De Bathyscaphe Diepte-kampioen
KIESPIJN?
HULST
landbouwwinterschool besloot
CURSUSJAAR.
UIT DE OUDE DOOS.
BOEKBESPREKING
De bathyscaphe FNRS 3 van de Franse
Nationale Marine heeft onlangs bij Dakar
een enorme prestatie geleverd met het dui
ken op 4000 meter, waardoor de „beman
ning", commandant Houot en ingenier Wilm
volgens de Amerikanen „de diepste mannen
van de wereld" zijn geworden.
Bekend is dat het principe aan professor
Piccard te danken is. Het bovendeel bestaat
uit een vlotter van 35 ton in de vorm van
een onderzeeër in zakformaat, waarin zich
de benzine bevindt en waarin het zeewater
dringt. Naarmate de druk stijgt of daalt
wordt de brandstof samengedrukt of uit
gezet en deze dichtheidsvariaties verzorgen
het dalen en stijgen van het apparaat. Door
middel van ballast kan de bemanning, die
opgesloten zit in een dikke metalen bol
onder de vlotter, waarin de druk constant
is, verticale bewegingen doen ontstaan en
de automatische weer-opstijging regelen.
De bathyscaphe gedraagt zich dus als een
echte vrije ballon van de diepzee wat hem
juist doet vrschillen van de tot nu toe ge
bruikte duik-instrumenten, die aan kabels
vastzaten die ze met de oppervlakte ver
bonden en waarmee nauwelijks enige diepte
(record 1300 meter) bereikt kon worden.
Een eerste model, de FNRS 2 had in 1948
niet aan de verwachte resultaten beantwoord
en de uitvinder werd geen spot bespaard.
Toch waren de technici die de proeven ge
volgd hadden, overtuigd dat het principe
goed was, daar immers, ondanks ernstige
fouten, het toestel er in geslaagd was leeg
een duik tot 1300 meter te volbrengen. Toen
werd een overeenstemming getroffen tussen
de Franse Marine en het Fond National
Beige, waarbij de eerste de gehele verant
woordelijkheid kree g voor studie en bouw
van een nieuw prototype in het Arsenaal
van Toulon1.
De werkzaamheden werden allereerst toe
vertrouwd aan ingenieur Gempp van de zee
genie, die ze op een gegeven ogenblik door
drukke dienst moest overdoen aan zijn col
lega Wilm,. Kapitein Houot werd tot comA
mandant benoemd.
Er werden zeer belangrijke wijzigingen
aangebracht aan de hand van de opcjedane
ervaringen bij het bouwen van de FNRS 3.
Alleen de bol Waarin zich de bemanning en
de instrumenten bevinden en die in Frank
rijk gebouwd was en aan alle eisen voldaan
had, bleef zoals hij was. De vorm van de
vlotter wrd zodanig veranderd, dat hij die
eigenschappen kreeg, waardoor hij geschikt
voor de zeevaart werd, wat hem tot nu toe
totaal had ontbroken, Er werd een verbin
ding gemaakt, waardoor men door de vlotter
in de bol kon komen, de sterkte van de
motoren werd opgevoerd zodat het mogelijk
werd zijwaarts grote diepten te bereiken.
De vrije ballon werd op die manier bestuur
baar.
Op 3 Juni 1953 te water gelaten, dook de
FNRS 3 op 12 Augustus op 1500 meter op
de rede van Toulon. Op 15 Augustus be
reikte hij gemakkelijk de 2000 meter, maar
had hiermee nog niet de grens van zijn
prestatie-mogelijkheden bereikt.
Deze mogelijkheden moesten volgens de
Marine-tradities bereikt worden, daar het
wet is bij de Marine, dat een nieuw toestel
pas aan zijn gebruikers wordt overgedragen
na alles te hebben gegeven wat het „in de
buik heeft". Overigens hangt hiervan de
veiligheid van de toekomstige bemanning
af. Daarom, zonder buitennissige prestaties
te willen leveren, zelfs zonder uitsluitend
uit sportief oogpunt, het record dat Picard
met zijn „Trieste" op 30 September lp53
op 3000 meter had gebracht, over te nemen
moest de bathyscaphe op 4000 meter kunnen
duiken, want daarvoor was hij gebouwd.
Een dergelijke diepte bezit de Middel
landse Zee niet. Dus werd de FNRS 3 aan
boord van d^Dives geladen, die hem op
2 Januari 1954 naar Dakar bracht, waar de
zee voldoende diep is onder de kust, waar
door het toestel niet zo heel ver behoefde
te worden weggesleept.
