Vlaams-Zeeuwse ontmoetings
dagen in de Jeugdherberg.
Broeden en kunstmatig broeden.
Lees je gezond en zorgeloos.
KIESPIJN?
THEMA: „RONDOM DE SCHELDE'
kerskamers, een der oudste vormen van let
terkundig oefenen voor de burgerij, die zich
uitte in een soort wedstrijdwezen, het Land
juweel geheten, dat voor het eerst in 1481f
te Goes en in 1507 in het verzwolgen Rei-
merswaal plaats vond.
Geen verwerkende industrie was
noodlottig.
Betreurenswaardig vond spr. dat men in
Zeeland nooit geen oog heeft getoond in
het verleden voor de vestiging ener verwer
kende industrie, waardoor de Vlamingen
b.v. Walcheren als een doorgangshuis heb
ben beschouwd en hier later ook wegtrokken
Maandagnamiddag hadden in de Jeugd
herberg „Bleye Haghe" alhier inleidende
bijeenkomsten plaats voor de vanwege de
Stichting Volkshogeschool Zeeland en N.
Brabant georganiseerde studie- en ontmoe
tingsdagen. Deze zullen ditmaal hoofdzake
lijk zijn ingesteld op het thema „Rondom
de Schelde", een wel zeer in het middelpunt
der algeniene belangstelling staand onder
werp in het licht van de Rijn-Schelde ver
bindingen en de specifieke daaraan verbon
den plaatselijke en streekbelangen.
Verschillende van de hieraan deelnemende
dames en heren, hoofdzakelijk uit landbouw-
kringen en overwegend uit jongeren be
staande, werden Maandag verwelkomd. Amstcrdam enz alwaar zij als wevers>
Wij bemerkten daarbij behalve de cur- qOUCl^ en zilversmeden, enz. ruim emplooi
susleider Ir. H. J. Lugtmeyer en de alg. se-
cretaris der Z.L.M. Mr Schlingemann ook
uit plaats en streek Op.
Na de aanbieding van een thee aan dit
gezelschap volgde een korte inleiding over
het volkshogeschoolwerk waarna men zich
aan een eenvoudige broodmaaltijd verza
melde.
Culturele avond over
„De historische betrekkingen tussen
Vlaanderen en Zeeland".
Het was de heer H. Pieters, bibliotheca
ris ven de Prov. Bibliotheek te Middel
burg en als zodanig een der vooraanstaande
deskundigen uit onze provincie die dit on
derwerp inleidde en daarbij terugging tot
de vroege middeleeuwen.
Reeds in die tijden openbaarden zich aan
de Scheldemonden een reeks van gjrote
tegenstellingen en uiteenlopende belangen,
ofschoon aanvankelijk het hart voor de han
delsbetrekkingen meer klopte in Brugge, dat
met een open zeearm, het Zwin, direct ver-
De verzanding van het Zwin een keerpunt.
In verband hiermede schetste spreker het
erloop van de historie tot aan de Karolin
gische tijd en de vaak botsende belangen
tn de grafelijke huizen van Vlaanderen en
Holland. Zeker is het dat de beschaving en
invloeden aanvankelijk meest vanuit Vlaan
deren kwamen en ook de bestuursmacht op
zuiver lVaamse leest geschoeid, zoals ook
duidelijk blijkt uit het verdrag van 1167 van
Brugge tussen Vlaanderen en Holland.
De verzanding can het Zwin een keerpunt.
Met deze verzanding ging de handel zich
meer en meer op Antwerpen richten en steeg
de welvaart van de Walcherse steden,
Middelburg, Vlissingen en Veere. Steeds-
groter werd de betekenis van de van hieruit
niet zozeer op zelfstandige handel dan wel
op het economisch overheersende Zuiden
gerichte betrekkingen.
