AXELSCHE COURANT
FRIESLAND
HET RIJDEND
MYSTERIE
Kindje verkouden?
VlbWjtt geionde
Jtfjjjggf iOOT 1
Mill! oenen dames
/T
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
feuilleton.
UIT ONZE OMGEVING.
AXEL
Frankering bij Abonnement Azel.
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1952
66e JAARGANG No. 101
rioonnements-
prijst
Losse nummers
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl
Alle andere plaatsen
ln Nederland en
Ned. Indiê fl.
Buitenland il. -
Advertentieprijs
7 cent per m.m
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Adverteutlèn
^u.utlffium 8 regels)
1 5 regels 60 cent.
Iedere regel meer
12 cent extra.
De opleving der Friese beweging in de laatste
1 lijd is een even ingewikkeld als eenvoudig vraag
stuk Ingewikkeld, omdat het duidelijke beeld van
een groep Nederlanders, die strijdt voor de auto
nomie harer eigen eultuur wordt verward door
de kwestie der enclaves, welke thans op de voor
grond treedt Eenvoudig, omdat ieder rechtgeaard
Nederlander de aanspraken der Friezen moet be
grijpen
Het is een dwaling dat de Friese doelstelling
zou inhouden een onthechting aan Nederland. Het
Friese volk is nauw aan ons allen verbonden en
de omstandigheid dat onze dynastie van de Friese
Oranjes afstamt, doet die verbondenheid nog enger
zijn. Maar de niet-Friese Nederlanders, die prijs
stellen op een hechte samenwerking met de Frie
zen in het rijksverband moeten begrijpen, dat zij
onrecht begaan, wanneer zij blind blijven voor
de eigen rechten van de Friese taal, de Friese
letterkunde, het eigen leven en de eigen bescha
ving der Friezen, welke behoren tot de krachten
die waarde geven aan ons land.
Men vreest, door aan de Friezen hun eigen
taalrechten te waarborgen, het regionalisme in
de hand te werken en dat acht men verstorend
voor de rijkseenheid.
Niets is minder juist. Het zijn de regionale
bijzonderheden, waaruit de natie is opgebouwd en
die door het nationale wezen worden overkoepeld.
De natie ontleend haar verscheidenheid, dus haar
krachten haar rijkdom aan haar regionale aspecten,
die in het groter nationale bewustzijn hun ge
meenschappelijk wezen vinden.
De Friezen eisen het Fries als eigen bestuurs
taal en als eerste taal bij het onderwijs. Die eis
is gerechtvaardigd, want het Fries is niet een
dialect, dat als een schakering van het Neder
lands kan worden aangemerkt, maar een zelf
standige sprake.
Een staat ondermijnt zichzelf, wanneer hij wei
gert de rechten zijner minderheden te erkennen.
Lange tijd is de positie van het Nederlands jn
België aldus geweest als die van het Fries thans
in Nederland Een verbitterde taalstrijd, een breuk
"van de Belgische bevolking is er het droevige ge
volg van geweest.
Allen, wier sympathie naar de Vlamingen m.
gaat, die ons taalgebied vergroten en de Neder
landse cultuur verrijken behoren aan de zijde def
strijdende Friezen te staan. Van de Nederlandse
staat mag niet gezegd kunnen worden, dat hij
zijn minderheden verdrukt. Het mag niet zo zijn
dat aan de Friezen het Nederlands als alleen gel
dige taal wordt opgedrongen in tegendeel iedere
Nederlander, niet-Fries, moest trachten zich de
kennis van het Fries, de tweede landstaal eigen
te maken.
Een oorspronkelijke avonturenroman
door d'ARGENTï.
55)
,,En toen moest die conductrice verdwijnen
viel de politieman hem opeens in de rede. „Zij
moest weggewerkt worden, nietwaar
„Ja stamelde de chauffeur, „het Gouden
Masker gaf die opdracht maar ik heb me er niets
van aangetrokken
„Je hebt je er wel van aangetrokken 1 Je
hebt die bankbiljetten in haar geldtas gemoffeld.
Je wilde haar laten betrappen op deviezensmokkel.
Toen dat niet lukte heb je een nachtelijk af
spraakje met haar gemaakt. Nu heb je dat meisje
vannacht laten verdwijnen. Waar heb je haar
gelaten?!"
„Ik heb haar niet laten verdwijnen 1" jam
merde de ander. „Ik wilde haar juist helpen.
We zouden de koffers nakijken. We wilden uit-
puzzelen wie het Gouden Masker eigenlijk was
De gelaatsuitdrukking van de inspecteur onder
ging een vreemde verandering. Hij deed eelt stap
terug en liet zijn toornig oplichtende ogen met
een verontwaardigd hoofdbewegen over de mach
teloze gestalte voor hem dwalen. Zijn beide han
den balden zich tot vuisten.
