AXELSE COURANT
f&r#
r
i. C.VINK
Bevolking, energie en voedsel
Een Nederlands BADPAK heeft een
ook in het Buitenland
Frankering bij abonnement. Axel
WOENSDAG 20 JULI 1955
O
69e JAARGANG No. 82.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tel. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
FIRMA
Markt 12
AXEL.
De bevolking van de wereld neemt dagelijks toe, en heeft dus ook iedere dag
meer energie en voedsel nodig. Wanneer men alleen maar ziet welke gewel
dige hoeveelheden voedsel er in een grote stad dagelijks moeten worden aan
gevoerd om de bewoners van het nodige te voorzien, en bewonderend consta
teert hoe dit alles perfect verloopt,die kan alleen maar ontzag hebben voor de
problemen, die de voeding van de gehele wereld met zich brengt, en het won
der dat er voor de 2.400 millioen aardbewoners voldoende voedsel kan worden
voortgebracht.
De onderlinge samenhang tussen bevol
king energie en voedsel roept een aantal
problemen op die wij hieronder eens kort
willen bespreken.
Bij het begin van onze jaartelling leef
den er naar schatting tussen 250 en 350 mil
lioen mensen in de wereld, laten wij aan
nemen 300 millioen. In 1650 was de wereld
bevolking, ook al weer volgens schatting,
aangegroeid tot 600 millioen. De-volgende
verdubbeling van dit aantal vond omstreeks
1850 plaats en in 1950 waren er 2.400 mil
lioen mensen op de aarde.
We zien het verrassende en tegelijk ont
stellende feit dat er voor de eerste verdub
beling het verstrijken van 16 eeuwen, voor
de tweede van 2 eeuwen en voor de laat
ste slechts een eeuw nodig was. Zelfs in de
laatste jaren valt in de toeneming van de be
volking een versneld tempo waar te nemen:
overtrof in 1950 het aantal geboorten dat
der sterfgevallen met 60.000 per dag, in 1953
bleek dit cijfer reeds 70.000 te bedragen.
Tot deze snelle toename hebben in de al
lereerste plaats betere hygiene en de voor-
uitgang van de medische wetenschap bijge
dragen: de kindersterfte werd steeds kiei-
ner en de gemiddelde levensverwachting
steeds groter. Er zijn echter nog een aantal
andere factoren die hierop van invloed zijn.
De mens van thans beschikt over veel meer
wetenschappelijke gegevens en statistieken
dan vroeger, maar men heeft nog altijd geen
volledig inzicht in de werkelijke betekenis
die achter al deze cijfers schuil gaat.
Energie.
Hoeveel energie heeft een mens per dag
nodig
In de Verenigde Staten bevat het voedsel
per hoofd van de bevolking per dag onge
veer 3.000 calorieën, maar het totale ener
gieverbruik per hoofd van de bevolking is
ruim 40 maal zo hoog, n.l. ongeveer 125.000
cal. per dag. Het is een opmerkelijk feit dat
ongeveer 25 procent hiervan wordt gebruikt
voor ruimteverwarming, dus om gebouwen
te verwarmen, ongeveer 2,5 procent in de
vorm van voedsel en de rest voor kracht,
aandrijving van machines, werktuigen, enz.
De gemiddelde cijfers voor onze planeet
in zijn geheel zien er heel anders uitvolgens
een, i|iteraard, ruwe schatting jp/ordt per
persoon per dag 2.400 cal. inde vorm van
voedsel gebruikt en 6.000 cal. voor kracht
en verwarming.
Wanneer.
Wanneer wij dit laatste cijfer nemen en
wij vermenigvuldigen het met het aantal be
woners van onze aarde, dan zijn er in totaal
Jer dag 15.000.000.000.000 cal. nodig, waar
tan 1/3 voor voedsel en 2/3 voorkracht en
verwarming. Dit getal is te groot om er mee
te werken en dus zullen wij 1.000.000.000.000
cal. een wereldenergie-eenheid noemen. Van
deze eenheid worden er dus op aarde per
'tg 15 gebruikt.
Welke energiebronnen staan ons in hoofd
taak ter beschikking
Envoudigheidshalve zullen wij deze in drie
categorieën indelen. In de allereerste plaats
tn deze is ook de belangrijkste, hebben wij
le energie, die ons dagelijs door de zon wordt
oegezonden inhaar licht- en warmtestralen,
fen tweede bezitten wij sinds kort de mo-
[elijkheid de energie, die inde kernen van de
itomen is vastgelegd, dienstbaar te maken
'an onze behoeften en ten slotte, hoewel van
feing belang, hebben w'ij een bron van ener-
|ie in de verschijnselen, die verband houden
net het feit dat onze aarde een in de ruimte
'wegend hemellichaam is wij noemen als
'oorbeeld hiervan de getijden.
