AXELSE COURANT
Tweede lustrum Zeeuwse
Volksuniversiteit
30.000 H.A. CULTUURGROND
nippers
j. C. VINK
Frankering bij abonnement. Axel
WOENSDAG 26 JANUARI 1955
69e Jaargang No. 34
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker-Uitgeefster: FIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tel. 0 1155-646
Hoofdredactie: J. C. VINK
Op 25 Januari herdacht de Stichting
„Zeeuwsche Volksuniversiteit" de dag, dat
zij tien jaar geleden te Middelburg werd op
gericht. Nederland-boven-de-rivieren was
nog niet bevrijd en Walcheren stond nog
goeddeels onder water. De bezetting had aan
de natuurlijke geïsoleerde positie van Zee
land nog enige kunstmatige elementen toe
gevoegd en het valt dan ook niet te ver
wonderen, dat het (initiatief van mr. F. W.
Adriaanse en de zijnen dadelijk grote weer
klank vond. De cultuurhonger leek niet te
stillen 500 tot 600 toehoorders bij een le
zing met debat van b.v. prof. Bokhorst, dr.
L. de Jong of prof. Goudriaan, waren in de
eerste maanden regel. Hetzelfde kan worden
gezegd van de concerten. Onvergetelijk voor
hen die dit bijwoonden blijft, hoe tijdens het
concert van Jo Juda en mr. J. A. Abbing op
4 Mei 1945 de capitulatie van het Duitse
leger in Holland bekend werd.
Reeds dadelijk na de start werd het werk
uitgebreid over andere plaatsen van Zee
land eerst Vlissingen en Goes en vervol
gens de overkant" en zo werd de Z.V.U.
de enige Volksuniversiteit rin Nederland,
wier werkterrein in opzet een hele provincie
bestrijkt. Als algemene gedachte lag hieraan
ten grondslag, dat het brengen van goede
muziek, goed toneel en goede lezingen in
een door zo veel natuurlijke hindernissen
doorploegd en bovendien ver van het cen
trum des lands gelegen gebied als Zeeland
slechts mogelijk zou zijn door het organise
ren van plaatselijke cultuurevenementen in
groter verband deze gedachte is in de
practijk principieel juist gebleken. De aan
vankelijke verwachting dat de Z.V.U. in
staat zou zijn zichzelf financieel geheel te
bedruipen, bleek ijdel te zijn de Z.V.U.-
bestuurderen moesten ervaren, dat zonder
steun van de overheid cultuurspreiding in
onze tijd onmogelijk is geworden. Het mi
nisterie van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen is en dit terecht, gezien de te
genwoordige opvattingen omtrent de cul
tuurspreiding de grootste maecenas, doch
daarnaast wordt ook van de zijde van de
provincie en verschillende gemeenten be
langrijke steun ondervonden.
Het organiseren in grote omvang bleek op
den duur voor amateurs niet doenlijk en zo
moest worden overgegaan tot het aanstellen
van een vaste staf. Ook moest een vorm
worden gevonden voor een zo groot moge
lijke medezeggenschap van de werkgroepen
in de verschillende gebieden, vooral ten aan
zien van de samenstelling der programma's.
Deze vorm Werd gevonden in voortdurend
overleg met deze werkgroepen en in de sa
menstelling van het centraal Bestuur, waar
door een behoorlijke democratie in de Z.V.U.
is gewaarborgd.
Sinds de oprichting tot September 1954
werden door de Z.V.U. 169 toneelvoorstel
lingen in Zeeland verzorgd. De keuze wordt
daarbij beperkt door vele factoren als de
verschillende geaardheid der Zeeuwse be
volking, de geringe capaciteit en de be
perkte njogelijkheden der Zeeuwse schouw
burgen, het doublure-ssteem der gezelschap
pen en de noodzaak zeer vroegtijdig data bij
de gezelschappen te bespreken. Toch is er
ook hier reden tot grote dankbaarheid voor
het vele schoons, dat kon worden gebracht,
b.v, ..School der Dapperen", Glazen Speel
goed" en zeer onlangs nog „Muiterij op de
Canie". Voordrachtkunstenaars als Char
lotte Kohier, Albert van Dalsum, Ruth
Draper en Max Croiset stonden op de
Zeeuwse podia en musici van het formaat
als Kathleen Ferrier, Peter Pears en Ben
jamin Britten, Pierre Bernac en Francis Pou-
lenc, Jo Vincent, Janine d'Acosta, Johanna
Martzy, Herman Krebbep^ het Hongaars en
het Italiaans strijkkwartet en het Amadeus
Kwartet, om er maar enkelen te noemen,
traden in Z.V.U.-verband op het Resi
dentie Orkest en het Rotterdams Philhar-
monisch Orkest waren verschillende malen
gast van de Z.V.U. De grote Nederlandse
cabaretgroepen werden diverse malen in een
tournée-verband in Zeeland gebracht en een
groot aantal sprekers-van-gezag bespraken
op 321 avonden voor de leden van de Z.V.U.
