AXELSE COURANT
i
Een episode UIT DE BEVRIJDING van Nederland
Uit liefde voor „Hollands Binnenhuis"
groeiden vele industrieën.
DE VLOOT LIGT KLAAR.
J. C.VINK
Frankering bij abonnement, Axel
WOENSDAG 11 MEI 1955
69e Jaargang No. 63
hi
O
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tel. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
FIRMA
Markt 12
AXEL.
Ideaal voor ieder
die brieven schrijft!
's Middags poogden de .Amerikanen on
der dekking van de beschikbare artillerie de
Waal over te steken. Daar dit dwars tegen
het vuur van de Duitsers inging, waren er
slechts weinig overlevenden. De mannen,
die de overkant bereikten, vaak zwemmend,
waren genoodzaakt onmiddellijk op te ruk
ken door een gebied van een paar honderd
meter volkomen vlak terrein.
In de vroege avond van de 20ste was het
Noordelijke deel van de spoorwegbrug vei
lig in hun handen een uur later werd ook
de uiterst belangrijke verkeersbrug op de
Duitsers veroverd.
Met de verovering van de brug bij Nij
megen was de bijzondere opdracht van de
Amerikaanse- 82nd Airborne feitelijk be
ëindigd. Intussen had ook de 101 st zijn op
dracht vervuld door het openhouden van de
weg tussen Grave en het Tweede Leger. Het
succes had evenwel zware offers in bloed,
zweet en tranen geëist.
Toen deed zich een van die niet te voor
ziene gebeurtenissen voor, waaraan oorlogen
vaak zo rijk zijn het was de Britse troepen
onmogelijk hun doel de verovering van de
De datum 17 September 1944 heeft voor Nederlanders en Amerikanen een
bijzondere betekenis.
De Nederlanders zelf kunnen het beste meepraten over wat in hen om
ging toen zij op die September-Zondag hun blikken naar het zonnige lucht
ruim richtten en de parachutisten van de Amerikaanse 82nd en 101 st Air
borne Divisions naar beneden zagen zweven.
Wat ging er bij de Amerikanen om toen zij vol ongeduld en zennuwachtig
wachtten op het moment waarop zij op Nederlandse bodem zouden landen
„Het was een zonnige Zondagmiddag Duitse S.S.-troepen gezuiverd,
toen de parachutisten van de 82nd Airborne
)ivision boven het Nijmeegse gebied uit de
ireunende transportvliegtuigen neerdaalden"
zo geeft een van hen zijn herinnering weer.
Een ander zegt, dat ofschoon hij nooit in
ederland was geweest, hij het kende als
een land met vriendelijke bewoners met grote
zin voor reinheid ongetwijfeld een oude
ïerinnering aan zijn geschiedenislessen.
Voor velen is er geen enkele herinnering
meer, daar zij de lange slaap van de dappe
ren, die gevallen zijn, slapen.
De oorspronkelijke poging om Nederland
te bevrijden, die onder zeer gunstige weers
omstandigheden werd uitgevoerd, had in-
erdaad een internationaal karakter.
Van de Britse veldmaarschalk Montgo
mery is het plan van de dropping uitgegaan
en hieraan werd de code-naam „Market-
Garden" (warmoezerij) gegeven: „market'
voor de parachutistenphase en „garden'
voor de daaropvolgende doorstoot van de
ritse bodemstrijdkrachten.
Een Amerikaan, de opperbevelhebber van
te Geallieerde Expeditionaire Strijdkrachten
)wigt D. Eisenhower, hechtte zijn goedkeu
ring aan dit plan.
Parachutisten van de Amerikaanse 82nd
en 101 st Divisions en van de Britse First
Airborne Division plus een Poolse Brigade
parachutisten, in totaal ongeveer 35.000
man, namen aan de operatie deel.
De bedoeling van deze operatie „Market-
Garden" was dat de Britse First Airborne,
versterkt met de Poolse Brigade, de brug bij
Arnhem zouden veroveren de Amerikaanse
2nd Airborne Division zou de brug over
te Waal bij Nijmegen nemen en de bruggen
over de Maas bij Grave en Heumen.
Tegelijkertijd zou de 101st Airborne Divi
sion meer naar het Zuiden worden uitge
worpen en de weg vrij maken, die de beide
andere divisies zou verbinden met de aan
vallende grondstrijdkrachten van het Britse
Tweede Leger, die zich nog bij het Maas-
Schelde Kanaal aan de Belgisch-Nederlandse
grens bevonden. Op die wijze hoopte men
een Noordelijke flank aan de Zuiderzee in
iet gebied van Nunspeet te vestigen, waar
door de Duitsers in het Westen zouden af
gesneden worden en een Oostelijke flank aan
de rivier de IJssel.