Voordien was de grote Vlaamse invloed
op het volksleven al gebleken door de oud
tijds genoemjde „schier-monniken de Cis-
terciensers van de abdijen van T er Duinen
en Ter Doest, in Vlaanderen, die o.a. Krab-
bendijke hadden gesticht en ook een „uit
hof" hadden ter plaatse van de bekende
„Monsterhoek"
Toen in de 80-er jaren van de 16e eeuw'
Parma een hardhandige poging deed Vlaan
deren voor het Spaanse bewind te herove
ren had dit een geweldige omwenteling tot
gevolg. Het opkomend en hier en daar naar
de macht grijpend Vlaamse Protestantisme
werd danig aan de verdrukking prijsgege
ven en duizenden Vlamingen weken uit naar
deze streken, waar hun invloed geweldig
groot werd. Spreker herinnert hierbij aan
de beoemdste namen uit de geslachten der
Moucherons en Boreels.
Uit het in 1940 geheel verbrande Mid
delburgse archief heeft hij opgediept, dat
in 1584 door ruimi 400 Vlaamse uitgewe
kenen aldaar werd deelgenomen aan de A-
vondmaalsviering, getallen die echter in 85
en '86 resp. 1155 en ruim 1200 bedroegen,
zodat het zeker verklaarbaar is dat zij een
grote en onmiskenbare invloed begonnen uit
te oefenen. Invloed die tot onverdraagzaam
heid en verbeten felheid uitgroeiden waar
door op Walcheren een openlijk belijden
van de Katholieke godsdienst was uitge
sloten gedurende lange tijd.
Door spreker werd verder gewezen op
tegenstellingen bestaande op tal van andere
gebieden, zoals o.a. het verschil van erf-
rechten in Vlaanderen en Holland. Ver
der heeft de culturele invloed zich vooral
geopenbaard door de vorming van Rederij-
vonden.
Toch is de Vlaamse invloed sterk geweest
en deze kwaml ook uit in de bouwkunst
(stadhuizen en kerken in Middelburg, Zie-
rikzee, Veere e.d.).
In dit opzicht is het zelfs zuiverder te
spreken van Brabantse dan van Vlaamse
invloed, want het waren o.m. de Kelder
mans, die via Antwerpen naar deze streken
hun kunstig vakmanschap overbrachten.
Spr. besloot zijn historisch overzicht bij
de sluiting van de Schelde in den jare 1585,
een feit in de geschiedenis dat noch in het
belang van Noord, noch van Zuid is ge
weest.
Hij begroette met vreugde de in de Vlaan-
derens wederom tot krachtiger opleven ge
komen bewustwording van de eigen cultuur
waarden die verankerd zijn in een versterkt
stamgevoel en volksaard. Daar valt voor
ons die meer onverschillig zijn wel een en
ander uit te leren, besloot spr. zijn kern
achtige en aandachtig beluisterde rede.
Een interessante gedachtenwisseling volg
de hierop.
De Dinsdag bestond in het maken van een
excursie naar de van Sluiskil tot Gent ge
vestigde industrieën langs de kanaalboor-
den onder leiding van de heer J. W. Scheele
uit Vogelwaarde.
Woensdag volgt dan een „Economische
dag met als hoofdthema „De Rijn-Schelde
verbinding" hetwelk door een drietal spr.
zal worden belicht.
NIET ALLE KIPPENRASSEN WILLEN BROEDEN.
Men zou verwachten, dat broedsheid bij
alle hoenders voorkomt. Het verschijnsel is
normaal, doch alle hoenders kennen de
broedlust niet. Vooral bij de lichte rassen,
zoals de Leghorns, Minorca's en dergelijke
ontbreekt de broedlust vrijwel geheel. Komt
het bij uitzondering eens en keer voor, dan
houdt de hen het niet lang vol en verlaat
het dier het nest reeds na korte tijd. HJlt
legsel is alleen dan te redden, wanneer men
een andere broedhen bij de hand heeft.
Over het algemeen neemt de broedlust toe
met de zwaarte van het soort. De middel
zware rassen hebben een normale broedlust,
terwijl deze bij de zware rassen zeer sterk
is ontwikkeld.
