Röntgenstraling
een zegenrijke vinding
Zeeuwsch-Vlaamse Kaderdag van
de Kon. Ned. Middenstands Bond
3
(LI
D.D.D
ROL
'HFRMQGENC
1
n
i
i
i
1
J C.VINK
Huid
uitslag
Huidgenezing
8
ft
8
i
i
i
f;
70e Jaargang No. 13
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1955
O
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
Ideaal voor ieder
die brieven schrijft!
FIRMA
Markt 12
AXEL.
II. 1 i
ZEGENRIJK SPOOR.
En dan begint vanuit de fabriek een
I stroom zonder ophouden van diagnostiek
apparaten en apparaten voor therapeutische
doeleinden evenzeer, voor diverse algemene
en speciale toepassingen, over de gehele
wereld een spoor achterlatend van hernieuw-
1 de gezondheid en betere kansen op lijfs
behoud. Het moderne longonderzoek b.v.
eist, dat de dokter zo snel mogelijk het door
lichtbeeld op de gevoelige film kan vast
leggen en de seriedoorlichting leidt tot het
I nemen van kleine foto's van dat beeld. Dus
werden installaties vervaardigd, waarmee in
hoog tempo fotografische röntgenopnamen
kunnen worden gemaakt. De opname zelf is
een stukje film van enkele tientallen vier
kante centimeters dat de dokter met een
projectie-apparaat kan bekijken. Ontdekt hij
i verdachte verschijnselen, dan wordt de be-
trokkene aan een nauwkeuriger onderzoek
1 onderworpen. De grote lijn die gevolgd
I wordt is die van de doorgevoerde automa
tische regelingen van de apparatuur die de
buis van stroom voorziet, waarbij geen bij
zonder hoge eisen meer gesteld behoeven te
worden aan de technische vaardigheid van
de dokter, die dan ook meer dan voorheen
alle aandacht aan de patiënt kan wijden. Zo
worden ook de eerste stappen gezet op het
1 terrein van de statievenfabricage, die na een
langzame ontwikkelingsperiode zal komen
in een stadium van grote activiteit in het
gehele gebied der röntgenologie.
De ontwikkeling beweegt zich ook in de
richting van kleine apparaten, die gemak
kelijk vervoerd en eenvoudig bediend kun-
nen worden, voor tandartsen, voor long-
j specialisten, voor chirurgen. Tandartsen
I maken foto's op ware grootte van onder
delen van gebitten de chirurg neemt de
situatie bij beenbreuken op en internisten
dringen met de röntgenstralen door tot de
meest verborgen organen. Voor het stellen
van een diagnose is de röntgenstraling van
onschatbare waarde en onmisbaar gewor
den. Deze kleine apparaten brengen het
i röntgenonderzoek tot scholen, fabrieken, pa
tiënten thuis of op de ziekenzaal. En door
al deze min of meer revolutionnaire eigen-
j schappen van haar röntgenproducten gelukt
het deze Nederlandse industrie zich ook op
dit gebied een vooraanstaande plaats te ver
overen.
Het in de oorlog geraken in Mei 1940
jrikKfort, afii...
sage c mbk aast wmlam >a
VOORKOM DE RAMPEN,
ZORG VOOR UW LAMPEN
Beide koplichten van een auto moeten
voor het tegemoetkomend verkeer duidelijk
zichtbaar blijvend helder wit of helder geel
licht uitstralen. Koplichten, die b.v. door
een los contact telkens aan- en uitgaan, zijn
dus niet toegestaan.
Er dient voor gezorgd te worden, dat ze
goed gesteld zijn, dus niet b.v. zo, dat de
stralenbundels ongelijk gericht zijn.
Het doel van de verlichting is niet alleen
Uw weg te beschijnen, maar ook om voor
de tegenligger Uw positie te bepalen.
