AXELSE COURANT
Gemeenteraad van Axel
te!
„Bleye Haghe" in he! teken van het lekenspel
Ook blaasinstrumenten zijn belangrijk
J C. VINK
r
'pr U,
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERSCHIJNT IEDERE WOENSDAG EN ZATERDAG
Drukker - UitgeefsterFIRMA J. C. VINK
Red. en Adm.: Axel, Markt 12, Tel. 0 1155-646
HoofdredactieJ. C. VINK
pPeo
FIRMA
Markt 12
AXEL.
Onrustig, ge j aagd
WELK INSTRUMENT WORDT ER BESPEELD? (IV)
PICCOLO, FLUIT EN HOBO
Het leven begint bij veertig
ook met Uw Rheumatiek!
Rheumatische Pijnen
liggen op de loer.
Neem U in acht - neem Kruschen.
Als men in een zaal een symphonieorkest
beluistert, ziet men naast de groepen strijk
instrumenten, die worden gevormd door vio
len, alten, celli en contrabassen, ook vele
blaasinstrumenten,
die 'in het orkest ongetwijfeld even belang
rijk zijn als de strijkinstrumenten. Deze
blaasinstrumenten v/orden onderscheiden in
vele soorten, doch berusten alle op hetzelfde
principe, n.l. toon-voortbrenging door het
aanvoeren van lucht. Door dit aanvoeren
van lucht wordt de luchtkolom die zich 'in
het instrument bevindt in trilling gebracht.
De wijze waarop dit geschiedt en de wijze
waarop het voortgebrachte geluid versterkt
wordt, is verschillend. Zo worden de clari-
netten en saxophoons tot toongeving ge
bracht door een enkel rietblad, hobo's en
fagotten door en dubbel rietblad. Op alle
koper-instrumenten wordt de toon voortge
bracht door middel van verschillend gevorm
de mondstukken van metaal of een andere
harde stof, o.a. eboniet en plastic. Tenslotte
zijn er dan nog orgel, harmonium en accor
deon, die eveneens tot de blaasinstrumenten
worden gerekend, omdat de tonen daarvan
eveneens door luchtttoevoer ontstaan. Op
blaasinstrumenten is het verschil in klank
kleur (timbre) der verschillende soorten veel
groter dan bij strijkinstrumenten. Dit Wordt
veroorzaakt door de zeer verschillende bouw
dier instrumenten. Eenzelfde melodie, ge
speeld op een clarinet of trompet heeft een
heel verschillende klank en brengt dus ook
zeer uiteenlopende sfeer.
De blaasinstrumenten in een orkest om
vatten evenals de strijkinstrumenten de ge
hele voor ons oor waarneembare toonom
vang. Het hoogste daarvan is de piccolo
(een kleine fluit), het laagste de bastuba.
Bepalen wij ons vooreerst tot de houten
blaasinstrumenten in het orkest, dan krijgen
wij als hoogste hiervan dus de
piccolo en fluit.
Zoals hierboven reeds gezegd, ontstaat op
blaasinstrumenten een toon dor het in tril
ling brengen van de in het instrument aan
wezige luchtkolom. Hoe langer en hoe wijder
de bu'is (tot bepaalde grenzen) waarin de
lucht trilt, hoe lager de toon. Piccolo en fluit
die dwars voor de mond bespeeld worden,
zijn van een mechanisme van kleppen voor
zien om de buis langer of korter te maken.
Dit noemt men de applicatuur. Indien alle
kleppen of gaten gesloten zijn, is de lucht
kolom het langste en de toon het laagste.
De ene zijde van piccolo en fluit is open. de
andere gesloten. Fluiten zijn cylindrisch ge
boord, dus van binnen o.veral even wijd.
Kort bij het gesloten einde is het z.g. blaas-
gat, soms met opstaande rand, dikwijls ook
zonder deze rand. Met de mond wordt over
het blaasgat heengeblazen en het geluid ont
staat op dezelfde wijze als door het blazen
over een sleutel, wat wij als jongens wel
deden om een scherpe fluittoon te krijgen.