In Dakar lag „Elie-Monnier", het trouwe
convooi-schip al te wachten, maar het gun
stige weer liet op zich wachten. Onderwijl
werd alles nog eens zorgvuldig gecontro
leerd. Bovendien moest het tijdens het ver
voer uitgeladen materiaal weer aan boord
van de bol worden gebracht en deze ook
grondig worden nagezien of hij een druk
van 50.000 ton zou kunnen weerstaan, waar
onder de kleinste infiltratie in staat js zich
in een enorme straal te veranderen, waar
door een ijzeren plaat zou kunnen scheuren.
Op 20 Januari was alles klaar en werd de
eerste duik in de Atlantische Oceaan dicht
bij Dakar ondernomen, op een diepte van
700 meter welke zonder incidenten werd' be
reikt en waar de bemanning vier uur lang
bleef.
Op 22 Januari werd het grote beslissende
experiment uitgevoerd en leeg tot 4000 meter
gedaald. De automatische toestellen die het
apparaat na de vereiste diepte te hebben be
reikt, weer naar boven zouden brengen,
werden ingeladen. Tot 160 mijl uit de kust
werd het toestel gesleept, hetgeen 55 uur
duurde bij een holle zee. Toen gingen de
kleppen open en begon de bathyscaphe te
zinken. Precies op de vastgestelde tijd kwam
hij weer boven. Het onderzoek was zeer be
vredigend het binnenste van de bol is ab
soluut droog gebleven niettegenstaande de
enorme druk die hij te doorstaan had en
waardoor zijn diameter 2 centimeter kleiner
werd.
Opgehouden door het slechte weer, moest
de beslissende proef mjet de bemanning aan
boord uitgesteld worden tot 15 Februari.
Getrokken door de „Tenace" en begeleid
door de „Elie Monnier" en de „Beautemps-
Beaupré" bereikte de bathyscaphe op 180
kilometer uit de kust de plaats waar het
grote gebeuren zou plaats grijpen.
Per dinghy vaart de bemanning naar het
apparaat. Wanneer ook het hoofd van ka
pitein Houot is verdwenen, worden de 24
bouten van het deksel dicht gemaakt, waar
door het geheel waterdicht is en om 9 minu
ten over tien verdwijnt het gevaarte onder
de golven. Het aan planktron rijke water
is troebel en al spoedig moeten de projecto
ren aangezet worden, n hun schijnsel ver
schijnen talloze diertjes. Om het half uur
seint de bemanning dat alles goed gaat
Het duiken gaat snel tot 2000 meter, een
INGEZONDEN STUKKEN
BEKENDMAKINGEN.
Last van ïenawon!
diepte, die om half twaalf bereikt wordt,
dus met een snelheid van 50 centimeter per
seconde, want het is zaak zich te haasten
om zo lang mogelijk op de bodem te kunnen
blijven. Door de patrijspoort zien ze „de
soep" steeds dikker warden, waarin vooral
veel kwallen drijven.
Tweeduizend meter dat is het record
dat in de Middellandse Zee werd behaald.
Ballast wordt afgeworpen omj het dalen /i
verminderen. Grote rode garnalen komen
langs.
Om 12 uur is een diepte van 3000 meter
bereikt. Het aflaten van een ton ballast
stopt bijna onmiddellijk het dalen. Nu zijn
ze al voorbij het laagste punt dat Picard
met zijn „Trieste" heeft behaald. Het toe
stel gedraagt zich uitstekend. Om half 2
victorieDe bol zakt langzaam op 4050
metr diepte op een modderlaag bewoond
door zee-anemonen'. Een schitterend exem
plaar vna een haaiachtige vis passeert statig
de patrijspoort. De temperatuur van het
water is 5 graden. De motoren worden aan
gezet om de omstreken te verkennen, maar
plotseling, om zes minuten over 3 worden
de buiten-batterijen (extra ballast) losge
koppeld en vliegensvlug stijgt de bathy-
.scaphe naar boven en niets kan hem tegen
houden. Om 21 minuten over 3 wordt de
vlotter weer zichtbaar aan de oppervlakte
op een 1000 meter van de „Elie-Monnier".
Bij de terugkeer op het arsenaal blijkt,
ondanks het laatste incident, alles in prima
staat te verkeren. De bathyscaphe had de
proef schitterend doorstaan. De prestatie
heeft overal veel opzien gebaard en Houot
en Wilms zijn van alle kanten geluk ge
wenst met het succes zowel van de zijde
van de Franse marine als door de Engelse
admiraliteit, de Franse minister van Marine
en de Assemblée Nationale.