Dit is ook de bestemming van de stads-
lampen, die evenals de koplantaarns op ge
lijke hoogte moeten zijn aangebracht en zich
op geen grotere afstand binnenwaarts mogen
bevinden dan 40 cm. Zodoende kan de
tegenligger zich oriënteren op de breedte
van Uw auto. Aparte stadslichten zijn niet
vereist, als ze in de koplampen zijn aange
bracht, mits deze niet meer dan 40 cm.
binnenwaarts zijn geplaatst.
De maximumhoogte voor de koplampen,
gerekend van de grond is 1.25 meter, mini
mum 40 cm.
Voordat een andere instantie er zich
mede bemoeien zou heeft U wel eens na
gegaan, of de lantaarns en de gloeilampjes
zoals het officieel gezegd wordt „voorzien
zijn van het door de Minister vastgestelde
irferk
En dan ten slotte: „Wilt U voor Uw
tegenliggër tijdig dimmen Met „tijdig be
doelen wij van het ogenblik af. dat de
tegenligger in Uw stralenbundel komt tot
het moment, dat hij gepasseerd is.
VERBOND VOOR VEILIG VERKEER
van Nederland maakte een einde aan deze
röntgenactiviteit, voor zover het het uit
brengen van nieuwe typen betrof. Maar er
was een uitwijkmogelijkheid. Men stuurde
bijtijds goede vaklieden naar Engeland met
voldoende onderdelen om er een kleine bui
zen- en apparatenfabricage te kunnen be
ginnen.
Nieuwe hoogtepunten.
Na de oorlog wordt met vernieuwde ijver
voortgegaan. Naast de in de dertiger jaren
eveneens ontwikkelde röntgenapparatuur
voor materiaal-onderzoek, blijft het accent
liggen op de toepassingen op medisch ge
bied. In 1953 wordt aan de bestaande ap
paratuur de röntgenbeeldversterker toege
voegd. Deze produceert een beeld dat ruim
duizend maal zo helder is als het normale
doorlichtbeeld en dat de mogelijkheid biedt,
films te maken van bewegende delen van
het menselijk lichaam, terwijl de straling op
de patiënt de hoogst toelaatbare dosis niet
overschrijdt. Hiermee wordt de medici de
mogelijkheid der bewegingsdiagnostiek ge
boden ter bestudering van de voortbeweging
van het bloed in het hart, de bloedvaten, af
wijkingen in de functies van maag en inge
wanden en vele soortgelijke onderzoekingen.
Verder zagen het levenslicht de zogenaam
de liniaire versnellers, bijzondere soorten van
therapie-apparaten. Hiermede kan röntgen
straling worden opgewekt, welke een ener
gie van 15 millioen volt heeft en een groter
doordringingsvermogen bezit, hetgeen nodig
is in gevallen waarbij door beendejcn heen
moet worden bestraald.
Steeds geraffineerder worden de statief
constructies. Men kan de patiënt in alle
mogelijke gewenste standen brengen. Nlen
kan met de stralenbron manipuleren zo men
wil, de buis zodanig om de patiënt heen laten
draaien dat de toe te dienen dosis over de
gezonde weefsels wordt verdeeld, terwijl een
gezwel of ontsteking steeds in het „brand
punt" van de straling blijft.
Dit zijn enkele hoogtepunten uit de rönt-
genontwikkeling en uiteraard niet volledig.
Het duidelijkst spreken waarschijnlijk echter
wel de practische toepassingen in de diagno
stiek, de therapie en het materiaalonderzoek.
Hierin resulteert de enorme betekenis der
ontdekking die Wilhelm Conrad von Rönt
gen nu zestig jaar geleden deed. Bovendien
geven zij een duidelijk beeld van de ont
wikkeling, welke zich sindsdien heeft vol
trokken.
Toepassingen te over.
In opdracht van oliemaatschappijen wor
den b.v. in Midden-Amerikaanse landen
enorme oliepijpleidingen gebouwd, die soms
tot diepten van honderd meter op de bodem
van de zee worden neergelaten en daar nog
meters Wegzinken in het zand, moeilijk be
reikbaar voor mensenhanden. Slagaders der
olie-industrie, die bij het kleinste lek duizen
den guldens schade zouden berokkenen aan
de oliemaatschappijen. De lasnaden in de
buizen worden daarom met röntgenstralen
op hun sterkte onderzocht.
