AXELSE COURANT
Gemeenteraad van Axel
ww- «ysi
j. C VINK
Ook Spierpijn
Frankering bij abonnement. Axel
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1955
69e Jaargang No. 1ÖÓ
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
FIRMA
Ideaal voor ieder
die brieven schrijft!
Markt 12
AXEL.
)rv
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom 11,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adra.: Axel, Markt 12, Tel. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
ADVERTENTIEPRIJS8 cnl per m m.
Bi] contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine advertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
EENPARIGE LOF VOOR BESTUURSBELEID VAN B. EN W.
IN 1 9 56 EEN NIEUW ZWEMBAD.
GEEN STADHUIS- MAAR SZYDLOWSKI - PLEIN.
De Raad onzer gemeente kwam Dinsdagavond in o»
één na voltallige openbare zitting bijeen o.m. ter
behandeling van de gemeentebegroting voor het jaar
1956. Alleen de heer P. Tollenaar was afwezig.
De vaststelling der notulen van de vorige vergade
ring Van 30 Augustus met de ingekomen stukken
(alle van formele betekenis) vergden minder dan geen
tijd, zodat wij met de benoeming van leden der Com
missie van Adviese als bedoeld in art. 8 van de
Woningruimte-wet ineens volop in de agenda waren
beland.
Ook dit punt leverde geen obstakels en uit de
stemming bleek dat de door de burgemeester aan deze
uit vijf leden bestaande commissie toegezwaaide lof
door de ganse Raad unaniem werd onderlijnd. Allen
werden dan ook met algemene stemmen of op één
na algemene stemmen herkozen, n.l. M. J. van den
Berg met 12, R. J. Boeije met 11, C. J. van den Bos
met 12. J. Pijpelink met 11 en I. C. Provoost met
12 stemmen. Alleen was er onder de raadsleden blijk
baar één olijkerd daar één stem was uitgebracht op
de 88-jarige heer Joost Platteeuw.
Aangenomen werd het voorstel tot vaststelling van
een garantie-uitkering inzake kindertoelage aan het
hiervoor in aanmerking komende personeel der lagere
publiekrechtelijke lichamen.
De kindertoelage (aanvankelijk geregeld in de sala
risverordening) is van 1 Januari 1942 tot 1 Juli 1947
verleend aan kinderen beneden 18 jaar met ingang
van 1 Januari van het jaar volgende op dat, waarin
het kind werd geboren.
Deze regeling is later gewijzigd, waarbij de Wacht
tijd sinds 1 Januari 1954 is gesteld op ten hoogste
één kwartaal, terwijl de leeftijdsgrens is verlaagd tot
16 jaar.
Hierdoor is voor de ambtenaren met kinderen ge
boren na 1 Januari 1938 en voor 2 October 1946 een
nadeel ontstaan van ten hoogste drie kwartalen.
eD minister van binnenlandse zaken deede mede,
dat voor de rijksambtenaren een Kon. Besluit in voor
bereiding is, hetwelk beoogt dit nadeel te compen
seren en verzoekt voor het gemeentepersoneel een
overeenkomstige regeling te treffen.
Voorts wenst de minister aanvulling van de kinder
toelageverordening met een bepaling waarbij de va-<
cantie-uitkering, welke sinds kort in de pensioengrond
slag is opgenomen, niet meetelt voor de berekening
van het bedrag der kindertoelage.
Teneinde de overeenstemming tussen de rijks- en
gemeenteregeling te bestendigen, stellen B. en W. voor
de kindertoelage-verordening aldus te wijzigen.
In de centrale commissie van georganiseerd over eg
is ten aanzien van het vorenstaande overeenstemming
bereikt.
Dit voorstel werd z.h.s. aangenomen.
B. en W. kwamen daarop met het voorstel het achter
het stadhuis en door de Gentsevaartstraat en Buiten
weg begrensde nieuwe parkeerterrein dat in aanleg is
de naam Stadhuisplein te geven.
Naar de mening van het college zou men. door het
plein Stadhuisplein te noemen ook de herinnering e-
vendig houden, dat in de historie Axel een stad is
geweest. De naam Szydlowski, die al meermalen ter
sprake is gebracht, is vanwege de moeilijke schrij -
wijze en uitheemse klank niet geschikt, waarbij nog
komt dat - wil men in de naamgeving de- persoon
van onze bevrijder en ereburger metterdaad eren
toch zeker een voorname en belangrijke straat hiervoor
vereist is. B. en W. stelden derhalve voor dit par
keerterrein de naam te geven van Stadhuisplein.
