IVORÓL
De ingebruikneming van het nieuwe orgel
in de Ned. Hervormde Kerk
nippers
Herdenking Zilveren Jubileum K. A. B.
Diploma-uitreiking aan de
R.K. Vlassersschool te Koewacht
De A.N.W.B. zal er toe overgaan het
aantal z.g. monumentenbordjes aanzienlijk
uit te breiden. De bond is destijds tot het
aanbrengen van deze bordjes overgegaan,
teneinde de toeristen op deze wijze beknopte
gegevens te verschaffen omtrent belangrijke
bouwwerken en monumenten, die men in de
verschillende plaatsen aantreft. Zij vermel
den het bouwjaar, naam van de stichter, data
van restauraties en eventuele andere bij
zonderheden. Deze chamois-kleurige bord
jes zijn zodanig uitgevoerd dat zij geen sto
rende werking hebben en worden aange
bracht op kastelen, kerken, poorten, molens
en andere voor de toerist belangrijke bouw
werken. Van deze A.N.W.B.-monumenten-
borden waren er tot dusver een 60-tal in ons
land aanwezig. Vóór het volgende seizoen
zal de A.N.W.B. ongeveer honderd nieuwe
bordjes aanbrengen. In de komende jaren zal
deze toeristische service steeds verder uit
gebreid worden.
Een boekhouder van een houthandel
te Utrecht, die al jaren bij de firma in dienst
was en haar vertrouwen ten volle genoot,
heeft bekend, dat hij in de afgelopen tien
jaar ongeveer 70.000 had verduisterd. Hij
was belast met het incasseren en inboeken
van bedragen, die door de afnemers waren
betaald. Tien jaar geleden is hij begonnen
enkele van deze bedragen niet te verant
woorden en ten eigen bate aan te wenden.
Daarop volgende bedragen, die binnenkwa
men werden door hem geboekt in de plaats
van de verduisterde bedragen. Door dit op-
schuifsysteem en het nauwkeurig bijhouden
van een particuliere nevenboekhouding heeft
hij elk jaar gemiddeld 7000 kunnen ver
duisteren, zonder dat dit bemerkt werd. De
firman stuurde regelmatig aan de afnemers
een opgave van openstaande posten. Ook
daarmee was de boekhouder belast, die deze
brieven niet verzond en een door hem zelf
getekende accoordverklaring inleverde. Zo
doende heeft hij de verduistering zo lang
kunnen voortzetten Van 't verduisterde be
drag is niets meer over. Het is opgegaan in
de huishouding. Zijn vrouw had geen enkel
vermoeden, dat het overgrote deel van het
inkomen van verduistering afkomstig was.
Maandagmiddag omstreeks half vijf
is te Den Haag een met vier ton zand ge
laden vrachtauto op een vijftal wielrijders
in gereden die op het kruispunt Parallelweg-
Vaillantlaan voor de stopstreep stonden te
wachten tot de aldaar geposteerde verkeers
agent de weg zou vrijgeven. Het kruispunt
ligt in de ,,put" voor het viaduct in de spoor
lijn Den HaagDelft. De chauffeur ver
klaarde met matige snelheid te hebben ge
redeen, maar de remmen schijnen geweigerd
te hebben en de auto is doordat de weg hier
helt doorgereden. De 50-jarige mevr. W. J.
V.-P. uit Den Haag en een nog onbekende
man werden op slag gedood. De 45—jarige
J. V., echtgenoot van de omgekomen vrouw
kreeg een bekkenfractuur en werd in ernstige
toestand in het ziekenhuis Zuidwal opge
nomen. Twee meisjes werden lichter ge
wond. De fietsen werden alle vernield.
de beste tandpasta
die men U raden kan
Onder zeer grote belangstelling had j.l. Zaterdag
avond de officiële ingebruikneming plaats van het
nieuwe Kerkorgel der Hervormde Gemeente van Axel.
