D.D.D
HET WAPEN
Inwijding van het eerste orgel in de
Ned. Hervomde Kerk op 27 Februari 1776
UIT ONZE OMGEVING
AXEL
GLASSCHERVEN VERSPERDEN DE WEG.
UIT DE OUDE DOOS.
v.
INGEZONDEN STUKKEN
SPORTNIEUWS
BEKENDMAKINGEN.
FEUILLETON.
KIND VERBRAND.
Tijdens de wekelijkse was kwam, tijdens een zeer
korte afwezigheid van de moeder, het 4-jarig kind
van de familie O. alhier in een teil met kokend water
terecht. Deerlijk met brandwonden overdekt, werd
het kind naar het zieken|huis overgebracht.
VRIENDSCHAPPELIJKE ONTMOETING
TUSSEN TREKKERS.
In het kader van de bevrijdingsherdenking op 19
September is een ontmoeting „gepland" tussen een
elftal van Nederlandse en een elftal van Belgische
trekkers. De baten van deze voetbalwedstrijd zullen
bestemd worden voor het fonds „sportartikelen" van
de jeugdherberg „Bleye Haghe". Aan de harmonie
„Concordia werd verzocht de internationale match
muzikaal op te luisteren.
Woensdagavond tegen het middernachtelijk uur ver
loor een uit de richting Hulst komende vrachtwagen in
de bocht van de Kanaalkade naar de Oranjestraat
een deel van de lading bestaande uit kratten met
flessen.
Resultaat was dat de straat bezaaid werd met glas
scherven. De bestuurder door het gerinkel hierop op
merkzaam gemaakt, stopte, doch reed na de situatie
te hebben overzien weer door.
De gemeentereinigingsdienst kon dientengevolge de
volgende ochtend direct aan de slag om de straat
weer veilig te maken voor het verkeer.
In de nachtelijke uren zullen deze scherven wel
geen geluk gebracht hebben, doch eerder ongeluk aan
passerende fietsers of automobilisten.
AANRIJDING.
Woensdagochtend ontstond op de provinciale weg
TerneuzenAxel, ter hoogte van de weg naar Zaam-
slag, een aanrijding. Een tweetal personenauto's reed
in de richting Axel, toen de achterste, bestuurd door
dr. v. d. B, uit Hulst, juist bij dit kruispunt wilde
passeren. Ongelukkigerwijs wilde de voorste automo
biliste, mej. T. uit Zaamslag, gelijktijdig links af
slaan in de richting Zaamslag, zodat de beide auto's
niettegenstaande pogingen om een aanrijding te voor
komen, met elkaar in botsing kwamen.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor en ook
de materiële schade was gering.
De Rijkspolitie stelt een nader onderzoek in naar
de toedracht van het ongeval en de schuldvraag.
PREDIKBEURTEN.
Zondag 23 Augustus 1953.
Ned. Herv. Kerk. 10 uur Vicaris Wisse, 2.30 uur
Eerw. Heer Heijboer, van Zaamslag.
Geref. Kerk. 10 uur en 2.30 uur Ds. A. Kuiper.
Geref. Kerk, (Ds. Jan Scharpstraat 1) 10 uur en
3 uur Ds. H. P. Rutgers, van Anna Paulona.
Geref. Gemeente, 10 uur, 2.30 uur en 7 uur Ds.
L. Rijksen, van Middelburg.
TBv-atfi-i-am-i pulver en ontsmet uw huid
UIIIVI lUV met de helder vloeibare
UIljUlJl) d-d-D. De ieuk bedaart.
J de ziektekiemen worden
gedood en de huid geneest
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
Woensdag 11 April 1888. De velocipèdes, die thans
zozeer in zwang zijn, worden tegenwoordig ook door
de reizigers gebruikt. Zo ook kwam de vorige week
de reiziger G. van Rotterdam op het dorp St. Jan
steen zijn clientèle bezoeken. Niet zodra was hij bij
een zijner klanten binnengetreden, of spoedig kwam
een vrouw aangelopen, met het verzoek G. te spre
ken. Toen haar dit werd toegestaan, vroeg zij hem
„Meneer, wilde gij m'n schaer 'n keer slijppen, z'es zo
bot. De heer G., die voor scharenslijper was aan
gezien, antwoordde op zijn tweewieler wijzende „Wel
vrouwtje, ik ben geen scharenslijper, dat ding hier
is m'n paard.' De vrouw vertrok naar buiten en bleef
daarop een drie kwartier wachten, om dat „vreemde
ding' te zien werken. Dat zij nimmer van een velo-
cipède had gehoord, valt niet te betwijfelen.
