AXELSE COURANT
De Fokker F - 27 „Friendship"
nadert zijn voltooiing.
Atoomcentrales worden werkelijkheid.
nippers
PUROL
J. C. VINK
Frankering bij abonnement, Axel
WOENSDAG 23 FEBRUARI 1955
69e Jaargang No. 42
O
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker UttgeeiiterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12. Tel. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
o0en *<W,
'/It*.
Ideaal voor ieder
die brieven schrijft!
FIRMA
Markt 12
AXEL.
EERSTE VERKEERSVLIEGTUIG VAN NEDERLANDS FABRIKAAT
SEDERT 20 JAAR.
„Fokker" heeft in de verkeersluchtvaart jarenlang een uitstekende naam gehad.
Maar toen in 1934 dc Amerikaan Douglas met zijn geheel-metalen laagdekkers
op de markt verscheen, toen was het met de Fokker-verkeersvliegtuigen ge
daan. Thans wordt op Schiphol, voor het eerst sedert 20 jaar, wederom een
verkeersvliegtuig gebouwd, dat de trotse naam van „Fokker" zal voeren. Dit
toestel is de F-27 „Friendship". Er zijn twee prototypen in aanbouw, plus
nog een romp en vleugel voor belastingproeven. Het eerste prototype nadert
zijn voltooiing en zal Over enkele maanden het luchtruim kiezen
Zojuist werd medegedeeld, dat Fokker al
voorbereidingen treft voor een eerste serie
productie van 50 machines Dit is iets ge
weldigs, als we weten dat het prototype zelfs
nog niet gevlogen heeft. Tot dusverre zijn
twee Friendships besteld door onze KLM,
die het uit prestige-oogpunt zeer op prijs zal
stellen weer met Nederlands fabrikaat te
kunnen gaan vliegen. Blijkt de Friendship
te voldoen, dan zal de KLM stellig een gro
tere bestelling plaatsen.
In de Fokkerfabrieken op Schiphol kwam
een ..zwembad" gereed, speciaal gemaakt
om de romp van de Friendship op druk te
testen. Of de Friendship straks te zien zal
zijn op de grote luchtvaarttentoonstelling in
Parijs .die in Juni a.s- wordt gehouden, is nog
niet bekend. Fokker tracht op deze Parijse
tentoonstelling altijd met iets „nieuws" te
komen. Dat is een traditie (getuige b.v. de
G-l, de D-23, de S-14 enz.). Ongetwijfeld
zal men bij Fokker al het mogelijke doen,
de Friendship tijdig gereed te hebbben zo
dat hij, al is het maar één dag, in Parijs ge
toond zal kunnen worden. Het zou fijn zijn,
de Nederlandse kleuren weer boven Le
Bourget te zien. Met d i t prachtige pro
duct van onze Nederlandse vliegtuigin
dustrie
Grote „rugvin".
De Friendship is een tweemotorige hoog
dekker en zal nu, als gevolg van windtunnel-
proeven, voorzien worden van een enorme
„rugvin" over de romp, een uitvloeisel van
het kielvlak dat dient voor de stabiliteit.
Kort vóór de oorlog in 1940 ontwierp Fok
ker de tweemotorige F-24, die wel wat op
de F-27 geleek, maar die door het uitbreken
van de oorlog nooit gebouw'd werd. Na de
oorlog werd eerst een „verbeterde" F-24
ontworpen, maar ook deze machine werd
nooit gebouwd. Op de Parijse luchtvaart
tentoonstelling van 1946 toonde Fokker het
model van de „Phantom", een tweemotrig
straalvliegtuig, dat evenmin gebouwd werd.
In 1951 maakte Fokker een intensief „markt
onderzoek" om na te gaan, wat voor type
vliegtuig in de verkeersluchtvaart het meest
gevraagd werd. De analyse toonde, dat 61
van de continentale diensten nog altijd ge
vlogen werd door de Douglas Dakota's,
waarvan er nog "een 1500 in de verkeers
luchtvaart dienst doen. In 1951 had Fokker
nog geen hoop een Dakota-vervanger in
Amerika te verkopen. Die hoop heeft men
nu wél- Men heeftf een overeenkomst met
de Fairchild Engine and Airplane Corpora
tion in Hagerstown, Maryland, die de F-27
mogelijk in Amerika gaat bouwen in licentie
en in de U.S.A. gaat verkopen.