onderwerpen van velerlei aard. Enige ten
toonstellingen, waaronder de beroemide ex
positie van oude meesters uit Rijksmuseum en
Mauritshuis, die ,in Zeeland onder het mptto
„Behouden Schoonheid" werd gelanceerd,
trokken duizenden bezoekers naar de Zeeuw
se hoofdstad. Volgens gegevens van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek neemt de
Z.V.U. in absoluut bezoekers-aantal de 3c
plaats in achter de Volksuniversiteiten van
Rotterdam en Leiden.
Speciale aandacht vraagt het jeugdwerk.
Voor de jeugd van alle schoolleeftijden wer
den 153 concerten, voordrachten en lezingen
georganiseerd voor veelal geheel gevulde
zalen. De jeugdboekerij te Middelburg, op
gezet door mevrouw H. A. de Vink-Olthof,
telt honderden trouwe lezertjes en op uit
leendag en sihet er een alleraardigste bijen
korf van komende en gaande jongens en
meisjes van alle leeftijden. Enige dames ver
richten daar vrijwillig de vaak niet eenvou-
SAHARA 1 960:
ONDERGRONDS MEER MET 60.000 MILLIARD KUBIEKE METER WATER.
Te lang al heeft het verhaal over de vruchtbaarmaking van de Sahara als
een sprookje gegolden. Het wordt daarom tijd, dat ook Nederland beseft, dat
het de Fransen bittere ernst is. Stuk voor stuk zal de enorme, uitgestrekte
zandwoestijn gecultiveerd worden. In 1960 hoopt men 30.000 ha. vruchtbare
cultuurgrond te hebben gewonnen. De werkzaamheden zijn in volle gang.
PROFESSOR HAD GELIJK.
Lieden, die ver kijken worden altijd uit
gelachen. Toen professor Savornin in 1920
beweerde, dat er zich onder de Sahara een
grote, ondergrondse zee moest bevinden,
wilde men hem aanvankelijk in een gekken
huis stoppen. Zelfs heel geleerde collega's
haalden hun schouders op. Het duurde tot
de tweede wereldoorlog voor hij medestan
ders kreeg. Juist toen men boringen wilde
gaan verrichten ontketende Hitier het vrese
lijke avontuur. Zodoende werd het 1948 al
vorens men besloot de zaak eens nauwkeurig
te onderzoeken. Vlak bij Zelfana begon men
te boren. Op goed elfhonderd meter vond
men water. Het sprong omhoog onder een
pressie van elf atmospheren. De boringen
werden voortgezet. Men vond water op een
500 km van Algiers, bij Golea, bij Ghardaia.
Alleen laatstgenoemde put levert per secon
de reeds 300 liter water. Pas in 1950 werd
de theorie van professor Savornin, die bij
alle onderzoekingen zelf de leiding op zich
had genomen, volkomen geaccepteerd. Thans
is er geen enkele deskundige, die er nog aan
twijfelt onder de Sahara ligt een enorm
meer, groter dan geheel Frankrijk, dat nog
steeds vanuit het Noorden met water wordt
bevoorraad, dat morg'enetel 60.000 milliard
kubieke meter water moet bevatten. Dit wa
ter behoeft men slechts aan de oppervlakte
te brengen om de Sahara te kunnen culti
veren.
ZESJAREN PLAN.
De werkzaamheden zijn in volle gang. Het
betreft dus geen theorie meer, doch een pro
ject, dat in uitvoering is. Vier putten zijn er
reeds gemaakt. Ze leveren gezamenlijk 900
liter water per seconde. Op verschillende
plaatsen worden momenteel twaalf andere
waterbronnen aangeboord. Het ministerie
voor overzeese gebiedsdelen heeft hierop
een zesjaren plan gebaseerd. In 1960 moeten
30.000 ha. woestijn vruchtbaar zijn gemaakt.
Er zullen ongeveer 1500 nieuwe oasen ont
staan, ieder van plm. 200 ha. oppervlakte.
En dit is sleets de eerste etappe. De be
woners van de nieuwe oasen men rekent
er op, dat de nomaden zich er blijvend zullen
vestigen vinden een middel van bestaan
in de cultuur der dadels. Tussen El Golea en
Ghardaia boorde mien toevalligerwijs echter
ook olielagen aan en hiermee openen zich
nieuwe perspectieven. Momenteel wordt een
plan gemaakt om de Sahara te maken tot
de grootste zeewierpdoducent ter wereld.
