Gedenkstenen Axelse-Sassing
nippers
SPORTNIEUWS
De geschiedenis.
De vrije vaart van Axel naar zee is in
1789 beëindigd door het leggen van de Sas-
dijk ter inpoldering van de Beoosten- en
Bewesten Blij, Riet- en de Wulfsdijkpolders
ter ener en de dijk bij Réigersbosch, waarin
de Hulster Sassing of sluis, ter anderer zijde.
A&l was dus geen eiland meer, doch rij
ker ^n poldergronden.
Om de scheepvaart tegemoet te komen
werd in de Sasdijk een sas of sluis gebouwd
mt spuikom en schutsluis, waar de schepen
via het Axels Gat en Vlakte komend door
de killen, schutten en langs de uitgebagger
de geul in de Grote Kreek nog weer Axel
konden bereiken.
Deze sluis, welke eigenlijk zelf de naam
droeg van Axelse Sassing, kwam in 1789
tot stand, welk jaartal overeenstemt met een
der gedenkstenen die daarin toen zijn ge
plaatst. De andere draagt tot opschrift
„Concorda Res Parvae Cresquent", d.w.z.
Door eendracht worden kleine dingen groot.
Niet lang heeft deze suis dienst gedaan
want reeds in 1805 heeft men ze laten sprin
gen (Napoleontische oorlogs verwikkelin
gen?). Wa t niet vernietigd was heeft men
maar laten zitten, sluisdeuren incluis. Uiter
aard vóór de opening van het groot kanaal
heeft men de sluis in 1827 weer hersteld,
waardoor die opnieuw volledig aan de ge
stelde eisen (doorvaart en de afwatering der
achterliggende polders) kon beantwoorden.
Het hoofddoel er waterweg door te hebben
voor beide steden Axel en Hulst is echter
nooit bereikt, Want naar Hulst heeft het nim
mer dienst gedaan.
Toen in 1830 de Belgische Opstand uit
brak werden de werkzaamheden onderbro
ken en na de vrede in 1839 is men er niet
mee voortgegaan. Ook voor afwatering was
de sluis niet meer nodig toen na 1845 door
ter weerszijden gegraven waterleidingen
hierin beter was voorzien.
In 1851 is de sluis geheel buiten gebruik
gesteld, de brug verwijderd en twee aarden
dammen gelegd die velen onzer nog gekend
hebben tot in 1920 de Spuikom is gedempt
In Den Haag had een n^eisje van 8 jaar
vier bankbiljetten van 25 uit de tas van
haaar moeder gehaald en was ze aan het uit
delen of stopte ze in een brievenbus van een
woning in de nabijheid. Drie biljetten zijn
achterhaald kunnen worden. Naar het vierde
zoekt men nog.
Reeds sedert jaren her worden de dui
nen op Ameland door de zee afgeknabbeld.
De laatste 8 jaar bedraagt de afkalving ge-
mideld 14 meter per jaar. De duinenstrook
wordt angstvallig smal en de eilandbewo
ners vragen zich ongerust af, waar het heen
moet, indien op korte termijn geen afdoende
rrtaatregelen worden getroffen. Als gevolg
van de Westerstorm enkele dagen geleden
is nu weer ten westen van Heilum geduren
de 24 uur een duinreep van plm. 1000 meter
lengte en een breedte van 5 tot 7 meter
weggeslagen.
Bij de laatste storm had de wind een
snelheid van 96 tot 110 km. Erg gevaarlijk
is het in ons land niet geweest, al moesten
langs onze kust de nodige voorzorgsmaat
regelen worden getroffen. In Hannover ech
ter, waar twee huizen in puin Woeien, vie
len 3 slachtoffers. In de haven van Hamburg
werd het water zo hoog opgestuwd dat de
straten in de omtrek blank kwamen te staan.
In Elders brak een hoogspanningsdraad,
waardoor een man door de elecrische stroom
werd gedood. Daken werden weggerukt,
steigers, telefoonpalen en fabrieksschoorste
nen moesten het ontgelden. Op de eilanden
Borkum en Sylt hebben duinen en huizen
zware schade opgelopen. In Denemarken is
het gebied van Ilimfjord en Jutland door
overstromingen geteisterd. Te Skive ston
den meer dan 100 hüizen in het water en
moesten de bewoners worden geëvacueerd.
Oo^[,op zee heben schepen schade door de
sto^, opgelopen.
