AXELSE COURANT
Puistjes
DDD
Ontsluiting van Zeeuwsch-Vlaanderen
is een levensbelang voor dit gebied.
J. C.VINK
Frankering bij abonnement, Axel
ZATERDAG 9 JUNI 1956
70e Jaargang No. 70
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDEKE WOENSDAG EN ZATERDAG
FIRMA
Markt 12
AXEL.
ENIGE FEITEN EN BIJZONDERHEDEN UIT HET RAPPORT.
ALGEMENE ACTIE NOODZAKELIJK.
(Slot)
Perspectieven voor tuinbouw.
Door de mogelijkheid van meer directe en
versnelde afvoer naar centraler gelegen
markten zal de mogelijkheid hier benut wor
den tot teling van hoogwaardiger producten
die een grotere economische waarde ver
tegenwoordigen.
Doch ook voor de bevolkingsstructuur
biedt deze indijking van het Land van Saef-
tinge perspectief. Het overwegend katholieke
Oost Zeeuwsch-Vlaanderen is een gebied
met klein geboorte-, doch groot vertrek-
overschot. Veroudering van de bevolking en
het lang ongehuwd blijven veroorzaken het
eerste, terwijl uit de migratiecijfers te dis
tilleren valt dat ook onder de agrarische
bevolking vrij sterke drang tot vertrek be
staat. Door het ruimer beschikbaar komen
van nieuwe polders met goede afzet-vooruit-
zichten zal deze drang hoe langer hoe meer
worden beperkt en zal een meer homoge
nere opbouw van het gehele gebied in de
hand worden gewerkt.
In dit samengaan van diverse belangen
verdient het nog overweging, dat in ver
band met de noodzakelijke dijkverhoging
van het Land van Saeftinge dit gebied met
relatief lage additionele kosten kan worden
ingepolderd en dat tevens al direct de voor
bereidingen voor de aan te leggen hoofdweg
en de vaste oeververbindingen kunnen wor
den getroffen, zodat het wegenplan voor de
bouwrijpmaking logischerwijs hierop kan
worden aangepast.
Verlossing uit het isolement.
Naast nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden
voor onze streek spreekt de ontsluiting van
ons gebied en de verlossing uit het eeuwen
lang isolement wel het sterkst tot ons, niet
alleen sociaal en cultureel, doch ook in eco
nomisch opzicht.
Deze economische gevolgen zijn tamelijk
verschillend en uiteenlopend.
Levensonderhoud.
Letten wij allereerst op de kosten van ons
levensonderhoud, die hoewel wij in een agra
risch gebied leven en wonen zich op een
stedelijk niveau bewegen.
Het centraal bureau voor de Statistiek
heeft vergelijkende waarnemingen in een
aantal Zeeuwsch-Vlaamse verzorgingscen
tra verricht, n.l. in Terneuzen, Axel, Hulst
en Oostburg enerzijds en Middelburg en
Bergen op Zoom anderzijds. De uitkomsten
werd envastgelegd in de volgende tabel,
waarin dus het prijspeil in Zeeuwsch-Vlaan-
deren, gewogen met de hoeveelheden, is uit
gedrukt in een indexcijfer, Middelburg, resp.
Bergen op Zoom op 100 stellend
M'burg B.o.Z.
Brood, gebak, grutterswaren 102 101
Aardappelen, groenten, fruit 98 90
Suiker, kol. waren, dranken 100 100
Vlees, vleeswaren, vis 107 103-
Oliën en vetten 99 100
Zuivelproducten (excl. boter) 104 104
Waaruit dus blijkt dat men ten opzichte
van Middelburg zelfs op een hoger prijzen-
niveau komt. Duurzame verbruiksgoederen
zijn in Zeeuwsch-Vlaanderen over het alge
meen duurder dan in beide genoemde steden.