Op een scheepswerf is een nieuw schip
gebouwd. De meest kwetsbare delen worden
röntgenologisch gefotografeerd. Blijkt de in
wendige structuur aan de eisen te voldoen,
dan keurt de verzekeringsmaatschappij het
schip goed om verzekerd te worden.
In alle mogelijke takken van industrie zijn
de alles doordringende stralen een onmisbaar
hulpmiddel geworden bij de controle op het
eindproduct. Talrijk en veelzijdig zijn de
taken, die de röntgenstraling krijgt opge
dragen, in machine- en vliegtuigfabrieken,
op scheepswerven, in de electro-technische
industrie, zowel als in de levensmiddelen
branche en laboratoria van allerlei aard.
Lasnaden worden gecontroleerd op in
wendige scheuren, porositeit, gallen en slak
ken. Gietstukken op krimpholten of krimp-
scheuren. Ketels, bruggen, pijpleidingen, stuk
voor stuk passeren zij de röntgenstraling, die
mogelijke verborgen fouten en gebreken
onfeilbaar aan het licht brengt.
Doosjes bonbons worden doorgelicht om
te zien of zij geheel gevuld zijn, vleeswaren
in blik worden op dezelfde wijze gecontro
leerd op blikdeeltjes of steentjes. Ook wordt
de röntgenstraling op grote schaal toegepast
voor b.v. het onderzoek van electro-tech
nische stekers en contactdozen in Philite
isolatie. De Philite wordt onder enorme druk
van duizenden kilogrammen geperst wie
zal zeggen of daarbinnen nog wel iets van
het metalen binnenwerk is overgebleven
Het loopt tegen Kerstmisgeen Engels
man zal zijn gebit behoeven stuk te bijten
op grint in zijn plumpudding, want die wordt
van tevoren doorgelicht. Het loopt tegen
Sint Nicolaasmet röntgenstraling wordt
nagegaan of chocoladeletter A wel in doosje
„A" is terecht gekomen. Men kan niet alle
doosjes eerst weer eens openmaken. Ver
pakte pharmaceutische artikelen worden ge
controleerd met doorlichting om na te gaan
of de ampullen geheel gevuld zijn en of de
gebruiksaanwijzing is mee verpakt en het
zaagje, waarmede de ampullen moeten wor
den opengesneden. Dit alles is het röntgen-
macro-onderzoek.
~Maar er is ook micro-onderzoek, waarbij
röntgenstraling op niet minder fascinerende
wijze wordt toegepast in laboratoria van
universiteiten en industrieën over de gehele
wereld. Een niet alledaags voorbeeld dat
zeker treffend is, stamt uit Amerika, waar
een zeer kleine hoeveelheid stof aan (de
schoenen van twee inbrekers geleid heeft
tot het bewijs van hun schuld aan een in
braak gepleegd in een groot industrieel be
drijf. De inhoud van een brandkast was hun
buit geweest. Kleine hoeveelheden aarde, af
komstig van het fabrieksterrein, was aan de
schoenen van de beide mannen blijven plak
ken. Door röntgenanalyse kon worden aan
getoond, dat de grond van het fabrieksterrein
een vrij zeldzaam mineraal bevatte, dat door
geen andere industrie in de omgeving werd
gebruikt en waaruit dus bleek, dat de beide
aangehoudenen daar in ieder geval waren
geweest. 55o hebben al heel wat misdadigers
hun straf gekregen. Deze onderzoekmethode
heet röntgen-spectrografie en wordt toege
past, als men de chemische samenstelling van
stoffen wil leren kennen, die vooral van be
lang is, wanneer een scheikundige methode
niet mogelijk is of te veel tijd vergt, of wan
neer men een enig beschikbaar monster niet
prijs'kan geven.