Men vraagt zich misschien af, waarom in
Amerika zélf niet een succesvolle Dakota-
vervangervervanger is ontwikkeld. Het ant
woord hierop luidt, dat de Amerikaanse
vliegtuigindustrie alleen hulp van de regering
krijgt voor militaire projecten. Projecten van
verkeersvliegtuigen moeten, zonder hulp van
ide regering, door de vliegtuigindustrie zélf
bekostigd worden. De „man-uren" in Ame
rika zijn drie tot vier maal zo duur als in
Europa- Daarom moeten in Amerika veel
grotere series worden gebouwd vóórdat de
ontwikkelingskosten betaald zijn. Voor de
ontwikkeling van de Friendship heeft onze
regering 15 millioen gulden betaald, in de
vorm van opdrachten aan het Nederlands
Instituut voor Vliegtuigontwikkeling.
Enige interessante gegevens.
Zoals alle vroegere Fokker-verkeersvlieg
tuigen is ook de F-27 weer een .hoogdekker,
die diverse voordelen heeft boven de laag-
dekker, o.a. beter uitzicht, romp lager boven
de grond en ook aërodynamisch beter. De
Friendship heeft twee Rolls - Royce Dart
„turbo-props" (straalmotoren die propellers
aandrijven) van 1740 pk. Deze motoren zijn
dezelfe als die welke zijn ingebouwd in de
succesvolle Engelse Vickers Viscount. De
Friendship zal kruisen op 430 km/u en zal
een maximum vliegbereik hebben van 1600
km- Normaal zal het toestel 28 passagiers
vervoeren, met een groot vrachtru/im vóór
in de romp. Ook kan het toestel geleverd
worden met accomodatie voor 24. 32 of 36
passagiers. De romp is 2,70 meter breed
(Convair 2,80 meter). Bij de constructie van
het toestel wordt op grote schaal gebruik ge
maakt van lijnverbindingen (volgens het z.g.
Redux-procédé), dat goedkoop is en weinig
weegt. Ook van plastics wordt op grote
schaal gebruik gemaakt, o.a. in de romp-
neus, de vleugelneus, de rugvin en de boven
kanten van de motorgondels. Interessant is,
dat de Friendship géén „hydraulisch" sy
steem heeft, zoals gebruikelijk is, maar een
„pneumatisch". Ook de S-14 straaltrainer
heeft een pneumatisch systeem en Fokker is
hier zeer tevreden mee. Voordelen hiervan
zijn minder gewicht, goedkoper en minder
brandgevaar. Om het brandgevaar te ver
minderen zijn alle brandstoftanks in de
vleugeltips, ver van de romp, aangebracht.
De stoelen kunnen eventueel met hun rug in
de vliegrichting worden geplaatst, zodat de
passagiers „achteruit" vliegen. Waarschijn
lijk is dit iets veiliger in geval van een
„crash". In de toekomst zal mogelijk de
„Freightshfp" worden gebouwd, een F-27
speciaal voor vrachtvervoer.
Natuurlijk is de Friendship niet de enige
Dakota-vervanger. die op de wereld ge
bouwd wordt- In Engeland zijn de Handley-
Page Herald (met vier lichte zuigermotoren)
en de Aviation-Traders Accountant (iets
kleiner dan de F-27) in aanbouw. Frankrijk
heeft de Hurel-Dubois HD-32 en twee nieu
we projecten van Hurel-Dubois en Nord.
De Canadese Canadair had de CL-21 ont
worpen. maar heeft dit project laten vallen.
De Fokker Friendship maakt stellig een
uitstekende kans. Vooral Sn Australië is de
belangstelling groot voor de Fokker. Moge
lijk zal de F-27 in Amerika gebouwd worden
door Fairchild en in Brazilië door de nieuwe
Fokker-fabriek aldaar. Men hoopt straks op
Schiphol drie Friendships per maand te kun
nen bouwen, wat werk zal geveh aan 1500
man. Ongeveer 1500 Dakota's moeten in de
komende jaren vervangen worden. Mogelijk
zal door vele luchtvaartmaatschappijen de
Friendship gekozen worden. Als dat zo is,
dan zal de naam „Fokker" terugkeren in de
civiele luchtvaart en laat ons hopen, even
glorieus als deze naam was in het verleden,
in de dagen van Byrd, Kingsford Smlith en
Amelia Earhart.
Hugo Hooftman.
De belangstelling van vele Amerikaanse industriëlen is thans gericht op een
bosachtig gebied van een kleine 140 hectare bij de plaats „Indian Point" onge
veer 65 km. ten Noorden van New York. Jaren geleden was dit een terrein,
waarop een drukbezocht Lunapark zijn tenten had opgeslagen en een aanleg
plaats voor plezierboten, waarmede bezoekers van de steden de Hudson op
voeren op zoek naar een beetje zon.
