AXELSE COURANT
Uitvindingen en ontdekkingen
per toeval.
Het straalvliegtuig in het
luchtverkeer.
r
Detter net nylons
j. C. VINK
V. C. Willemsen, Noordstr. 39, Axel J
Frankering bi)' abonnement. Axel
WOENSDAG 11 JULI 1956
76e Jaargang No. 79
<ib
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDEkE WOENSDAG EN ZATERDAG
\o^> Hkk
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tdl. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
Ideaal voor ieder
die brieven schrijft!
FIRMA
Markt 12
AXEL.
mmmzymatammcmemm >s
Hoe vaak i& het toeval de onderzoekers
niet te hulp gekomen. Het bekendste is wel
de geschiedenis van Newton en de ontdek
king van de wet der zwaartekracht, alhoewel
zij alleen maar goed gevonden is. Toen hij
in zijn tuin ging wandelen, viel er toevallig
een appel van een boom en als een bliksem
flits was het tot de geleerde doorgedrongen,
dat het een en dezelfde universele kracht
moest zijn, die de appel naar de aarde trok
en de planeten om de zon heen doet draaien.
De geniale man heeft zelf anders en ook
korter geantwoord op de vraag, hoe hij tot
zijn wet gekomen was„Day and night
thinking" door dag en nacht te denken.
En er is geen twijfel aan, welk antwoord het
juiste is.'Want het mag nu wel waar zijn,
dat inzicht soms als een bliksemflits komt,
maar nooit toevallig, in alle gevallen nooit
volkomen toevallig. We kunnen het nog best
zo formuleren, dat die appel juist viel op het
ogenblik, toen de uiteindelijke gedachten-
gang rijp was.
Een lid van de Wiskundige Vereniging
in Liverpool moet er in 1769 om gewed heb
ben, dat hij een krant bij het licht van een
tien meter verder staande kaars zou kunnen
lezen. Men bestreed zulks. De uitdager plak
te toen een houten schotel van binnen vol
stukjes spiegelglas en vervaardigde op die
manier een schijnwerper, die het kaarslicht
verzamelde. Zodoende won hij de wedden
schap. Een toevallig aanwezige kapitein Hut
chinson nam de idee over en bouwde de
eerste reflectoren voor vuurtorens.
Galvani's proef met een kikkerbilletje is
een typisch voorbeeld van een resultaat
doon toevalhet trekken van een ter zijde
gelegd en met een mespunt aangeraakt kik
kerbilletje .ontsluierde de Italiaanse geleerde
min of meer iets van het geheim der
electriciteit. In alle geval was de eerste stoot
gegeven en wel door een toeval.
Een jonge, knappe vrouw zocht in het jaar
1816 een dokter, René Laennec, op, omdat zij
pijn aan het hart had. Daar de jonge genees
heer te schuchter was, om zijn oor aan haar
boezoem te leggen, teneinde de hartslag te
beluisteren, maakte hij van een blad papier
een ralletje en ontdekte zodoende dat hij
daarmee de hartslag heel duidelijk kon horen.
Dat was de stoot tot zijn beroemde uitvinding
van de stethoscoop.
Zuiver toeval was het, dat de Deense na
tuurkundige Orstedt op een goede dag zag,
dat een compasnaald in de buurt van een
electrische stroomketen uitsloeg het electro-
magnetisme was ontdekt.
Bezig met de studie van electrische ontla
dingen, ontdekte Röntgen toevallig ..zijn
stralen. Deze vondst is een goed voorbeeld
van een gelukig toeval, maar tegelijkertijd
een voorbeeld van e enmeteen aansluitend
bewust wetenschappelijk onderzoek. In een
paar weken tijds doorvorste Röntgen de
stralen zo volkomen, dat de wetenschap ei
de eerste vijftien jaren niets meer aan toe
te voegen had.
Toevallig ontdekte Charles Jackson in
1842 in Boston, dat een naar verhouding een
voudige chemische binding, ether, bewuste
loosheid verwekt. Sinds 1846 diende die sto
dan ook voor narcose bij chirurgisch ingrij
pen. In 1847 voerde Simpson de chloroform
zwaar mineraal poeder, dat hij toevallig in
handen had gekregen en waarvan het ge
wicht hem was opgevallen, bevatte de por-
seleinaarde of kaolin, de voornaamste grond
stof bij de vervaardiging van porselein.