De röntgenspectrografie is gebaseerd op
het feit, dat de elementen, wanneer ze wor
den bestraald zelf röntgenstralen gaan uit
zenden, welke voor elk element verschillend
en karakteristiek zijn. De veranderde golf
lengte is aantoonbaar met een Geigerteller
en aangezien de karakteristieke straling van
elk element bekend is, kan men onmiddellijk
weten met welk element men te doen heeft.
Ook de intensiteit van de nieuwe straling
kan gemeten worden en daarnaar kan men
de hoeveelheid bepalen. Op deze wijze wordt
o.a. vóór het gieten nagegaan of de legering
voor b.v. scheepsschroeven van de juiste
samenstelling is, of de bodem van een tabaks
plantage caesum bevat voor de cultuur van
Dehli tabak, e.d.
Men kan met röntgenstraling ook de ar
chitectuur van de atomen onderzoeken. Dit
geschiedt met röntgen-diffractie. Een uiterst
moeilijke materie. We zouden moeten uitleg
gen wat in de natuurkunde onder kristallen
wordt verstaan. Sneeuw bestaat uit kristal
len. In overeenstemming daarmee is bijna
alle vaste stof kristallijn. Die kristallen zijn
van iedere denkbare vorm, maar toch is hun
opbouw regelmatig. Dan moeten we vertel
len dat die regelmatige rangschikking roos
ter wordt genoemd, dat de atomen in het
rooster in verscheidene vlakken liggen en
ten slotte dat de röntgenstraling als het ware
door die roostervlakken wordt weerkaatst en
dat de stralen, die weerkaatsen, worden
vastgelegd door een fotografische film waar
op ze als lijnen te zien zijn. Aan de plaats
en de zwarting van die lijnen kan men weten
miet welke stof men te maken heeft. De
structuur van nylon werd ontdekt met be
hulp van röntgen-diffractie. Deze methode
is van groot belang geweest voor het ver
eenvoudigen van de productie van peni
cilline. Men heeft door röntgen-diffractie ge
vonden dat de onder mijnwerkers veel voor
komende ziekte silicose wordt veroorzaakt
door kwartsdeeltjes in de lucht. Bij de fa
bricage van televisie-buizen werden op een
gegeven ogenblik onbekende deeltjes in het
glas 'van de buis gevonden.
Met behulp van de röntgendiffractie kwam
men tot de conclusie, dat deze insluitingen
afkomstig waren van de vuurvaste stenen
die de voering van de glasovens vormen.
Onmiddellijk werden maatregelen genomen.
Zoals zichtbare lichtstraling ons in staat stelt
om door middel van de spectraal-analyse
de samenstelling te vinden van sterren die
op een afstand van millioenen lichtjaren van
ons verwijderd staan, zo gebruiken we nu
ook de röntgenstraling om de oneindig kleine
zonnestelsels te analyseren, die we vinden
in alle stoffen rondom ons heen.
pj
'4
'4
n
1
'4
n
8
j§
'4
'4
'4
'4
i
'4
'i
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
Drukker UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tel. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS: 8 cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine advertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
't Loert overal. De weldadige warmte
van de pijnstillende Thermogène ver
drijft de snerpende pijn.
Krabben en peuteren maaktde
kwaal steeds erger. De helder
vloeibare D.D.D. dringt diep in
de poriën door, doodt de ziek
tekiemen en geneest de huid.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
VLOEISTOF
BALSEM
ZEEP
U..irl„,ivf.rbeid-Huidaezondheid
Bovengenoemde organisatie welke thans ook in
Zeeuwsch-Vlaanderen steeds meer en meer vast voet
verkrijgt, hield Donderdagmiddag in de voor dit doel
feestelijk gepavoiseerde foyer van „Het Centrum een
voortreffelijk geslaagde Kaderdag voor haar Zeeuwsch-
Vlaamse afdelingen, die o.a. weer pas vermeerderd
zijn met de pas dezer dagen opgerichte nieuwe af
deling Breskens. De fond der zaal werd gevoerd door
Bonds-emblemen.