Van de zon krijgen wij de zonne-energie
'ie onze planeet dagelijks fcmspoelt. Wij
ebben zonne-energie, die een paar weken
'1 maanden geleden werd ontvangen en die
ijdelijk is opgeslagen in de groene planten
in water dat in de vorm van waterdamp
't zeëen en rivieren opstijgt en als neerslag
eerkomt in de gergen: het neerstromende wa
cc kan in hydro-electrische centrales wor-
en gebruikt voor de opwekking van ener-
Verder wordt de zonnewarmte tijdelijk
ogeslagen in het zeewater en zij veroorzaakt
in de atmosfeer het ontstaan van luchtstro
mingen. Tenslotte hebben wij nog de zon
newarmte die millioenen jaren geleden in
de bodem is opgeslagen in de vorm van
kolen en aardolie.
In dit verband mag er wel op gewezen
worden, dat wij van de dagelijks toegevoer
de zonnewarmte, die tijdelijk in de planten en
in het water wordt opgeslagen, slechts een
uiterst klein gedeelte gebruiken en dus het
grootste deel voor ons verloren gaat; aan
vulling vindt echter voortdurend plaats. Met
de fossiele brandstoffen, kolen en aardolie,
is het een ander geval: dit is een erfenis uit
voor-historische tijden, een kapitaal dat niet
door rente aanwast, het is een voorraad, die
steeds kleiner wordt en waaraan niets meer
wordt toegevoegd. Het is duidelijk dat wij
voor een blijvende voorziening in onze
voortdurend toenemendeenergiebehoefte
het oog moeten richten op de zonne-energie
die ons dagelijks in welhaast onuitputtelijke
hoeveelheden wordt toegevoer.
De ontwikkeling van de toepassing van
de atoom-energie staat nog in de kinder
schoenen; de vooruitzichten Jiiervan zijn
nog zo onzeker, dat het verder ingaan op de
mogelijkheden van deze energiebron een te
speculatief karakter zou dragen.
Wanneer wij ons thans dus beperken
tot de onafgebroken stroom energie, die de
zon levert dan doet zich de vraag voor
Hoe groot is deze hoeveelheid
Sterrenkundigen hebben berekend dat deze
hoeveelheid globaal 1.400.000 van de al eer
der genoemde wereld-energie-eenheden be
draagt. In de vorm van waterkracht staan
ons hiervan niet meer dan 200 eenheden ter
beschikking, ongeveer 33 van deze eenheden,
tijdelijk opgeslagen in de groene planten,
staan ons in deze vorm dagelijks ten dien
ste, de beschikbare warmte in het zeewater
opgeslagen bedraagt slechts 10 eenheden per
dag, terwijl voorts nog 1, resp. 5 eenheden
opgeslagen worden in wind en atmosferische
electriciteit.
Het valt hierbij dus wel onmiddellijk op,
dat de hoeveelheid energie, waarvan gebruik
wordt gemaakt, vrijwel in het niet verzinkt
bij de onvoorstelbaar grote hoeveelheden,
die de zon ons dagelijks toestuurt.. We zien
dat de energie-toevoer bijne het 100.000-vou-
dige bedraagt van de totale behoefte op aarde
en om enig idee te geven van deze overvloed
willen wij hier nog noemen, dat wanneer
wij er in konden slagen al deze energie te
benutten, een halve vierkante meter grond
voldoende zou zijn om ieder mens de 3000
calorieën te verschaffen, die hij dagelijks
in de vorm van voedsel opneemt.
Hoe komt het dat de opbrengst van de
uitgestraalde zonne-energie voor ons zo laag
is Het rendement van een maisveld ligt on
geveer in de orde van 0,2 procent.Indien wij
deze mais als veevoer gebruiken en wij eten
het vlees, dan verminderd dit rendement nog
eens tot ongeveer een tiende, dus 0,02 procent
Wij moeten echter niet al te geestdriftig
zijn over de onuitputtelijke voorraad energie
die de zon ons levert, want er zijn twee
bezwaren aan verbonden. Het eerste daar
van is, dat de zonne-energie over zo'n enorm
oppervlak wordt verspreid en dus moeilijk
te vangen is. Een opvang-installatie zou zo
kostbaar worden, dat reeds uit dit oogunt
bezien, een oplossing nog even ver verwij
derd schijnt als duizend of tweeduizend jaar
geleden..