Hogere tonen worden verkregen door ver
andering van de intensiteit van de over het
blaasgat geblazen luchtstroom en deze be
paalt ook de toonkwaliteit. In het orkest
behoren piccolo en fluit tot de zelfstandige
melodie-instrumenten. In het bijzonder is de
fluit geschikt om prachtige vloeiende melo
dieën te spelen, doch zij leent zich ook uit
stekend voor virtuoze passages of luchtige
omspeling van de melodie van andere in
strumenten. Als een fluit (of in hogere lig
ging de piccolo) een melodie met de violen
meespeelt, verkrijgt deze daardoor een uit
zonderlijke glans.
Behalve in het symphonie-orkest waar
wjij de fluittisten als regel schuins links van
de dirigent zien zitten vinden wij piccolo
en fluit ook in het harmonie-orkest, hetwelk
geheel Is samengesteld uit bespelers van
blaas- en slaginstrumenten. Hier hebben
piccolo en fluit een andere functie als in het
symphonie-orkest. In het harmonie-orkest
worden deze instrumenten gewoonlijk alleen
gebruikt voor het versterken van de door
andere instrumenten liitgevoerde melodieën
in hogere ligging. Het komt ook een enkele
maal wel voor dat in een harmonie-orkest
piccolo of fluit zelfstandig solo-trekjes uit
voeren, maar dit is toch geen regel.
Een even belangrijk instrument in het or
kest is ook
de hobo
met haar familieleden de althobo (of Engelse
hoorn) en de hobo d'amore. In tegenstelling
tot de fluiten zijn de hobo's conisch ge
boord, d.w.z. aan het boveneinde nauwer
van klanklichaam dan aan het ondereinde.
Op de hobo ontstaat het geluid door het
stuwen van een luchtkolom door een dubbel-
riet. Bij de fluiten begint het in trilling bren
gen van de in het instrument aanwezjigk
luchtkolom buiten de mond aan de rand
van het blaasgat. Bij de hobo begint het in
trilling brengen van deze luchtkolom i n de
mond, n.l. aan de rand van het in de mond
genomen dubbelriet, dat aan het nauwie ein
de van het instrument is bevestigd. Dit stelt
zeer zware eisen aan de adembeheersing van
de bespeler der hobo. Evenals bij andere
houten blaasinstrumenten is de hobo voor
zien van kleppen. De op een hobo gebruikte
dubbelrieten bepalen in hoofdzaak de kwali
teit der klank en daarom maken de hoboïs
ten deze rieten zelf.
■De hoboïsten in het symphonie-orkest (ge
woonlijk twee, soms drie) die wij naast de
fluitisten zien zitten, zijn eigenlijk nog meer
dan de fluitisten solisten in het orkest, d.w.z.
dat zij nog meer zelfstandig als zodanig' op
treden. Dit komt doordat de hobo een heel
bijzondere en doordringende klank heeft.
Wanneer de fluitisten of clarinettisten in
sterk gespeelde passages met b.v. alle strij
kers meespelen, zal men de klank dezer in
strumenten moeilijk meer kunnen definiëren
ook al ïs deze van invloed op het coloriet
van het geheel. Met de hobo's en fagotten is
dat anders, de klank hiervan is van veel
meer invloed op het cloriet (de klankkleur)
dan van fluiten en clarinetten. Ook in het
harmonie-orkest worden hobo's gebruikt en
ook hier meestal zelfstandig solistisch.
Van evenveel belang in het symphonie-
orkest als fluiten en hobo's, zijn de clarinet
ten, doch daarover 'in een volgend artikel.
E. Elsenaar.
'N BEST!
Frankering bij abonnement, Axel ZATERDAG 7 NOVEMBER 1953
68e Jaargang No. 11
ABONNEMENTSPRIJS: Lone nummer» 6 cent
Kwartaal-abonnement
Axel binnen de kom f 1,55 Andere plaatsen f 1,75
Buitenland f 2,00
ADVERTENTIEPRIJS: B cent per m.m.
Bij contracten belangrijke reductie.
Ingezonden Mededelingen 20 cent per m.m.
Kleine advertentiên (maximum 6 regels) 1-5 regels
70 cent iedere regel meer 12 cent extra.
De nieuwe gemeenteraad was Donderdag volledig aanwezig. Ongevraagd stak zij de vorige
raad een pluim op de hoed, door diverse problemen aan te snijden, die ook de vorige raad reeds
1953 van kracht geworden te zijn.
De verordening geneeskundige verzorging gemeente-
personeel wordt gewijzigd teneinde deze in overeen
stemming te brengen met de betreffende rijksregeling.