Deze vergadering werd voorafgegaan door een re
ceptie van de Hoofdbestuursleden met een aantal ge
nodigden ten stadhuize.
In het kader van deze receptie werden door het
Axelse gemeentebestuur bij monde van burgemeester
van Oeveren hartelijke woorden van welkom ge
sproken, waarbij wederzijds werd gewezen op de
machtige stuwende kracht die uit kan gaan van een
degelijk georganiseerde en welgefundeerde organisatie
als de K.N.M.B. ongetwijfeld reeds getoond heeft ge
durende de vele decennia van haar bestaan te zijn.
Ook het Axelse gemeentebestuur heeft een open oog
voor de ontwikkeling en de bloei van de midden
stand in welke zij een rggegraat ziet voor het ganse
maatschappelijke bestel.
Wederzijds werden goede woorden gewisseld en
daarbij ook gewezen op de historische rol van Axel
in het grijs verleden. Verder werd nadat een verfris
sing was aangeboden door het gezelschap o.a. de
Oudheidkundige Kamer met onze reeds ten dele his
torisch geworden Axelse klederlrachten en de Land-
van-Axelse-Boerenkamer-inrichting bewonderd.
Door de heer P. G. van der Weele, uit Colijnsplaat,
die op eminente wijze de honneurs van praeses ver
vulde ,werd door dit bezoek aan het stadhuis de ver
gadering een half uur later geopend.
Aan de bestuurstafel hadden toen o.m. verder plaats
genomen de Bonds-secretaris van de K.N.M.B., de
heer D. Swagerman, vice-voorzitter van de Kamer
van Koophandel te s-Gravenhage, de adjunct-secre
taris, mr. F. Portheine uit Leiden, mej. A. M. C. van
Ginkel, administratrice en mr. D. Kluiver, gewestelijk
secretaris uit Goes.
Na allen aan de vergadering te hebben voorgesteld
verleende de voorzitter het woord aan de heer D.
Swagerman, die zou spreken over het onderwerp
WAAR DE K.N.M.B. NAAR STREEFDE
IN 1955.
Deze hield een weldoorwrocht betoog over de pro
blematiek die voorat de Middenstof Vroect en lekjde
deze bespreking in met te wijzen op "fret moeilijk te
organiseren element dat helaas de middenstand nog
altijd gebleken is te zijn. De middenstand is van na
ture sterk individualistisch van inslag. Ware dit an
ders, zij zou met hoor rond 300.000 bedrijven in ons
land een enorme macht kunnen ontplooien en zelfs
bij de tegenwoordige minimale contributie van jaarlijks
6.een opbrengst van 1.8 millioen gulden aan
contributie kunnen innen.
Spr. belichtte op zeer uitvoerige wijze tal van
facetten die de middenstandsproblematiek raken. Deze
verdeelde hij in de volgende onderdelen de crediet-
vormen, de fiscale vraagstukken en ten slotte het
economisch beleid.
Met grote aandacht werd dit zeer deskundig betoog
voorgedragen en vooral werd ook gewezen op de
ontwikkeling ten aanzien van het algemeen econo
misch en prijzenbeleid. Gewaarschuwd diende te wor
den voor een overdreven optimistische stemming na
de langdurige „hausse'-periode, nu welhaast onafge
broken sinds 1945 heersend. Bovendien is van nu af
aan te rekenen met de harde realiteit dat Japan en
Duitsland op de wereldmarkt niet langer als uitge
schakeld zijn te beschouwen en daardoor onze con
currentie steeds zwaarder wordt. Gold voor 1955
het parool„het geweer bij de voet 1" Voor het jaar
1956 moet het luiden Geen loonsverhogingen meer
Spr. wees op het streven naar een 5-daagse werk
week bij onze Zuiderburen, een vraagstuk dat ook
reeds de aandacht van de Sociaal-Economische Raad
heeft, waarvan spr. eveneens deel uitmaakt.
Ook de kartels-prijzen en afspraken hebben zeer
de aandacht, vanwege hun verstarrende invloed.