Het zal hier niet bij blijven. Nu gaat voor
de FNSR 3 zijn wetenschappelijke loopbaan
beginnen, nu men weet tot op welke diepte
hij kan duiken.
voor
leegd
ieerde
;le en
i van
deze
:n de
;nnen.
dans
kunst
lezers
>lgend
en uit-
ek die
tan.
bij me.
its van
n trots,
kwalijk
orwerp
:n trots
lij deze
ar eens
3n ver-
w Sar-
Delano.
an hem
de ver-
s nogal
i Mark
s moest
ïanneke
ier aan
en aan
k houd
n zien!
:n vindt
ictmatig
tennis-
laan tot
Noord-
ik haar
soonlijk.
algd).
PREDIKBEURTEN.
Zondag 2 Mei 1954.
Ned. Herv. Kerk. 10 uur en 2.30 uur Ds. P. J<
I Pennings ('s middags H. Doop), 7 uur Jeugddienst
I [X B. Keers, van Vlissingen.
Geref. Kerk. 10 uur en 2.30 uur Ds. A. Kuiper.
Gerei. Kerk (Pironstraat) 10 uur en 3 uur Ds.
M. de Wit, van Rotterdam.
Geref. Gemeente. 10 uur, 2.30 uur en 7 uur Ds.
L, Rijksen van Middelburg ('s morgens H. Avondm.).
Jeugdige interesse voor Saeltinge.
In een drukbezochte bijeenkomst zijn aan de ge-
I slaagde leerlingen van de R.K. Landbouwwinterschool
[te Hulst de diploma's uitgereikt, hetgeen naar goed
I gebruik met enige feestelijkheid geschiedde. Alle cur-
I sisten van de examenklas. zestien in getal, zijn ge-
Islaagd. Deken G. van Dijk reikte hun de diploma's
luit. Het hoogtepunt van de bijeenkomst was wel-
I de serie van drie inleidingen welke door leer-
I lingen werden gehouden.
Drie cursisten, de heren B. van Waterschoot van
Hontenisse, J. Murre uit Axel en J. Smet hielden een
I inleiding. De laatste had, als rasechte inwoner van
I Nieuw-Namen tot onderwerp gekozen het verdronken
I land van Saeftinge. Het was - zonder de verdiensten
I van de beide anderen te miskennen een bijzonder
i opgebouwde redevoering welke een grote kennis
Ivan de bewuste zaak verried en een krachtig plei-
I dooi was voor de inpoldering van dit gebied.
De namen der geslaagden zijnG. R. M. van
I Acker, G. R. L. van Acker en W. Beghijn uit St.
jansteen B. Bonte, Clinge E. v. d. Bulck, Hengst
dijk J. de Deckere, Nieuw-Namen H. de Jonge,
Terneuzen Th. Joossen, Lamswaarde A. de Moor,
Terneuzen J. Murre, Axel J. Smet, Nieuw-Namen
I Th. Staal, Kruispolder A. Steyaert, GraauwG.
I Vael, St. Jansten L. de Waal, Axel en B. van
Waterschoot, Hontenisse.
TELEFONEREN MET HET DISTRICT
DEVENTER.
Met ingang van Maandag 3 Mei a.s. te 8 uur
rallen de telefoongesprekken tussen de abonné's, aan
gesloten aan de geautomatiseerde netten in de pro
vincie Zeeland, dus o.a. Axel, Hoek, Philippine, Sas
van Gent, Sluiskil, Terneuzen, Zaamslag en Zuid-
I dorpe en de aangaslotenen aan de geautomatiseerde
I netten van het district Deventer langs automatische
weg tot stand kunnen worden gebracht.
De netten van het district Deventer, alsmede de
te kiezen netnummers zijn
Almen 0-6751 Apeldoorn 0-6760 Baak 0-6754
I Barchem 0-6734 Bathmen 0-6704 Beekbergen
0-6766 Brummen 0-6756 Deventer 0-6700 Die-
1 penveen 0-6709Elspeet 0-6779Ernst (Geld.)
0-6787Epe 0-6780Garderen 0-6776Gorssel
0-6759 Harfsen 0-6733 Heerde 0-6782 Heeten
0-6726 Heino 0-6729; Hengelo (Geld.) 0-6753
I Hoenderloo 0-6768 Hoog Soeren 0-6769 Klaren-
beek 0-6757 Kootwijk 0-6775 Laren (Gld.) 0-6738
Lemele 0-6723 Lemelerveld 0-6722 Lochem 0-6730
Loenen 0-6765; Luttenberg 0-6724; Nieuw-Heeten
0-6725 Oene 0-6784 Olst 0-6708 Raalte 0-6720
Ruurlo 0-6735 Steenderen 0-6755 Terwolde 0-6707
I Teuge 0-6763 Twello 0-6701 Uddel 0-6770 Vaas-
sen 0-6788 Vierhouten 0-6771 Voorst 0-6758
Vorden 0-6752 Wenum 0-6762 Wesepe 0-6703
Wilp 0-6706 Wij he 0-6702 Zutphen 0-6750.