Op verzoek van de minister van binnenlandse zaken
Mijnhardt's Zenuwtabletten
sterken en kalmeren Uw zenuwen.
On A a-to aarntranoti
Andermaal (voor de tweede maal dit jaar) was
de bloem van de Hervormde Jeugdbeweging uit onze
provincie te Axel bijeen om een week-end te benut
ten voor de Lekespel-training, ditmaal gelukkig onder
betere omstandigheden dan de vorige maal voleindigd
en niet zo wreed onderbroken.
Toen werd n.l. in twee lokaliteiten onder de toren
der Ned. Herv. Kerk vergaderd en wij horen in onze
oren nog de gierende storm loeien rondom de ramen
en muren van het oude gebouw, waarin op de voor
avond van die onheilsvolle nacht van 31 Januari op
1 Februari, toen voor de eerste maal in deze kring
het lekespel werd beoefend. Wij weten nog, hoe
wreed dit week-end toen werd verstoord.
Thans was voor dit doel de Jeugdherberg „Bleije
Haghe" uitverkoren. Deze leende zich tot dit doel
uitstekend.
Uit beide delen van Zeeuwsch-Vlaanderen, Wal
cheren en Zuid-Beveland waren de kernen van de
C.J.V.V.- en C.J.M.V.-afdelingen opgekomen om on
der zeer deskundige wijze te worden geïnstrueerd in
de beoefening van het lekespel.
Met de bekende Jeugdleider, de heer J. L. Hamelink
uit Terneuzen, merkten wij tal van bekende gezichten
op. Daaronder waren mej. Wika de Vlieger uit Goes
die de algehele leiding gedurende de Zaterdag- en
Zondag in de „Bleije Haghe" zou voeren en de be
kende mej. Bresters van de Chr. Jonge Vrouwenver
eniging uit Utrecht, die zich meer in het bijzonder
zou belasten met het instructieve gedeelte van leke
spel, pantonine's en hetgeen daar verder aan vast zit.
Deze werd thans nog geassisteerd door de heer W.
Damman uit Amsterdam.
Na de begroeting door mej. Schieman, die alle voor
bereidende maatregelen tevoren had getroffen en de
afgevaardigden en deelnemers het hartelijk welkom
toeriep, namen allen - nadat een verfrissing was
genuttigd - plaats in de grote conversatiezaal om te
luisteren naar de inleiding van Wika de Vlieger, die
nog eens vluchtig de dagorde behandelde en daarna
alvorens mej. Bresters het woord te verlenen, wees
op de bijzondere betekenis van het lekenspel door
de eeuwen heen en voor de Kerk van Christus in het
bijzonder.
Opvoedkundige en stimulerende betekenis.
Mej. Bresters, een jeugdleidster die alle eigenschap
pen bezit om op dit terrein vruchtdragend werk te
verrichten, gaf weer een zeer boeiende causerie over
de betekenis van het lekenspel. Zij deed zulks weer
op eenvoudig-natuurlijke wijze en knoopte daarbij aan
op de oudste vormen Van de sinds de 9e eeuw be
oefende heiligen- en mirakelspelen.
Ofschoon het doel er van ook sedert de Hervor
ming toen de rederijkerskamers, hun glorietijd
immers beleefden werd nagestreefd in het zo goed
mogelijk imiteren van het amateur-toneel, beoogt het
toch niet te zijn het leveren van een bijzondere kunst
prestatie. Het kenmerkende van het lekenspel is veel
eer de levensbeschouwing of godsdienstige boodschap
zo waarheidsgetrouw en natuurlijk als maar mogelijk
is, weer te geven. Het najagen van theatrale effecten
is daarbij absoluut overbodig De paedagogische waar
de er van berust vooral op het zich gedragen weten
door een gemeenschappelijk beleefd ideaal of gebeu
ren. Door het daarin zo goed mogelijk vervullen van
zijn (of haar) rol ontstaat een niet genoeg te waar
deren innerlijke vorming. Het zijn niet alleen de reli
gieuze Kerst-, Paas- en Pinksterspelen, die men in
protestantse kringen tegen de vroeger geldende be
zwaren, thans meer en meer beoefent, doch het kun
nen ook vrolijke spelen of spelen met een satirieke
inhoud zijn.
De bedoeling was met een zodanig spel van de
bekende schrijfster Hella Haase „Een Amsterdamse
jongen, redt de beurs" deze avond in dit opzicht een
d'ebuut te maken.
