Treffende Militaire
dodenherdenking te Axel
K
Onder een stralende Meizon had Dins-
dagvoormiddag bij het Poolse Monument,
hoek Zeestraat-Oranjestraat alhier de aan
gekondigde herdenkingsplechtigheid in de
5e Militaire Afdeling plaats, als onderdeel
van de Nationale Dodenherdenking terzelf-
dertijd bij de Grebbeberg.
Behalve aan de Grebbeberg waren in de
lande nog een vijftal andere plaatsen aan
gewezen in elk der vijf territoriale afdelin
gen, waaronder ook Axel viel.
Voor dit doel waren de Zeestraat en de
Oranjestraat voor het verkeer afgesloten,
want het was te voorzien dat de belang
stelling groot zou zijn.
Deze verwachting werd volkomen be
waarheid.
ReReds de dag tevoren was er drukte
en beweeg van militairen, behorende tot de
beide peletons van de C.O.A.K., die onder
bevel van kapitein Frederiks uit Middelburg
gedeeltelijk moesten worden gehuisvest en
kwartier hadden gevonden.
Naast het monument waren ter weers
zijden enorme vlaggen in de nationale kleu
ren ontplooid. De straat was voor het mo
nument over de gehele breedte bezet met ge-
resveerde zitplaatsen voor de genodigde
talrijke m'ilitaire en burgerlijke autoriteiten,
terwijl in wijde omtrek rondom het monu
ment voorzieningen waren getroffen, opdat
alles een ordelijk verloop zou hebben.
Nadat door de de Territoriale Bevelheb
ber in de 5e nyl. afd te Breda en Brigade-
Generaal de Leur een inspectie was gehou
den over de beide peletons, waarvan één
in de Zeestraat en het andere in de Oranje
straat ter zijde van het monument stonden
•oepje I geflankeerd, had de begroeting van de auto
riteiten plaats
Rond 11 uur stonden een grote menigte
belangstellenden, waaronder meerdere hon
derden leerlingen der diverse scholen rond
de plaats der herdenking opgesteld
Onder de aanwezige autoriteiten merkten
wij o.a. op de Commissaris der Koningin in
Zeeland, jhr. mr. A. F. C. de Casembroot,
brigade-generaal G. J. de Leur, inspecteur
der militaire administratie, kolonel J. B. La-
gaune, territoriaal bevelhebber Zuid-West,
tevens commandant van de 5e militaire af
deling, kolonel F. J. J. M. v. d. Kroon,
commandant van de le divisie Kon. Mare
chaussee, luitenant-kolonel D. 'P. M. de
Jong, territoriaal commandant Brabant-West
tevens garnizoenscommandant te Bergen op
Zoom, luitenantkolonel A Kornet, territo
riaal commandant Zeeland, tevens garni
zoenscommandant te Middelburg, majoor
J. Potteboom, contmlandant C. O. A. K. te
Middelburg, reserve-mlajoor H. A. P. Speek,
commandant Nat. Reserve in Zeeland, kapt.
D. W. F. de Haas, commandant Kon. Mare
chaussee in Zeeuwsch-Vlaanderen, majoor
Woudenberg, als vertegenwoordiger van de
commandant vliegbasis Gilze-Rijen, majoor
van Ballegooyen de Jong van de Rijkspolitie
te Middelburg en voorts diverse burgemees
ters en wethouders van omliggende gemeen
ten, o.a. van Zuiddorpe, Zaamslag, Hoek
en Graauw.
De plechtigheid.
Tegen elf uur toen alles voor deze plech
tigheid gereed was en de om het irionum*ent
afgebakende straatdelen een uiterst sfeer
vol schouwspel boden, met in het midden
de vele militaire en burgerlijke autoriteiten,
waarvan enkelen met hun dames en verder
de deputaties van talrijke plaatselijke ver
enigingen en corporaties, klonk het sein voor
de aanvang en de militaire command^.
Stram en correct werden de geweren ge
presenteerd, toen en koper-ensemble, ge-
vomd uit leden der beide plaatselijke muziek
korpsen, plechtig het „Wilt heden nu treden
voor God den Heere uit Valerius Gedenck-
klanck ten uitvoer brachten.
Als eerste spreker betrad daarop kolonel
J. B. Lagaune het geïmproviseerde spreek
gestoelte.
„Het is een zeer goede gedachte elk jaar
op deze dag hen te herdenken die ter zee,
te land of in de lucht in de strijd omi onze
vrijheid het ofer van hun leven brachten.