Broedsheid is te bemerken, doordat de
hen langer op de eieren blijft zitten. Op een
gegeven moment is zij zover, dat ze regel
matig op de eieren blijft zitten en het nest
slechts verlaat, om! voedsel en drinken tot
zich te nemen en een enkele maal om een
stofbad te nemen. Om de broedsheid te be
vorderen, is het wenselijk, dat men de eieren
laat liggen. De broedsheid moet langzaam,
aan overgaan in een moederlijk instinct.
Daarom kan het voorkomen, dat een hen
die eieren uitbroedt, welke reeds enige tijd
bebroed zijn geweest, het moederlijk instinct
nog niet kan opbrengen, wanneer de eieren
na zeer korte tijd reeds uitkomen, b.v. na
een week. De kans bestaat dan, dat het
broedsel mislukt.
Broedt de hen twee weken, dan behoeft
men hiervoor geen angst meer te hebben en
komt alles wel op zijn pootjes terecht. Zijn
de eieren uit, dan zal de hen meestal op enige
afstand gaan zitten en de kuikens naar zich
toe lokken. De diertjes kruip endan dicht
tegen haar aan en zij gaat over tot de tweede
fase, het moederschap. Zij zal dan de kui
kens begeleiden, verwarmen en verdedigen.
Het broedei.
Niet elk ei is geschikt als broedei. Het
ei moet kiemkrachtig en wat grootte en vorm
betreft, normal zijn. Wij moeten dus reke
ning houden met de kip, die het ei gelegd
heeft. Een te groot ei voor het ras, zal een
slechte broeduitkomst geyen, evenals mis
vormde eieren, hetgeen kan bestaan uit te
kort, te lang of een ei met eert verdikking.
Over het algemeen genomen, kan men
broedeieren ongeveer anderhalve week be
waren, zonder dat de kiemkracht afneemt.
Daarna gaat het in snel tempo en wordt de
kans steeds kleiner, dat er nog een goed
resultaat van komt.
Het moet ontraden worden, de eieren,
voor het bebroeden, af te wassen. Er be
vindt zich namelijk op de schaal zogenaamd
„bloem", dat in de eerste tijd ht indringen
van vuil in de poriën van de schaal voor
komt. Dit is belangrijker, dan men misschien
zou denken, omdat het ei door deze poriën
ademt. Soms kan men er echter niet aan ont
komen, omdat het ei dermate vuil is gewor
den, dat afwassen noodzakelijk is. Handel
dan met de grootste voorzichtigheid.
Kunstmatig broeden.
Het kunstmatig broeden is eigenlijk niets
voor de kleine liefhebber, dat wil zeggen,
volgens de wet. Slechts bij uitzondering
wordt aan een liefhebber een vergunning
verleend voor een der kleinste typen.
Tegenwoordig beschikt men over prach
tige apparaten, waar de verwarming door
middel van electriciteit geschiedt. Normaal
dient het ei rondom gelijk verwarmd te wor
den en wel met een temperatuur van onge
veer 100 graden Fahrenheit. Bij machines
waar de warmte van boven komt, stelt men
deze in op enige graden hoger om op die
manier toch de nodige warmte overal te
verkrijgen. Het vochtgehalte moet ongeveer
50% bedragen. De moderne apparaten zijn
voorzien van speciale thermo- en ivocht-
meters, luchtverversers en vochtregelaars,
terwijl de wanden goed zijn geisoleerd. Een
en ander luistert namelijk zeer nauw ën
slechts door middel van een prima machine
verkrijgt men een goede uitkomjst.
Om de kiemkracht te verhogen, worden
de eieren dikwijls eerst ongeveer een dag
of tien onder een broedse hen gelegd en
daarna pas in de broedmachine.
Heeft men kuikens zonder moeder, dan
kan ook de liefhebber hier een oplossing
voor vinden, door de zogenaamde kunst
moeder. De temperatuur in een kunstmoe
der moet ongeveer 90 graden Fahrenheit
bedragen en kan daarna langzaam', dalen.