Nadat de deelnemers de inwendige mens hadden
versterkt werden, nadat de corvée-dienst de tafels
had geruimd, nog jaarlijkse bijeenkomsten en bonte
avonden besproken en tal van huishoudelijke punten
besproken die ten doel hadden het verenigingsleven
te stimuleren door het aantrekkelijker maken van de
bijeenkomsten en vergaderingen. Ook in dit opzicht
zijn pantomine's en lekenspel zeer dienstig.
Onder leiding van de heer Damman en mej. Bes-
ters werden nu de beide gevormde groepen in af
zonderlijke lokalen geinstrueerd en konden deze daar
na proeven van hun bekwaamheid afleggen.
Het behoeft geen betoog dat vooral het spel van
mimiek en gebaar vaak aanleiding gaf tot vrolijke
ogenblikken. Het zou echter te veel ruimte vergen
dit alles tot in de bijzonderheden te vermelden.
Na enige uren van nuttige ontspanning werd door
ds. K, Verbeek uit Kloosterzande een ernstig woord
tot slot van deze prachtig geslaagde jeugd-avond
gesproken, waarna de deelnemende jonge vrouwen
en mannen zich ter ruste begaven, nadat tevoren de
regels van „orde en tucht" waren voorgehouden door
de herbergvader van „Bleije Haghe
Zondagvoormiddag werd door alle deelnemers met
de jeugdleiders de kerkdienst bijgewoond in de Ned.
Herv. Kerk, waarna een gemeenschappelijke wande
ling werd ondernomen tot het tijd was voor de
maaltijd in de Jeugdherberg.
De namiddag werd besteed met de behandeling
van de stof die de Zaterdagavond had gevuld. Ook
werd daarbij nog de regie van één of meerdere
spelen in intieme kring behandeld.
De Hervormde jongeren hebben in „Bleije Haghe
een izeer nuttig en ontspanningrijk wpek-end be
leefd, dat tot de culturele vorming ongetwijfeld zal
hebben bijgedragen en tot navolging zal strekken.
Regelmatig De zes minerale zouten van Kruschen
stimuleren Uw bloedzuiverende organen., Zolang die
maar krachtig blijven werken, worden pijnverwek-
kende onzuiverheden op natuurlijke wijze afgevoerd
en hebt U van rheumatiek geen weet...
Ing. Med.
wordt steeds gunstig beschikt
t een en ander geschiedt op de
ger, terwijl ook de verplichting
ij het verlaten der woning, deze
haar oorspronkelijke toestand
>r het geval een bewoner de
zonder de wand te herplaatsen
jorgsom niet toereikend zijn om
gemeente te doen, met inhouding
daarom, aan artikel 4, tweede
erhuurverordening de volgende
„In bijzondere gevallen kun-
arborgsom verhogen tot 50.f'
Toezicht op het gemeentelijk
h met dit voorstel verenigen,
oeg de heer Hamelink aandacht
n de laatste woningen in de
;t op het gemeentenet zijn aan-
amgeving van de hoek Polen-
was door onvoldoende egali-
:ns spr. nog niet bevredigend.
heer Hamelink om van het
ord een klein stukje te willen
r het achterste veld van de
en worden getransformeerd in
ardoor men de zo hard beno-
uimte zou verkrijgen,
de Joost de Moorstraat en de
lan de achterzijde der woningen
en verwijderen en hiervoor in
peelplaats maken. Thans ver-
eplanting.
st verlichting bij de resterende
graven Armendijk om hier on-
wintermaanden te voorkomen,
de van de Polenstraat zou spr.
tuingrond en dan aan de over-
rateringskanaal, achter de vlas-
elplaats inrichten. Verder zou
wanneer aan de verbetering
e Kerkdreef zal worden be-
gt of de gemeente heeft goed-
liggende terrein aan de hoek
traat te gebruiken als opslag-
achines en voor het uithangen
Zo niet, dan zou hij gaarne
nen. Verder is door de be
straat een verzoek ingediend
aanleggen van een voetpad
r de Singelweg, Welke mening
trover en welke maatregelen
>nder de jeugd veel behoefte
legenheid en z.i. zou hiervoor
ïn aan de hoek Prins Hendrik-
B. en W. bevorderen dat de
ïeid wordt geboden
aatste zou gaarne verbetering
i met opruiming van de oude
brandspuithuis enz.
oorzitter de vergadering.
