AXELSCHE IS COURANT
DE BEVRIJDINGSHERDENKING
De Troonrede
No\qende
staaret
smaaWI beter
nadeqeionde
1944
19 September
1952
Een hoorn des overvloeds
verfrissende
WRIGL&
Vestiging van Nederlandse Boeren in Canada
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster: Adres Redactie en Administratie:
Firma J. C. VINK AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
V.
OV
j Jèchteka^
N
Abonnements
prijs:
Losse nummers*
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl
Alle andere plaatsen
ln Nederland on
Ned. Indié fl.
Buitenland fl. C -
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
lOolne Adverteutlèn
tu. cimum 8 regels)
1 5 regels 60 cent.
Iedere regel meer
12 cent extra.
Als in de eerste morgenuren vin de zesde Juni
194-1 door het neerlaten van luchtlandingstroepen
in het gebied van de uitmonding van de Seine
de bevrijding van West-Europa is begonnen zal
nog heel wat hete strijd moeten worden gestreden
en nog veel bloed en tranen worden vergoten, eer
deze bevrijding een feit is geworden.
Doch de eerste van een reeks grote operaties
tegen West-Europa was begonnen, verklaarde de
Britse premier Churchill die morgen in het La
gerhuis.
Zij werd uitgevoerd door een Armada van 400U
schepen en enige duizenden kleinere vaartuigen
en een luchtvloot, die 11.000 vliegtuigen in eerste
linie omvatte. De landingen vonden plaats vanuit
zee en vanuit de lucht op verschillende delen van
de Normandische kust.
De Duitsers verdedigden zich als razenden, maar
konden niet verhinderen, dat ondanks hun At-
lantik-wal, waarachter zij zich zo veilig waan
den, de geallieerden aan land kwamen en zich
daar handhaafden
Had de voorbereiding voor deze grootse ope
ratie veel tijd en geduld gevergd, ook de uit
voering ervan zou nog juist elf maanden vor
deren
Op 5 Mei 1945 werden in hotel „De Wereld"
in Wageningen in tegenwoordigheid van Prins
Bernhard. de capitulatievoorwaarden voor Neder
land door generaal Blaskowitz getekend.
Wij behoorden tot de bevoorrechten, die reeds
na drie en een halve maand na de invasie' van
het vijandelijk juk werden verlost.
Toch bracht ook Axel zijn offers voor de be
vrijding Behalve stoffelijke verliezen vielen ook
onder de burgerbevolking verscheidene doden te
betreuren, die wij telkenjare opnieuw willen Ver
denken, tesamen met de gesneuvelde Polen, die
voor onze vrijheid vielen.
En zo wordt te beginnen in Normandiê op
verschillende data en op verschillende wijze het
bevrijdingsfeest gevierd, voorafgegaan door een
herdenking van de gevallenen.
Op Zaterdag 6 September j.l. bevonden we ons
toevallig in Lokeren, waar behalve een extra
verlichting vooral opviel, de fraaie mozaieK ii,
samengesteld uit begonia's van verschillende kleu
ren en door schijnwerpers verlicht. 6 September
1944 was Lokeren's bevrijdingsdag.
Op de terugweg, die over St. Niklaas leidde,
werd bij, het oprijden van het marktplein onze
aandacht getrokken door een verlichte kring, ge
vormd door op onderling gelijke afstand neerge
legde brandende fakkels. Bij, elke fakkel stond
een soldaat Hier zou Zondag, zoals telkenmale,
nu voor de achtste keer de bevrijding, die o\
7 September viel, feestelijk werden gevierd en aan
de vooravond van het feest vond thans de plech
tige herdenking der doden plaats.
