Op bezoek bij 45000 Nederlandse
migranten in Australië
U kunt niet alles
weten
nippers
PUROL GENEEST
Sanapirin N° 1
Toen de K.L.M.-machine na een korte stop in Djakarta, ergens in het Noordwes
ten het Australische gebied binnenvloog en onze urenlange vlucht naar Perth in
het Zuidwesten een aanvang nam, realiseerden wij ons eigenlijk pas goed wat
het betekende Australië te „doen" in zes weken. Het kleinste continent en het
grootste eiland ter wereld, zo ongeveer 220 maal groer dan ons land. Dat voor
de oorleg een bevolking had van ruim 7 millioen zielen en thans van ruim S a?il-
lioen 800.000.
Maar daar lag ook meteen het vraagstuk.
Voor Australië is het vraagstuk van de
mmigratie, van de opbouw van een natie,
meest belangrijke taak. die Australië ooit
eeft ondernomen, zoals ons de heer Brown
arlementslid en voorzitter van de Advies-
aad voor de Immigratie, zei. Voor tal van
ndere landen en ook voor ons land, dat
de emigratie, van de mogelijkheid voor
ovele onzer landgenoten voor zich en hun
kinderen een nieuw bestaan te bouwen in
ander land, nu wij een bevolkingsover-
hot hebben, dat in de volgende jaren nog
toenemen.
Geeft Australië die mogelijkheid? Wat
de ervaringen van de 45.000 landgc-no-
die er na de oorlog een ifieuw vader
land gingen zoeken, a
Zoek nu en spreek eens die landgenoten,
erspreid over een gebied, dat zo ongeveer
jf-zesde van Europa beslaat, in de djd van
weken. Dank zij een uitstekend luchtnet
de grote medewerking van de Aust-a-
ische immigratie autoriteiten, zowel als van
nze emigratie-ambtenaren en door het te-
gbrengen van de officiële bijeenkomsten
besprekingen tot de hoogst noodzakelijke,
hebben wij van wellicht enkele duizenden
landgenoten gehoord van hun ervaringen,
uccessen en teleurstellingen, moeilijkheden
verlangens.
Wij troffen ze in alle zes staten, in steden
dorpen en midden in de bush, waar de
naaste buur vaak vele mijlen verder woont.
En als we al enkele dagen op stap zijn. dan
stellen we vast, dat het moeilijker is de land
genoot te vinden, die werkelijk faalde, en
die gaarne zo vlug mogelijk naar huis zou
willen, dan degene, die er maerieel kwam,
dan de landverhuizer, die al wat heeft be
reikt en heeft weten op te bouwen. Dat is
gelukkig— tot de laatste dagen van onze
reis zo gebleven.
Het begon ergens in West-Australië, de
grootste der zes staten 975.920 vierkante
mijl— die echter slechts een bevolking heeft
van 600.000. We onmoetten er een landar
beider uit Friesland,die de zorg heeft over
een 45-tal koeien. Hij presenteert ons een
goede sigaar. Als we weigeren en hem onze
pijp tonen, zegt hij: ,,Ik rook zelf niet, maar
mijn hele leven heb ik nog geen sigaar kun
nen kopen om te presenteren, nu kan ik dat
Van Texel naar Queenspark.
Het werd een welhaast klasiek voorbeeld
op onze reis. We trekken verder. In Queens
park bij Perth zitten we in een kamertje, dat
straks de serre zal zijn in een bungalow,
een dier vele huisjees van het harde rode
jarra-hout, van wat asbest en zink. We pra
ten met een landgenote uit Texel. Alvorens
naar Australië te vertrekken, was zij nog
nooit van het eiland of in een trein geweest.
Het huisje wordt zelf gbouwd door haar
man en een paar vrienden, Het lapje grond
van 120 pond is al betaald. Van de mate
rialen reeds een bedrag van 140 pond. De
man werkt op een afstand van 200 mijl bij
de bouw van scholen en verdient 18 pond
in een werkweek van vijf dagen.