Niettegenstaande het ongewone uur Zaterdag
avond te half acht was de aan een 1200 personen
plaats biedende kerk voor ongeveer twee-derde ge
vuld met belangstellenden van allerlei kerkelijke rich
tingen.
De president-kerkvoogd, de heer P. van Bende-
gem, begroette, na in gebed te zijn voorgegaan in zijn
openingswoord de vertegenwoordiger der burgerlijke
gemeente van Axel, wethouder C. de Putter en met
hem de afgevaardigden der Prov. Commissie van
Toezicht, de afgevaardigden van andere kerkvoog
dijen, etc.
Spr. verheugde er zich over dat men thans niet
bijeen was om problem ente bespreken doch om onze
blijdschap te betuigen. Het verblijdt hem, dat dit kan
gebeuren in een geest van dankbaarheid en in het
bijzijn van de afgevaardigden der zusterkerken. Dat
wij elkaar alzo zingende en musicerende tot Gods
eer vinden mogen, stemt hem tot innige blijdschap.
Ook om nog andere dingen is spr. vreugdevol ge
stemd, n.l. dat wij de opbrengst van het Verjarings
fonds dat reeds jaren voor dit doel werkzaam is,
volledig hiervoor oyer kunnen dragen, waarvoor spr.
in de allereerste plaats een eresaluut brengt aan de
heer J. Herrebout en zijn verdere ijverige staf van
helpers. Ook de koster de heer Gans heeft een zeer
werkzaam aandeel gehad bij het werk rondom de
bouw, terwijl ook het bestuur van de Herv. Zondag
school een bijzondere pluim verdient.
Thans wendde de heer van Bendegem zich tot de
orgelbouwer, de heer W. van Leeuwen, die uitdruk
kelijk heeft voorgenomen hedenavond hier niet te
spreken bij zijn overdracht aan de Hervormde Ge
meente van dit schone en voorbeeldige instrument.
Daaruit spreekt billijkheid en zakelijke degelijkheid,
want „zwijgen'' is goud, maar de heer van Leeuwen
heeft reeds gesproken en zonder ophef verklaard dat
dit orgel minstens een eeuw mee zal kunnen. Een
goede naam is voor de heer van Leeuwen meer
waard dan geld, was diens motto.
Tot de organist, de heer van den Kerkhoff, organist
in de Nieuwe Zuiderkerk te Rotterdam en stadsor-
ganist aldaar, richtte de president-kerkvoogd zich,
hem prijzende om zijn gulle bereidheid hier nog gaarne
andermaal dit geliefde instrument te komen bespelen,
dat hem reeds vertrouwd is en hetwelks kwaliteiten
hij reeds voor 8000 toehoorders te Rotterdam proef
ondervindelijk heeft bewezen en aangetoond. Ook de
vlotheid waarop wij omtrent het programma over
eenstemming verkregen prees spreker.
Historisch herinnerde hij verder aan de arbeid van
het reeds sinds 1917 bestaande Orgelfonds. Dit heeft
als eerste vrucht van arbeid het oude orgel in 1924
dat 5500 kostte daargesteld. Wij kregen dit
geleverd van de fa. Dekker en het ons vóór die tijd
gediend hebbende orgel bracht toen nog 850 op
In d eloop der volgende jaren bleek het al spoedig
te klein voor deze groeiende gemeente. Het ging mank
aan een euvel van te grote slijtage. Het werk van
de commissie bestaande uit de heren Cappon, Smies,
de Feijter en Wondergem heeft thans bekroning ge
vonden na het opgenomen contact met de heer van
Leeuwen, met wie menigmaal prettig is vergaderd en
geconfereerd en die ons nu voor de som van 35.000
dit keurige en volkomen aan alle muzikale eisen vol
doende instrument heeft geleverd. Nogmaals dankt de
heer van Bendegem de heer Herrebout en zijn steeds
actieve medewerkers.
Bovendien hebben wij deze gelegenheid benut voor
nog andere nodige verbeteringen in het kerkgebouw,
doordat uit de rente-opbrengst van een eerder ge
schonken legaat het ganse kerkgebouw voorzien werd
van een zeer doelmatige vloerbedekking.