Tegenover het majestueuze in Gothische stijl
opgetrokken stadhuis was een podium opgericht,
welks achtergrond werd gevormd door een vijftal
grote, lange smalle vlaggen. In het midden de
wit-rede Poolse, ter weerszijden geflankeerd door
een nationale en e;n stedelij,ke vlag van dezelfde
afmetingen
Achter de soldaten verzamelden zich deputaties
van verschillende verenigingen en oud-strijders met
hun vaandels, terwijl terzijde van het podium een
muziekcorps stond opgesteld Kldkslag 9 uur wer
den alle stadslichten gedoofd en wierpen de tax-
kels, waarvan Tiu iedere soldaat er één in de hand
had genomen, hun schijnsel over de menigte op
het uitgestrekte plein, terwijl midden op het po
dium en ter weerszijden daarvan grote gasvlammen
waren ontstoken.
De burgemeester, in ambtsgewaad, met steek,
ongeveer gelijk aan dat van de Nederlandse bur
gervaders, betrad hét podium en bracht staande
voor de microfoon, allereerst dank aan enige bij
name genoemde vooraanstaande figuren uit de
Engelse divisie die de stad bevrijdde, waarna ook
hulde werd gebracht aan de Polen, die daarn i le
stad tegen de tegenaanvallen der Duitsers hadden
beschermd en vervolgens Oost-Vlaanderen tot aan
de Schelde van de vijanden zuiverden.
Nu volgde een lange lijst van namen. Van ■??-
sneuvelden, gefusileerden en in de verzet b w -
ging en in concentratiekampen omgekomen in
woners der stad St. Niklaas. Ook de gevallen n
uit de oorlog 19141918 werden aan de ver
getelheid ontrukt. Na iedere naam herhaalde e n
spreekkoortje op doffe toon de woorden „gevallen
voor het vaderland".
Na beëindiging van de voorlezing dezer droeve
lijst bracht de muziek zachte treurmuziek t-n g
hore, waarna een geeestelijke driemaal het „Ono
Vader" en „Wees gegroet" uitsprak, waarbij, de
mannen eerbiedig het hoofd ontblootten en all-
aanwezigen hun kruis maakten. Tot slot weerklonk
zacht de Traban^onne, waarna de menigte zwijg
zaam en onder de indruk zich in verschillend-
richtingen verspreidde.
Op het Om zijn uitgestrektheid bekende markt
plein stonden reeds opgesteld een zevental lucht
ballonnen van respectabele omvang, die de vol
gende dag bij de traditionele herdenking van de
bevrijding het luchtruim zouden kiezen.
Zo was liet in St. Nicolaas.
Van dag tot dag volgen nieuwe herdenkingen
en zó is 19 September de grote dag voor Axel.
De Vrijdagochtend begon dan ook m onze ge
meente met een plechtige H Mis in de R.K. Kerk.
waarna in de loop v an de dag op eenvoudige wijze
de gebruikelijke eer en hulde zal worden bewezen
aan de slachtoffers, zowel onder de bevolking, als
onder de Poolse strijders
De troonrede maakt niet de indruk van een
vast omlijnd programma, met een duidelijke po
litieke strekking, maar van een hoorn des over
vloeds, waaruit aan veelsoortige wensen wordt vol
daan. Positief is de nieuwe regering ten aanzien
van haar buitenlandsepolitiek.
Versterking der West-Europese defensie, bespoe
diging van de grondwetwijgiging betreffende de
buitenlandse betrekkingen, deelneming aan de West-
Europese integratie het is de lijn waarin de
nieuwe regering werkzaam wil zijp. Zij betreedt
de voetsporen van haar voorgangster. De oppo
sitie zal goed doen, waakzaam te blijven voor de
behartiging der ïpecifiek-Nederlandse belangen, nu
de buitenlandse politiek der nieuwe regering zo
nadrukkelijk zich naar de Europese eenheid richt
Omtrent de politiek ten aanzien van de overzeese
gebieden zweeft de troonrede enigszins in raad
selen. Wanneer de reger-'ng zegt, dat zij de gees
telijke en sociale ontwikkeling der bevolking en
de economische vooruitgang van Nieuw-Guinee wil
bevorderen, dan kan men menen dat daar im-
plicite in ligt opgesloten, dat zij, de Nederlandse
opperhoogheid over dit Rijksgebied wil behou
den. Maar zij spreekt ook over een hervatting
der besprekingen met Indonesië aangaande de
Nederlands-Indonesische Unie. Wat mag men daar
uit afleiden Indonesië wil ontbinding der Unie
en souvereiniteitsafstand van Nieuw-Guinee. Zijp
de Indonesiërs bekeerd Zo neen, wat moet men
dan uit de parodoxale regeringsverklaring con
cluderen
Ten aanzien van de financiën straalt er enige
gematigde vreugde van de troonrede uit, 1952
tal voor het berst na de bevrijding een overschot
vertonen, op de betalingsbalans. Maar de goud
en pe tiezenvoorraad is in verhouding tot de to
tale handelsbeweging aanzienlijk kleiner dan voor
de oorlog en de internationale toestand is vol
onzekerheden.