Het was dus nog in de tijd van de velocipèdes.
30 September 1888. Ds, F. Wolf wijdt het nieuwe
kerkgebouw der Ned. Gereformeerde gemeente (thans
Landbouwschool) in naar aanleiding van Ps. 40 de
verzen 4, 5 en 6.
In de krant van 25 April 1888 kom een bericht voor
dat in Friesland aanbesteed werd het bouwen van
een stoomzuivelfabriek. Het werd gegund aan de laag
ste inschrijver voor ƒ4500, terwijl het leveren der
stoommachine daaronder begrepen was. En toch moes
ten er 120.000 stenen aan verwerkt worden.
Tot gemeente-veldwachter werd benoemd A. Olij-
slager, agent van politie te Schoonhoven.
Bericht 18 Mei 1888 Als gevolg van een te Hulst
gehouden bijeenkomst van enige heren ter overwe
ging van het plan omtrent de aanleg van een stoom
tram Walsoorden Hulst en Vlake-Hansweert kan
gemeld worden, dat een comité is benoemd tot het
maken vhn plannen en het doen van voorstellen.
Zout smokkelen bleef aanhouden. Er werden drie
smokkelaars aangehouden, die 90 kg. zout vervoerden.
1 Juni 1888. Ds. C. J. L. Ruijsch van Dligteren,
predikant bij de Ned. Herv. gemeente te Nieuw-Ven-
nep heeft het beroep naar die gemeente alhier, die
sinds 31 October 1886 vacant was, aangenomen. Hij
hield zijn intreerede op 2 September.
17 Juni herdacht de Chr. Geref. Gemeente alhier
haar 50-jarig bestaan.
Het jaar 1888 was voor de oogst niet winstgevend.
In het voorjaar was er een langdurige droogte, waar
door de gewassen niet groeiden. Daarna kwam er enige
regen, waardoor er weer hoop kwam, dat er een tame
lijk gewas zou kunnen geoogst worden. In Juli kwa
men er zware plasregens, waardoor het hooi ging
rotten en de andere gewassen niet veel hoop op een
tamelijke opbrengst gaven. Het zag er voor werk
man, boef en middenstand somber uit.
Aan nieuw ingedijkte gronden in het Axelse gat
werd de naam gegeven van Bontepolder naar de eige
naar der meeste gronden.
In 1888 zouden in Nederland drie proefstations
Moor de landbouw worden opgericht. Door burge
meesters en wethouders van gemeenten in Zeeuwsch-
Vlaanderen werd een adres of verzoekschrift tot de
minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid ge
richt om een der drie in Zeeuwsch-Vlaanderen te
vestigen. Het zal wel tevergeefs geweest zijn
Axel telde op 31 December 1888 3314 inwoners.
In de tweede helft van de 18e eeuw, toen Axel
weer tot een zekere welstand was gekomen, begon
het de Hervormde Gemeente aldaar te verdrieten, dat
hun kerk in tegenstelling tot vele andere, geen orgel
bezat.
Reeds meerdere malen waren er plannen in die
richting gemaakt en de hoofden bij elkaar gestoken,
maar enig resultaat had dit nog niet gehadMen was
bang voor de hoge kosten, die aan het plaatsen van
een orgel verbonden waren.
Eind 1775 echter hakte men op aandringen van
burgemeester Paulus, tevens eerste kerkmeester en
ontvanger der kerkelijke goederen de knoop door en
werd besloten het lang gewenste instrument te laten
bouwen. Zeer voorzichtig werd er echter bij bepaald,
dat men, niet verder zou springen dan de stok lang
was en dat „het bestek evenredig zoude zijn naer
't Fonds dat men tot' 't zelve hadt
De opbrengst van een collecte overtrof echter alle
verwachtingen en daar men bovendien uit de kerke
lijke goederen ook nog een bedrag voor dit doel had
kunnen afzonderen, kon men dit „bestek nogal royaal
uitzetten en de heren de Ryckere uit Kortrijk op
dracht geven tot de bouw vjan een vrij groot en goed
orgel. De „kas rondsom" liet men maken door de
plaatselijke timmerman Hendrik Beaufort, terwijl het
schilderwerk werd opgedragen aan Jacobus Platteeuw,
eveneens, een inwoner van Axel.