Het tweede bezwaar hangt nauw met het
eerste samen. Een door warmte aangedre
ven machine heeft slechts een hoog rende
ment wanneer ze bij hoge temperatuur werkt
denk maar aan bijv. een stoomturbine,, een
benzine- of dieselmotor, enz. Wanneer de
zon het aardoppervlak beschijnt, dan is daar
wel een geweldige hoeveelheid energie bij
betrokken, maar de temperatuursverande
ringen blijven in het allergunstigste geval
toch nog tot enkele tientallen graden beperkt
Om hoge temperaturen te krijgen moeten we
dus de warmte gaan bijeenbrengen op 1
punt, bijv. door spiegels, en zo vervallen wij
weer terug in de eerstgenoemde moeilijkheid
Voedsel.
Ofschoon wij niet willen beweren dat e-
nergie en voedsel twee begrippen zijn, die
elkaar in vele opzichten dekken, denk maar
aan de smaak en geur of de apetijtelijke aan
blik van goed bereid voedsel, toch kunnen
wij het feit niet wegcijferen, dat zuiver we
tenschappelijk geredeneeerd, voor voedsel
slechts drie ingrediënten nodig zijn een vol
doend aantal atomen van verschillende stof
fen, in hoofdzaak koolstof, stikstof, zuur
stof en waterstof; een hoeveelheid energie
nodig om deze stoffen zo met elkaar te ver
binden dat producten fcmtst&an, idïe door
de stofwisselingsorganen van de mens kun
nen worden opgenomen en verteerd.. De
grondstoffen hiervoor, de atomen, zijn ge
lukkig in onbeperkte mate beschikbaar.
W etenschappelijke landbouw-methoden,
ontginning van nieuwe gronden en maatre
gelen tot behoud van de bodem, hoe waar
devol ook, kunnen ons slechts tijdelijk ver
lichting brengen, maar nooit definitief een
oplossing geven. Het voornaamste is echter
dat op deze manier tijd gewonnen wordt en
in die tijd slagen de geleerden er misschien
in om een oplossing van meer blijvende aard
te vinden.
Onder auspiciën van de Amerikaanse Roc
kefeller Foundation worden in verscheidene
laboratoria onderzoekingen gedaan, die een
redelijke belofte inhouden dat eenmaal het
voedselprobleem voor de mensheid tot een
oplossing zal kunnen worden gebracht., al
moet natuurlijk de nodige reserve worden
betracht. In verband met doel en methode
kunnen wij de onderzoekingen die worden
gedaan in vier groepen verdelen.
Allereerst noemen wij de onderzoekingen
op het gebied van de zonne-energie, waar
bij men speurt naar methoden om met behulp
van een of andere tussenstof de energie van
de zon met een behoorlijk rendement om te
zetten in scheikundige of electrische vorm.
Vervolgens worden op grote schaal on
derzoekingen gedaan op het gebied van het
planten en dierenleven in zee, welks rijkdom
onvoorstelbaar groot is. Toch is slechts ruim
1 procent van het voedsel dat op aarde ge
bruikt wordt uit zee afkomstig.
Ten derde wordt grote aandacht besteed
aan de verdeling van het water op onze
planeet. De grootste beperking in de voed
selopbrengst ontstaat door gebrek aan water
Het is niet een kwestie van de hoeveelheid
water, maar van de juiste verdeling naar
plaats en tijd.Daarom worden op grote
schaal proeven genomen met het ontzilten
van brak en zout water. Ook worden de ei
genschappen van wolken nauwkeurig bestu
deerd, omdat dë mens misschien enige in-
invloed uit kan oefenen op de verdeling van
de regen. Verder wordt de waterhuishou
ding van de planten bestudeerd, zodat het
misschien mogelijk zal worden plantensoor
ten te ontwikkelen, die onder ongunstige
omstandigheden, speciaal droogte, toch een
behoorlijke oogst geven.