Op Zondagmorgen 17 September 1944,
onder zeer gunstige weersomstandigheden,
die helaas geen maatstaf zouden blijken
voor de heldhaftige offers, die van Britten,
Amerikanen en Polen in deze campagne
zouden worden geëist stegen meer dan 1500
vliegtuigen en ongeveer 500 zweefvliegtui
gen uit Engeland op en zetten koers naar
Nederland.
De Amerikaanse 101 st Airborne daalde
neer in het gebied bij Bourg-Leopold de
parachutisten werden met grote snelheid op
gesteld in Son, tussen Eindhoven en St.
Oedenrode. De volgende middag, 18 Sep
tember, trok de 101 st Eindhoven binnen.
Twee uur later werd de vijandelijke weer
stand in de stad door tanks van de Britse
Guards Armored Division gebroken.
Ten Noorden van Eindhoven organiseer
de de 101 st Airborne zich op sleutelposities
tezamen met de 82nd Airborne.
Intussen had op de eerste middag van de
aanval de Amerikaanse 82nd Airborne de
brug bij Grave veroverd, benevens de brug
over het Maas-Waal Kanaal bij Heumen.
Op 19 September gingen Duitse verster
kingen tot de tegenaanval over. Vroeg in de
morgen waren vooruitgeschoven onderdelen
van de Britse Guards Armored Division het
Wilhelminakanaal overgetrokken en rukten
ongeveer 40 km. op teneinde een verbinding
tot stand te brengen met de82nd Airborne
Division aan de brug bij Grave.
Op 20 September viel de brug bij Nij
megen door een rechtstreekse aanval in han
den van de Britse Armored Division, daarbij
vanuit het Westen gesteund door Ameri
kaanse parachutisten. Tijdens de morgen
van die dag, werd door Britse en Ameri
kaanse eenh'eden de Zuidelijke toegangs
wegen tot de stad van zojuist aangekomen
brug bij Arnhem te verwezenlijken.
De Britse strijdkrachten hadden het onge
luk in een gebied te geraken, dat door de 9e
en 10e S.S. Panzer Divisies van het Tweede
Panzer Corps werd ingesloten. Tijdens de
strijd om Arnhem kwamen de Britse troepen
in het bezit van een order, waarbij de 10e
S.S. Panzer Divisie naar het gebied rond
Arnhem werd gedirigeerd. Het droeg de da
tum 8 September, nauwelijks twee dagen
voordat Generaal Eisenhower zijn goedkeu
ring verleende aan de Geallieerde aanval.
Het beeld van de strijd wijzigde zich. De
Britse pogingen ter verovering van de brug
bij Arnhem werden gewijzigd in een operatie
tot redding van de Britse parachutisten, die
daar waren afgesneden.
Op 25 September hadden deze pogingen
succes: 2000 van de 10.000 man van de
British First Airborne werden onder begun
stiging van de duisternis en regen naar de
Zuidelijke oever van de Benedden-Rijn
overgebracht. Later in het najaar werden
de resterende Amerikaanse eenheden bevrijd.
Geschiedkundigen zullen nog lang zich
het hoofd breken over de verdiensten en
fouten van de Operatie Market - Garden
zij zullen achteraf verkondigen wat er ge
daan had moeten zijn en zullen vaststellen
wie blaam of lof toekomt.
Nederlanders en Amerikanen zullen echter
steeds met meer menselijke gevoelens de 17e
September 1944 herdenken .Zij zullen zich
daarbij gedragen als reizigers, die, wanneer
zij de top van de berg bereikt hebben, naar
beneden zien en zich de moeilijkheden en
de strijd die de beklimming gevergd hebben,
voor de geest halen.
nomen bewijst wel dat hier kwaliteitspro
Men zegt wel eens, dat de Nederlanders
weinig industriële tradities hebben. Dat is
beslist niet waar. Alleen, we staan er niet
altijd bij stil. Uit één van onze karakteris
tieke eigenschappen het verlangen naar
gezelligheid binnenshuis, groeiden vle tak
ken van industrie op het gebied van de aan
kleding van de woning, die van oudsher
een goede reputatie in vele werelddelen
hebben.
De Nederlandse Tapijtindustrie.
Zo worden wollen vloer- en tafelkleden
in ons land reeds sinds eeuwen vervaarigd.