Maar daarbij gaan ook onze gedachten in
de allereerste plaats naar de geallieerde
strijdkrachten zonder wier hulp wij onze
zelfstandigheid niet zuoden hebben hervon
den. Zij brachten eveneens het offer van
hun leven voor de bevrijding van ons konink
rijk. En het is daarom dat heden, zowel op
de Grebbeberg als in de vijf militaire afde
lingen plechtigheden als deze plaats heb
ben. En zo werd Axel dat in 1944 na een
vierdaagse strijd door de Polen wrd bevrijd
uitverkorenv oor deze herdenking en staan
wij hier geschaard om dit prachtige monu
ment, dat getuigt van waarachtige liefde
voor Koningin en Vaderland, doch dat ook
zo treffend getuigt van de eeuwige dank
baarheid „aan Polens Zonen, die op deze
■tl" 1
grond voor onze vrijheid tot den dood toe
streden.
Is er een volk dat zo gehecht is <|an de
vrijheid en is het geen typerende karakter
trek in ons dat dit mannen en vrouwen heeft
gestaald tot het werk van het verzet tegen
de overweldigers. Dit opofferende werk
moesten velen met de dood betalen, doch
met het „Leve de Koningin" op de lippen
vielen zij voor het vuurpeleton,..
Zo herdenken wij de velen, die posthuum
werden onderscheiden, die in deze strijd bij
hun pogen de schepen in veilige haven te
brengen het leven lieten. Ook in Nederland
hebben vele geallieerden hun graf gevonden
Zo rusten ook in de bodem van uw gemeen
te, op een daartoe gewijde plaats op de Al
gemene begraafplaats vele van de Polen,
die zich onder hun commandant, kolonel
Szydlowski zo bijzonder hebben onderschei
den. Ook bij de komende herdenkingsfees
ten bij de tienjarige bevrijding van uw stad
zullen zij zeker worden herdacht. Ook uw
burgemeester heeft zich in die tijd een der
leiders van het verzet getoond en zo heeft
Uw stad getoond een bolwerk te zijn van
onuitroeibare liefde voor Koningin en Va
derland. Herinnerende aan het bezoek van
Koningin Wilhelmina in Maart 1945 toen
Zij ook de eerste nacht in bevrijd Neder
land, onder Axel doorbracht, besloot spr.
zijn redemet de vrijheid en de rechten van
de mens als hoogste goederen te noemen
en God biddend dat ons land in de toekomst
gespaard moge blijven voor de rampen van
een nieuwe oorlog.
Rede Commissaris der Koningin.
Onmiddellijk daarop betrad Jhr. mr A.
F. C. de Casembroot als Commissaris der
Koningin in onze provincie het geïmprovi
seerde spreekgestoelte.
Vooral in de huidige wereld is het zo
goed te beseffen welk een hoog goed het
bezit van de vrijheid van geloof denken
en leven is. Deze vrijheid is door ons volk
dikwijls genoeg duur gekocht en zeker ook
in deze laatste strijd.
Spreker wekte op naast de talrijke geval-
loos, maar zij mogen bedenken dat wie een
wereld wint schade lijdt aan zijn ziel. Ver
volgens legde ds. Couvée de nadruk op on
ze doden. Wij missen hen, en ook voor ons
hebben zij het hoogste offer gebracht.
Maar zij zijn niet dood, zij leven en zij vra
gen ons Wat doet gij met de vrijheid, die
u mede door onze offers is gebracht Dit
beseffend en doorgrondend zullen wij niet
tevergeefs mogen beamen „Mijn schildt en
de betrouwen zijt gij o God mijn Heer.
Slotwoord aalmoezenier van de Vrande
Eens, zo begon dze in onza streek alom)
bekende leger-aalmoezenier vertelde een
officier mij, dat de vrijheid meer waard is
dan een millioen doden. Het klonk keihard
en ik schrok er van, maar het is waar De
jongens die hun leven gaven waren geen
helden in de zin zoals mjen dat gewoonlijk
bedoelt. Zo zijn er maar heel weinig hel
den. Maar toch waren het helden, want op
het moment, dat de hoogste plicht van hen
gevraagd werd, deden zij dit, zonder meer.
In een toekomlstige oorlog zal het in de
eerste plaats om de geest gaan. Laat ons
levend in een christelijk land daarom leven
naar Christus, zijt gij protestant, dan als
goed protestant, zijt gij kotholiek dan als
goed katholiek, dus allen leven naar Chris
tus. De wereld is keihard en heel wat sol
daten zijn gevallen met het „God sta mij bij
op de lippen. Zij waren een lichtend voor
beeld, ook al waren het vaak ruwe en har
de kerels gemeten naar onze maatstaven.
Maar God is zo oneindig goed en daarom
willen w'ij God bidden onze dierbaiV geval
lenen genadig te zijn, waarop spr. zijn ge
voelvolle woorden eindigde met het Onze
Vader.
Grootse bloemenhulde.