De werkloosheid stiigt en de regering wil dan
ook de industrialisatiepolitiek met kracht voort-
tetten. Zij, wil de koopkracht verhogen en de ex
port uitbreiden. De problemen worden gesteld, maar
men zoekt naar de oplossing. Men wil het buiten
land smeken zijn invoerrechten te verlagen, men
wil de uitvoering van werken versnellen, men
wil voortzetting van actief emigratiebeleid. Men
wil een zo groot mogelijke bijdrage van de land
bouw in de nationale productie. Men wil alles.
Men wil ook dingen verwezenlijken, waarin Ne
derland geen zeggenschap heeft.
De regering wil de economische positie van de-
middenstand verstevigen, maar zij wil ook cultuur
vraagstukken ter hand nemen en zij komt in haar
geestdrift voor de volksontwikkeling tot het denk
beeld de schoolgelden af te schaffen en verrui
ming van studietoelagen te bevorderen. Het hart
der middenstanders zwelt van vreugde wanneer
zij, lezen, dat de omzetbelasting aldus herzien wordt
dat de heffing daarvan bij de detaillist zal ein
digen en de regering wil verdienstelijk voor
nemen het ontstaan van onrendabele bedrijven
voorkomen.
Maar tegenover de ontlasting van de middenstand
bevindt zich een definitieve regeling van de ouder
domsvoorziening, ook voor zelfstandigen en een
definitieve regeling van de kinderbijslag voor de
zelfstandigen.
s
Wat wij misten is een inzicht omtrent de methode
die zal worden gevolgd om de veelsoortige wel
daden te bekostigen. Een plan van versobering
ontbreeekt, evenals enige mededeling omtrent het
belastingprobleem. De troonrede werpt de vraag
op naar de verhouding tussen droom en daad.
Wat zal er in de praktijk van een zo veel I om
vattend program terecht komen Na deze troon
rede wrijven velen van diverse gezindheid zich
in de handen, maar is dat scheepje niet al te
vol met voornemens beladen, zodat het spoedig
kan kapseizen
Een regen van toegezegde wetsontwerpen wordt
over de arme hoofden der kamerleden uitgestort.
Opmerkelij,k is daarbij de regeling van de omroep.
In welke 'zin De troonrede onthoudt zich van
iedere aanduiding. Eveneens is opmerkelijk, dat
de nieuwe regering de herziening van ons kiesstelsel
ter hand zal nemen. Het zou een daad van wijs
beleid zijn als zij de verwerkelijking van dit
voornemen bespoedigde. Want het is nu wel zeer
duidelijk geworden, dat de evenredige vertegen
woordiging ons in het moeras heeft geholpen.
Ten slotte wil de nieuwe regering de bedrijfs
organisatie versterken en bespoedigen en haar over
het gehele bedrijfsleven doen uitstrekken. Het
doet de rechtsgezinden het hart vasthouden.
De troonrede smaakt als linkse pap met rechtse
klonters. Zij geeft er een voorbeeld van, hoe men
door heterogene toezeggingen ieder wil bevredigen.
Zij, is het rechtstreeks gevolg van de gedachte die
aan de vorming van bet nieuwe kabinet ten grond
slag diende samenwerking van partij,en met tegen
gestelde doelstellingen.