De Kruisvaarders brachten onze voorouders
die zich tot dan toe gelegerd hadden in hun
koude, stenen burchten, lin kennis met de
Oosterse tapijten. Vele tapijtweverijen ont
stonden daarna en reeds in de 15e eeuw
had de stad Utrecht een grote vermaardheid
op dit gebied. Een nieuwe opbloei kwam
aan het eind van de 18e eeuw. Eén der
grootste bedrijven ontstond toen in Deven
ter, een stad die nu nog drie bedrijven telt,
terwijl Hilversum met 5 bedrijven wel als
een centrum beschouwd kan worden.
Ondanks vele moeilijkheden, vooral in de
beide wereldoorlogen, zette de ontwikkeling
zich gestadig voort en nu hebben we ruim
twintig bedrijven, die met 3000 werknemers
per jaar ruim 4 millioen m2 tapijt ver
vaardigen.
Van cocosnoot tot moderne mat.
Het cocostapijt is ook al zo n voorbeeld
van een Nederlands product op het gebied
van de woninginrichting, dat terecht door
zijn kwaliteit wereldvermaardheid bezit.
Voor de oorlog werd dit voornamelijk
verkocht als volksartikel vanwege de sterkte
en de lage prijs, nu is daar een grote ver
andering in gekomen. Het kleurige cocos
tapijt dat in een grote verscheidenheid van
weefsels gemaakt wordt past uitstekend in
het moderne interieur. Het gebruik nam
na de oorlog dan ook toe.
Deze industrie telt in ons land een veer
tig bedrijven en bedrijfjes, die tezamen één
vijfde van het wereldverbruik van cocos-
garen verwerken. De export, zowel naar
alle landen van West-Europa en Amerika,
is belangrijk.
Mooie effecten (en belangrijke export
markten) worden ook bereikt met de sisal-
vezel, die in verschillende bindingen wordt
geweven.
De Linoleumindustrie.
De linoleumindustrie is niet zo oud, want
het daarvoor benodigde procédé werd pas
in de tweede helft van de vorige eeuw uit
gevonden. De enorme vlucht die deze in
dustrie in ons land in vijftig jaren heeft ge-
ducten geleverd worden. In twee Zaanse
oliemolens werd de grondslag gelegd voor
het grootbedrijf van nu, waar 1200 arbeiders
onafzienbare banen vervaardigen. Twee
derde van de productie verspreidt zich over
de gehele wereld. Zowel in moderne flat
gebouwen op IJsland, op wereldschepen, in
bibliotheken en theaters in Amerika, als in
tentoonstellingsgebouwen in Zuid-Afrika,
wordt het Nederlandse linoleum in vele
soorten aangetroffen.
ARBEIDSVOORZIENING IN DE
LANDBOUW.
De Gewestelijke Raad voor Zeeland van
het Landbouwschap brengt nogmaals onder
de aandacht van de landbouwers, dat even
tuele tekorten aan arbeidskrachten tijdig
dienen te worden doorgegeven aan de
plaatselijke commissies, waarbij tevens een
aanvrage voor hulpverlening kan worden
getekend.
In verband met de nodige voorbereiding,
die het verlenen van subsidie op het vervoer
of het inschakelen van colonnes vraagt, zal
het bijzonder op prijs gesteld worden, indien
aanvragen om hulp plm. twee weken voor
dat met de werkzaamheden moet worden be
gonnen, in het bezit zijn van de plaatselijke
commissies.
Gaarne wordt in deze op de medewerking
van de werkgevers gerekend, opdat de ar
beidsvoorziening in de landbouw zo goed
mogelijk kan verlopen, temeer nu dit punt
door de herstel- en verkavelingswerkzaam
heden de bijzondere aandacht vraagt van
het bedrijfsleven.
SURPLUS AAN JONGE KATTEN.
In het voorjaar komen weer heel veel
jonge katten ter wereld, waarvoor niet al
tijd goede tehuizen kunnen worden ge
vonden. Trouwens er is een surplus aan kat
ten. Vandaar dat de Ned. Ver. tot Be
scherming van Dieren adviseert om de
diertjes waarvoor men geen goed tehuis heeft
enkele uren na de geboorte als de adem
haling voldoende functionneert te doen in
slapen. Men kan dat doen door ze in water
onder te dompelen. Om ze onder water te
houden kan het beste een bloempot worden
gebruikt, die nadat de dieren er onder zijn
gelegd, geheel onder water moet worden
gehouden. Door het gaatje in de bloempot
is men er zeker van, dat geen luchtbel ach
terblijft, hetgeen bij andere voorwerpen nog
al eens het geval is. De verdrinkingsdood
wordt daardoor onnodig verlengd.
Ook kan men zich wenden tot plaatselijke
asyls en dierenartsen.