Thans heeft dit gebied aan nieuwe en
grotere belangrijkheid gewonnen, want op
dit terrein is 's werelds grootste maatschap
pij op het gebied van de electriciteitsvoor-
ziening voornemens de eerste door particu
lieren gefinancierde atoomcentrale in de
Verenigde Staten te bouwen. Tegen het eind
van dit jaar, zo werd door de Consolidated
Edison Company van New York bekend
gemaakt, hoopt rr>en de plannen gereed te
hebben voor een centrale met een capaciteit
van 200.000 kw., dit is voldoende om de be
hoeften aan electrische stroom te dekken van
ruim 250.000 mensen in het district van
New York. Men hoopt dat de centrale bin
nen vier jaar in bedrijf gesteld zal kunnen
worden.
Consolidated Edison is natuurlijk niet de
enige maatschappij welke zich thans op dit
terrein beweegt, evenmin is zij het verst ge
vorderd met haar plannen. Maar zij is wel
de eerste maatschappij welke het initiatief
neemt voor de bouw van een op groot
scheepse voet opgezette atoomcentrale welke
uitsluitend met particuliere middelen wordt
gefinancierd zonder enige subsidie van de
regering.
Consolidated Edison gaat hierbij te werk
zoals zij elke andere commerciële onder
neming zou benaderen. Het door de maat
schappij ingestelde marktonderzoek heeft de
behoefte aangetoond van een ruimere elec-
triciteitsvoorziening en wetenschappelijke
onderzoekingen hebben uitgewezen, dat
het gebruik van splitsbare brandstoffen
practisch mogelijk is.
Het terrein van „Indian Point" wordt be
schouwd als ideaal zowel voor een conven
tionele electrische centrale als voor een
atoomcentrale. En de nieuwe fabriek sluit
aan op de bestaande fabrieken van deze
maatschappij.
Dank zij het fdit dat de Hudson dit ge
bied doorstroomt, is er overvloedig water
beschikbaar. Er zijn geen dichtbevolkte stre
ken dicht in de buurt, doch deze zijn niet
op zo grote afstand te vinden, dat transport
of distributie ernstige problemen kunnen
opleveren.
Fabrikanten met ervaring op het gebied
van kernsplitsings-apparaten en atoom
ovens zijn al uitgenodigd om volledige
plannen in te dienen voor de beste oven
welke zij kunnen bouwen. Verder heeft de
maatschappij zich verzekerd van de dien-
sten van een ingenieursbureau met ruime
ervaring op het gebied van atoom-aange
legenheden om tezamen met haar eigen er
varen ingenieurs de voorstellen van de di
verse fabrikanten te bestuderen.
De president van de maatschappij heeft
er op gewezen .dat de kosten van de con
ventionele brandstoffen betrekkelijk hoog
zijn in het Noordoosten van het land, het
gebied van New York en New England,
aangezien dit gebied afhankelijk is van de
brandstoffen welke van verre aangevoerd
moeten worden voor stoomgenerators, ter
wijl het slechts de beschikking heeft over
weinig waterkracht-centrales, zoals deze
veelvuldig in het Westen en Zuiden van
het land gevonden worden. Deze factor kan
er toe bijdragen, dat de centrale te „Indian
Point" een redelijke kans heeft te kunnen
concurreren met bedrijven, welke van con
ventionele brandstoffen gebruik maken. Het
begrip „redelijk" is van belang in dit ver
band. Niet alleen is de opwekking van
atoomkracht betrekkelijk kostbaar in de
Verenigde Staten, welke de beschikking
heeft over ruime bronnen van conventionele
brandstoffen tegen lage prijzen, doch de
bouwkosten van een atoomcentrale worden
geschat twee tot vijf maal zo hoog te zijn
als die van een normale centrale. Zelfs de
kosten van onderzoekingen en research-
werk niet meegerekend, worden de bouw
kosten voor een 100.000 kw. atoomcentrale
op 30 millioen dollars geschat, in vergelijking
met „slechts" 14 millioen voor een conven
tionele centrale.