Het nieuwe kabinet heeft de mildheid van Sinter
klaas. Maar de rauwe werkelijkheid grijnst in
de toekomst.
Dr P, H. Ritter.
10
Dat Canada uitstekende perspectieven te bieden
heeft aan landbouw-emigranten die zich daar op
de duur zelfstandig willen vestigen mag wel als
algemeen bekend verondersteld worden. Over de
wijze waarop de zelfstandige vestiging in de prac-
tijk in zijn werk gaat zijn belangwekkende ge
gevens te vinden in het proefschrift, waarmee
dr. ir. A. S. Tuinman dezer dagen aan de land
bouwhogeschool te Wageningen promoveerde.
Wij lezen daar dat de Canadese landbouwer
zich op het ogenblik in een gunstiger economische
positie bevindt dan ooit tevoren. Oorzaak hiervan
is de voortdurende toename der bevolking o.a.
door immigratie waaidoor de binnenlandse af
zet aanzienlijk 's verruimd, terwijl ook de con
sumptie per hoofd groter is geworden tengevolge
van de stijgende levensstandaard.
Intussen is de landbouwbevolking van Canada
nog steeds te klein om de rijke mogelijkheden van
dit enorme land uit te buiten. De situatie is dan
ook zo dat er niet alleen nog millioenen hectaren
grond op ontginning liggen te wachten, maar dat
er over heel Canada duizenden reeds ontgonnen
gronden met opstal te koop zijn doordat de eige
naars geen opvolger hebben. Voorlopig is er dus
nog voor geruime tijd aanbod genoeg om te voor
zien in de vraag van Nederlanders die zich m
Canada zelfstandig willen vestigen.
Hoe gaat het overnemen van een bedrijf nu in
zijn werk V Zoals bekend kan de emigrant geen
kapitaal uit Nederland meenemen, zodat hij eerst
als werknemer dienst moet nemen om de nodige
gelden bijeen te sparen. Deze gang van zaken u>
trouwens geheel in het voordeel van de emigrant,
daar hij zodoende gelegenheid heeft om aan de
nieuwe omgeving te wennen en ervaring op te
doen met de werkmethoden in Canada, die dool
gaans nogal van de Nederlandse afwijken.
Uit de berekeningen van dr. Tuinman blijkt
dat de materiële vooruitgang van de Nederlandse
landbouw-emigranten, die sedert 1947 in Canada
binnengekomen zijn. in geldswaarde uitgedrukt na
het eerste jaar gemiddeld 237 bedroeg, na het
tweede 1306, na het derde 2492, na het vierde
4124. Van de tussen 1947 en 1950 aangekomen
Nederlandse gezinnen heeft zich thans ongeveer
de helft, in hoofdzaak door aankoop, in enkele
gevallen door pacht of deelpaoht, zelfstandig ge
vestigd Deze vestiging vond gemiddeld een kleine
twee jaar na de aankomst 'in Canada plaats.
De prijs van de door Nedc-landers gekochte be
drijven loopt nogal uiteen maar het gemiddelde
bedrag is ongeveer 7800, waaruit volgt dat
deze bedrijven gekocht zijn met behulp van ver
strekte credieten. Welke credietfaciliteiten zij,n er
nu voor de Nederlandse landbouwemigrant beschik
baar Sommige provinciale regeringen, zoals die
van Nova Scotia, Quebec en New Brunswick, ver
strekken leningen voor de aankoop van een be
drijf vooral in Nova Scotia, dat leningen tot
een maximum van 8000 verstrekt tegen 41/2 0/0
interest is hiervan reeds door verscheidene Ne
derlanders gebruik gemaakt. De meeste .redieten
blijken echter van particuliere zijde gekomen te
zijn hierbij speelt natuurlijk een belangrijke rol
de goede naam en het vertrouwen dat de betref
fende immigrant zich heeft weten te verwerven.