De heer Oggel alhoewel de geste van. B. en
waarderend vond de naam niet strokende met de rea
liteit daar het plein niet aan het stadhuis grenst. i)
vroeg of in deze overleg met de archivaris heeft plaats
gehad en herinnerde aan de aloude stadsrechten weleer
door de graven van Vlaanderen aan deze stad ver
leend door Dirk en Philips van den Elzas. In over-
weging ware daarom te nemen
het terrein Elzasser-
plein te noemen. Spr. adviseerde dit voorstel nog eens
terug te nemen en door het uitschrijven ener prijs
vraag de publieke opinie hierover warm te maken.
Stadhuisplein zou even goed en veel beter Scholen
plein kunnen zijn, ofschoon hem dat ook met mooi
voorkomt.
De voorzitter is niet zo enthousiast voor die tll-
zassernaam. Eeuwenlang is ér om de Elzas gestreden,
misschien gaan ze dan nu ook om ons; plein nog vech
ten, zegt hij. Met het oog op het boekje van de
Z.V.T.M. is een spoedige naamgeving urgent.
De heer C. van Bendegem heeft voor de benaming
Stadhuisplein eveneens weinig sympathie. Om de door
B. en W. gekozen naam recht te doen wedervaren
zouden wij om te beginnen het stadhuis wel moeten
omdraaien. Als de heer van. Bendegem in overweging
geeft dit punt even aan té houden interumpeert de
heer Kesbeke „En dan dar hoekje van de tram
Ten slotte meende de- heer de Feijter dat eenmaal
de naam Szydlowski aan' hod dient te komen en kan
daarom zijn steun wel aan een. zodanig voorstel geven.
Bij de overige raadsleden ble jk ook niemand voorkeur
te hebben voor de naam Stadhuisplein. B. en W.
namen daarop hun voorstel terug en het idee van de
heer C. van Bendegem over zodat zonder hoofdelijke
stemming het nieuwe parkeerterrein „Szydlowski-plein
werd gedoopt.
Overeenkomstig het advies van de financiële com
missie werden daarop achtereenvolgens vastgesteld een
subsidie-verordening en een verordening houdende al
gemene regelen met betrekking tot het verlenen van
tegemoetkomingen als bedoeld in art. 13 der Lager
Onderwijswet 1920.
Aangezien per 1 September 1955 door de herzie
ning der Omzetbelasting o.a. de gasvoorziening voor
huishoudelijke doeleinden van deze belasting wordt
vrijgesteld wordt voorgesteld de gasprijs met één cent
per kubieke meter te verminderen, waartoe de exploi
tatie-uitkomsten van dit bedrijf vrijheid geven. Op ad
vies der gascommissie formuleerden B. en W. dit
voorstel dat z.h.s. werd aanvaard door de Raad.
Hierop werd besloten tot het aangaan van een geld
lening groot 300.000.—, waarvoor B. en W. dezer
dagen een aanbieding kregen tegen een rentevoet van
3% en een looptijd van 20 jaar. Deze lening dient
voor het aanleggen van het parkeerterrein met bij
komende werken.
Alzo werd besloten.
Vastgesteld werd een tweede begrotingswijziging van
het Burgerlijk Armbestuur voor het dienstjaar 1955,
waarna enige wijziging in het kapitaalswerkenplan
werd aangebracht.
Hierna werd overgegaan tot het kardinale punt der
agenda, n.l. het voorstel tot vaststelling van de be
groting voor het dienstjaar 1956
a. van de Gemeente met wijzigingen
b. van het Gasbebdrijf
c. van het Woningbedrijf
d. van de Vleeskeuringsdienst
e. van het Burgerlijk Armbestuur (goedgekeurd).
Door B. en W. werd aan de Raad de volgende
Memorie van Toelichting gezonden
„Wij hebben de eer U hierbij te doen toekomen de
ontwerp-begroting voor de dienst 1956 met de eerste
wijziging. Tot ons genoegen zijn wij er dit jaar in
geslaagd, dit ontwerp tijdig gereed te hebben.
Wanneer wij letten op de werken, waarmede in 1955
in deze gemeente een aanvan g werd gemaakt, dan
moeten wij dankbaar melding maken van de grote
mate van medewerking, die wij van de hogere in
stanties mochten genieten. Deze werken betreffen
1. de sanering van de riolering vak D
2. het leggen van het stamriool in plan West
3. de verharding en ontsluiting van het nieuwe par
keerterrein
•4. de bouw van nieuwe bijzondere school te Spui
5. de bouw van de nieuwe openbare lagere school.
Met de voltooiing en inrichting van de bijzondere
school voor U.L.O.-onderwijs werd voortgegaan en
deze zal in 1955 gereed komen.