Onder plechtige stilte geschiedde daarop
de blomenhulde ter nagedachtenis aan de
gevallenen. Achtereenvolgens werden aan
de voet van het monument door de Commis
saris der Koningin, de bevelhebber in de 5e
militaire afd., de Brigade-Generaal de Leur,
als inspecteur der militaire administratie, be
nevens burgerlijke en militaire autoriteiten,
waaronder_jie burgemeesters van Axel en
Hoek en anderen prachtige krar/en en
bloemstukken gelegd. Vervolgens werd de
taptoe geblazen, waarna één minuut stilte
werd betracht.
Hierop schalde de reveille en even later
BURGERLIJKE S
AXEL
BEKENDMAKINGEN.
lenen ook de geallieerde gesneuvelden in
derland en overal elders ter wereld te blij
ven herdenken. Ook de lichamelijk en gees
telijk verminkten zijn wij verplicht moreel
en materieel te helpen. Uit de overstelpende
hoeveelheid van bloemstukken rondom: con
cludeerde de Commissaris dat de bevolking
van Axel in dit opzicht zeker haar plicht
ten volle verstaat. Wij Nederlanders wen
sen geen oorlog en God geve ons de kracht
en de wijsheid in dat besef ook alles te doen
om dat te voorkomen. Dat zal tevens de
grootste hulde zijn aan onze gevallenen en
hun nagelaten betrekkingen.
Rede Ds. Couvée
Deze spreker stelde de vraag of de strijd
het offer van de dood waard is geweest.
Ook nu nog vinden velen het totaal nutte-
klonk, met de beide peletons in stramme en
martiale houding ter weerszijden over de
straatbreedten opgesteld, het aloude Wil
helmus en was deze voor Axel zeer onge
wone en uitzonderlijke militaire plechtigheid
beëindigd.
Een stroom van huldebetuigingen namens
vele verenigingen, corporaties en honderden
particulieren volgde na dit officiële gedeelte
zodat het ganse perk rondom het monument
herschapen werd in een warand/i van rijke
bloemen- en kleurenpracht, die alsmaar aan
groeide en zeer grote belangstelling trok en
bleef trekken gedurend het verdere deel van
deze unieke dag.
Vermeld dient nog, dat ook de bij fees
telijke gelegenheden steeds brandende toorts
aan de voet van het monumfent van gemeen
tewege werd ontstoken, hetgeen vooral in
I
de avonduren weer een fantastisch gezicht
opleverde.
Axel heeft op waardige wijze aldus de ge
vallenen herdacht.
irect
i de
kke-
ners
divi-
kop
aagd
- op
iveld
jsten
:ntiel
ter-
dorp
van
tout-
irong
nden
t de
n bij
Dit
inuut
inelle
Vest-
van
i het
2.
•Hee-
tene
jroe-
hrau-
rord
van
tmaal
stand
varen
nners
lange
A/ est-
tvond
met
zeven
reeds
einde
ehield
recht.
v. d.
4.
t; 6.
Leur;
Eede
!S
N.
vieler-
l ruim
ijk uit
deze
ploeg-
ronde
(bei-
;1 was
record
lij a.s.
ik.
beetje
terras
om-
•ig in-
terras,
h niet
d naar
'aarom
>m ten
in het
met je
kleine
>op. Ik
bang
ent. Ik
Daar
meisjes
egolfde
jaren-
iet een
vat het
et haar
je nu
en, mij
ip deze
huiven,
rs.„
Igd).
Gedurende de maand April 195
Huwelijks-aangiften. 6. Roger Augustie»il^jj^ (van
Etterbeke - B.), 23 j. en Florida Maria Luijckx, 24 j.
8. Pieter Scheele, 27 j. en Maria den Beer, 19 j.
10. Pieter Abraham van Bendegen, 25 j. en Wilhel-
mina Cornelia Dek, 21 j. 12. Levinus Jansen (van
Terneuzen), 24 j. en Maria Adriana Verreist, 21 j.
22. Jacobus Jan van Sweeden, 22 j. en Gijsbertina
Henriëtte Adriana Molier, 18 j. 29. Roger Alfons
Coleta van Regenmortel (van Koewacht), 21 j. en
Anna Maria Kaijser, 21 j.
Gehuwd. 6. David van de Velde, 30 j. en Wil-
helmina Heijnsdijk. 25 j. 13. Alouis Breepoel (van
Terneuzen), 26 j. en Paula Anna Adam, 24 j. 22.
Levinus Jan Riemens, 27 j. en Johanna Catharina
Hamelink, 27 j. 29. Pieter Abraham van Bendegem,
25 j. en Wilhelmina Cornelia Dek, 21 j. 29. Levinus
Jansen (van Terneuzen), 24 j. en Maria Adriana
Verhelst, 21 j.
Geboren. 1. Paulina Johanna Marie, d. van Jaco
bus van Doeselaar en Paulina Johanna Meijer. 2.