„Je liegt het, kerel 1"
„lk lieg niet" protesteerde Wielewaal zwak
jes. „Juffrouw Lijnders zal het getuigen. Wij
sloten vriendschap in Den Bosch. In de ll'iads-
kelder. Ik zou het niet in m'n kop gekregen heb
ben, om iets tegen haar te beginnen. Ik heb geen
geld in baar tas gedaan. Ik heb alleen met haar
wanneer de Nederlandse overheid de aanspraken
der Friezen bevredigt, zal zij de liefde der Frie
zen voor ons gemeenschappelijk vaderland niet
verflauwen, maar versterken. Daarom behoren wij
de ernst, die aan de Friese beweging ten grondslag
strekt, terdege te beseffen en ons niet te ver
gapen aan enkele baldadigheden, welke die Friese
beweging als verschijnsel vertoont.
Een regeling van de Friese bestuursautonomie
za! uiteraard rekening houden met de uitzonde
ringstoestand in de Friese enclaves. Maar de be
volking en de overheden dier enclaves mogen in
het feit barer Hollandse inslag geen aanleiding
vinden voor beledigende uitingen ten aanzien van
de Friese bevolking rondom, wier zaak een zaak
is van het hart.
Er bestaat ten slotte nog een droevig misver
stand. waarvan de Friezen de dupe zijn. Velen
plegen te vragen waarom »wilt gij splitsingen en
scheidingen aanmoedigen, terwijl de wereld bezig
is, in groter gehelen te denken if
Men hGudt zijn ogen gesloten voor de twee
ledigheid der moderne vredesbeweging. Men meent
op z'n Amerikaans, dat er maar grote staten moe
ten komen, dan verdwijnen de tegenstellingen wel
en zal de oorlog wel worden uitgebannen. Men
vergeet dat juist die vorming van grote gehelen
het gevaar in zich bergt van schrikkelijker oor
logen dan men wenst te vermij(den. In die grote
gehelen hebben dc kleine deelnemers alle zeggen
schap verloren zij worden op bevel van de gro
ten in Gorlogen medegesbept. Zij hebben de
wapenrusting der Staten-gemeensehap te betalen,
het bloed hunner zonen te geven, terwijl zij, daar
tegenover, geen waarborg bezitten, dat hun land
in de ure van het gevaar door het grote geheel
zal worden verdedigd. Alle recente pogingen tot
een staten-internationalisme blijken mislukkingen.
Europa beeft voor de uitlatingen van een Ame
rikaanse generaal, die morgen president kan zijn
van de Verenigde Staten.
Tegenover dit Staats-iifternationalisme verheft zich
het volks-internationalisme, dat geen kunstmatige
eenheid wil, maar dat zich in machtige regionale
bewegingen overal in de wereld openbaart. K gio-
nale stromingen zijn cultuurstromingen. Zij be
vinden zich vredelievend jegens elkaar en zij bre
ken de almacht van de staten, die zich tegen el
kaar bewapenen, vroeger individueel, thans in
dwingende allianties
Dc Friese beweging beseft de eeuwenlange lots
verbondenheid va:. Friesland met het Nederlandse
volk Zij zal, indien men haar eisen inwilligt,
onze staat niet verzwakken maar versterken Daarom
behoort zij door onze sympathie te worden om
ringd en niet door onze kleinzieligheid te worden
prijsgegeven aan rancuneuze gevoelens
Dr P. H. Ritter.
gepraat over m'n leven. Over het Gouden Mas
ker en over die rare geschiedenis van de bankbil
jetten en de cocaïne in de koffers van Hsieh-Fu.
Gisteravond was ik bij haar op de karner en
toen spraken we af, dat we samen eens de bagage
van alle passagiers zouden onderzoeken. Niet al
leen die van Hsieh-Fu, maar ook van Liang-sjin,
van meneer Ravebek en van van meneer
Ossewaarde."
De maatschappijman vloekte zacht voor zich
heen over de brutaliteit van een chauffeur. De
ingenieur zweeg alleen maar, doch de blikken
waarmee hij dc beide hoofdfiguren opnam, waren
veelbetekenend. Schhiinbaar gedachtenloos maakte
hij zijn notities.
„Zó-zo spotte Kareltje, „zij zouden samen de
koffers inspecteren. Wel jammer, dat juffrouw
Lijnders er niet meer is om die onzin te bevestigen.
Héél jammer 1"
Er klonk een diepe zucht van de stoel.