Maar denk niet, dat het zo gemakkelijk is
gegaan, toen het gezin met drie kinderen er
ruim een jaar geleden ariveerde. Het begon
met een loon van 12 pond. De vrouw ver
diende er drie pond per weeke bij, door drie
maal per week huiswerk te gaan verrichten.
Maar daarvan moest de huur worden be
taald van de „caravan", want men had geen
huisvesting. Een lange ziekte van een der
dochtertjes was de volgende tegenslag. De
vrouw had zich nog niet in het bestaande
fonds laten inschrijven, hoewel zij daarover
was ingelicht. Men was met 20 pond naar
Australië gekomen, waarvan 10 pond af
moesten voor het transport van de bagage.
Hetgeen evenmin nodig was... Het was een
harde, zeer harde beginperiode, die vooral
van de vrouw grote ofers vroeg.
En thans Geen heimwee of verlangen
naar Nederland Het is of Vj onbewust al
les heben losgelaten. Het gezin voelt zich ge
lukkiger dan in ons land. Het contact met
de Australiërs is heel goed. Onder de Ne
derlanders is veel naijver. Velen kankeren
ten onrechte. Zij hebben het aan zichzelf
te wijten, zo zegt zij. En vol trots voegt de
Nederlandse moeder er nog aan toe, dat het
2e dochtertje met nog een Nederlands jon
getje de beste was in Engels op de Austra
lische school.
In eeen der eerste kampen die wij bezoe
ken stappen we in de eetbarak naar een
landgenoot toem et een nerveus, ontevreden
gezicht. We voelen het gaat hier niet goed.
Dan horen we het verhaal. De man was stof
feerder ergens ni Noord-Holland. Hij was
werkeloos en ging met vrouw en twee kin
deren emigreren. Negen weken geleden kon
hij een betrekking krijgen bij een stoffeerder
in het plaatsje in de omgeving van het kamp,
Na een paar dagen werd hij ontslagen. Nu
heeft hij een baan gekregen bij de spoor
wegen waar hij een loon yan 13 pond ver
dient. „Wij w'illen hier zo vlug mogelijk
weg", zo zegt zijn vrouw, daarmee niet al
leen op het kamp doelend. „Zou ik niet in
de goudmijnen kunnen komen", vraagt de
man ons, denkend aan de hoge lonen. „Dan
kan ik geld sparen om terug naar Neder
land te gaan."
Als we ons licht eens opsteken bij de di
recteur van het Australisch arbeidsbureau en
bij onze ambtenaar, dan horen we, dat toen
de man werd aangesteld door de stoffeerder
hij zulks nit eens besefte, want hij verstaat
vrijwel geen woord Engels. Ons emigratie
bureau moest hem mededelen „man, je bent
aangenomen."
En de opzegging De Australische baas
gaf hem na twee dagen ontslag, omdat onze
landgenoot een tapijt van 200 pond had ver
knipt
Tientallen werden honderden.
De tientallen worden al honderden. In
Perth springt een chauffeur uit een stilstaan
de stadsbus. In de geüniformeerde herken
nen we een journalist uit Den Haag, die la
ter naar Indonesië trok en er öok radio-ver
slaggever werd. Hij ziet maa r geen kans
een hem meer passende betrekking te vin
den of in zijn eigen beroep werkzaam te zijn.
Het basisloon van 13 pond is niet slecht
maar in het prettige nieuwe huisje aan de
buitenrand van de stad, wacht een jong ge
zin met twee kinderen het ogenblik, dat de
tuniek kan worden uitgetrokken.
En eigenlijk wil men liever terug. Er blijkt
uit, dat voor de administratieve beroepen,
voor de intellectueel, Australië niet direct
het meest aangewezen land is om er heen te
emigreren.
Zo gaat het verder. Een landgenoot die
werkte bij een bank in Utrecht, liep van
achter zijn loket weg, om hier als timmer
man wagens te slopen bij de spoorwegen.