Ook in Zeeland hebben de sirenes ge
loeid om de dijkbeschermers aan het werk
te roepen. Bij Wolfaartsdijk was de nieuwe
zeedijk voor de inlaag, van de Oosterland-
polder vrij ernstig beschadigd. De krammat
wlas over 2(50 meter beschadigd en het water
had flinke brpkken klei meegenomen. Er
werden Zaterdag en Zondag zandzakken
aangevoerd en gevuld, die op inderhaast aan
gebracht rijswerk werden opgestapeld. Hoe
wel er schade aan de zeedijk te Stavenisse
werd toegebracht en het terrein rond de
haven onder water kwam, was éf geen di
rect gevaar. De Rillandse bevolking maakte
ende toestand geworden is zo wij die nu
kennen, hoewel primitiever.
In 1943 tijdens de werkzaamheden der
Duitsers voor de schandelijke inundatie, is
het begin van de sluis ook bloot gelegd en
verschenen de thans uitgehaalde stenen voor
het oog. Ook 5n 1952 weer bij de aanzien
lijke kade-verbeteringen. Dit was aanleiding
mij in verbinding te stellen mt de heer D.
Keur van de Rijkswaterstaat te Terneuzen,
bekend om zijn belangrijke studies en ge
schriften over het kanaal GentTerneuzen
e.a., waaraan lik veel van bovenstaande
ontleen en verzodht medewerking dat
de Stenen thans niet meer aan het oog zou
den worden onttrokken, doch uitgegraven
en eventueel aan de Axelse Boerenkamer of
anderszins zouden worden verstrekt. De heer
Keur voelde daar ook voor en ondanks het
feit, dat Z.Ed. sedert verplaatst is naar Den
Bosch blijkt ons thans zijn volle medewer
king, zomede die van Rijkswaterstaat, die
welwillend gehoor gaf en waarvoor beiden
hartgrondig dank gezegd wordt.
Hopende met deze ons Axel van dienst
te zijn geweest verblijve met dank voor de
plaatsing,
E. C. OGGEL.
aanstalten om de zolderverdiepingen op te
zoeken, maar dit was gelukkig niet nodig.
In Zierikzee kwam het water in de nieuwe
haven tot aan de straat en werden vloed
planken gezet. In Geertruidenberg zijn de
brandweer en vrijwilligers enkele uren bezig
geweest om de buitendijk iriet zandzakken
tegen de hoge vloed te beschermen. Op en
deel van de kade te Bergen op Zoom steeg
het water tot 67 cm. tegen d huizen. De be
woners werden van gemeentewege vooraf
tegen het opkomend water gewaarschuwd.
Op een onbewaakte overweg te Doe-
tinchem is Zaterdagmiddag een luxe auto
met vier inzittenden door een trein gegrepen.
De machinist had de auto wel opgemerkt,
maar meende dat deze zou stoppen, daar hij
met geringe snelheid reed. De wagen werd
midden op de rails gegrepen en in een sloot
geworpen. Drie van de Vier inzittenden wer
den uit de geheel vernielde auto geslingerd.
Twee van de inzittenden, die allen de Duitse
nationaliteit hadden, werden op slag gedood.
Nog dezelfde avond overleed in het zieken
huis een der inzittenden, welke zware ver
wondingen had opgelopen. Het vierde slacht
offer, dat uit het wrak moest worden be
vrijd werd slechts licht gewond.
In de nadht van Zaterdag op Zondag
reed een uit de richting Zutphen komende
goederentrein op een stilstaande goederen
trein even voor het station Dieren-Doesburg.
De electrische locomotief van de ene trein
drong in de laatste wagen van de andere,
waardoor deze in brand vloog. De leerling
conducteur H. A. H. uit Rijen, die zich in
deze wagen bevond, kwam om het leven.
De machinist van de andere trein, B. Z. uit
Nijmegen werd zwaar gewond uit de totaal
vernielde locomotief bevrijd en naar het zie
kenhuis te Velp overgebracht.
In de houtbewerkingsfabriek van de
firma Bossers Mouthaan te Kaatsheuvel
brak in de nacht van Zaterdag op Zondag
brand uit, waarbij een grote hoeveelheid
hout, dat in voorbewerking was voor de
houten-hakkenfabricage voor de schoenen
industrie in vlammen opgiing.
Zaterdagochtend omstreeks 6 uur brak
brand uit in een boerderij te Smilde, be
woond door de landbouwer A. Feyen. Door
de stormachtige wind wakkerde het vuur zo
sned aan, dat de brandweer niets anders
kon uitrichten dan de belendende percelen
nat houden. De boerderij brandde geheel uit.