Eind Februari 1776 was men zover, dat de Goesse
organist Heinrichs de aanwinst kon komen keuren en
deze expert verklaarde, tot grote blijdschap van de
velen, die hadden) meegeholpen aan de totstandko-
ming er van, dat het Axelse orgel „in malschheid
zwaerte van geluid verscheiden orgels in voornai
Steden, welken oneindig meer hadden gekost, vei
overtrof."
Geen wonder dan ook, dat toen op 27 Februari 17
het nieuwe orgel door de oudste predikant der st;
ds. Abraham Ruys, werd ingewijd, een ongeloof!
aantal belangstellenden hiervan getuige wilde zijn.
Magistraat der stad was daartoe 's morgens om 10 li
in volle sterkte op het stadhuis bijeen gekomen i
begaf zich na het beëindigen van het feestelijk klol
gelui „in volle vergadering" naar de kerk, alwaar
intrede van „Hunne Edel Agtbaren" het nieuwe
gel begon te spelen.
Na het beëindigen van de godsdienstoefening wer
in de kerk nog een „alleraengenaemst concert
speeld, dat omtrent een half uer duerde".
Daarna ging de Magistraat wederom „in volle ver
gadering naar het stadhuis terug, waar een rij]
voorziene tafel de heren stadsbestuurders, de officie
ren van het garnizoen, de plaatselijke predikanten a
enkele genodigden' wachtte. Ook de mindere mar
vierde deze dag, hoewel wat minder copieus, als
i eestdag en nog vele jaren lang was deze inwijdings-
dag een dankbaar onderwerp van gesprek.
xivni^nioiiicu WUIUCI1
AXEL LET OP UW SAECK 11
Het is een verheugend verschijnsel dat ons oude
stadje de jaren na de oorlog zo sterk is"gegroeid en
zelfs heeft kans gezien in de rangorde der Zeeuwse
steden een plaats naar bovfen te klimmen.
Verheugend is ook de groeiende betekenis van een
plaats als centrumgemeente en als verzorgingscentrum
voor een streek. Ook in dit opzicht heeft Axel een
taak te vervullen, getuige de stroom van bezoekers
van de „grenskant" en ook uit andere richtingen,
die Zaterdagsmiddags naar Axel trekt om daar hun
inkopen te doen. Een steeds grotere trek naar Axel,
in de plaats van de uittocht uit Axel, die men vóór
de oorlog op marktdagen in omliggende gemeenten kon
waarnemen.
Maar laten wij goed bedenken, dat deze welvaarts
bron, die zich naar Axel heeft verplaatst, zich ook
weer even gemakkelijk naar elders zal kunnen ver
plaatsen, wanneer blijkt dat de Axelse middenstand
niet voortdurend op haar gui vive is om de bezoekers
alles te bieden, wat zij maar bieden kan.
Middelburg heeft zijn koopfeest gehad, Vlissingen
heeft thans een „braderie Breskens had zijn visserij-
dagen, Terneuzen heeft een winkeliers-actie. Het is
nu te laat om in Axel ook nog iets te organiseren,
maar Iaat Axel een volgende maal toch zeker niet
achter blij v(en
Winkeliersvereniging, V,V.V. en de vele sportver
enigingen moeten toch zeker in staat zijn om ook hier
iets attractiefs te organiseren.
Met dank voor de plaatsruimte,
AXELAAR.
Duivensport.
WEDVLUCHT OP MOESCROEN.
p
De Duiven Mij. „De Verwachting" alhier organi
seerde een wedvlucht op Moescroen voor oude en
jonge duiven. Afstand 75,5 km. Snelheid eerste oude
duif 1275,1 m,eerste jonge duif 1275,0 m.
Uitslag oude duiven 1, 5, 8 en 10 E. van Dorse-
laer2. H. de Waele 3. A. Peersman 4. en 9,
E. Pieters; 6. J. Sijs; 7. P. Deij (allen te Axel).
Uitslag jonge duiven: 1. C. de Caluwe 2. en
7. J. Wieland 3. P. Deij; 4. en 5. A. Peersman,
66, 9 en 10. J. de Visser 8. W. Broekhoven (even
eens allen te Axel.)
MOOI RESULTAAT.
Bij de bekerwedstrijden voor de kring Zeeuwsch-
Vlaanderen van de Zuid-Nederlandse Bond van Post-
duivenliefhebbbers behaalden de Axelse „duivenmel
kers een prachtig resultaat. De eerste vier plaatsen
werden namelijk door Axelaars bezet.'
