevelhebber zijn offi
cieren opdracht iedere relatie met Klar te
verbreken. Klar echter had een goede re
latie bij het weekblad ,,De Aarde dat enige
dagen later een artikel van zijn hand pu
bliceerde, waarin hij woordelijk schreef
„Opperbevelhebber van het Hongaarse leger
generaal Nagy, U zijt een gifadder in het
leger en ik wil U onschadelijk maken
Hiermee lag de knuppel in het hoender
hok. Nagy riep de generale staf bijeen, die
meende, dat Klar het hele leger had be
ledigd. Het leger zou deze „opscheppende
burger" genoegdoening geven op een buiten
gewoon heldhaftige manier. Het wees 140
officieren aan, kampioenen op de degen, die
er één voor één op uit zouden trekken om
Zoltan Klar de les te lezen.
De vrienden van de jonge arts kwamen
afscheid nemen, want dit zou natuurlijk het
einde betekenen. Maar Klar ontving drie
tegenstanders per dag en een goede zes
weken later had hij de 140 beste sabelvech
ters van het Hongaarse leger overwonnen
zonder zelf maar een schrammetje op te
lopen. Daarna legde hij zijn sabel aan de
voeten van generaal Boyeb, president van
de ere-jury en hij zei„Generaal, 140 dap
pere mannen hebben gevochten voor een laf
aard. Ze hebben verloren en daarmee is de
lafaard verslagen. Hij moet nu zijn ontslag
nemen of ik wil van hem de 141e maken
Een uur later diende Paul Nagy zijn ont
slag in. De burger, de zoon van de kolonel,
had het leger verslagen.
Dr. Zoltan Klar, gevlucht uit zijn vader
land, woont nu bij de Champs Elysées, waar
hij een artsenpractijk heeft. Hij is het middel
punt van honderden Hongaren in Parijs doch
politieke aspiraties heeft hij niet. Toch zou
hij de leider kunnen worden van een Hon
gaarse regering in exil en vermoedelijk zou
zijn groep dan ook in Boedapest de geesten
wakker roepen, want zijn naam is voor mil-
lioenen het symbool van dapperheid en eer
lijkheid.
Zijn opvoeding was Spartaans hard. Toen
Zoltan een manneke was van vijf jaar bond
zijn vader, legerkolonel en landheer, hem op
een vlug paard en daarna werd het dier op
gejaagd. „Het ging te vlug om bang te zijn
zei dr. Klar. Om hem zwemmen te leren
smeet zijn vader hem zelf in een ondiepe
rivier. Al op de leeftijd van 3 jaar werd hem
geleerd te boksen, worstelen en schermen en
nog voor hij als 6-jarige knaap naar school
ging hanteerde hij de sabel.
„Je zult officier worden" had zijn vader
honderd maal woedend geroepen. Maar
Zoltan ging metló jaar naar de universiteit
van Boedapest om er medicijnen te studeren.
Klar krijgt een gevreesde naam.
Klar's naam kreeg al spoedig een ge
vreesde klank. Hij was inmiddels al een
bekend geneesheer geworden, toen zekere
Louis Adams benoemd werd tot professor
aan de universiteit, hetgeen een uiterst recht
se studentenorganisatie mishaagde. De or
ganisatie maakte hem het leven lastig en
had afgesproken zijn colleges te saboteren
om 'hem weg te jagen. Deze professor, tevens
lid van de liberale partij van Klar, kreeg
enjige maanden later de mededeling, dat hij
Het verhaal van de Britse graaf.
Waarom ook geen romantische duels Hij
was verliefd op het mooiste meisje van Boe
dapest. Zij werd echter ook het hof gemaakt
door een Britse graaf, hetgeen tot duel num
mer zoveel leidde. Dr. Klar liet de wapen
keuze over aan de gast, die verstandig oor
deelde het pistool te kiezen. Hij mocht ook
nog het eerste schot hebben, doch miste ver.