Een Indische Nederlander uit het hotelbe-
drijf in Bandoeng, werkt hier bij een vulcani-
seer-inrichting. Een Nederlands bestuurs
ambtenaar uit Indonesië, treffen we er in
een witte overall bij een benzinestation. In
Zuid-Australië ontmoeten we des avonds in
Adelaide een groot aantal landgenoten. En
staande of zittende komen de vragen, de op
merkingen, de klachten.
We zitten met een aantal Nederlandse ar
beiders aan tafel. Het gaat er hard toe. De
timmerman, de schoenmaker, de schilder en
de lassers geven hem van katoen en het lijkt
er op, alsof ze allen liever een retourtje van
Amsterdam naar Adelaide hadden genomen
dan een enkele reis...)...
„Dus jullie willen terug is onze laatste
vraag. „Ja, maar alleen voor een vacantie,
komt het duidelijke antwoord.
Wat is de zaak Zij leven in een hotel,
want ze hebben nog geen eigen huisvesting.
Dat betekent dat er van het loon, dat ze goed
noemen, teveel af moet. Ze kunnen op die
manier niet sparen voor een eigen huis. En
jan en Piet zijn al veel verder. Die hebben a\
een huis en kunnen veel meer overhouden.
Het lijkt alsof de mannen willen zeggen
dat is toch niet eerlijk. Wij zitten in Mont
Gambier, waarheen we. vanuit Adelaide ge
vlogen zijn. Een expediteur uit Giesbeek
werkt er in een kaasfabriekje. Een loon van
ruim 20 pond per week. Hij heeft en huis
met 7 kamers gehuurd en daar het gezin
maar een dochtetje heeft, nam men er drie
huurders bij. Voorts heeft hij zich een paar
koeien aangeschaft en 180 kippen, waarvan
de eieren in de stad worden verkocht.
Ook een Helmondse drogist werkt in ëèh
ander kaasfabriekje, na eerst op andere wijze
werkzaam te zijn geweest. Nu wordt door
overwerk ongeveer 22 tot 23 pond per week
verdiend. Des avonds wordt er gestudeerd
en binnenkort hoopt hij examen voor zuivel-
deskundige te doen. Dan zal de kaas op een
andere wijze worden bekeken.
In Yallourn, in de staat Victoria, worden
we in het grote hotel bediend door een Bra
bantse. De kok is Limburger vertelt ze. De
witgemutste blijkt uit een drukkersbedrijf te
Heerlen te komen. Hij verzorgde de „outlay"
voor vele drukwerken. Thans verzorgt hij
de gasten van het hotel. Hij heeft nooit ge
kookt, maar „dutch pancakes" zijn de speci
aliteit van deze rechterhand van de chef-kok
We vliegen vier uur van Brisbane, de
hoofdstad van Queensland, om ergens mid
den in deze 670.000 viétkante mijlen grote
staat, bij het plaatsje Longreach te landen.
We staan in het centrum van deze staat, de
tropen, temidden van die enorme lichtgeel
gekleurde grassteppen, waar de bomen hoe
langer hoe schaarser worden. Wij zijn in
het gebied van de enorme schapenfarms, die
vaak een oppervlakte hebben van 100.000
acres of meer.
We worden er als het ware herinnerd aan
de Wild West. Het kleine plaatsje is de uit-
Een vloeistofverstuiver op uw stofzuiger
is te gebruiken voor het doden van motten,
vliegen en andere insecten. Men kan hier
mede ook het plafond op afdoende wijze
bespuiten.
Aanvragen voor uitkering volgens de in
validiteitswet moeten geschieden aan de
Raad van Arbeid.
Indien een sleutel moelijk draait in het
slot, -kunt u deze insmeren met paraffine.
Uw houten vloer wordt waterdicht, indien
u deze bestrijkt met petroleum, waarin paraf
fine is opgelost.
Een scheur in het linoleum kan men dicht
maken door in de naad paraffine te laten
lopen.