Sprekers's wens is dat onze dank daarom zich heden
zal uiten in een lofzang God ter ere, die als Heer
der Kerk alleen toekomt lof, eer en dankzegging.
Hierna werden gezongen de drie verzen van Psalm
150, waarvan het eerste vers op het oude en de beide
andere op het nieuwe orgel.
Het woord was daarna aan de organist de heer
P. van den Kerkhoff, die er zijn eerbied voor uitte
dat een betrekkelijk kleine gemeente als deze zich het
bezit van een dergelijk instrument wist te verzekeren.
Dit bedacht hij toen hij des morgens zich bevond in
de mooie omgeving van dit stadje, gelegen temidden
van zoveel heerlijke en vruchtbare polders. Er zijn
voor de orgelbouwers zeer vele vragen en problemen
geweest, die culmineerden in besprekingen, denken en
experimenteren en de oplossing is, dat men weer wenst
terug te keren tot het mechanische orgel zoals dat
door Bach en Buxtehude in het grote tijdperk van de
orgelbouwkunst werd bespeeld en uitverkoren.
Spr. gaf daarop in een technische verhandeling een
uitvoerige uiteenzetting over de aard en hoedanigheden
van dit twee-klaviersorgel, dat gebouwd is volgens
het zuiver mechanisch systeem „Veka" met sleepladen
en behalve een hoofdwerk met 8 stemmen, een rug
werk met 7 en een vrij pedaal met 3 stemmen omvat.
Totaal alzo 18 stemmen met 1408 pijpen.
Hij demonstreerde daarop alle stemmen afzonder
lijk en gezamenlijk en bracht daarna onder de grootst
mogelijke aandacht het reeds in ons blad aangekon
digde koraalvoorspel ,,Ich ruf' zu dir, Herr Jesu Christ"
van Joh. S. Bach en het „Concert in Bes gr. t." van
G. F. Handel ten gehore, gevolgd door improvisatie
en gemeenschappelijk zingen van Psalm 33 1 en 2.
De aanwezigen genoten van dit voor Axel zeld
zame en meesterlijke orgelspel.
Nadat vervolgens onder leiding van de heer J. Smies
het Kerkkoor Gezang 146 ten gehore had gebracht,
speelde de organist wederom een improvisatie en
zong men andermaal gemeenschappelijk van Gezang
136 1, 2 en 3.
Een feilloze vertolking volgde hierna van de Kerst
compositie van Claude d'Aquin, getiteld „Noël
waarop het woord was aan de Ned. Herv. predikant
ds. P. J. Pennings.
Deze zeide dat het voor hem vanavond hier in zijn
„colbertje" voor dit forum verschijnend heel anders
te moede was dan „anders". In de gewone kerkdienst
toch is de predkant steeds de „hoofdmoot";. Nu ge
voel ik mij meer als de „toespijs". Maar spr. is toch
ook hoogst dankbaar gestemd en wil het zelfs wagen
de orgelbouwer, die niet wil spreken, aan het praten
te krijgen. Tot drie maal toe herhaalde spr. zijn
verzoek om nu behalve de uitspraak dat het orgel
een eeuw zal stand houden en deugdelijk zal blijven,
te bewijzen. De goede reputatie is spr. nog niet vol
doende, daar hij deze garantie van de bouwer zelf
wil hebbenen horen Het antwoord bleef
echter uit. jnric
De predikant concludeerde dat dit schone instrument
ten slotte toch maar een dood ding is zonder de hand
van „de meester" waarop het wacht en die het als
het ware tegemoet moet treden. Spr. vroeg of het
zo ook niet met ons is Wat zijn wij met al hetgeen
aan ons besteed werd, met al onze kennis en bezit,
als wij „dode" elementen blijven zonder medeleven
en gevoel en de goede dingen van onze Heer en
Schepper niet op ons latende inwerken. Ook wij heb
ben de behoefte aan de Meesterhand Spr. is blijde
met al de blijden op deze avond, nu hij na acht
jaar zich verlost weet van het voor hem onzicht
bare „monstrum" boven de preekstoel.