Tot voor kort gebruikte men hiervoor de
z.g. „bakkunstmoeder", die een warm en een
koud gedeelte heeft, doch tegenwoordig be
reikt men veel goede resultaten met de mo
derne verwarmingslampen met infra-rood-
stralen. Er blijft voor de liefhebbr dan nog
slechts de maatregel, om er voor te zorgen,
dat de kuikens in de warmte blijven, doch
niet opeen hopen, terwijl zij gemakkelijk het
voedsel moeten kunnen vinden.
Al deze dingen, waarbij de liefhebber zijn
zorgen aan de hobby kan geven, maken, dat
hij zoveel meer plezier heeft, wanneer zijn
moeite wordt beloond.
UIT DE OUDE DOOS.
XV.
In h^t nummer van 4 April 1894 treffen
we een groot vrslag aan van de viering van
het 25-jarig jubileum van de stationschef
Lammens van het station Sluiskil, dat toen
station was voor de beide spoorwegmaat
schappijen MechelenTerneuzen en Gent—
Terneuzen. Daar hij eerst stationschef was
geweest van het station Philippine, werd hij
per rijtuig afgehaald van Philippine en ver
gezeld vanaf Sluiskilbrug door een ere
wacht te paard naar het station. Bij zijn
voning werd hij in dichtmaat toegesproken
door handelaars en boeren, terwijl ook zang
en muziekverenigingen medewerking ver
leenden. Hem werden door die corporaties
geschenken aangeboden. De spoorweg had
toen nog een groot aandeel in het vervoer
van goederen en de heer Lammens, die naar
ik meen, ongetrouwd met zijn ongetrouwde
zuster in het station woonde, schijnt zich
in de gunst van de Sluiskillenaren zeer te
hebben mogen verheugen.
Ook komt er in dat nummer een ondeu
gend stukje over het stadsuurwerk voor,
welk uurwerk toen maar slecht en wispel
turig de tijd aangaf en zich niet stoorde noch
aan Amsterdamse, noch aan Greenwichtijd.
welke tijdsaanwijzingen toen een twistappel
waren tussen de wederzijdse aanhangers.
In het nummer van 7 April komt een be
richt voor, dat de inrichting van het toen
malige leger illustreert. In een advertentie
brengen burgemeester en wethouders van
Axel ter kennis, dat volgens Koninklijk be
sluit er op het marktplein een keuring zal
plaats hebben van de voor de Krijgsdienst
aangewezen paarden. We hadden toen nog
geen gemotoriseerd vervoer van het leger.
In de raadsvergadering van 5 April komt
en verzoekschrift ter tafel van de heren K.
de Feijter, F. van Hoeve en C. de Feijter
om aan hen een stukje grond te verkopen,
daar zij een weegbrug willen bouwen aan de
Nieuwendijk. Dat zal de weegbrug zijn die
er nu nog staat. Vooral voor de bietenweging
waren er weegbruggen nodig. Vroeger ge
schiedde de weging op het land of bij de
losplaats op een aan een driepikkel gehan
gen weegschaal, wat erg primitief was en
tot geknoei aanleiding gaf. Aan de bespre
king van de verkoop van die 13 c.A. was
een gehele raadsvergadering gewijd.
Buitenland. De 79-jarige Bismarck kreeg
van de keizer als verjaarsgeschenk een
prachtig met zijde gevoerd kuras van ver
nikkeld staal met epauletten. Zeker om hem
in bedwang te houden. Het doet wat middel
eeuws aan. Evenals het volgende bericht.
Zaterdag poogden 1500 grondwerkers,
gewapend m'et pikhouwelen en schoppen,
de stad Ravenna in Italië binnen te dringen.
De poorten werden onmiddellijk gesloten.
Gelukkig, dat de stad Ravenna zijn poorten
nog behouden had. De cavalerie moest tus
senbeide komen om de aanvallers terug te
drijven. Er wordt vermeld een hongersnood
in Rusland, waar de mensen leven van ger
stebrood, dat, zoals er staat, vers op cement
gelijkt en als het koud is, nog harder is dan
slteen.