De schade wordt op 60.000 geschat, die
door verzekering wordt gedekt.
Ook te Warmenhuizen is Zaterdag een
boerderij door brand in de as gelegd, even
als een op enkel meters daarvan gelegen
woonhuis. Noch van de boerderij ,noch van
een daarachter gelegen grote schuur en van
de woning viel ïets te redden. Het vee kon
in veiligheid worden gebracht. De schade,
die in de duizenden beloopt, wordt door
verzekering gedekt. Elf personen zijn dak
loos geworden.
BEKENDMAKINGEN.
Angora (wit) le zzg. en le zg. P H. Dieleman,
Terneuzen.
Papillon (zwart) i le g. P. K. de Jonge, Terneuzen.
Tan (zwart) le prijzen zg. P. H. Dieleman, Ter
neuzen, E, Neyt, Sas van Gent en J. Viveen, Terneu
zen 2 x 2e gg. E. Neyt, Sas van Gent,
Hollanders (grijs) le zg. J. Harinck, Goes.
Hollanders (zwart) i le zg. P. J, de Visser, Zaam-
sg-
Russen (zwart) i le gg. P. H. Dieleman, Terneuzen.
Polen (roodogig) le zzg. le gg. en 2e zg. M v. d.
Weel, Middelburg le zg. P. H. Dieleman, Ter
neuzen le g., 2e gg. en 2 x 2e g. J. Nijholt, Koude-
kerke
Kleurdwerg (grijs) le gg. P. H. Dieleman, Ter
neuzen.
Kleurdwerg (D.M.) 2 x le zg. en le gg. A. Pas
sender, Middelburg.
Kleurdwerg (Br.M.) 3x le zg. A. Passemier, Mid
delburg.
Kampioen konijnen Franse Hangoor (ijzergrauw)
van W. Huigens, Goes. Reserve kampioenAngora
wit) van P. H. Dieleman, Terneuzen.
AFDELING VOGELS.
Parkieten: le prijs J. van Tatenhove, Zaamslag.
Sierduivenle P. H. Dieleman, Terneuzen.
Kanaries: le prijs en kampioen J. C. Baveko,
Zaamslag met citroen, 94 pt.2e prijs en res, kam
pioen M. Borgstijn, Axel met citroen, 93 pt.
Postduiven. Oude dofferskampioen J. L. Sijs,
Axel, 95 pt. res. kampioen L. de Koeijer, Zaamslag,
94 pt.
Jonge doffers le prijs C. J. de Jonge, Zaamslag,
91 Vi pt-
Oude duivinnen le prijs J. L. Sijs, Axel, 94 pt.
Jonge duivinnen: le prijs Ph. van Acker, West-
dorpe, 93 pt. Winnaar poule Ph. van Acker, West-
dorpe. Winnaar wisselbeker (definitief) J, L. Sijs,
Axel.
BEVOLKING VAN OOST-ZEEUWSCH-
VLAANDEREN NAM TOE.
Het zielental van Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen nam
het afgelopen jaar toe met 389.
Op 1 Januari 1953 bedroeg het aantal ingezetenen
62.766 (31.649 mannen en 31.117 vrouwen). Dit aan
tal vermeerderde door geboorte met 1261 (644 man
nen en 617 vrouwen) en door vestiging met 2542
1168 mannen en 1374 vrouwen). Het verminderde
door overlijden met 525 (242 mannen en 283 vrou
wen) en door vertrek met 2889 (1356 mannen en
1533 vrouwen!.
Op 31 December 1953 bedroeg het inwonertal dus
63. 155 (31.863 mannen en 31292 vrouwen).
Er werden in 1953 439 huwelijken voltrokken,; er
werden 9 echtscheidingen ingeschreven.
WEG GOES-HOEDEKENSKERKE WORDT
VERBETERD.
De provinciale weg GoesHoedekenskerke, van
belang voor het streekverkeer in dit deel van Zuid-
Beveland, voldoet niet aan de eisen welke het huidige
verkeer stelt. De weg is te smal en bovendien bevin
den zich nabij Hoedekenskerke twee gevaarlijke boch
ten, De A.N.W.B. bericht thans echter, dat bij Ged.
Staten van Zeeland een plan gereed ligt voor alge
hele verbetering van deze weg. Volgens dit plan zul
len ook de bochten worden herzien.