In de duisetre spelonken van de alchimis
ten zijn trouwens heel wat nuttige vondsten
tot stand gekomen, zoals ook de ontdekking
van fosfor. De alchimist Brandt kookte in
het jaar 1669 grote hoeveelheden urine en
verkreeg zodoende niet de steen der wijzen,
maar een wasachtig iets, dat de eigenschap
had in het donker licht te geven. Ook het
zegellak is een resultaat van het toevalna
een brand in zijn drogisterij ontdekte de
eigenaar in de verbrande kast de mooie, rode
afdruk van een grote munt. In de la daar
onder had hij schellak, hars en vermiljoen
bewaard.
Nobel, de stichter van de naar hem ge
noemde prijs, zocht lange tijd naar een mo
gelijkheid om de buitengewoon licht ont
plofbare springstof nitroglycerine voor het
practisch gebruik minder gevaarlijk te maken.
Toen hij op een erg koude dag in zijn labo
ratorium bezig was, ontglipte een fles met
vloeibaar dynamiet zijn verstarde vingers.
Het glas brak en de inhoud verspreidde zich
over een hoop infusoriënaarde of bergmeel.
Nobel was erg geschrokken en kon nauwe
lijks begrijpen, dat er geen ontploffing had
plaats gevonden en dat hij zelf nog leefde.
Toen hij van de schrik bekomen was, zag
hij, dat het toeval hem de gezochte weg ge
toond had het absorberende verdichtings
middel had hij in de infusoriënaarde ge.
vonden.
Het toeval bedient zich soms van werke
lijk merrkwaardige middelen de koper
mijnen van Falun in Zweden werden be
kend door een hert, dat zich op de grond
rondgedraaid had en een rode, metaalachtige
glimmende huid gekregen had. De jagers
onderzochten de oorzaak daarvan.
In Wallaroo (Australië) zag een herder,
hoe een budelmuis bij het bouwen van haar
hol een groen blinkend steentje te voorschijn
braccht. Men begreep de betekenis van dat
steentje en ontdekte geweldige kopermijnen.
Spelende kinderen vonden in 1867 bij Kaap
stad een blinkende steen en gaven hem aan
een Boer dat was de ontdekking van de
diamantvelden van Zuid-Afrika. Goudkor
reltjes n de maag van geschoten patrijzen
leidden tot de ontdeking van Hongaarse
goudmijnen. Men zou deze lijst gemakkelijk
kunnen uitbreiden, maar het lis altijd het-
zelfde toeval, gepaard aan waakzame op
merkingsgave.
AA W
r
In alle soorten en maten verkrijgbaar bij
Van west naar oost werd de afstnd van
3744 km afgelegd in 3 uur en 58 m'jnuten en
in omgekeerde richting in 4 uur en 8 minuten
derhalve met snelheden van 947 resp. 917 km
per uur. De piloot rapporteerde op het traject
west-oost een meewind van 37 km. per uur,
er werd bij tijden een maximum snelheid ge
constateerd van 997 km per uur. Op heen.
en terugreis werden snelheden bepaald, die
meer dan de dubbele waren van die welke
met de normale door schroeven aangedreven
vliegtuigen worden bereikt.
Na afloop van de vlucht gaf een der pas
sagiers zijn indrukken weer. Hij zeide, dat
de grotere snelheid voor zichzelf spreekt,
maar dat het geringepe lawaaii en de af
wezigheid van trillingen niet minder grote
voordelen zijn.
„Bij normale kruissnelheid", zo zeide hij,
„is het voorste gedeelte van het vliegtuig
voor de vleugels en de motoren practisch
vrij van geluid. Naar achter gaande neemt
het geluid geleidelijk toe, maar de volkomen
afwezigheid van trillingen doet iemand eerst
recht inzien welk een enorm voordeel dit
nieuwe vliegtuig biedt boven de machine
met zuigmotoren. Het komt mij voor dat het
geluid eerder uit aërodynamische bron ont
springt dan uit de motoren voorkomt. Die
indruk kreeg ik heel sterk, toen het vlieg
tuig voor de landing snelheid minderde. Dit
viel onmiddellijk op omdat eerst in de ca
bine vrijwel geen geluid te horen was".
De PAA heeft al enkele tijdschema's ge
publiceerd voor haar straalverkeersvliegtui-
gen hieruit blijkt overduidelijk welk een
buitengewone winst in vliegtijd vanaf De
cember 1958 kan worden geboekt. Onder
staand laten wij er enkele volgen.
Traject km.
New YorkParijs 6000
New YorkBuenos Aires 8664
ChicagoLonden 6320
TokioSeattle 7632
MET DE NIEUWE AMERIKAANSE STRAALVERKEERSVLIEGTUIGEN
ZAL DE WERELD VOOR DE LUCHTREIZIGERS BIJNA DE HELF i
KLEINER WORDEN.