De gemeente heeft er al die tijd tegen aan gekeken.
Nu is het mijn beurt, zei spr. die heel veel verwach
ting heeft van deze zo nodige en lang verbeide aan
winst waarmede hij ten slotte de Kerkeraad en de
commissie van harte feliciteerde.
Het Kerkkoor zong daarop Gezang 112, waarna de
sluiting volgde door het gemeenschappelijk zingen
van Geanzg 135 1 en 2.
Bij de uitgang had een collecte plaats ten bate van
het nieuwe Kerkorgel en daarmede was deze treffende
en indrukwekkende inwijding ten einde.
s
In de stampvolle zaal van het R.K. Gezellenhuis
vierde de afdeling Axel van de K.A.B. en de afdeling
van de R.K. Werknemersbond in Jnd'ustl(iële be
drijven haar zilveren jubileum. De zaal was smaak
vol versierd en een menigte van bloemstukken te
veel om op te noemen vulde het podium.
Na een geestdriftig welkomstwoord van de voor
zitterder feestcommissie, de heer P. Erpelink, zong
men staande het eerste couplet van het K.A.B.-strijd
lied.
De voorzitter van de jubilerende K.A.B.-afdeling,
de heer Eug. A. Maas, nam daarop het woord en
verwelkomde de talrijke aanwezigen, waaronder wij
opmerkten hoofdbestuurders der K.A.B. en diverse
afdelingsbesturen uit de omliggende plaatsen Sluiskil,
Westdorpe, Zuiddorpe en Hulst en verdere geno
digden. Hij schetste de ontwikkeling der afdeling
Axel, na terloops de geboorte en het ontstaan der
katholieke arbeidersbeweging in Nederland onder de
grote voorgangers dr. Schaepman en Ariëns te hebben
gememoreerd.
Op 6 September 1929 werd onder presidium van
„meester" de Kort alhier de oprichtingsvergadering
gehouden, waarbij als spr. optrad de heer J. Croone,
thans lid van het hoofdbestuur. Vervolgens passeerde
de geschiedenis van de groei en de toenemende bloei
der afdeling, die thans ruim 300 leden telt, de revue,
waarna de vergadering een „toost" uitbracht op de
jubilerende K.A.B.
De heer C. v. d. Bos der jubilerende Fabrieksar-
beidersbond schetste in het kort de toestanden van
een kwarteeuw geleden.
De heer Jonkers, lid van het hoofdbestuur der K.A.B.
te 's-Gravenhage verdeelde de ontwikkeling der K.A.B.
in drie periodes.
De eerste periode voor de tweede wereldoorlog,
de oorlogsperiode en die van de „herrijzenis" der
K.A.B. na de bevrijding. Hij memoreerde de lage lo
nen in de crisisjaren en schetste de ongunstige so
ciale toestanden van voor de oorlog. Aan het einde
van zijn welsprekend betoog reikte hij aan drie jubi
larissen een fraai cadeau uit, te weten aan de voor-
ziter van de Fabrieksarbeidersbond, een fraai vulpen
met bijpassend vulpotlood en aan de heren P. Erpe
link en Eug. Maas (\2Yi jaar jubileum als bestuurs
lid) een fraaie vulpen.
Een der leden van de K.A.B. reciteerde daarop het
gedicht „De Herder spreekt."
I n de pauze werd daarop een verversing geser
veerd door de dames waarna de geestelijk adviseur
pastoor A. Meeüs het woord vroeg om de jubilerende
vereniging een „semper crescendo" toe te wensen.
Spr. eindigde zijn gloedvolle peroratie met de woor
den „Ik wens de K.A.B. een eeuwige jeugd Pas
toor Meeüs vierde op deze dag zijn 52e geboortedag.