Voor de „vervaardiging" van zeewier (zee
gras) heeft men nodig water, nitraat, elec-
triciteit, oliegassen en veel zon.
OORSPRONG VAN HET WATER.
De geologen zijn het in grote trekken eens
over de oorsprong van de onderaardse zee.
Een enorme korst poreuze rotsen, van on
geveer 100 metef dikte daalt ten Zuiden van
het Atlasgebergte onder de Sahara. Onder
de woestijn vormt deze korst een groot bek
ken. De korst is bedekt met een vrij dunne
laag niet poreus materiaal. Het water dat
van het Atlas-gebergte afdaalt komt auto
matisch in het bekken terecht. Men behoeft
slechts de niet-poreuze laag te doorboren om
het water aan de oppervlakte te brengen.
Het bekken zou 600.000 vierkante kilometer
groot zijn en 60.0000 milliard kubieke meter
water bevatten. Ieder jaar komen er nog een
5 milliard kubieke meter bij. Zonder dus de
reserves aan te tasten, die immers zorgen
voor de pressie, zou het bekken in staat zijn
per seconde 150.000 liter water te leveren.
Op de huidige waterproductie van 900 liter
per seconde baseert men 30.000 ha. oasen.
Op de totale waterproductie kan men dus
4,5 millioen ha. cultiveren. De totale opper
vlakte is 7 millioen vierkante kilometer. Het
toekomstperspectief is dus dat na verloop
van tijd de hele Sahara overdekt zal zijn
met vruchtbare oasen. Het kan Het moet
alleen nog gedaan worden
Zondagavond is op de rijksweg te Zie-
rikzee de heer B„ die daar met zijn echtge
note wandelde, door een hem achterop ko
mende bestelauto gegrepen en tegen de weg
geslingerd. Hij moest ernstig, doch niet le
vensgevaarlijk gewond, in het ziekenhuis te
Noordgouwe worden opgenomen. De auto
mobilist, die vermoedelijk niets van het on
geval heeft bemerkt, reed door.
Radio Moskou heeft medegedeeld, dat
de opperste Sowjetraad der Sowjet-Unie
voor Februari is bijeengeroepen. Dit opper
ste parlement der Sowjet-Unie heeft meer
dan 1300 afgevaardigden en wordt voor vier
jaar gekozen. Zij vergadert in het grote pa
leis van het Moskouse Kremlin. De laatste
vergadering van de opperste Sowjet werd
in April van het vorige jaar gehouden.
Ongeveer 500.000 mijnwerkers en
260.000 metaalbewerkers in West-Duitsland
hebben Zaterdag gestaakt. Deze staking was
bedoeld als protest tegen een uitlating van
een directeur van een der grootste kolen- en
staalconcerns, dat de vakbonden met „chan-
tage-middelen" het parlement hadden be-
invloed om de arbeiders medezeggenschap
te geven in het beheer van zware industriën.
Het 360 brt. rrtetende Nederlandse kust
vaartuig „Zwaantiena" van D. Pot uit Delf
zijl is Vrijdagavond op reis van Hobro naar
Wismar, ter hoogte van Grenaa op een mijn
gelopen. Door de ontploffing werd schade
aangericht in de machinekamer. Persoonlijke
ongelukken deden zich niet voor. Het voor
nemen bestaat om: de kustvaarder naar Rot
terdam te slepen.
FIRMA
Markt 12
AXEL.
dige taak orde op zaken te houden.
De zo geslaagde voorstellingen van „El-
ckerlijc" het vorig jaar, hebben perspectie
ven ^geopend voor samenwerking m'et het
Holland Festival, waarbij gedacht wordt aan
een herhaling van deze voorstellingen, een
uitvoering van een instrumentaal ensemble
in de Burgerzaal van het Stadhuis te Mid
delburg en een concert van een vocaal en
semble, waarschijnlijk in een der Middel
burgse kerken. Medewerking van alle in
stanties is hier voor nodig, doch over mede
werking van die zijde heeft de Z.V.U. zich
nimmer te beklagen gehad en zij houdt zich
overtuigd, dat ook voor deze culturele uit
bouw de nodige steun van overheidswege
zal kunnen worden verkregen.
De herdenkingsavond, welke gisteravond
plaats vond en waaraan tal van vooraan
staande kunstenaars hun medewerking ver
leenden, werd besloten door een ontvanqst
ten stadhuize van het Centraal Bestuur der
Z.V.U. met haar gasten en genodigden
door het gemeentebestuur van Middelburg.