HonoloeloeSan Franaisco 3872
HonoloeloeSeattle 4456
Los AngelesGuatemala 3632
vliegtijd
6.35
11.15
6.45
8.32
4.30
5.00
4.15
De invoering van de Amerikaanse straal
verkeersvliegtuigen op de intercontinentale
lijnen in de jaren tussen 1958 en 1960 be
tekent de aanvang van het tijdperk van de
niet - militaire luchtvaartt met straalvlieg
tuigen.
Deze viermotorige verkeersvliegtuigen
de Boeiing 707 Intercontinental Stratoliner
en de Douglas DC-8 Jet Clipper zullen
inderdaad de wereld voor de luchtreizigers
40% kleiner maken dan hij thans is door de
vliegtijd op de intercontinentale lijnen te
verkorten. De maximum snelheid van beide
machines is 0,85 mach (1 mach de ge
luidssnelheid).
Het besluit dat onlangs door de britse
regering werd genomen om de Pr0C^t!<L^:
staken van de Vickers-Armstrong V-1000
straalverkeersvliegtuigen, de enige britse
machine met voldoende vliegbereik voor het
maken van een non-stop vlucht over cte At-
Oceaan, heeft to tgevolg dat de
lantische -- o -
pen In 1847 voerde Simpson de cnioroiunm twee in Amerika gebouwi. e stiau iL '^e^
bij de narcose in. nada, hii andermaal door .vliegtuigen de enge
een toeval op de verdovende uitwerking stemd zijn voor 3 en de Fran-
daarvan opmerkzaam was geworden. der tussen an mg toeleqqen op de
Dp FdopIsp dierenarts Dunlop had er zich sen zullen zich meer gaan gy P
over geërgerd dat eerTtietszo hard was onder straalverkeersvliegtuigen voor de midden-
het rijden. Eenterugstuitende bal van zijn grote afstanden
zoontje voerde de gedachten van de vader
toen in de beslissende richting uit een
tuinslang vervaardigde Dunlop de eerste
„pneumatsche" fietsband. Zonder die toe
vallige waarneming zou men met de wie en
van auto's en fietsen maar weinig heb en
kunnen aanvangen.
Als Jenny Hargreave niet toevallig een
klos had laten vallen en als die klos niet
nog een poosje op de grpnd was blijven
doordraaien als een tol, dan was haar vader,
de wever Hargraeve, net op het idee ge
komen, de spoelen loodrecht te laten lopen,
en de spinmachine, de „Spinning Jenny zou
dan waarschijnlijk pas veel later uitgevonden
zijn.
De alchimist en goudmaker Böttger was
door August de Sterke gevangen gezet en
gedwongen goud te maken. Dat lukte hem
niet -maar doort al zijn wanhopige proef
nemingen verkreeg hij wel porselein. Een
Vooral in de laatste maanden zijn er vele
bestellingen binnen gekomen op deze beide
straalverkeersvliegtuigen voor grote
den: er zijn tot op heden 87 (resp. 95)
DC-8's en 55 Boeings besteld tot een ge
zamenlijke waarde van ruim 3 milliard.
De Pan Americcan World Airways (PAA)
hebben als eerste luchtvaartmaatschappij in
October een order geplaatst op 20 Boeings
707 en 25 Douglas DC-8, met inbegrip van
de resenve-onderdelen een bedrag vertegen
woordigend van ruim 1 milliard gulden.
Twaalf dagen later volgde de United Air
lines, een binnenlandse luchtvaartmaatschap
pij, met een bestelling van 30 Douglas DC-8
voor haar transcontinentale routes en het
traject naar Hawai. Andere maatschappijen
volgden, waaronder de K.L.M. met een be
stelling van 8 DC-8, terwijl dezer dagen de
optie verkregen werd op nog 4 DC-8 en 10
Lockheed Electra.
De Boeing-fabriek is voornemens in Juni
1958 een experimentele 707 machine aan de
Pan American World Airways af te leveren
om het bedienend- en grondpersoneel ge
legenheid te geven zich vertrouwd te maken
met de nieuwe machine voordat in Decem
ber van dat jaar het eerste vliegtuig voor
geregelde lijndienst wordt afgeleverd.
PAA is van plan de 20 Boeings 707 in
dienst te stellen op de lijnen naar 47 landen
in Zuid-Amerika en aan gene zijde van de
Atlantische en Stille Oceaan in de periode
tussen December 1958 en April 1959. De 25
Douglas DC-8 zullen afgeleverd worden
ttussen December 1959 en Januari 1961. De
Douglas-fabr|ieken verwachten evenwel het
eerste DC-8 vliegtuig reeds begin 1958 vlieg-
klaar te hebben en reeds verscheidene in ge
regelde exploitatie te zien vóór de met de
PAA overeengekomen leveringsdatum van
December 1959.