Izaak, z. van Izaak den Exter en Margaretha Theo
dora van Giesen. 4. Christianus Cornelis Antonius
Maria, z. van Henricus Josephus Petrus Raes en
Antonia Emilia Johanna van Gijzel. 5. Maria Elisa
beth Johanna, d. van Hendrik Jan Rollof en Wille-
mijna Hendrina van den Berg. 8. Adriaan, z. van
Abraham den Exter en Suzanna Adriana van der
Hooft. 10. Jan Cornelis, z. van Jan Cornelis Witte
en Hendrina Christina Loof. 13. Maria Pieternella, d.
van Pieter Scheele en Helena van der Hooft. 14.
Marinus Krijn, z. van Marinus Anthonie Hermon
en Mina Johanna Butler. 16. Cornelis, z. van Jan
Overdulve en Leuntje Hamelink. 16. Janneke Mar
tina, d. van Nicolaas de Kunder en Margaretha Fran-
?oise Lansen. 17. Pieternella, d. van Izak van Hoven
en Maria Jacoba Walhout. 18. Cornelis Willem, z.
van Reinier Scheele en Sara de Feijter.
Overleden. 1. Arie de Putter, 64 j., wedn. van
Cornelia Catharina van Alten. 5. Christianus Cor
nelis Antonius Maria, oud 22 uren, z. van Henricus
Josephus Petrus Raes en Antonia Emilia Johanna van
Gijzel. 11. Leuntje Boeije, 66 j., echtg. van Jacobus
Hamelink. 15. Camillus Theodorus van de Bilt, 79 j.,
echtg. van Emma Maria van Mossevelde. 14. Willem
Marinus Haak, 52 j., z. van Adriaan Haak en Janna
Oppeneer. 23. Debora Krina Smies, 82 j., echtg. van
Willem Vercouteren. 27. Adriana Mechelina Oost-
dijk, 51 j., echtg. van Cornelis Faas.
KEURING EN HERKEURING VAN MATEN,
GEWICHTEN EN MEETWERKTUIGEN.
Burgemeester en wethouders van Axel maken
bekend
adat het gopdkeuringsmerk, gedurende het jaar
1954 te bezigen, zal zijn bij de keuring en her
keuring van maten, gewichten en meetwerktui
gen, de letter v in de kleine staande drukvorm
b. dat dit jaar voor de herkeuring van maten, ge
wichten en meetwerktuigen zitting zal worden
gehouden in het gymnastieklokaal van de Open
bare School, ingang Schoolstraat
op Maandag 10 Mei 1954 van 1012 en 1315
uur voor hen, wier namen beginnen met AG
op Dinsdag 11 Mei 1954 van 9.30—12 en van
1315 uur voor hen, wier namen beginnen met
H-R;
op Woensdag 12 Mei 1954 van 9.3012 en van
13—14.30 uur voor hen wier namen beginnen
met S—Z.
Aan belanghebbenden wordt in herinnering gebracht
le. dat de maten, gewichten en meetwerktuigen
schoon, droog en roestvrij moeten worden aan
geboden om onderzocht te kunnen worden dat
ijzeren maten van binnen en van buiten geverfd
moeten zijn, koperen gewichten afgewassen en
ook de gaten gereinigd. IJzeren gewichten mo
gen niet gepotlood zijn, doch moeten roestvrij
zijn gemaakt en daarna ingewreven met ge
kookte lijnolie
2e. dat de mrven, gewichten en meetwerktuigen vóór
1 October 1954 gestempeld moeten zijn met de
letter v en dat er, bij verzuim of verhindering
om van de zitting gebruik te maken, nog ge
legenheid bestaat maten, gewichten en meet
werktuigen te laten herkeuren aan het ijkkantoor
te Middelburg op de 2e Donderdag en de daar
op volgende Vrijdag van elke maand
3e. dat de maten, gewichten en meetwerktuigen, die
worden gestempeld met het afkeuringsmerk
niet in winkels enz. mogen worden teruggebracht;
4e. dat ten bate van 's rijks schatkist betaald moet
worden voor het onderzoek van maten, gewich
ten en meetwerktuigen (keurloon) en voor het
justeren van gewichten justeer loon
5e. dat de milligram-gewichten niet op de herkeu
ringszitting maar alleen aan het ijkkantoor her
keurd kunnen worden. (De gezegelde envelop,
afgegeven bij de vorige verificatie, moet met de
gewichten franco per post worden opgezonden,
daar de gewichten anders aan de eisen, gesteld
voor de nieuwe, moeten voldoen. Een postbewijs
tot een bedrag, overeenkomende met de som van
20 cent voor elk gewicht, moet zijn ingesloten.
Dit bedrag kan ook op postrekening nr. 425038
van ijkkantoor te Middelburg worden gestort.)
Axel, 3 Mei 1954
Burgemeester en wethouders van Axel.
De secretaris. De burgemeester,
Maris. Van Oeveren.