De classificatie was 1Th. J. Borgstijn, 264 pt,
(beker) 2.M. Dieleman, 251 pt. 3. E. van Dor-
selaer, 189 pt. 4. C. van Acker, 180 pt.
HINDERWET.
Burgemeester en wethouders van Axel maken be
kend ,dat het verzoek van de Compagnie Neerlandaise
de 1 Azote N.Vte Axel, Sluiskil om op de percelen
kadastraal bekend gemeente Axel, sectie A, nrs, 1141
en 1146 haar transportinstallatie te mogen uitbreiden
met een transportbrug met kraan door hen is inge
willigd.
Burgemeester en wethouders van Axel,
De secretaris, De burgemeester,
Maris. Van Oeveren.
door T. LODEWIJKS.
49)
„Nee" antwoordde Marinus vlot „daar was ie als
de dood voor. Hij was altijd bang voor schokken."
„Jij niet
„Nee, ik niet, ik heb nog een blauwe Maandag
bij een electriciën gewerkt."
„O... nu, dat was gemakkelijk. Dus als er eens
iets gebeurde, laten we zeggen een stop doorgeslagen
of zo, dan kon jij dat opknappen. Dus jullie hoefden
niet voor ieder wissewasje naar de electricien
„Als t even de moeite waard was wel. De baas
hield niet van knoeien. Maar soms moest het wel
eens."
„De avond vóór de brand,
het licht uit
Marinus dacht na.
„Ja... dat is zo. Hoe weet u dat?"
„Heel toevallig. Een van m'n agenten kwam langs
en zag het uitflappen. Een minuut of vijf later was
het weer aan."
„Ja, dat heb ik opgeknapt" verklaarde Marinus
trots.
„Was zeker niet zoveel aan de hand
Stop gesprongen."
„En jij hebt er een nieuwe ingedraaid
Het leek of de man op de stoel tegenover de in
specteur veranderde. Zijn gezicht werd als overtogen
van een waas van sluwe achterdocht. Zijn hand
greep de stoelleuning. Hij antwoordde niet.
„Nou, dat weet je toch nog wel vroeg Blank
water gemoedelijk.
„Niet zo precies meer" was het aarzelend ant
woord.
ging toen niet opeens
„Kijk es, Marinus" wees Blankwater terecht „je
moet me niet met smoesjes aan boord komen. Ik zie
dat je zit te liegen. En dat hoef je heus niet te doen.
Je hoeft ook niet bang te zijn. 't Gaat niet om jou.
Maar als je niet precies zegt hoe of wat, gaat een
ander naar de haaien."
„De baas fluisterde de kellner.
„Je baas, ja. Verder kan ik je niets zeggen. Ik
wou alleen maar een ding van je weten. Toen het
licht uitging, was er een stop gesprongen. Heb jij er
toen een nieuwe ingedraaid
„Nee..." kwam het moeilijk.,
„Waarom niet
„Ze waren op. Ik had vergeten nieuwe te halen.
De baas had het die morgen gezegd. Ik was het
vergeten. En hij was toch al zo slecht te spreken
en de winkels waren, dicht en ik dacht..."
„Jij dacht
„Ik repareer 'em wel even, dan haal ik morgen
nieuwe stoppen." De man zei het als sprak hij zijn
eigen doodvonnis uit.
„Dus jij hebt die stop eh... gerepareerd. Op de
gewone manier, zeker
„Met een draadje, ja."
„Aha zei de inspecteur.
Hoofdstuk XVIII.
EXIT SARTORIUS.
De heer Sartorius keek de volgende morgen wel
wat verwonderd op, toen hij bij het binnentreden van
De Gouden Leeuw door niemand minder dan door
de eigenaar zelf werd ontvangen.
„Mijnheer Sartorius vroeg Verdonck „u kwam
voor meneer Van Vueren Tja, dan zult u toch
even moeten wachten en ik zou zeggen, komt u even
mee naar m'n kantoor..."
„Och" weerde Sartorius af „ik kom later nog wel
even terug.