„En je hebt die tolk zeker zo maar voor de
g~ap een paar tikken op z'n hoofd gegeven van
morgen
Nee Hij, stond zo verdacht voor hef sleu
telgat van m'n kamer te kijken. Mijn kamer. Ik
begreep niet goed wat hij, in zijn schild voerde.
Ik was bang. Bang dat het Gouden Masker mijn
verraad ontdekt had. Dat Liang-sjin m'n esc?^
pade van middernacht al overgebriefd had. Ik
zag die student aan voor heg Gouden Masker, die
nu wraak kwam nemen. Ik schrok zo, dat ik de
knuppel uit m'n zak greep en al sloeg voor ik
besefte wat ik deed. En toen ging die deur
open
„Ja, ja, ja, de rest weten we" viel Kareltje
ongeduldig in de rede, „alleen vertel je het ver
keerd J ij deed die deur open, omdat je buiten
in de gang gerucht hoorde. Je had de knuppel
in je hand en sloeg de jongeman achter het sleu-
„MONDACCORDEOLA" CONCERTEERDE
IN DE BELGISCHE HOOFDSTAD.
Woensdagnamiddag te ruim vijf uur vertrok het
ensemble „Mondaccordeola" vergezeld van talrijke
„supporters" met twee Cito-bussen vanaf de Markt
alhier om te gaan concerteren in Brussel. Na een
reis die opgevrolijkt werd door accordeonmuziek
van enige orkestleden, kwam men via St. Niklaas
en Denderinonde te kwart over zeven in de Bel
gische hoofdstad aan.
Het was in de Lakenstraat dat zou worden op
getreden op een voor de Kon. Vlaamse Schouwburg
opgeslagen podium. Aan deze schouwburg werd
„Mondaccordeola" ontvangen door het feestcomité.
Korte tijd later stelde de 40 leden tellende ver
eniging zich op oin een mars te maken door de
Lakenstraat en omgeving, alwaar een grote bra-
derij. werd gehouden. Voorop reed een reportage
wagen van het grote Vlaamse dagblad „Het Laat
ste Nieuws", welk blad dit gezelschap had ge-
engageerd voor deze feestelijkheden en door mid
del van de geluids-installatie het concert aankon
digde dat door de Nederlandse vrienden zou worden
gegeven. De helderwitte uniform met blauwe muts
van het corps met daarbij de Nederlandse driekleur,
dc Axelse vlag en de clubvlag vormden temidden
van de fraaie feestverlichting een prachtig gezicht
en lokte vele kijklustigen.
Op het door de gevelverlichting van de Vlaamse
Schcuwburg helverlichte podium gaf „Mondaccor
deola onder leiding van de heer W. Meulmeester
daarna een populair concert met refreinzang door
de „Mondaccordeola"-zusjes, hetwelk bij de tal
rijke toehoorders goed in de smaak viel, getuige het
applaus waarop directeur en muzikanteu na ieder
nummer werden onthaald.
Alvorens dit concert aanving verwelkomde een
afgevaardigde van „Het Laatste Nieuws" in har
telijke bewoordingen het gezelschap, terwijl de di
recteur in de pauze van het concert een fraaie
beker als herinnering aan dit vriendschapsbezoek
in ontvangst mocht nemen.
Na het concert verpoosden de Axelaars zich nog
een tijdje temidden van de Brusselaars aan de tal
rijke amusements- en consumptie-stallingen, waarna
te middernacht een einde kwam aan dit onge
dwongen samenzijn dat geheel plaats vond in de
sfeer zoals men dat van onderdanen van twee be
vriende broedervolken mag verwachtel
Te ongeveer twee uur arriveerde men weer in
Axel en „Mondaccordeola" kan terugzien op een
succesvol optredfen, dat bij allen die dit uitstapje
meemaakten nog lang in herinnering zal blijven.
HET WINTERPROGRAMMA VAN DE Z.V.Ü-
De winter komt weer aan en daarmee ook de
tijd voor diverse uitvoeringen, lezingen etc. Heb
ben wij enige weken geleden al de plannen van
enkele instellingen aangekondigd, thans ontvingi"
wij ook van de Z.V.U. het eerste nummer van de
tclgat er mee op z'n hoofd. Je gooide als een
razende die kimono uit, stak het masker in je
zak en stond als de onschuldige chauffeur bij. ]e
slachtoffer toen ik en de anderen arriveerden.
J ij bent het Gouden Masker, Wielewaal I Draai
er niet om heen I" I
„lkik ben het niet stotterde de be
klaagde. „Ik was niet in die kamer. Vraag het
Liang-sjin, zij sprak met het Gouden Masker.
Toen die deur openging vloog hij rakelings langs
me heen de gang door en de hoek om en Liang-
sjin wilde er achter aan, maar toen kwam u
en even later de anderen, toen was het te Iaat.