Het ziet er echter naar uit dat het eerste
straalverkeersvliegtuig dat in het binnenland
een geregelde dienst zal onderhouden er een
zal zijn van de vloot van 30 Boeing 707, die
besteld zijn door de American Airlines. Deze
maatschappij verwacht aflevering van de
eerste 707 in Maart 1959 en is voornemens
de eerste geregelde dagelijkse transcocnti-
nentale dienst te beginnen op 15 Juni 1959.
De Boeing 707 zal worden aangedreven
door vier Pratt Whitney J 57 motoren
en zal plaats bieden aan 104 passagiers lc
klasse of 125 passag|iers toeristenklasse. De
Douglas DC-8 zal plaats bieden aan 108
passagiers eerste klasse of 131 passagiers
toeristenklasse.
In het contract met de PAA is voor de
beide machines een kruissnelheid voorge
schreven van 925 km. per uur op een hoogte
van 9000 meter.
Teneinde de aandacht te vestigen op de
grotere snelheden, die met de straalverkeers
vliegtuigen kunnen worden bereikt, heeft de
Boeing-fabriek op 16 October een proef,
vlucht gemaakt met het prototype 707 van
Seattle, Washington, naar Andrews Air
Force Base in Maryland en terug. Op deze
vluchten vestigde het vliegtuig een niet-
officieel transcontinentaal snelheidsrecord.
Momenteel is de kortste tijd op het traject
New York—Parijs 11 uur. Een nog veel op
vallender verschil zal geconstateerd kunnen
worden op het traject Chicago—Londen.
Wanneer de noordelijke route wordt ge
nomen kan de afstand in 6 uur 45 min. af
gelegd worden tegen 16 uur via de huidige
route met machines met zuigmotoren. Van
San Francisco naar Tokjio zal de reis slechts
12 uur en 45 min. duren tegen thans 25 uur.
Zo wordt zelfs de mogelijkheid voor de
Ameiikaan geopend om in de toekomst een
week-end in Parijs door te brengen. Wan
neer hij Vrijdagavond 8 uur (New Yorkse
tijd) uit New York vertnekt, komt hij Zater
dagmorgen 8.30 uur (Parijse tijd) in Parijs
aan. Hij vertrekt Zondagavond om 10 uur
uit Parijs en is dan 71/2 uur later (12.30 uur
(New Yorkse tijd) weer teriug.
Behalve dat, zoals reeds gezegd, de beide
niieuwe straalverkeersvliegtuigen voor de
passagiers een veel rustiger vervoermiddel
zijn, is ook het geluid dat zij in de Nabijheid
van de luchthavens maken veel minder dan
dat van de thans overal gebruikte meer-
motorige vliegtuigen. Wanneer de straal
motoren bovendien worden voorzien met de
nieuwe geluiddempende apparaten dan zal
dit geluid nog met minstens 10% worden
verminderd. eD geluiddemper bestaat uit een
gecanneleerd apparaat waartdoor de vorm
van de uitlaatpijp gewijzigd wordt.
De beide viegtuigtypen zullen tevens wor.
den voorzien van „remmen bestaande uit
een paar schelpvormige apparaten, die hy
draulisch over de uitlaatpijp van de motoren
wordt gebracht en op die wijze de stroom
der uitlaatgassen bijna 160 graden naar vo
ren kunnen afbuigen. Bovendien zijn zij uit
gerust met de bekende remmen aan de
vleugels.
Ten slotte is het een voordeel dat met deze
vliegtuigen hoog in de stratosfeer gevlogen
kan worden op een hoogte van 9000 tot
12.000 meter kunn enzij over het algemeen
de slechte weersomstandigheden ontlopen.
Door middel van radar worden lin de wol
ken, die te hoog zijn om bovenuit te komen,
de gedeelten opgezocht, waarin de minste
remous voorkomen.
owel de Boeing als de Douglas hebben
achterwaarts gerichte vleugels de vier
straalmotoren zijn in schuitjes, onder de
vleugels gehangen, waaridoor in geval van
brand of het onklaai* raken van een turbline-
schoepenwiel de minste schade te duchten is.
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen i 1,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS: 8 cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie.
lö(* «onden Mededelingen 20 cent per m.m.
Klein,. Idvertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
passend en verrassend elegant
i 1 Jn m ri OT*