„Spaar u de moeite, spaar u de moeite" zei Ver
donck met vriendelijke hoffelijkheid ,,u kunt gerust
hier even wachten. Kom, laat ik u voorgaan!" en
me zachte maar onweerstaanbare drang leidde hij de
bezoeker, die weinig lust vertoonde aan de uitnodi
ging gehoor te geven, naar zijn kantoor. Hij bood
hem een stoel en een sigaar aan, beijverde zich met
een lucifer en toen beiden gezeten waren, zag hij
zijn gast aan met een glimlach vol stralende jovialiteit
„Als ik het wel heb" begon Verdonck „hebt ook
u een aantal jaren in de Oost doorgebracht. Ik ben
daar zelf ook geweest, zo in mijn wilde jaren, voor
ik een eerzaam huisvader werd aan de vaste wal.
Misschien kunnen we een paar minuutjes gezellig
keuvelen en straks ontdekken we nog wederzijdse
kennissen
Sartorius ontdooide niet na deze hartelijke ouver
ture. Integendeel, zijn houding werd nog méér af
werend.
„Ik heb niet zulke prettige herinneringen aan die
tijd" zei hij een beetje hooghartig „en weinig lust er
over te praten. Ik denk ook niet dat we daar ge
meenschappelijke kennissen zullen hebben. Ik zou maar
liever..."
„O dat weet u niet viel Verdonck in, zonder zijn
bezoeker gelegenheid te geven aan 't woord te komen.
„Wat ik daar allemaal meegemaakt heb, meneer Sar
torius, ongelooflijkDe zonderlingste mensen ont
moet je daar. Ik weet nog goed, ik voer toen als
steward op de Serawak... kent u die boot? Nee?
Werkelijk niet Nooit op gevaren Nou goed dan,
het doet er ook niet toe dat we een verstekeling
haddenHet bleek een gedroste soldaat te zijn, een
koloniaal noemden ze dat vroeger. Een beetje zwaar
aan de boemel geweest, in de dessa, ruzie over een
Soembanese vrouw, t mes... enfin, u weet er mis
schien wel wat van, hoe dat daar soms kon toe
gaan in die oude tijd..."
„Ik heb nooit veel interesse gehad voor dergelijke
histories weerde de heer Sartorius koud af.
„Nou enfin, hij werd ontdekt, moest natuurlijk uit
geleverd worden, maar of u 't geloven wilt of niet,
in Singapore was 't ie 'em gepiept en had nog kans
gezien in de gauwigheid een stel kleren van de steward
dat was ik, en honderd gulden uit m'n geldkistje mee
te nemen. Hij zal d r wel vermakelijk uitgezien heb
ben in die kleren, want zoals u ziet, ik ben nogal
flink van postuur, dat was ik toen ook al... en hij...
nou es kijken, hij had wel zo ongeveer uw postuur.
Hij was trouwens wel zo ongeveer uw type, ook zo
donker, n halfbloed, dacht ik eigenlijk."
„Meneer Verdonck" zei Sartorius opstaande „ik
heb nog veel te doen. Ik vind het aardig dat u me
het wachten wilt vtrkorten door het vertellen van
historietje^,) maar jk moet tot mijn jspijt Izeggen
dat ze me niet interesseren. Ik kom later op de
morgen nog wel terug..."
-Toe, loopt u nu niet weg" pleitte Verdonck drin
gend „ik heb de ober juist gezegd koffie te brengen,
daar komt ie net aan, trouwens, ja Jan, zet maar neer,
in ieder geval drinkt u even uw koffie op, meneer
Sartorius... u heet toch Sartorius, niet? Ja, je raakt
zo gauw met namen in de war, daar sprongen ze trou
wens in de Oost ook raar mee om. Nou, als u geen
Sartorius heette, trouwens u bent een héér en dat was
die vrijer zeer zeker niet... dan zou ik haast gezworen
hebben dat u en die deserteur dezelfde waren, neem
me niet kwalijk, ik zeg haast... drinkt u uw koffie
niet op
„Ik zei u al antwoordde Sartorius en de scherpe
klank in zijn stem was onmiskenbaar „dat ik geen
tijd had."
„U hebt haast... tja, dat had die vent ook, reuze
haast om aan de wal te komen. Maar het kan zo
raar lopen... blijft u nog even zitten, meneer Sarto
rius, het verhaal is te wonderlijk om het niet helemaal
uit te horen... jaren later ontmoet ik de stuurman van
de Serawak, hij is nou kapitein bij de Lloyd, en die
zegt me weet je nog, die deserteur ,die er met jouw
honderd pop vandoor is gegaan? Ik mag een boon
zijn als ik die vent niet in Singapore in een grote slee
heb zien rondrijden met een chauffeur in livrei
(Wordt vervolgd.)