De huren .in Zeeuwsch-Vlaanderen in
1954 waren in onze agrarische streek laag
90% der woningen had b.v. een huurpeil be
neden 4.per week, doch de kwaliteit laat
volgens dezelfde bron nogal veel te
wensen over Het meest voorkomend is de
twee-kamer-woning, in Nederland als ge
heel de vijf-kamer-woning. Een belangrijk
deel der woningen heeft geen aansluiting op
gas, waterleiding of electriciteit. De slechte
kwalitieit der woningen spruit vooral voort
uit de hoge ouderdom.
Alhoewel tot overig Zeeland het percen
tage, der één- en tweekamerwoningen zeker
niet hoog kan worden genoemd worden deze
daar veelal spoedig verlaten, hetgeen ook
toegeschreven wordt aan de geïsoleerde lig
ging der gehuchten, die zo spoedig mogelijk
vaarwel worden gezegd zodra men een wo
ning in een der centra's kan bekomen.
De aanvoer van elders maakt de kosten
van levensonderhoud veelal hoog. D.it komt
ook voor vanwege het feit doordat voor een
deel de bevolking veel moeilijker een cen
traal verzorgend centrum kan bereiken. De
laatste jaren is hier o.m. een verbetering in
getreden, dank zij het hoefijzerverkeer van
de busverbinding Breda—Hulst—Axel-
Sluiskil v.v.. Anderzijds zoeken grote zaken
en ondernemingen uit Goes, Middelburg en
Berg enop Zoom hun cliëntéle voor huis-aan-
huis-verkoop in Zeeuwsch-Vlaanderen op.
De agrarische productie ondervindt na
delige gevolgen vanwege de betrekkelijke ge-
isoleerdheid, blijkend o.m. door de lagere
prijzen der veiling in Terneuzen tegenover
Zuid-Beveland. De geïsoleerdheid met de
lagere frequentie der veilingen zijn de oor
zaken. Het pontverkeer bemoeilijkt tijdige
aanvoer en de gevolgen waren de laatste
vier jaar gemiddeld 7 tot 8 cent per kg.
lagere prijs voor het harde fruit. Dit maakt
bij een prijs van 40 ct. per kg een verschil
van 20%. Voor de tuinbouw is deze streek
alzo minder aantrekkelijk, terwijl ook België
voor de Zeeuwsch-Vlaamse tuinbouw on
voldoende interesse heeft.
Voor de teelt van hoogwaardige kwali-
teits-artikelen blijft vooralsnog de gebrekkige
verbinding een sta in de weg. De tuinbouw
in het gebied van Hulst neemt dan ook af
in betekenis.
De loonvorming.
Zeeuwsch-Vlaanderen is een overwegend
agrarisch gebied.
Voor de industrie in de z.g. kanaalzone is
het ingedeeld in de vierde en overigens in de
vijfde gemeenteklasse, doch worden ondanks
dit laatste zodanige bijslagen op de lonen ge
geven, dat het werkelijke loonpeil overeen
komt met de eerste klasse der C.A.O.
Door het gedurig wegtrekken der arbei
ders naar overig Nederland en het uitblijven
van vestiging van arbeiders van elders, voor
namelijk ten gevolge van de geïsoleerdheid
der streek en het weinig beschikbare woning
volume, wordt dit veroorzaakt.
De cijfers .omtrent de migratie voorhanden,
leren dat in het tijdvak AprilDecember
1954 kan worden vastgesteld, dat bij de
mannen juist in belangrijke mate die drang
voorkomt bij de zich op de .industrie rich
tende groep. Van de 127 die zelf in deze
periode op grond van ecconomische motie
ven migreerden kwamen er 39 of ruim 30%
uit de industrie. Voorts waren er 19 die op
grond van positie-verbetering, 12 wegens
slechte werkgelegenheid en 8 wegens aan
vaarding van andere betrekkingen migreer
den. Van de 39 in de industrie opgeloste mi-
grerenden vinden er 14 emplooi in Zeeland,
6in Noord-Brabant, 5 in het buitenland, ter
wijl de rest over de overige provincie's werd
verspreid.