FAILLISSEMENTEN.
Opgegeven door van der Graaf Co s Bureaux
voor de Handel N.V. te Amsterdam.
Op 21 April 1954 is het faillissement uitgesproken
van de heer R. H. J. de Moor, winkelier „De Kleine
Winst Noordstraat 83, Terneuzen. Rechter-commis-
aris mr. B. S. Sieperda. Curator mr. G. Tichelman,
Terneuzen.
XIII.
In de krant van 7 Januari 1893 komt een artikel
voor met het opschrift „Weldoen door vermaak" en
dat een beschrijving bevat van een ijsfeest, gegeven
door de IJsclub. „De IJsclub" staat er, „heeft als doed-
stelling gekozen behoeftige ingezetenen in staat te
stellen een prijs te verdienen, welke bestaat uit kle
dingstukken, steenkolen en tulbanden." Ouderen onder
ons weten nog wel, welke de deelnemers aan zo n
wedstrijd waren. Misschien had dat weldoen wel zon
der dat vermaak kunnen plaats vinden en een wed
strijd zonder dat weldoen.
Er was ringrijderij, waarbij als prijzen gegeven wer
den een broek, 250 kg. steenkolen, een „schabbe",
een boezeroen, een tulband en dassen. Verder werd
er èen wedstrijd op priksleden gehouden voor man
nen en een voor vrouwen, waarbij de deelnemers op
de knieën op de slee zittende voortprikten. Soms
moesten ze wel eens geholpen worden om de eind
streep te bereiken en een prijs te bemachtigen. Andere
tijden .andere zeden. Mooi rijden of hard rijden op
de schaats kwam niet als wedstrijd in aanmerking,
al waren er beste rijders onder de Axelaars. De prik
sleewedstrijd was hoofdzaak.
Dbevolking van Axel telde toen 3633 zielen.
Iln een gehouden raadsvergadering werd de meeste
tijd gewijd aan de vraag, of op de Axelse Sassing
één of twee lantaarns moesten bijgeplaatst worden.
Eén der tegenstemmers tegen twee lantaarns, maakte
na het aannemen van het voorstel voor twee lantaarns
de schampere opmerking „Nu kunnen ze wel zien
tot op Sluiskil 1"
Er werd een adresbeweging op touw gezet om de
afschafing te vragen van de tollen op de provinciale
wegen. We kenden toen de tol aan het einde van
de Nieuwendijk en een aan de Drieschouwen. Zeer
eigenaardig was het, dat toen aan de gemeente adhae-
Mijnhardt Kiespijnpoeders. Doos 50 ct.
Mijnhardt Hoofdoijnpoeders Doos 50 ct.
sie werd gevraagd er nog een stemming over moest
gehouden worden en een raadslid-landbouwer tegen
stemde. Hij zei dat hij gaarne een tol zou betalen
als er naar zijn hofstede een steenweg lag. Een steen
weg was zo iets kostbaars voor de landbouwers, dat
ze er zelfs de doortrekking van het kanaal van de
Sassing naar Axel voor hebben prijs gegeven,
Ook de brandweer kwam in die raadszitting ter
sprake en het schijnt, dat de „karretjes door de spuit
gasten naar de brand moesten worden getrokken,
want de voorzitter zei, dat de wielen van de karretjes
te zwak waren om in slijkwegen door paarden te
worden getrokken. Geen wonder, dat soms de brand
al bijna was uitgewoed als de brandspuit aankwam.
Op 10 Juni 1893 gaf „Concordia" zijn eerste con
cert op de pas gebouwde muziektent op de Markt.
Op het Zoutespui werd aan de in die tijd ge
stichte Chr. School tot hoofd benoemd de heer S.
K. Laansma.
De brandput op de „Noorddam" werd leeggepompt
om schoongemaakt te worden in Augustus. Daarbij
werden grote palingen en een paar snoekjes gevangen.
De brandput was het overblijfsel van de stadsvest
aan de noordkant van Axel, waar de soldaten van
Jan Piron in 1586 over de Stenen Beer in Axel waren
binnengedrongen.
In de krant van Zaterdag 20 Augustus 1893 komt
het volgende bericht voor„Zij, die Franse kluiten
hebben, zouden het verstandigst doen door ze maar
zo gauw mogelijk zien kwijt te worden, want het zit
er niet zuiver mee." Kluiten waren Franse geldstuk
ken van een stuiver waarde, die hier schijnbaar als
betaling werden aangenomen.