Getracht zal worden om in 1956 te komen tot uit
voering van de volgende werken
1. de sanering van een of meerdere rioleringsvakken
in de kom der gemeente
2. de verbetering van de ijsbaan met, als grondber-
ging de inrichting van een openlucht-theater
3. de aanleg van een eenvoudig sportterrein en een
speelweide, terwijl tevens geraamd is
4. het maken van een aanvang met de electrificatie
van de verlichting in de kom der gemeente.
Ten aanzien van de onder 1 tot en met 3 genoemde
plannen kan worden medegedeeld, dat deze zo moge
lijk zullen worden uitgevoerd als aanvullende civiel
technische werken met medewerking van de D.A.C.W.
in het kader van de werkverruiming. Wij vertrouwen,
«fiat voor de uitvoering van deze werken op D.A.C.W.-
"WijorwaarffiéO ^en zodanig subsidie zal worden verleend
■waardoor ikiet ons mogelijk zal worden gemaakt deze
■plannen met tewerkstelling van arbeiders, die zonder
■wedk zijn, te verwezenlijken.
Zou in de kosten dezer werken geen of een te
'geringe bijdrage kunnen worden verkregen, dan zou
den deze plannen in portefeuille moeten blijven.
Wat de openbare verlichting in de kom der gemeente
betreft, moet worden gezegd, dat deze slecht is. Voor
-onze gemeente mag een goede verlichting geen luxe
meer worden genoemd. Uitvoering van het gehele door
'de NV. P.Z.E.M. opgestelde plan zou ruim 80.000.—
«kosten. Gaarne zouden wij echter dit plan in verschil
lende gedeelten uitvoeren, te beginnen in 1956, met
"vereenvoudiging van het door de P.Z.E.M. ontworpen
plan, zodat dit jaar daarvoor ƒ25.000.— wordt uit-
>gé trokken.
Het azl U, naar wij verwachten, niet verwonderen,
•dat de gewone dienst der begroting voor het jaar
1956 met de eerste wijziging een aanzienlijk tekort aan
geeft.
Voor dit tekort Zijn o.m. de volgende oorzaken aan
te wijzen
'1. de kapitaalsuitgaven voor de stichting van:
a. de nieuwe bijzondere school voor U.L.O.-onder
wijs, waarvan de totale stichtingskosten (met in
begrip van de inrichtingskosten) gesteld moet
worden op 320.000.
b. de nieuwe bijzondere lagere school te Spui met
een bedrag van 128.000.— aan stichtings- en
inrichtingskosten.
Tot het doen van deze uitgaven is de gemeente op
grond van de bepalingen der L.O.-wet 1920 verplicht.
2. De bouw van de nieuwe openbare lagere school,
waarvan de kosten, inclusief inrichting, gesteld
moeten worden op 266.000.
3. De aanleg van het parkeerterrein ƒ309.100.
4. De aanleg van het stamriool West, 92.959.
Ook deze uitgaven waren noodzakelijk.
De rente van en de afschrijving op deze investe
ringen, welke voor het jaar 1956 geraamd worden op
ƒ77.617,21 drukken op de Gewone Dienst der be
groting 1956 en volgende jaren.
De rente en afschrijving welke een gevolg zijn van
de zo mogelijk in 1956 aan te vangen nieuwe werken,
wordt geschat op 5772,50, waar nog bijkomen enkele
andere uitgaven tot een bedrag van 10.326,14. Daar
naast nemen ook de normale uitgaven in een snel
groeiende gemeente als Axel van jaar tot jaar toe.
De omstandigheden waarin de gemeente Axel ver
keert, moeten naar onze mening wel als zeer bij
zonder worden aangemerkt. Daar is in de eerste plaats
de snelle groei der gemeente. Haar inwonertal be
droeg per 1 Januari 1940 6388, ,per 1 Januari 1950
6931 en per 1 Januari 1955 7856.
en rheumatische pijnen
iiirHft TT nrncr mpJ
In verband daarmede heeft de woningbouw zich
aanzienlijk uitgebreid. Bedroeg het aantal woningen
in de kom der gemeente in 1945 1120, per 1 Januari
1955 was dit aantal 1640 woningen een toename der
halve met 520 woningen of 46,4%. Het is U bekend,
welke problemen deze snelle uitbreiding van de wo
ningbouw op allerlei terrein heeft medegebracht
Wij noemen slechts de belangrijke uitgaven voor
voorzieningen op het terrein van de scholenbouw, rio
lering, parkeerruimte, recreatie enz. enz.