Een lange rij van sprekers volgde hierop. Achter
eenvolgens waren het de heren J. Croone mede
oprichter der Axelse afdeling en hoofdbestuurslid uit
Breda), Jacobs, voozitter Diocesane Bond in het
Bisdom Breda, Compiet, van de afdeling Sluiskil en
gedelegeerde van het hoofdbestuur, de heer P. A. de
Kort, mede-o-prichter der afdeling Axel, R. de Waal,
namens de gewestelijke afdelingen, de Kraker, namens
de Chr. Besturen Bond en R. v. d. Berg, namens de
afdeling Axel van St. Raphaël. Alle sprekers boden
hun beste wensen aan voor de toekomst der jubi
lerende verenigingen.
Vervolgens werden door de heer Jacobs de zilveren
insignes opgespeld bij de heren C. v. d. Bos, Cam.
v. d. Bos, E. v. d. Bos, A. Doppegieter, P. Erpelink,
A. van Loenen, D. van Meele, P. Vermeulen, M.
Buijsse, B. Seghers, J. Bastelaar, R. Roels, J. van
Goethem, F. de Vos, E. A. Maas, F. Groothaert,
F. van Campen, J. Mattens, H. v. d. Bos, E. de Moor,
H ,Vioen, D. Caessens, A. Polfliet, F. Tieleman, A.
Geerinck, Ed. Maas, A. Schelleman, J. Herwegh, H.
van Gremberghe en R. Casteels.
De heer P. A. de Kort, hoofd van de R.K. Lagere
School, ontving voor. zijn zeer vele belangeloze ar
beid verricht in dienst der arbeidersbeweging een
prachtige rookstandaard, waarvoor hij, zichtbaar ont
roerd, hartelijk dankte.
In de namiddaguren was in hetzelfde gebouw voor
de kinderen van de R.K. Bewaarschool en van de
R.K. lagere school, in totaal plm. 400, een buiten
gewoon geslaagd feestje georganiseerd.
Zondagochtend had te half negen in de R.K. Kerk
een H. Mis met Alg. H. Communie plaats en van
11 tot 12 uur recipieerde het Bestuur in het Gezellen-
huis, waarbij door de dames der bestuurders te kust
en te keur verversingen in allerlei vorm werden rond
gediend.
In de namiddaguren volgde een gezellig samenzijn,
waarbij „Tremola-Thalia" versterkt met nog enkele
kunstzinnige leden van de K.A.B. „Ht wel en wee van
25 jaren K.A.B." opvoerden.
Hiervoor bestond weer zeer grote belangstelling en
bestond deze in revue-vorm geschreven schets uit een
geestig gekruide, historische terugblik met zang, par
lando en muziek.
Er heërste in de intieme kring van de K.A.B. een
zeer opgewekte stemming en de feestvreugde uitte
zich ongedwongen, zodat de afdeling Axel op een
unieke herdenking van dit zilveren jubileum mag
terugzien.
Des avonds te 8 uur werd het feest met een ge
zellig bal besloten.
In het Patronaatsgebouw te Koewacht had de jaar
lijkse diploma-uitreiking plaats aan de leerlingen die
met goed gevolg de diverse cursussen aan de R.K.
(VJasersschool gevolgd hadden,
De heer C. Martinet, voorzitter van deze school,
opende deze bijeenkomst met een hartelijk welkomst
woord, waarna hij ir. Buttler, directeur van het Vlas
instituut te Wageningen, verzocht de diploma's van
de dagschool uit te reiken.
Ir. Buttler gaf in zijn korte toespraak een uiteen
zetting wat het diploma vakbekwaamheid eigenlijk
inhoudt en wees op het grote belang van een goede
scholing. Hij spoorde de geslaagden aan zich vooral
technisch maar ook theoretisch te bekwamen en waar
schuwde hen dat het diploma alleen niet voldoende is
maar dat ze moeten doorgaan in het opvoeren van
hun bekwaamheid door het volgen van diverse cur
sussen en het lezen van vaklitteratuur. Na deze toe
spraak reikte hij de diploma's uit aan
H. de Vliegher, KoewachtA. Vlassenroot, St.
Jansteen O. van Dorsselaer, St. Jansteen A. van
Damme, Koewacht C. van Houte, St. Jansteen
W. Schelfout, St. Jansteen.
Hierna reikte de burgemeester van St. Jansteen de
diploma's van de Zwingelcursus uit aan
Ch. van Eetveld, Clinge R. v. d. Branden, St.