Ongunstig zijn zoals gezegd de om
standigheden voor vestiging in Zeeusch-
Vlaanderen. In dit opzicht illustreert de vóór
het bestaan van de busverbinding Breda
HulstAxelSluiskil v.v. voorkomende feit
dat de speciale vaklieden in de suikerbieten
campagne slechts tweemaal hun gezinnen in
Brabant konden bezoeken.
Forensisme uit Brabant en overig Zeeland
is verre van aantrekkelijk. Dit komt doordat
de verkeersspits in de richting naar Krui-
ningen ligt tussen 17 uur en 19.30 uur. In
de grensstreek en ook in de kanaalzone zijn
relatief echter een groot aantal arbeiders uit
naburige Belgische plaatsen te werk gesteld.
Door het grote arbeiderstekort laat het zich
begrijpen dat zowel voor de industrie als
voor de landbouw meer en meer het z.g.
krooienstelsel tot ontwikkeling is gekomen.
Het is een soort monopolie-vorming die hier
de gestalte aannam van het door onderver
huur verwerven van arbeidskrachten. En
hoewel de industrie het euvel poogt te be-
sttrijden, beklemtoont dit verschijnsel het be
staande tekort maar al te duidelijk.
In het rapport wordt verder aandacht ge.
schonken aan de speciale positie van Ter
neuzen, dat als haven feitelijk geen achter
land bezit dan uitsluitend Zeeuwsch-Vlaan
deren. Ten gevolge van de preferentiële ta
rieven die België voor de eigen havens heeft
vastgesteld, mar die het aan Terneuzen heeft
ontnomen is deze ongunstige toestand ont
staan die dodelijk en funest is voor Terneu
zen, ondanks haar gunstige geografische lig
ging. Een snelle aanvoer en een even snelle
distributie maken het een haven alleen moge
lijk in onze tijden te gedijen en tot volle ont
wikkeling te komen. De toestanden belem
meren dit ten opzichte van Terneuzen in
sterke mate. De veerdiensten, die tussen
23.50 uur en 4.20 uur onderbroken zijn, be
horen mede tot de belemmerende factoren.
Regelmatig worden uien en aardappelen van
Zuid-Beveland en elders ter verscheping via
Terneuzen aangevoerd, echter meestal op
het uiterste moment, zodat door de Planten-
ziektenkundige dienst voor export afgekeur
de zendingen door het ontbreken van een
nachtdienst op de ponten en door de on
mogelijkheid des nachts in hoefijzerverkeer
de douane-formaliteiten te vervullen, niet
tijdig worden vervangen, zodat om die reden
meer geschikte of althans beter bereikbare
havens voor uitvoer worden gekozen.
Een vaste oeververbinding zou de toestand
voor Terneuzen als het ware oplossen door
een doorlopende verkeersmogelijkheid, die
Brabant, Limburg en West-Duitsland per
manent bereikbaar maakt. Zodoende zou
deze haven nationale betekenis kunnen krij
gen, die haar ook in het Delta-plan wordt
toegedacht. In de moderne oorlogvoering zijn
n.l. Amsterdam en Rotterdam al te kwets
bare objecten, zodat de creatie van uitwïjk-
havens noodzakelijk is en Vlissingen en
Terneuzen jvel van de eerst hiervoor in aan
merking komende havens zouden zijn. Reeds
in vredestijd zou men alzo de accomodatie
dezer havens zo gunstig mogelijk moeten
maken.
Het goederenvervoer.
Loopt de internationale route van het be-
roepsgoederenvervoer over de wegen uit
Denemarken, West-Duisland en ons land
naar België en Noord-Frankrijk (tot Parijs
toe) grotendeels via de Antwerpse tunnel,
waardoor het Vlaamse heuvelland vermeden
wordt, als er een tunnel via Saeftinge zou
komen zou dit een belangrijke verkorting
der route betekenen en voorkeur verdienen.