Ten gevolge hiervan en ook anderszins verkeert de
gemeente in bijzondere financiële omstandigheden.
Daarvoor behoeft o.i. alleen maar gewezen te wor
den op hetgeen hierboven is vermeld ten aanzien van
de in 1955 gereed gekomen werken, waaronder het wel
zeer bijzondere, dat binnen één jaar in een gemeente
van nog geen 8000 inwoners drie scholen in aanbouw
waren, met daarnaast de aanleg van een ten gevolge
van de woningbouw noodzakelijk geworden nieuw
stamriool en van een nieuw parkeerterrein.
Het is duidelijk dat de gemeente deze kosten, waar
van een groot gedeelte, waartoe de gemeente op grond
van de L.O.-wet 1920 verplicht is, niet zonder hulp
van het Rijk kunnen worden gedragen.
De inwoners der gemeente Axel worden door aller
lei belastingen en opcenten op rijksbelastingen toch
reeds zwaar belast. Gewezen wordt op de rioolbe
lasting. waarvan de opbrengst voor 1956 kan worden
geraamd op niet minder dan 24.000.-- de straat
belasting met een opbrengst van ƒ26.000.—, de reini
gingsrechten, die een vast bedrag per perceel op
brengen en waarnaast dan voor de huur van de rei
nigingsemmers nog eens 2.— per emmer verschul
digd is. Daarnaast zijn er de begraafrechten, rechten
onderhoud graven, hondenbelasting, vermakelijkheids
belasting en de opcenten op de rijksbelastingen, welke
ook tot het maximum zijn opgevoerd.
Vertrouwd wordt dan ook dat alsnog het bedrag
per inwoner der algemene uitkering uit het gemeente
fonds voor de jaren 1956 en 1957 in een voor de ge
meente gunstige zin zodanig zal worden herzien, dat
het mogelijk zal worden voor de dienst 1956 een rede
lijk voorzieningspeil te handhaven, zonder dat werken
van het programma zullen moeten worden afgevoerd.
Nog steeds zijn er verschillende subsidies, die de
gemeente verleent, welke naar ons oordeel aan de
lage kant zijn. Wij hebben speciaal op het oog die
subsidies, die betrekking hebben op de bevordering
van de volksgezondheid.
Teneinde het gemeentelijk budget nog niet meer te
verzwaren, heben wij gemeend de verhoging der sub
sidies aan de Kruisverenigingen nog een jaar te moe
ten uitstellen. Zonder ons in dezen te binden, delen
wij thans reeds mede, dat wij voor het jaar 1957 echter
gaarne deze subsidies zouden verhogen met ongeveer
33% en deze daardoor voor het Groene Kruis brengen
op 2000.en voor het Wit-Gele Kruis op 500.
Ten aanzien van het subsidie aan de ziekenhuizen
te Terneuzen en Sluiskil moet worden medegedeeld,
dat er, gezien de verlies en winstrekening over 1954
van het ziekenhuis te Terneuzen mede gerekend moet
worden, dat over 1956 een tekort te dekken zal zijn.
Naar rato van de door de gemeente gegarandeerde
geldleningen zou de gemeente daarin een bijdrage heb
ben te verlenen. Hoe groot deze bijdrage zal moeten
zijn, kan thans nog niet worden gezegd.
Met de volksgezondheid valt ook samen het zwem
men en de zwemgelegenheid in deze gemeente. Deze
zwemgelegenheid laat nog zeer veel te wensen over.
Teneinde daarin verbetering te brengen, zouden wij
gaarne aan de Bad- en Zwemvereniging de nodige
middelen verschaffen, waarover zij buiten de gemeente
om niet kan beschikken. Voor het aanbrengen van de
meest elementaire verbeteringen zal toch zeker een
bedrag van 50,000.benodigd zijn.
Tenslotte is er dan de reeds lang lopende sanering
van de Oudewijk. Deze wijk, bestaande uit ongeveer
115 woningen en erven, moet volledig worden ge
saneerd, omdat van de 100 woningen er ongeveer
80 onbewoonbaar zijn.
Naar verwacht moet worden, zal met deze sanering
in 1956 kunnen worden begonnen. Vertrouwd wordt
dat ook in deze voor de volkshuisvesting en de volks
gezondheid wel zeer noodzakelijke kosten een belang
rijke rijksbijdrage zal worden verkregen, aangezien dit
werk anders niet zal kunnen worden uitgevoerd.
Wij kunnen ons indenken, dat het vorenstaande de
indruk wekt een opsomming te zijn van „vrome wen
sen", zonder dat met de realiteit is rekening gehouden.