Niettemin zifn de meeste wetenschaps
mensen en ingenieurs van mening dat de
kortste weg naar een economisch verant
woorde en concurrerende atoomindustrie de
thans gevolgde weg is, namelijk" door de
werkelijke bouw en exploitatie van groot
scheeps opgezette atoom-centrales op voort
varende wijze ter hand te nemen. Zij wijzen
er op dat atoomcentrales thans kunnen wor
den gebouwd met een levensduur, welke die
van conventionele centrales dicht benadert
(35 tot 50 jaar) en met redelijke kansen op
een hogere graad van bedrijfs-efficiency na
verloop van tijd. Het beoogde doel is boven
dien hoogst aantrekkelijk, het practische ge
bruik van splitsbare materialen, waarvan
een pond evenveel energie kan opleveren als
1300 ton steenkolen
Op 20 Januari werden in hun woning
aan de Rekkenseweg te Doetinchem' de 73-
jarige B. Beltman en diens 66-jarige huis
houdster vermoord. Gebleken is nu, dat de
neef van Beltman, die sedert Augustus werk
loos was en in geldnood verkeerde, deze
moorden heeft gepleegd. Hij was in de nacht
van 19 op 20 Januari niet thuis geweest. Ge
bleken is nu, dat hij op 19 Januari naar Doe
tinchem is gereisd om geld van zijn oom te
lenen, maar in de nacht kregen zij ruzie en
heeft de 37-jarige neef zijn oom met een mes
doodgestoken. Op het lawaai kwam de huis
houdster toelopen en kreeg van verdachte
eerst een vuistslag, maar toen zij niet bewus
teloos viel, heeft de dader haar ook met mes
steken gedood. Daarop heeft hij zijn kleren,
die bloedvlekken vertoonden, in een tas ge
stoken en op de IJselbrug te Doesburg in het
water geworpen. De tas heeft hij behouden
en deze is aanleiding geworden tot zijn ar
restatie daar er bloedsporen op achterge
bleven waren, die ontdekt werden, hoewel
verdachte getracht heeft deze met een mes
te verwijderen.
In de haven van Genua woedde Za
terdagavond een hevige storm. Het 10.000
ton metende Amerikaanse schip „Camas
Meadows" kapseisde en het 4100 ton meten
de Zweedse vaartuig „Nardanland" zonk.
De bemanning van beide schepen kon gered
■worden. Golven van 30 meter hoog sloegen
een gat in de Westelijke muur van de haven
van Genua.
In België, Frankrijk en Schotland is het
afgelopen weekeinde een zwaar pak sneeuw
gevallen. In Noord-Schotland moesten weer
hefschroefvliegtuigen van de Britse marine
worden ingeschakeld om voedsel af te wer
pen voor ploegen spoorwegarbeiders, die
bezig waren ingesneeuwde goederentreinen
uit te graven. Ook werden hefschroefvlieg
tuigen gebruikt om zieken uit geisoleerde
dorpen en van eenzame boerderijen af te
voeren. Op sommige plaatsen lag de sneeuw
drie m.eter hoog. Te Grenoble in Zuid-
Frankrijk bezweken de hoogspanningskabels
onder de sneeuwlast, waardoor meer dan
50.000 arbeiders in deze streek Zaterdag
niet konden werken. In de Qslofjord (Noor
wegen) woei Zaterdag een ijskoude Noord
oostenwind. Er hoopte zich zoveel ijs op het
Noorse vaartuig „Toran t op, dat het zonk.
De bemanning werd gered.
Ruwe Handen
Niet alleen in verscheidene delen van
Europa woedde een noodweer, ook in de
Amerikaanse stat enColorado en Wyoming
zijn vele dorpen door de sneeuwval van de
buitenwereld afgesloten. Daar zijn reeds 5
doden en 25 vermisten.
Het stoomschip „Katingo", dat twee
mlaanden geleden op de Nederlandse kust
was gestrand, is in de nacht van Vrijdag op
Zaterdag vlot gesleept, nadat het schip Vrij
dag reeds 100 meter zeewaarts was ge
sleept. Het schip heeft de reis naar Rotter
dam voortgezet.
In enkele dagen tijds werden in en om
de bossen te Heyen bij Gennep zes volwas
sen vossen geschoten door een tweetal ja
gers. Deze hadden de sporen van de dieren
in de sneeuw goed kunnen volgen. Bij Vaals
in Limburg en in de bossen bij Vijlen had
den de landbouwers de laatste tijd veel last
van wilde zwijnen. Enige jagers wisten er
dezer dagen een vijftal neer. te leggen.
Het eigenaardige geval doet zich soms
voor, dat de voorruiten van auto's onver
wachts" springen, terwijl zich geen botsing
of aanrijding heeft voorgedaan en er ook
niet enige aanleiding er voor aanwezig is.
Dit ondervond controleur Pijpers van de
Raad van Arbeid, die ter hoogte van Mamel
op de rijksweg naar Vaals reed. Het ge
beurde zo snel, dat hij geen tijd had om te
schrikken. Behalve een klein stukje on
breekbaar glas bleek de voorruit geheel on-
doorzichtbaar en de bestuurder moest de
auto met grote voorzichtigheid naar een
garage in Maastricht rijden.
ABONNEMENTSPRIJSLone nummen 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen 11,75
Buitenland I 2,00
ADVERTENTIEPRIJS: cent per mm.
Bij contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine adrertentlën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
s
MM