Zeeuwsch-Vlaanderen zou daardoor in
eens worden opgenomen in het internationale
verkeer.
Nieuwe perpectieven.
Nieuwe perspectieven zowel voor de land
en tuinbouw als de industrie zouden worden
geopend en een .intensievere cultuur van
hoogwaardige kwaliteitsproducten zou voor
de hand liggen. Ook het arbeidstekort zou
door grotere spreiding vermoedelijk een
gunstiger mogelijkheid geschapen zien en
zelfs bij verruiming der woningtoewijzingen
een aantrekking tot gevolg kunnen hebben.
Bevordering der industrie zou als passen
de in het kader der huidige regeringspolitiek
leiden tot spreiding in de industrievestiging
en voor de Terneuzense haven zou het ach
terland zoal niet veel groter toch belangrijker
worden.
Andere gezichtspunten.
Zelfs zou de vraag actueel kunnen worden
of ten opzichte van het belangrijke kolen-
vervoer uit Limburg geen speciale directe
spoorwegverbinding met Zeeuwsch-Vlaan
deren zou verdienen te worden verwezen
lijkt. Thans zijn n.l. Goes en Kruin,ingen
overlaadstations en het ligt voor de hand dat
dit overladen en tweeërlei vervoer zeer on
economisch is en duurder maakt.
Betere planning zou o.a. leiden tot be
sparingsparing op het vrachtautopark door
gedeeltelijke overheveling van het eigen naar
het beroepsvervoer, ofschoon in het alge
meen een groter autoverkeer naar Zeeuwsch-
Vlaanderen als gevolg van het opgeheven
isolement een voldongen feit zou blijven.
De betekenis van deze factor, die ook in
de maatschappelijke offers van deze veer
dienst tegenover een vaste oeververbinding
zich diiect zal doen gelden, moge nog blij
ken uit het feit dat het huidige stukgoed-
tarief voor Zeeuwsch-Vlaanderen belang
rijk hoger ligt dan voor andere niet in
sulaire Nederlandse bestemmingen. Dit
verschil loopt tot exhorbitante prijzen vooral
bij vaak minimale zendingen van gewicht
Voor de bevolkingsschommeling en de
migratie zal deze verlossing uit het isolement
alle enmaar gunstige invloed hebben. Ook
de druk op het veer Breskens zou er zeer
door verlichten omdat het verkeer uit West
Zeeuwsch-Vlaanderen en België de kortere
weg door de tunnel (of brug) van Saeftinge
zou prefereren.
Verbetering der sociale en culturele con
tacten met overig Nederland kan voor de
Zeeuwsch-Vlaamse bevolking slechts winst
betekenen, die evenmin als de andere ge
noemde aspecten op geld valt te waarderen.
Ook voor het psychologisch aspect dat niet
temin uiterst belangrijk is geldt dit in de
zelfde mate.
Als het Delta-plan een feit wordt zal al
leen Zeeuwsch-Vlaanderen (met de Wad
deneilanden) nog het enige deel van Neder-
nlad zijn dat niet via een vaste oeverver
binding contact heeft.
Ir. A. G. Maris heeft in een lezing voor
het Nederlandse Verkeersinstituut betoogd,
dat door het Delta-plan het Delta-gebied
niet langer een ten aanzien van het verkeer
stiefmoederlijk bedeeld gedeelte van het land
zal zijn, maar dit in het vastelandverkeer zal
worden ingeschakeld, waardoor een maat
schappelijke opbloei mogelijk en verwacht
mag worden.
Dit geldt voo rZeeuwsch-Vlaanderen wel
in zeer bijzondere mate, temeer nu de veer
diensten instede van verkeerbevorderende,
meer en meer het aspect verkrijgen van ver-
keerbelemmerende factoren.
Conclusie.