Uitdrukelijk willen wij echter stellen, dat de beschre
ven plannen absoluut reëel zijn, terwijl de verwezen
lijking daarvan in 1956—'57 noodzakelijk is en ook
mogelijk zal zijn, mits de iliedewerking van de hogere
instanties zal worden verkregen.
Aan de welwillendheid van laatstgenoemden mag
niet worden getwijfeld, gezien de„,medewerking, die
wij in het verleden hebben mogen ondervinden.
Wij willen er met nadruk op wijzen, dat, nu zoveel
kapitaalswerken op uitvoering wachten, het" absoluut
noodzakelijk is, de lopende uitgaven zo laag mogelijk
te houden en te bevorderen, dat niet strikt nodige uit
gaven achterwege blijven. Dit geldt in het bijzonder
bij de beoordeling van de subsidie-aanvragen, welke
ieder jaar in groter getale worden ingediend.
Wij zijn er van overtuigd, dat Uw Raad, het Col
lege van Ged. Staten en de betrokken ministeries voor
de moeilijkheden, waarin onze gemeente verkeert
(welke nog zijn vergroot door het wegvallen der
Ondernemingsbelasting op een voor de gemeente Axel
wel zeer ongunstig tijdstipeen open oog hebben
en wij vertrouwen, dat het ons mogelijk zal worden
gemaakt ook in 1956 datgene te doen, wat voor de
gemeente Axel nodig en nuttig is."
ALGEMENE BESCHOUWINGEN.
De voorzitter stelde als naar gewoonte, de gelegen
heid open tot het houden, van Algemene Beschou
wingen, die geopend werden door de heer de Feijter
met de volgende rede
„Mijnheer de Voorzitter,
In tegenstelling met het vorig jaar bij de algemene
beschouwingen, toen bijna alle fracties er hun vol
doening over uitspraken, dat er een sluitende be
groting was, ziet het er voor het komende jaar weer
geheel anders uit, aangezien aan het einde van de
begroting een ongedekt tekort stata vermeld van ruim
ƒ119.000.-.
Daar bij vorige begrotingen steeds het begrotings
tekort in het voorwoord werd vermeld, kwam bij ons
de vraag naar voren of het begrotingstekort niet zo
belangrijk meer is. Mogelijk hebben B. en W. de
gedachte hierover, dat dit tekort toch wel wordt aan
gevuld via Middelburg en Den Haag.
Ook onze fractie hoopt, dat in het tekort zal worden
voorzien, opdat wat nodig is voor onze gemeente ten
uitvoering zal kunnen worden gebracht.
Algemene beschouwingen zijn nu niet bestemd om
tegelijk de begroting door te lopen, maar handelen
meer over het wel en wee van de gemeente en haar
inwoners. Op enkele algemeenheden zullen wij deze
keer de aandacht vestigen.
Wij hebben lof voor het College voor de wijze waar
op verschillende aangelegenheden in onze gemeente tot
stand komen. Andere zouden nog kunnen worden
genoemd, maar al meerdere malen is in de Raad hier
over gesproken of wordt een besluit hierover genomen.
Zeer verheugd zijn wij ook wat betreft het spoedig
in gebruik nemen van het parkeerterrein. Het par
keren van de auto's in de vele en nauwe straten zal
hiermede zijn opgeloster komt nu meer ruimte in
het centrum van onze plaats.
Voor wat de bussen betreft zal ook de Noordstraat
kunnen worden ontlast. Dit brengt echter geen ver
betering van het verkeer door de verschillende straten
van en naar het parkeerterrein. Vooral zal hieruit een
grote stagnatie voortvloeien op het Marktplein.
Wij blijven dan ook vasthouden aan onze reeds
jaren naar voren gebrachte mening een parkeerplaats
voor de bussen met wachtlokaal in de Oranjestraat,
daar is een prima terein aanwezig.
Van de reeds vroeger naar voren gebrachte wensen
zijn thans enkele voltooid, andere zijn in uitvoering,
maar toch nog verschillende wachten.
Wij denken hier o.a. aan ijsbaan, zwembad, sport
terrein en verbetering van vele straten. Door het rio
leringswerk heeft het laatste slecht voortgang gemaakt
en wij hopen, dat het nu in versneld tempo ter hand
zal worden genomen. Het is meer dan nodig, aangezien
verschillende straten op vernieuwing liggen te wachten.
Wij hopen dat de zienswijze van het College zich
niet alleen beperkt tot het centrum van onze plaats,
maar dat deze zich uitstrekt door de Emmastraat tot
het gehele Axelse grondgebied.
(Vervolg op pagina 3)