Ten slotte is er nog het uitgebreide ter
rein van de micro-biologie, de wetenschap,
die zich bezig houdt met de bestudering van
de allerkleinste levende organismen.. Niet
in de eerste plaats om deze rechtsreeeks
als voedsel te benutten, maar meer algemeen
om het feit, dat micro-orgapismen, zbals
uit de onderzoekingen van de laatste jaren
is gebleken, volmaakt ingerichte scheikun
dige laboratoria zijn, waarin bij lage tem
peratuur de meest ingewikkelde scheikundige
omzettingen worden uitgevoerd. Welke mo
gelijkheden er op dit gebied bestaan is nog
niet te voorzien, maar meerdere kennis is
om rijke vruchten te oogsten van dit thans
ongetwijfeld een belangrijke voorwaarde
nog braak liggend terrein.
De zin van het gezegde dat een mens bij
brood alleen niet kan leven, geldt nog on
verminderd, maar het is zeker niet minder
moeilijk om zonder brood in leven te blijven.
Het zou dwaas zijn om te veronderstellen,
dat de mensen automatisch het goede nastre
ven, wanneer zij hun maag maar kunnen vul
len, maar men verliest toch de werkelijkheid
uit het oog, wanneer men gaat verwachten,
dat iemand zich verstandig en eerlijk zal ge
dragen, wanneer hij en zijn gezin honger lij
den. Met andere woorden het zorgen voor
meer voedsel voor meer mensen is meehelpen
aan de opbouw van een betere wereld.
Het zijn niet alleen de Nederlandse zwem
sters die zich over een goede reputatie in
de wereld mogen verheugen, ook de bad
pakken die zij dragen genieten een faam in
veja landen. De zwemsters vertellen ons
met bekers en medailles over hun interna
tionale successen. Industriële prestaties ko
men daarentegen niet zo makkelijk aan het
licht. Toch is het wel eens interessant na te
gaan, hoe onze badpakkenindustrie zich
heeft ontwikkeld.
Van badgewaad naar badpak.
De meesten onzer kennen de eerste cos-
tuums waarin vooruitstrevende vrouwen
zch te water begaven slechts van plaatjes
en toch werd dat schoons van flanel, vlag-
gedoek of bedrukte katoentjes nog in onze
twintigste eeuw gedragen U weet wel die
slobberige, wijde pakken met pijpen tot op
de knie waaronder nog een strook bungelde.
Na deze kakelbonte pakken ging men het
eenvoudiger doen en kwamen er zwarte,
katoenen pakken inde mode.
Witte biezen om de ronde hals en de brede
schouders en onder aan de langzamerhand
korter wordende pijpen, moesten het geheel
wat opluisteren.
Het wollen badpak betekende een enorme
stap vooruit, maar toch zou het nog lang
duren voor men tot de ontdekking'kwam
dat het zó gemaakt kan worden dat het fi
guur niet alleen wordt omhuld, maar waar
nodig ook steunt en op z'n voordeligst doet
uitkomen. Het wollen badpak draagt een
sportef karakter. Het wordt tegenwoordig
in tientallen zeer .modieuze uitvoeringen ge
bracht, die meer en meer voorzien zijn van
kleine baleinen. De vraag naar de lastex
taille badpakken neemt enorm toe, niet alleen
in de stad, ook op het platteland. Deze zijn
gemaakt van geweven stof, waarin rubber
is verwerkt. Door hun elasticiteit..ksluiten
ze goed en een speciale versterking zorgt
dat de ritssluiting aan de onderkant niet
geforceerd wordt. Van beide soorten bad
pakken zijn ook modieuze modellen voor
grotere maten verkrijgbaar.
Naar vijf en twintig landen.
Een Nederlands badpak is een kwaliteits
artikel. De machines zijn zo geperfection
eerd, dat zij bij de geringste fout onmiddel
lijk stoppen. Bovendien komen op de con
trole-tafels, zowel voor als na het confec-
tionneren de kleinste onzuiverheden aan het
licht. En mocht er toch nog iets aan de aan
dacht ontsnapt zijn, dan is het binnenlandse
bedrijf gemakkelijk te bereiken voor recla
mes. Het Nederlandse etiket is zowel in
binnen- als buitenland een waarborg voor
kwaliteit. De export is van groot belang.
Niet alleen invele Europese landen, maar
ook in Egypte, de Libanon, Malakka, Tri
nidad, Irak en zelfs in de Verenigde Staten
worden Nederlandse badpakken verkocht.
In België zegt men zelfs „Een goed badpak
draagt een Nederlands etiket."
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom 11,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS8 cent per m m.
Bij contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine advertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cut iedere regel meer 12 cent extra.
•v -f