Jansteen W. de Bruijn, R. van Daele, W. Ongenae
en G. Wijnacker, allen te KoewachtF. de Witte,
St. Jansteen, P. de Caluwé, G. Drubbel, R. Drubbel,
M. van Gaever en J. de Maesschalk allen te Koewacht.
Na deze uitreiking dankte de heer H. de Vliegher
als best geslaagde de directeur en leraren van de
school en beloofde hem namens de andere geslaagden
he tgeleerde in de practijk te zullen brengen.
Na de aangeboden consumptie reikte de burge
meester van Koewacht de diploma's van de Boek-
houdcursus A en B uit aan
G. de Beule, St. Jansteen A. de Block, Koewacht
J. de Kind, St. Jansteen R. van Rattingen, Moer-
beke A. Schalkens, C. Antheunis en C. van Bun
deren, allen te St. Jansteen R. van Daele, Koewacht
G. de Maat, Rapenburg W. van Hove, Stoppeldijk
R. Schalkens, St. Jansteen A. v. d. Vijver, Koe
wacht C. Antheunis, St. Jansteen r R. van Daele,
Koewacht E. Maas, St. Jansteen R. van Rattingen,
Moerbeke R. Schalkens, A. FrankevijHe, E. de Kind,
Th. Bolssens en A. Bosmans, allen te St. Jansteen
W. van Hove, Stoppeldijk G. de Maat, Rapen
burg G. Naessens, Koewacht.
Als laatste diploma's werden die van de cursus
motorenkennis uitgereikt door de burgemeester van
St. Jansteen aan
;ïr
C. Antheunis, St. Jansteen A. Bonte, Koewacht
R. van Dorsselaer, St. Jansteen A,. van Gremberghe,
en G. de Gronckel, KoewachtE. de Kind, St. Jan
steen A. Kips, KoewachtF. van Remoortele, St.
Jansteen R. v. d. Vijver en G. de Vrieze, Koewacht.
De voorzitter dankte hierna ir. Buttler en de beide
burgemeesters voor de uitreiking der diploma's en
gaf vervolgens het woord aan Pastoor Ligthart.
Deze wees op de plicht der ouders om hun kinde
ren te laten leren en zodoende hun vrije tijd nuttig
te besteden, waarbij hij vooral op de geestelijke op
voeding de nadruk legde.
Hierna sprak de heer Martinet, oud-directeur der
scltool, namens de Z.-Vl. Vlassersbond, die in zijn
toespraak herinnerde aan het vele wat reeds van dë
school was uitgegaan en noemde in dit verband de
opmaakwedstrijd van vlaslint tijdens de jaarmarkt, die
tot stand gekomen is mede dank zij de bond van oud
leerlingen en cursisten der school.
De heer v. d. Rovaert, leraar boekhouden, sprak
over het nut van de boekhouding in het vlasbedrijf
en spoorde de geslaagden van de dagschool aan de
boekhoudcursussen te volgen, waarbij hij aanhaalde
dat enige kennis van boekhouding later veel finan
cieel voordeel kan afwerpen.
Nadat de heer J. Dobbelaer als voorzitter van de
bond van oud-leerlingen van de R. K. Vlassersschool
de geslaagden had gefeliciteerd en een korte uiteen
zetting had gegeven van het doel der bond dankte j|
de heer van de Pute als directeur der school de heer
H. de Vliegher nog voor de mooie dankwoorden en
hoopte velen van hen volgend jaar weer terug te
zien op een der cursussen om weer een diploma in
ontvangst te nemen.
Nadat de voorzitter de geslaagden ten slotte vanji
harte proficiat had gewenst sloot hij deze bijeenkomst.