De heren S. de Bruijne en D, Buijze bevelen zich
aan voor het leveren van zand. Lange tijd is het zand
van het Plaatje het metselzand voor Axel geweest.
De oude zandplaat werd geheel afgegraven.
„SCOOTER"
Naast de kwantitatieve toename van het Neder
landse wegverkeer, doet zich in de jaren na de oorlog
het verschijnsel voor, dat de samenstelling van het
gemotoriseerde voertuigenpark aan sterke verande
ringen en vernieuwingen onderhevig is, als gevolg
waarvan wij twee geheel nieuwe groepen wegge
bruikers hebben gekregen bromfietsers en scooter
berijders.
De eerste groep heeft zich reeds volkomen inge
burgerd, hetgeen niet zonder de nodige problemen
is gegaan.
De tweede groep, de scooterberijders, heeft zich
in de laatste jaren sterk uitgebreid. Een bewijs daar
van is wel dat dezer dagen ook voor de scooter
berijders een speciaal maandblad Scooter genaamd
is verschenen, uitgegeven door de bij alle motorische
sportliefhebbers stellig welbekende uitgeverij Motor
te Den Haag.
Het eerste nummer van dit blad ontvingen wij
dezer dagen en stellig moet het voor een scooter
enthousiast een lust zijn dit telezen. Men vindt er
tal van wetenswaardigheden en ook ,,Roadtests in
over de scooters, terwijl ook de druktechnische ver
zorging van het blad aan hoge eisen voldoet.
Hooggeachte Redactiè,
Mag ik nog even van Uw gastvrijheid gebruik
maken
In de eerste plaats dank voor de plaatsing van
mijn eerste ingezonden stuk. In de tweede plaats dank
voor Uw bericht betreffende de feestelijkheden op
12, 13 en 14 Augustus a.s.
Naar mijn mening doen de namen van de leden
van het feestcomité de ingezetenen van de gemeente
het volste vertrouwen hebben in het organiseren van
de feestelijkheden. Ook las ik de lijst van de leden
van het Ere-comité.
Ten overstaan van deze autoriteiten zijn de in
woners thans wel verplicht, zich van hun beste zijde
te laten zien.
Maar nu een vraag Waar blijven de buurten
Als ik mijn oor zo eens te luisteren leg, dan be
speur ik thans nog weinig. Een enkele heeft al
plannen. Maar dat moet toch massaal worden?
Met spanning zie ik het feestprogramma in Uw
Blad tegemoet.
D. K.
Geachte Redactie,
Zeer gaarne zagen wij het onderstaande in Uw
blad opgenomen
Door de Chr. Besturenbond alhier waren plannen
in voorbereiding voor een te houden bazar ten bate
van het t.b.c.-fonds „Draagt Elkanders Lasten".
Reeds was door het college van B. en W. hier
ter plaatse toestemming verleend voor een te hou
den inzameling, en ook een aantal dames had zich
al beschikbaar gesteld en het liet zich aanzien, mede
door de reeds gedane toezeggingen van giften enz.
dat deze bazar een goede kans van slagen zou hebben.
Nu echter Het Groene Kruis alhier een actie is
begonnen voor een te houden bazar in September
aanstaande besloot het bestuur van de C.B.B. haar
actie tijdelijk te moeten staken en cp te schuiven
naar een later tijdstip.
Het bestuur is namelijk van mening dat het de ge
wenste actie van „Het Groene Kruis niet mag door
kruisen en zal daarom de actie voor „D.E.L. op
schuiven tot het najaar.
Met dank voor de beschikbaar gestelde plaatsruimte
Het Bestuur.
NATIONALE HERDENKING.
De burgemeester van Axel verzoekt met het oog
op de Nationale Herdenking op Dinsdag 4 Mei a.s.
de bevolking dezer gemeente
1. Vanaf des voormiddags 10 uur halfstok te vlaggen.
2. Bij de herdenkingsplechtigheid (plm. 11.45 uur)
bloemen te leggen bij het Poolse Monument.
3. Na het luiden der kerkklokken (van 19.45 uur tot
30 seconden voor 20 uur) om 20 uur precies
TWEE MINUTEN VOLKOMEN STILTE te be
trachten.
4. Vanaf 18 uur geen openbare vermakelijkheden te
houden en alle verkooplocaliteiten te sluiten.
De burgemeester vein Axel,
Van Oeveren.
Mijnhardt's Ze n u w t abl e t te o
helpen U er overheen