De buren sreken kwaad van ons. Ze be
weren, dat onze gordijnen een schande zijn
voor de buurt, dat onze stoep niet alle we
ken wordt gedaan, dat de vaat om negen uur
nog in de keuken stond, dat we me de ver
jaardag van Vader zo heben geschreeuwd,
dat we de bakker nog niet hebben betaald
Mens erger je niet. Laat ze kwaad van
ons spreken, ze hebben blijkbaar niets be
ters te doen. Neem een boek en lees je ge
zond en zorgeloos. Want een boek is een we
reld, die ons afsluit van de kleine verdrietig
heden van het aardse bestaan. Als we met
Walter Scott in de kastelen der middeletuw-
se ridders verkeren, dan denken we niet aan
het gesleten lopertje op de trap, waar ieder
een „zijn nek over breekt", want dan om-
ruisen ons d orgeltonen van de historie. Als
we in de boeken van Dickens vertrouwd ge
raken met een aantal onvergetelijke typen,
met mijnheer Micawber, die stikt in de schul
den en de bakker nog nooit heeft betaald,
maar desondanks een voornaam en zelfs zeer
nobel man is, met mijnheer Pickwick, die het
ganse land per bus, per boot per diligence
doorreist om; overal merkwaardige voorval
len mee te maken en kennissen op te doen
onder de interessantste mensen van zijn tijd,
dan vergeten we de laag bij de grondse con
versatie van mevrouw boven, wier eeuwige
klachten en grondeloze kwalen al zo vaak
en belemmering zijn geweest voor ons le
vensgeluk, want we moeten maar steeds me
delijden hebben en we kunnen er geen grein
tje meer van in ons ontdekken
Neem een boek en lees jezelf gezond en
zorgeloos. Dan gaat er voortaan een warm
te van je uit, waarvoor ook de klachten en
kwalen van mevrouw boven op de vlucht
slaan.
Wanneer de boeken van tegenwoordig je
niet bevallen, wat nood, neem dan een boek
van vroeger, er zijn er zo veel geschreven
vol geest en avontuur, neem „De Drie Mus
ketiers" en je bent wekenlang in een omge
ving van ridderlijke mensen, die geen klein
zieligheid kennen en die alles wat hun hin
dert, dapper te lijf gaan, lees de boeken van
die Noorse schrijvers met hun stoere boeren
en wees blij, dat je onder toch veel gembe-
delijker mensen verkeert. Lees desnoods ook
eens een schalks liefdesromannetje, wat hin-
drt het, je voelt je weer jong en denkt aan
de tijd, dat je nog niet een huisvader of huis
moeder was en je bent meteen weer een
beetje minder bezorgd over de kinderen, die
al groter worden en ook hun verlangens krij
gen. Alles komt in een boek toch meestal
op zijn pootjes terecht en waarlijk, geloof
me, in het leven eveneens, hoe gek het ook
klinkt.
De krant de radio, werkelijk het is niet
voldoende, daar zit geen fantasie genoeg in.
Ieder m'ens heeft op zijn tijd een moment be
zinning van node. Even het boek neerleggen
even de ogen sluiten en zich voorstellen hoe
zich dat allemaal toegedragen heeft. Dan
werkt bij ieder mens de verbeeldingskrcht.
Dit is iets wt de radio je niet geven kan,
die ratelt maar door. Alleen de lectuur van
een boek geschiedt in stilte, in de binnenka
mer ja, maar ook in de bovenkamer van de
m(ens. Dan vlieden rusteloosheid en zorgen,
dan vergaat de lust tot kwaadspreken, pie
keren of ziekelijk getob. Daarom herhaal ik
koop, leen of steel een boek en lees jezelf
gezond en zorgeloos.
Ge zult er U zelf wel bij bevinden.
C. J. Kelk
wil
ljt
Mijnhardt Kiespijnpoeders. Doos 50 ct.
Mijnhardi Hoofdpijnpoeders. Doos 50 ct.