Omtrent het tijdstipvan uitvoering is nog geen be
slissing genomen.
A.N.W.B. HEEFT RUIM 270.000 LEDEN.
Activiteiten namen in 1953 aanzienlijk toe.
Reislust sterk gestegen.
Voor de Kon. Ned. Toeristenbond A.N.W.B. is
1953 in alle opzichten een gunstig jaar geweest. Het
aantal leden steeg van 257.327 op 31 December 1952
tot 270,855 op 31 December 1953 het aantal leden
van de Wegenwacht onderging in dezelfde periode
eveneens een aanzienlijke uitbreiding n.l. van 119.593
tot 131.192.
In 1953 werden op de A.N.W.B.-kantoren 209.418
grensdocumenten' afgegeven tegen 162.615 in 1952.
De gestegen reislust van het publiek weerspiegelt
zich nog in andere cijfersin 1953 verschafte de
Bond zijn leden 117,848 buitenlandse reisinlichtingen
en 61. 292 reisinlichtingen voor het binnenland. Deze
cijfers waren in 1952 resp. 108.314 en 52.771.
Het aantal afgegeven of verlengde kampeerdocu-
menten bedroeg in 1952 138.632, in 1953 151.639.
De Wegenwacht tenslotte hielp in 1953 in totaal
83.417 leden die met pech langs de weg stonden.
(PRSjlW"" Voetbal.
Tweede klasse B.
BaronieVlissingen 3—0; M.O.C.T.S.C. 2— 1
AllianceGoes 41 Rood-Wit—Internos 01
R A ,C.—Middelburg 41 TerneuzenDosko 14.
Derde klasse D.
Odio—Corn Boys 3—0 R.K.F.C.—Axel 2—3 De
ZeeuwenR.C.S. 0—1 Nieuw Borgvliet—Biervliet
0—2; Hulst—Breskens 1 1; Zeelandia—Meto 1—0.
Vierde klasse H.
Koewacht—Hontenisse 2—0 Sluiskil—Steen afg.
IJzendijke—Luctor 0—2 RIAAardenburg 1 6
E.M M.—Clinge 1—2.
Reserve Tweede klasse C.
Goes IIDe Zeeuwen II 62 R.C.S. IITer
neuzen II niet opgekomenAxe) II—Breskens II
41 Corn Boys IIVlissingen II 2—5.
ONDERAFDELING ZEELAND.
Reserve Eerste Klasse B.
Axel IIIGoes III 1*-1 Middelburg IIITerneu
zen III 4-6.
R.K.F.CAXEL 2-3.
Ditmaal waren onze stadgenoten in vorm.
Zonder Polfliet nog wel, heeft het eerste elftal der
oranjehemden Zondag bewezen nog wel wdt' in zijn
mars te hebben, als de wil om te winnen er 'tnaar is.
Op een in slechte conditie verkerend terrein nog wel,
legden onze stadgenoten de Brabanders in de eerste
helft volkomen hun wil op. Zij domineerden bijna
voortdurend en van de aanvang af bleek uit het
tempo dat de oranje-witten er in brachten, dat zij
het stellig voornemen hadden op de beide punten be
slag te leggen. Dat de rood-zwarte gastheren er niet
temin in geslaagd zijn de einduitslag tot een enkel
doelpunt verschil te beperken lag wel voornamelijk
aan de slechte terreingesteldheid die voor de oranje
hemden een handicap betekende.
Het door de Axelaars ingezette offensief resulteerde
na 20 minuten spelens in een juweeltje van een doel
punt, waarvan Deij de grondlegger was. Fraai zig
zagde hij door de Bergen op Zoomse verdediging, om
speelde enkele tegenstanders om vervolgens Weese-
poel in staat te stellen op onberispelijke wijze te
scoren, een doelpunt dat letterlijk en figuurlijk als op
een presenteerblaadje aan de Axelse linksbuiten werd
opgedragen (01) De oranje-witten gooiden er nog
een schepje bovenop en 10 minuten later kwam een
tweede succes. Ditmaal was het een lange pass van
Weesepoel naar de in deze match op de rechter
vleugel opererende Verpoorte. Feilloos passeerde deze
weer naar de vrijstaande v. d. Velde die op prachtige
wijze de voorsprong vergrootte (0—2). Wat niet in
de lijn lag gebeurde kort hierna, toen bij één der
sporadische rood-zwarte aanvallen Jansen, vermoede
lijk vanwege de slechte terreintoestand onzeker op
de Danschutter terug speelde en voordat iemand er
erg in had waren de gastheren aan een tegenpunt
gekomen (12). De Axelaars lieten dit echter niet
op zich zitten en ternauwernood 5 minuten later was
het Verpoorte, die met grote doeltreffendheid rea
geerde op een listige voorzet van Deij, na fraai indi
vidueel spel van deze en de stand was 13. Voor
de thee wisten de gasten weer op enigszins fortuin
lijke wijze de achterstand te verkleinen uit een over
rechts geleide aanval en met deze stand (2—3), die
tevens de einduitslag zou worden brak de rust aan.