Zondagavond is op de rijksweg Am
sterdamDen Haag tussen de Lisserweg en
de Venneperweg een auto van de Griekse
legatie door de gladheid van de weg ge
slipt van de berm geraakt en op zijn kop in
een sloot terecht gekomen. Bij dit ongeval
zijn de secretaris van deze legatie, de heer
G. Vardas, benevens de Haagse journaliste,
mej. I. Adema, om het leven gekomen. Nog
twee andere inzittenden wisten zich uit de
auto te redden en zijn ongedeerd.
Volgens het West-Berlijnse dagblad
„Der Abend" zijn er de laatste twee maan
den onder zware geheimhouding atoomfca-
nonnen en verdragende raketwapens van
uit Rusland naar Oost-Duitsland overge
bracht en geplaatst in de omgeving van
Schwerin, Erfurt, Maagdenburg en 60 kml
ten Zuiden van Berlijn. Ook zouden in de
herfst van verleden jaar in de Russische zone
van Duitsland 600 zware tanks van het type
„Stalin II" zijn aangekomen.
Het jonge echtpaar Ten C. tot voor
kort woonachtig te Zuidbroek is door de
politie gearresteerd, verdacht van diefstal,
oplichting en inbraak. Het echtpaar is kort
geleden naar Smilde verhuisd. Vele perso
nen te Zuidbroek zijn benadeeld. Het echt
paar leefde op grote voet. De 26-jarige Ten
C. wordt er o.m. van verdacht diefstallen te
hebben gepleegd als smidsknecht bij de smid
S. te Zuidbroek en bij de smid P. R. te Sap-
pemeer. Man en vrouw zouden voorts de
Buurtbewoners-winkeliers hebben bestolen.
Het echtpaar is voor de officier van justitie
te Groningen geleid.
Binnenkort zullen te Aardenburg door
de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodem
onderzoek nieuwe opgravingen worden ge
daan om de plaats te onderzoeken, waar de
vroegere middeleeuwse Onze Lieve Vrouwe-
kerk heeft gestaan. Deze kerk werd in 643
qesticht door de H. Amandus ten zuiden van
Aardenburg en was het middelpunt van vele
pelgrimstochten. Hier kwamen o.m. de En
gelse koningen Eduard I en Eduard III, de
Franse koning Philips de Schone en de
Bourgondische hertogen Philips de Goede
(1425) en Karei de Stoute (1466). Men
hoopt weer beschilderde graven te kunnen
blootleggen evenals in de St. Baafskerk zijn
gevonden.
Veertien personen zijn om het leven
gekomen bij een spoorwegongeluk in Enge
land, terwijl er 40 personen gewond werden.
Het gebeurde Zondagavond toen een snel
trein, die op weg was van York naar Bris
tol te Sutton Coldfield uit de rails liep. Be
halve de locomotief ontspoorden er negen
rijtuigen, zes er van kantelden en door de
schok werden ettelijke rijtuigen in elkaar ge
drukt. Op het moment van de ontsporing
was bijna de gehele trein vol met reizigers.
Bij de overstromingen in Frankrijk is
het water van de Seine Zondag boven het
peil van 7 meter gestegen. Vooral in de
voorsteden werd veel schade aangericht,
hoewel ook de bewoners van dure woningen
nende werkloze Noord-Afrikanen hinder van
bij het Bo'is de Boulogne en in kelders wo-
overstromingen hadden. Meer dan 1000 per
sonen hebben Zaterdagochtend de opdracht
gekregen 'hun huizen te ontruimen, daar een
dijk van de Marne in de oostelijke Parijse
■voorstad Saint Maur was doorgebroken. Te
Cretei'l aan de Marne staan 3000 woningen
in bet water en zijn 1757 personen als over
stromingsslachtoffers genoteerd. Vrijwilli
gers, militairen, brandweerlieden en pad
vinders werken aan de versterking van de
'dijken op de meest bedreigde punten langs
'de nog steeds wassende rivieren Seine en
Marne. In het centrum van Parijs werd de
Pont des Invalides voor het verkeer gesloten
-met het oog op scheuren in een steunboog.
<Grote -aantallen ratten verlieten hun holen
.aan de oevers van de Seine en drongen na
bij gelegen huizen binnen. 300 Franse steden
-en dorpen hebben op de een of andere wijze
van de overstroming te lijden. Door de over
stroming van de Rhone is het zuidelijk deel
•van Avignon geïsoleerd, terwijl de Garonne
•een gebied bij Toulouse dreigt te overstro
men. Evenwkel begint het peil van deze
laatstgenoemde rivieren te zakken. Vele fa
brieken moesten sluiten, waardoor duizen
den noodgedwongen buiten werk geraakten.
Hieronder bevindt zich ook de reusachtige
automobielfabriek van Renault, die op een
■eiland in de Seine is gelegen.
ABONNEMENTSPRIJSLosse nummers 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen 11,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS8 cant per m m.
Bi] contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine advertentiën (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra
s
I
f
k