Ter bevordering van geboorte-beperking
verdient het aanbeveling om katers van 10
maanden en ouder door een dierenarts te
laten behandelen.
VRIJDAG 27 MEI (MISSCHIEN) DE EERSTE HOLLANDSE NIEUWE.
De haringdrijfnetvisserij is een seizoen-
bedrijf. De visserman spreekt van teelten,
begin van de teelt (dit jaar 23 Mei), halve
teelt en behouwen teelt (December). Dan
worden de meeste schepen onttuigd, „af
snijden" noemt men dat en beginnen ze wat
men zou kunnen noemen aan hun winter
slaap. Alleen de schepen met zwaardere
motoren gaan trawlen op verse vis.
Maar men zit niet stil in de tijd tussen
twee teelten. Integendeel, de gehele winter
wordt er hard gewerktop de boetzolders,
in de kuiperijen enz. En half April dan wor
den de schepen „gewekt". Janmaat stapt aan
boord. Dan komt er leven aan dek. Het schip
zijn schip wordt onder handen geno
men. En het resultaat daarvan ligt straks
voor de kant. Hoe Kleurig onder de verse
verf en een vracht vlaggen. Een vloot om
,door een ringetje te halen Zaterdag en
Zondag 21 en 22 Mei a.s„ is het Vlaggetjes
dag, de pronkdag van de Nederlandse
haringvisserij.
Hoe het was
De visserman, even nog omkijkend, is
dankbaar voor de teelt-1954. In totaal voer
de men 1.036.769 kantjes zoute en 54.889.000
kg. verse haring aan. Respectabele cijfers.
Een kantje weegt plm. 92 kg. Als het ge
wicht van de volwassen Nederlander op
70 kg. wordt gesteld, wil dit zeggen, dat in
1954 het gewicht van 2.135.828 Nederlan
ders aan haring werd aangevoerd.
Maar de visserman kijkt ook vooruit.
Vlaggetjesdag, dat is een blij feest in
Scheveningen, Vlaardingen en IJmuiden,
waar ook de Katwijkse schepen liggen.
In alle havenplaatsen worden Zaterdag
21 Mei, feestelijkheden gehouden. Optochten
trekken door de straten, muziek klinkt. In
Scheveningen is er een grootse vlootrevue.
H.M. de Koningin heeft te kennen gegeven
deze te komen bekijken. Ook wordt die dag
de Bedrijfschapswimpel gehesen op de
SCH 118, het schip, dat verleden jaar de
best verzorgde haring van de Scheveningse
vloot aanvoerde.
Het wordt een mooi feest aan de havens.
Duizenden zullen er heen gaan. Ook des
Zondags, wanneer geen feestelijkheden ge
houden worden, maar velen zich gaan ver
meien in de vloot-gereed-tot-haringvangen.
De vissersman kijkt ook verder vooruit.
Op Vlaggetjesdag volgt Buisjesdag, zo
genoemd naar het in vroeger jaren gelijk
tijdig uitzeilen der haringbuizenvloot.
Buisjesdag begin der teelt. Begin ook
van de vermaarde haringjagerij „Wie
brengt de eerste haring aan
„Welkom in zee".
Maandag 23 Mei is het zover. „Welkom
in zee", zal men elkaar toeroepen. „Zet 'm
op, jongens". Ruim honderd loggers zetten
koers naar het Noorden, naar de plaats waar
mien de malse maatjes verwacht. Op hoop
van zegen Een week later volgt de rest
van de vloot. Straks zijn plm. 3500 vissers
buitengaats. Wat zal het worden Niemand
weet het. De nieuwe teelt is een gesloten
boek. Maar hoop is er. Hoop op goede
viserij. Hoop bij de Scheveningers, de Kat-
wijkers, de Vlaardingers en de IJmuidenaren,
dat één van hun schepen de race zal winnen.
Er zal om de eer gevochten worden.
Maandag varen.
Woensdagmiddag aan pchot (netten
uitzetten). Woensdag-op-Donderdagnacht
halen. Dan, als ze gevangen zijn, de haring
vliegensvlug overgeven aan de jagers. En
de snelle lopers naar het vaderland. Triomf
de vreugde stijg' in top
Wanneer alles naar wens verloopt kan
Vrijdag 27 Mei a.s. de eerste Hollandse
Nieuwe worden verwacht.
„Goeie visserij, jongens". Er wordt met
verlangen naar de malse maatjes (jullie
vangst) uitgezien.
i
I'
11
ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS: 8 cent per m.m.
Bi] contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine advertentlön (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent Iedere regel meer 12 cent extra.
i
i I