Klar hoefde niet meer te schieten, want de
graaf zette het op een lopen. „Dit was mijn
goedkoopste model. Ik diende alleen maar
even als schietschijf en toch kreeg ik er mijn
vrouw mee". Madame Klar nu ook in Parijs
is inderdaad betoverend mooi. Haar 7-jarig
zoontje lijkt op haar, maar heeft de donkere
ogen van zijn vader. Men kan de Parijse
arts van nu overigens zijn heldendaden niet
meer aanzien. Hij heeft geen enkel lidteken
en hij lijkt het prototype van de Franse in
tellectueel, goed gekleed, prima gesoigneerd,
hoffelijk en charmant. Zijn nu grijzende ha
ren zijn strak naar achteren gekamd, hetgeen
het grote voorhoofd accentueert. Boven de
smalle lippen, die voortdurend glimlachen
staat een nog donkere snor. Zijn kin is erg
vierkant en zijn gestalte, hoewel hij nu toch
de zestig nadert erg lenig.
„Je zit er in voor je het weet, want nooit
of te nimmer heb ik het gevecht gezocht. Het
was me altijd veel liever te bemiddelen.
Maar ik heb toch niet aan een goede zeven
honderd duels kunnen ontkomen zegt hij.
Tweehonderd politieke duels.
„Het zijn er precies 897, Zoltan" vulde zijn
vrouw aan. „Inderdaad, lieveling, maar die
tweehonderd politieke duels tel ik niet mee.
Maar laat ik U nog een ander verhaal ver
tellen en daarmee is het dan wel genoeg."
Het was laat eens zien het was in
1924 dat een officiertje van het garnizoen
te Pees aan de officierenraad verlof vroeg
te mogen huwen met Annie Laborh, de doch
ter van de eigenaar van een erg liberale
krant. De uitspraak liet geen twijfel over
een officier van het leger van Rothy kon
onmogelijk trouwen met een liberaal meisje.
Wij liberalen, namen dit op als een be
lediging en ook al had de vader van het
meisje niet gevraagd tussen beide te komen,
zouden we hebben gereageerd. De afgevaar
digde Pakots en ik gingen naar Pees en nau
welijks zaten we in een restaurant te eten
of er kwam een herriezoekende kolonel bin
nen, die uitschreeuwdeIs dr. Klar hier
gekomen om de stad Pees te terroriseren
Wat doe je in zo'n geval Ik stond netjes
op en zei: Toch niet. We komen alleen om
beleefdheid te leren aan lieden zoals U. De
woedende officier schreeuwde buiten zich
zelf van woede mijnheer, beschouw U zelf
alsof U een aframmeling hebt ontvangen.
Daarop gaf ik hem een goedkope maar harde
draai om de oren. Het liep natuurlijk weer
op een duel uit en helaas werd de kolonel
daarbij vrij ernstig gewond. Het trouwver-
bod bleef, maar de bruidegom diende zijn
ontslag in als officier en ik ben bij het
huwelijk getuige geweest.
Dr. Klar kan uren en uren vertellen over
de waarheid, die sterker is dan de knapste
fantasie. Alleen zijn vlucht uit het commu
nistische Hongarije naar het vrije Frankrijk
blijft een gesloten boek. Dat is nog te vers.
Ondanks alles is deze Parijse dokter een
echte Hongaar, een meeslepende, beminne
lijke persoonlijkheid, die nog altijd heimwee
heeft naar de poesta en naar de Donau.
ABONNEMENTSPRIJS: Loste nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement t
Axel binnen de kom i 1,55 Andere plaatsen 11,75
Buitenland f 2,00
ADVEKTENTIEPKIJS 8 cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie.
In{* «onden Mededelingen 20 cent per m.m.
Klein*. ïdvertentlén (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent Iedere regel meer 12 cent extra.
Niet krabben. De helder vloei
bare D.D.D. kalmeert de Jeuk
in enkele seoonden, doodt de
ziektekiemen, zuivert en ge
neest tot diep in de huidporiën.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
VLOEISTOF - BALSEM
ZEEP