Voorzichtig te werk gaan en het prijzenbeleid niet
te hoog opvijzelen is dus noodzakelijk. In finesses
besprak hij het vestigingsbeleid, hetgeen in velerlei
opzicht ook tot verstarring leidt.
DE MIDDENSTANDSCONSULENTEN
VORMEN EEN LICHTPUNT.
Eén van de recente punten van gewijzigd beleid
zijn ook de benoemingen van de middenstandscon
sulenten. Ook Zeeland deelt hier thans in door de
benoeming van de heer A. Corstanje uit Goes, als
zodanig.
De wet op het cadeaustelsel werd in het laatste
deel van zijn rede nog onder de loupe genomen en
de nadelige invloed vanwege de versluiering der
prijzen sterk becritiseerd.
Een fout is het teveel leven onder de dryk van de
concurrentie. In een goed gedisciplineerde midden
stand dient een geest van vertrouwen te bestaan, die
bevorderd moet worden. Spr. zou zich de funeste ge
volgen niet voor durven stellen die het gevolg zou-
d enzijn van het wegvallen van de massa van kleine
zelfstandigen uit ons maatschappelijk leven.
Na een uitvoerige gedachtenwisseling werd hierop
gepauzeerd en volgde een tweede referaat van mr.
Portheine, getiteld
DE MIDDENSTANDS VROUW.
Deze spr. had zijn betoog met een sterk humoris
tische inslag gekruid, maar dit deed niet af aan de
grote belangwekkendheid er van. De definitie van
de middenstander luidt bij hemzelfstandig risico
dragende ondernemer.
Spr. wekt vooral op tot meerdere en verhoogde
efficiency en productie-verhoging. Eén der mogelijk
heden hiertoe is een goede boekhouding, waaraan nog
vaak al te veel ontbreekt.
Andere facetten zijn het maken van reclame ea de
etalage- en winkelinrichting.
Hierbij wees hij op de grote aantrekkelijkheid van
de sjteeds populairder wordende zelfbedieningszaken.
Deze moet ook van de grote naar de kleinere zaken
verlegd worden. Ook het psychologisch element speelt
een geweldige rol, waarvan door mevr. Wijnands
Francken-Dyserinck reeds in 1927 een treffend ge
tuigenis werd gegeven.
Spr. besprak de aangeboren „feeling'' van de vrouw
al is het begrip „Vlechten van hemelse rozen" niet
altijd bestendig en zijn er vaak maèr al te veel mid
denstandsgezinnen waar de geest vai het „onderling
kankeren" tussen man en vrouw bij de kinderen al
vroeg een afkeer vestigt en doet besloten in hemels
naam dat „bedrijf" voor zijn (haar) toekomst niet
te kiezen.
Spr. eindigt met een indruk weer te geven van een
door hem in de Verenigde Staten bezocht concern van
16 middenstandsbedrijven in een stad. van 500,000
zielen. De mate van vertrouwen die hier bleek te
bestaan bij de bedrijfsleiding noemde hij niet alleen
voorbeeldig, maar naar Europese begrippen uniek.
Spr. eindigde zijn hoogst interessant betoog met een
gloedvolle opwekking tot man en vrouw om in weder
zijds vertrouwen de zaak te dienen en te dragen,
waartoe zij geroepen zijn. Zulks tot hun geluk.
(Vervolg op pagina 2)
•35- <«5' *«-♦-*
'4
m
5J5
*y
v
r/Sü
X «SS
<♦>•5
V
R
V
V
n
^VLIEGENDE BROMFIETSEN 1 - Op Schiphol waar men toch wel vreemde „passagiers gewend
".men Nederlandse telen,
de regelmatige stroom Nederlandse bromfietsen te beduiden heeft die ons land do
Het blijkt echter, dat er in het buitenland, met name in Engeland, zo n dringen e g
votSlrl Nederlands labrikaa, heers, da, alleen Inchterter kon bren,,».
IflMIMIMSfê BSOBKMBÖBBBMBeMB®MB®OBflSMM®.BWMBMI