Ze kon niet meer ontsnappen, hield zich toen
van de domme en deed net of er geen Gouden
Masker geweest was
„Dus jij hebt geen goudkleurig masker
De vraag werd op dreigende toon uitgesproken.
De ogen van de inspecteur bliksemden van toorn.
„Nee 1"
Een hand verdween in de binnenzak van de
chauffeur, die roerloos toeliet dat de politieman
tastte in zij,n jasje. Wroette zelfs. t
Dan verscheen die hand weer, terwijl een triom
fantelijke spotlach zichtbaar werd op het gezicht
van dc grijnzende ondervrager. Het goudkleurige
nieuwe jaargang van „De Zeemeeuw" met daarin
de aankondiging van het programma voor de ko
mende wintermaanden.
Wat de toneeluitvoeringen betreft vinden wij
voor Axel op 27 October een avond te verzorgen
door dc Nederlandse Comedie met „Eens in de
honderd jaar". Wij menen hierbij te mogen her
inneren aan het succes dat deze groep vorig sei
zoen hier behaalde met „Een Engeltje van niets"
en ook het stuk dat nu op het programma staat
is door de critici even gunstig beoordeeld, zodat
dit alle hoop geeft op een succesvolle avond.
Ook in de tweede helft van het seizoen na
I Januari zal nog een toneelavond volgen, doch
welk gezelschap deze avond zal geven staat thans
nog niet vast.
Verder zal op Maandag 16 Februari een concert
worden gegeven dooc de bekende violist Herman
Krebbers, begeleid door W. Hielkema als pianist.
Ten slotte zullen nog een tweetal lezingen wor
den gehouden, waarvan data en titels thans nog
niet definitief zijn bepaald. Eén hiervan zal han
delen over de Rocky Mountains, het ruwe noorden
van Canada, terwijl de andere zal worden gehouden
door kapt. Gerben Sonderman de particuliere pi
loot van Z.K.H. Prins Bernhard.
Voor degenen die de moeite willen nemen ook
de avonden te Terneuzen te bezoeken vermelden
wii Hat ook daar twee toneelvoorstellingen ge
geven zullen worden en wel op 10 October de
Nederlandse Comedie met ,,U spreekt met uw moor
denaar" en 5 Maart Comcdia met „Bobbeltje".
Tevens zal te Terncuz?n een concert worden ge
geven door het Rotterdams Kamerorkest op Maandag
3 November.
Al met al dus voor de liefhebbers van muziek
en toneel een programma dat voor de komende
maanden mooie avonden belooft.
^Dan rug, keel en borstje
-
AANRIJDING.
Toen mevr. van D.-J., wonende in de Prins Ma».-
ritsstraat alhier, Woensdagmiddag per fiets naar
Terneuzen reed, wilde zij te Spui een stilstaande
vrachtwagen van de fa. Oggel passeren. Juist op
dat moment naderde uit de richting Terneuzen
een personenauto bestuurd door de heer B. uit
Groenendijk. Mevr. van D. kwam te vallen en
alhoewel de autobestuurder trachtte haar zoveel
mogelijk te ontwijken en daarbij zelfs de dijk af
reed, waarbij de auto kantelde, gelukte deze ma
noeuvre slechts gedeeltelijk en moest mevr. van
met een lichte hersenschudding en inwendige
kneuzingen in het ziekenhuis te Terneuzen worden
opgenomen.
zeggen: Voor de handen niets
beter dan HAMEA-GELEI.
papier, dat t; voorschijn kwam uit de binnenzak
zat vol kreukels en vouwen. Het leek wel alsof
het in alle haast samengepropt en weggeduwd was.
Maar het was ontegenzeggelijk een masker.
Een gouden masker.
XX:
EN L P L A LOST HET OP.
„Vertel verder, Flipje 1"
De dunne, koortsige lippen vertrokken fcramp-
achtig, vormden dan weer langzaam nieuwe woor
den, nieuwe zinnen. Spraken over die rode ge
stalte met het goudkleurig masker. Over Liang-
sjin. Over het geheimzinnige gesprek in kamer 9,
het gerucht in de gang. Dan die onverwachte
slagen op 't hoofd. Een deur, die openging. De
vlucht van het Gouden Masker, de spot van die
verraadster, de duisternis en ten slotte het ont
waken hier in bed, met die pijn.
„Dus je weet zeker, Flipje, dat je éérst een
slag kreeg en dat toen pas de deur open ging
Denk eens even héél goed na, Ko-ko, het fs
belangrijk I Ontzettend belangrijk 1"
„Ja fluisterde de patiënt zwakjes. „Eerst
een slag en toen ging de deur open. Het was
rood voor m'n ogen. Rood