Schroeven, ijzeren bouten e.d. roesten niet
als men ze voor het gebruik insmeert met
kaarsvet.
Voor 30 liter sop (voor de was) is nodig
250 gr. zelfwerkend wasmiddel of 150 gr.
huishoudzeep of 150 gr. vlokkenzeep of 185
gram synthetisch wasmiddel. Huishoudzeeo
is het goedkoopste.
wijkmogelijkheid voor de man, die geheel ge-
isoleerd .op de grote schapenfarms leeft
Slechts hijzelf en enkele m'edewerkers, scha
pen, hitte en droogte. Over de gehele linie,
maar hier vooral, wordt het wel duidelijk
dat van de emigrant karakter, een sterke
wil en werkkracht worden gevraagd. Zelfs
in dit gebied ontmoeten we een Nederlan
der, een adelborst, die in Den Helder nog
een jaar voor de boeg had. Het land trok
hem en hoe waren in de eerste na-oorlogse
jaren de verwachtingen voor onze marine
Hij maakt hier drie jaar een soort van leer
tijd door, ontvangt dan een normaal week
loon en heeft de kans successievelijk assis
tent-manager of manager te worden. De
manager leidt als het ware voor de eigenaar
het gehele bedrijf, dat jaarlijks en kapitaal
aan rente afwerpt. Het karakter, de kennis
en de wilskracht van de Nederlander van de
zee, uiten zich hier op de zee van droge
Steppen en schapen
Slechts enkele willekeurige voorbeelden
uit vele honderden. Maar zij deden ons na
de zesweekse tocht tot de vaststelling ko
men, dat de Nederlanders ht in Australië
over het algemeen goed maken. Bij het af
scheid in het parlementsgebouw te Can
berra, hebben wij dat de minister voor de
immigratie, de heer Holt, een der meest be
langrijke en bembedigende aspecten van on
ze tocht genoemd.
Zij hebben ons echter ook opnieuw ge
leerd, dat de emigrant bij de goed geleide
en gesubsidieerde emigratie wel zal moeten
bedenken, dat de emigratie een zaak is van
het individu, van de emigrant persoonlijk.
Er moge zich op alle gebied een ontwikke
ling hebben voltrokken, ook op dat van de
landverhuizing thans georganiseerde emi
gratie er zal toch bij elke emigrant een
zekere pioniersgeest aanwezig moeten zijn.
Als hij besluit te emigreren, dan zal hij niet
alleen goed in-r- en voorgelicht moeten zijn,
maar nog veel meer goed voorbereid. Hij
zal moeten bedenken, als dat hij vaak met
de hulp van de Nederlandse regering
keurig op Australische bodem is gezet, er
niet ook nog een baantje en een keurig
huisje voor hem klaar staan.
Hij zal zeker ook in Australië de Neder
landse emigratie-ambtenaren vinden, die
hem in alles zullen helpen en terzijde staan,
hij zal veel steun ondervinden van de Ne
derlandse geestelijken, di daar een belang
rijk werk verrichten, maar hij zal het voor
alles zélf moeten doen. Hij zal hard moeten
werken, hij zal het vaak moeilijk hebben en
vele teleurstellingen ondrvinden.
En vooral mag niet worden vergeten, dat
van de vrouw, in het bijzonder geestelijk,
enorm veel wordt gevraagd. Het is ons dui
delijk geworden en daarop werd in Austra
lië telkens de nadruk gelegd, dat het voor
de toekomstige emigrant beter is naar het
platteland dan naar de grote stad, naar de
industriële centra te gaan.
Op het platteland zijn de mogelijkheden
groot. Voor de boer en de landarbeider in
de eerste plaats, maar ook voor zovele an
dere werkers als ambachtslieden en midden
standers. We denken hier aan die kleinere
dorpsgemeenschappen. Bij conomische moei
lijkheden ondervindt men veel sneller Be
terugslag; in de industriële centra, dan op
het platteland. Het is voorts in het belang
van Australië, dat de enorme gebieden, die
nu nog braak liggen, of slechts gedeeltelijk
worden gebruikt, worden ontgonnen of tot
verdere ontwikkeling gebracht. Maar dan
zulletl- ook de plannen voor het vrijmaken
%en bë&thikbaar stellen van land, thans bij
de regeringen van enkele staten in bespre-
Door toevoeging wat lijnzaad aan het kc-
nijnenvoer verkrijgt men mooie vellen.