Na een overzicht en opsomming van de
offers die voor de gemeenschap aan de veer
diensten verbonden zijn. besluit de stichting
voor Economisch Onderzoek der Universi
teit van Amsterdam dit rapport met de con
clusie dat, gegeven de onvermijdelijkheid
ener vaste oeververbinding, het geen aanbe
veling verdient met dure tussen-oplossingen
het tijdstip der totstandkoming daarvan te
vertragen.
Het is juist zeer gewenst, dat deze on
verwijld zal worden verwezenlijkt, daar op
grond van de minimum-veronderstellingen,
welke aan de berekening ten grondslag lig
gen, reeds rond 1967 het tijdstip zal zijn
bereikt waarop in de spitsperioden van beide
zijden vier diensten per uur zullen moeten
varen willen zij het grotere verkeer alsdan
volledig absorberen.
LANDELIJKE JAARVERGADERING
VAN POOLSE OUDSTRIJDERS.
De afdeling Nederland van de Vereni
ging van Poolse Oudstrijders hield onlangs
in Breda haar landelijke jaarvergadering. De
afgevaardigden van de kringen Amsterdam,
Rotterdam, Utrecht, Lutterade, Vlissingen
en Venlo kwamen bijeen om verslagen uit
te brengen, een nieuw bestuur te kiezen, maar
vooral ook om e beraadslagen over de wijze
op welke manier de zaak van Polen het meest
doeltreffend kan worden gediend. Want het
voornaamste doel van de Vereniging van
Poolse Oudstrijders is en blijft de strijd voor
de vrijheid van Polen.
De Vereniging van Poolse Oudstrijders,
die tien jaar geleden in het leven werd ge
roepen, telt op heden circa 52.000 leden en
is de grootste Poolse onafhankelijkheids
organisatie in het buitenland. Behalve in
Nederland bestaan er zelfstandige afdelingen
in Groot-Brittannië, België, Frankrijk, West-
Duitsland, Zweden, Zwitserland, Ierland,
Italië, Australië, Argentinië Verenigde Sta
ten, Canada, Zuid-Afrika en Nieuw'-Zeeland.
Het hoofdbestuur evenwel zetelt in Londen.
De Vereniging van Poolse Oudstrijders is
de avantgarde van de Poolse politieke emi
gratie, want overal waar zij ook bestaat
spreidt zij een grote activiteit uit op aller
lei gebied.
De landelijke jaarvergadering, die in het
„Wapen van Breda" werd gehouden werd
0.a. bijgewoond en geleid door de tweede
voorzitter van het hoofdbestuur, majoor S.
Lis uit Londen. In zijn openingstoespraak
bracht hij de groeten en beste wensen over
van Breda's bevrijder generaal Maczek, ge
richt aan de burgemeester en inwoners van
Breda.
Verschillende Poolse autoriteiten, o.a. ge
neraal Anders zonden hun gelukwensen.
In het nieuwe landelijke bestuur van de
Vereniging van Poolse Oudstrijders werden
herkozen de heer S. Werner uit Venlo als
voorzitter en verder de heren ir. J. Minkie-
wicz uit Vlissingen, K. Szczepanski uit Am
sterdam, B. Strenk uit Vlissingen, E. Bocek
uit Utrecht, A. Gar uit Rotterdam en mevr.
1. Szczepankska uit Amsterdam.
Als gedelegeerde op het wereldcongres
van de Vereniging van Poolse Oudstrijders,
dat in Augustus van dit jaar in Londen wordt
gehouden, werd gekozen de Poolse journa
list B. Strenk uit Vlissingen.
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
&xel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
Drukker-Uitgeefster: FIRMA J. C.VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Töl. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
ADVERTENTIEPKIJS, 8 cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie.
Inp «tonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleixu ldvertentién (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
N.
*-»x
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
VLOEISTOF
Zuiver en ontsmet uw huid
met de helder vloeibare
D.D.D. De jeuk bedaart,
de ziektekiemen worden
gedood en de huid geneest.
BALSEM
ZEEP
jhê