In de tweede helft legde Axel het accent vooral
op de verdediging, zonder nochtans de aanval te ver
waarlozen, want ook nu ging het initiatief bijna ge
durig van hen uit. Het hoofddoel was echter de
voorsprong te consolideren en door het subliem ver
dedigend spel wisten zij da ook te bereiken. Aan
trekkelijk was de strijd in de tweede helft wel minder
dan voor de rust. Talrijke kansen werden nu gemist,
maa rhet bleek dat de heren aan weerszijden voor
de rust hun kruit verschoten hadden. Voortdurend gaf
de Axelse verdediging geen krimp en deze bleef dan
ook heer en meester op haar helft. De oranje-voor
hoede wist echter de geboden kansen niet verder lei
benutten en aan het ook na de thee geleverde tech
nisch betere spel wisten onze stadgenoten in de
score geen verdere uitdrukking te geven, zodat met
dezelfde doelpuntenverhouding waarmee de rust was
ingegaan het einde aanbrak.
Door deze overwinning liepen onze stadgenoten een
punt in op Hulst dat gelijkspeelde en staan nu
mede door de andere resultaten weer op de tweede
plaats in hun afdeling.
MOOI SUCCES VOOR DE VOETBAL
SCHEIDSRECHTERS UIT OOST-
ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Zaterdagavond werd in hotel „Tivoli" te Goes de
door de C.V.O.S. georganiseerde spelregelwedstrijd
gehouden voor het district Zeeland. De leiding be
rustte bij de districtsvertegenwoordiger der C.V.O.S.
voor Zeeland, de heer H. Mos, De vragen waren
samengesteld door de heer A. Imanse, voorzitter van
de afdeling Zeeland van de K.N.V.B., terwijl de
jury bestond uit de heren Bom, Koster en Van Nim-
wegen.
Hieraan werd door drie ploegen deelgenomen die
als volgt waren samengesteld
Oost-Zeeuwsch-VlaanderenP. A. van Driel en
P. A. Kouwijzer te Terneuzen, G. F. A. Ferket te
Hulst en A. P. van Riel te Axel.
Noord- en Zuid-BevelandA. J. Pieters en J. Ver
meulen Az te Heinkenszand en P. J. Schetters en
A. Lockefeir te ••es.
WalcherenJ. B. Bömer en F. Schot te Vlissingen
en J. F. F. Hogeboom en, G. M. Seugling te Middel
burg.
Iledere groep kreeg zestien vragen te beantwoor
den, betrekking hebbend op de spelregels en ieder
jurylid waardeerde deze afzonderlijk met de cijfers
0 tot en met 5. zodat het puntenaantal dat kón wor
den behaald 240 bedroeg, 16'-
De Oost-Zeeuwsch-Vlaamse voetbal-arbiters bleken
he best uit de bus te komen en wonnen met 202
punten. De Bevelanden volgden met 189 punten en
Walcheren eindigde als derde met 162 punten. De
3 juryleden kwamen tot vrijwel gelijke beoordelingen.
Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen gaat dus Zeeland ver
tegenwoordigen in de kwartfinale en zal daarin uit-
komen tegen de kampioenen van Limburg en Noord-
Brabant.
De beste persoonlijke prestatie werd geleverd door
scheidsrechter P. A. Kouwijzer uit Terneuzen, die
daarvoor afzonderlijke gelukwensen in ontvangst
mocht nemen.
s
ZEEUWSE COLLECTE.
De burgemeester van Axel roept collectanten op,
die willen meewerken aan de Zeeuwse collecte, welke
in de eerste week van Februari a.s. zal worden ge
houden ten bate van het jeugdwerk en de jeugdzorg
in onze provincie.
Zich aan te melden ten stadhuize vóór 21 Januari
a.s. Zie ook het artikel in deze courant.
Axel, 14 Januari 1954.
De burgemeester van Axel,
Van Oeveren.