De 48-jarige mej. C. uit Hoofdplaat is
Dinsdagavond omstreeks half 7 op het sta
tionsplein te Bergen op Zoom door de koude
bevangen en ter plaatse overleden. Zij was
met de trein uit Zeeland naar Bergen op
Zoom gekomen en stond op een autobus te
wachten, toen een taxichauffeur haar plot
seling ineen zag zakken. Buiten bewustzijn
werd zij de stationskamer binnengedragen
waar een ontboden geneesheer slechts de
dood kon constateren.
Overal in Europa heerst de koude. In
Frankrijk was het kouder dan het ooit se
dert mensenheugenis is geweest en eiste de
vorst reeds 70 doden. De meeste slachtoffers
waren dakloze zwervers en kinderen of
oude mensen, die in onverwarmde hutten
of keten sliepen. Alleen aan de Riviera rees
de temperatuur boven het vriespunt. In
Italië woedden sneeuwstormen; in Triëst
stormde het Dinsdag, waardoor 200 per
sonen verwondingen opliepen in Weenen
werden tot nu toe zes doden geteld, waar
onder vijf door gasverstikking.
In Egypte waren de bezittingen van
ex-koning Faroek reeds direct na zijn vlucht
in beslag genomen. Nu is er een nieuw de
creet uitgevaardigd, waarin voorkomt, dat
de bezittingen van alle levende nakomelin
gen van Mohammed Ali, die in 1805 de
Egyptische troon beklom, in beslag genomen
zullen worden.Tïr werden in het paleis van
prinses Faiza twee, tot aan de rand gevulde
koffers met edelstenen in beslag genomen.
Bij de muntenverzameling van ex-koning
Faroek bevindt zich een verzameling van
bijna 800 Nederlandse munten, waaronder
een aantal gouden proefslagen van het Ko
ninkrijk der Nederlanden uit de vorige eeuw
en ook noodgeld uit de 80-jarige oorlog, ge
slagen in Amsterdam, Zierikzee en vele an
dere plaatsen, die door de Spanjaarden wer
den belegerd. Voorzichtige ramingen schat
ten de waarde van alles op 600 millioen tot
3 milliard gulden.
Dat hetwel eens gevaarlijk kan zijn
met een onderwatergeweer op jacht te gaan
op vissen ondervond de zwemmer Ken Aik-
ten uit Busseltown in West-Australië. Hij
werd namelijk gegrepen door een reuzen-
inktvis en in een hol op ongeveer zeven
meter diepte onder de zeespiegel getrokken.
Een grijparm had hem het geweer ontrukt
en een andere grijparm sloeg om zijn arm.
Aikten verdedigde zich met een mes en hij
slaagde er in de grijparm, die zich inmiddels
om zijn lichaam had eslagen af te snijden.
Met het stuk grijparm nog om zijn lichaam
kwam Aikten weer boven.
king, moeten worden uitgevoerd.
Australië geeft de toekomstige emigrant
vele en goede mogelijkheden. Zij werden
voor vele duizenden landgenoten in de af
gelopen jaren een werkelijkheid. Maar ach
ter de verheugde gezichten van velen kon
den we toch ook zien, dat er vaak zeer
harde en moeilijke jaren aan vooraf zijn ge
gaan. Daar zal de toekomstige emigrant ter
dege rekening mee moeten houden. De emi
grant zal altijd een pionier moeten blijven.
ruwe huid, ruwe handen, ruwe lippen
bij de bestrijding van kou, koorts,
griep en pijn. Prijs per koker 90 en 50 ct.
s