Als interest wordt bij, deze particuliere leningen
gemiddeld 4.85 o/0 in rekening gebracht, terwijl
de aflossingstermijti varieert van 3 tot 40 jaar
met als gemiddelde 11 jaar. Wanneer inen de ver
schillende gevallen van vestiging nagaat, blijkt dat
gemiddeld 28y2°/o in contanten betaald is en 71i/2 0/o
als crediet opgenomen.
Naast de aankoop van bedrij.ven doen zich na
tuurlijk nog andere financiële problemen vo»-
zoals de aanschaf van landbouwwerktuigen en le
vende have of het aanbrengen van verbeteringen.
Om hierin tegemoet te komen, kunnen uit hoofde
van de „Farm Improvement Loan Act", een wet
die in 1945 van kracht geworden is, kortlopende
leningen van t?n hoogste 3000 aan landbouwers
verstrekt worden. Dit geld wordt niet rechtstreeks
door de regering geleend, maar door particuliere
banken, waarbij de regering zich echter voor
10°/i> van het eventuele verlies garant stelt. De
bank mag niet meer dan 5o/o interest eisen, ter
wijl de aflossingstermijnen variëren van 1 tol
10 jaar De hierdoor geopende mogelijkheid is
tot dusver een groot succes gebleken en vele
Nederlanders hebben er reeds van geprofiteerd
deze leningen zijn echtjr niet bedoeld voor de
aankoop van bedrijven, maar moeten beschouwd
worden als „sluitstuk" om een reeds aangekocht
bedrijf in werking te brengen of te verbeteren
Voor hen die nog kapitaal in Nederland hebben
staan, bestaat volgens de deviezenvoorschrilten der
Nederlandse Bank de mogelijkheid om twee jaar
na het vertrek naa: Canada een bedrii.fsinventaris
van Nederlands fabrikaat (waaronder ook vee be
grepen wordt) tot een waarde van hoogstens 81)1 KI
gulden te ontvangen zij die hiervan geen gebruik
maken, kunnen na dezelfde periode ook deviezen
krijgen tot een bedrag van f 1520 Als voorwaarde
wordthierbij, echter gesteld dat de emigrant zien
inmiddels zelfstandig gevestigd her ft.
Overigens wordt reeas bij de oorspronkelijke
plaatsing van de Nederlandse emigrant bij een
werkgever zoveel mogelijk rekening gehouden met
de toekomstige vestigingsmogelij.kheden in een be
paald gebied, hetgeen de kansen om spoedig te
slagen vooral wanneer de emigrant zich een
goede naam in zijn omgeving weet te verwerven
aanmerkelijk vergroot
Er nogc in dit verband nogmaals aan herinnerd
worden dat zij die het volgend jaar nog naar
Canada willen vertrekken zich reeds nu die
nen aan te melden
VARKENSPEST LEIDT TOT SCHORSING
VARKENSMARKTEN.
De ontwikkeling van de varkenspest heeft de
minister van landbouw genoodzaakt tot het treffen
van maatregelen, welke een doeltreffende beper
king van het besmettingsgevaar beogen.
Zo zullen met ingang van Maandag 22 Sep
tember a.s. de varkensmarkten voor onbepaalde
tijd worden geschorst, althans voor zover het de
aanvoer van fok- en opfokvarkens betreft. De
maatregel heeeft derhalve geen betrekking op
slachtvarkens.
Uitgezonderd van het schorsingsverbod zijp de
provincies Groningen, Friesland, Drente en Over-
ij.sel ten zuiden begrensd door Zwartewater, De-
demsvaart en Vecht, alsmede Zeeuwsch-Vlaanderen
en de Waddeneilanden met inbegrip van Texel.
Het houden van keuringen en tentoonstellingen
van varkens is in het gehele land verboden.
Gelijktijdig met het schorsen van de varkens-
markten zal een vervoersverbod van varkens van
kracht worden en wel van varkens uit het ge
bied, waarin het houden van markten is geschorst,
naar het overige gebied. Ook hier is een uit
zondering toegestaan voor varkens, die onmid
dellijk naar de slachtplaatsen worden vervoerd.
Het transport hiervan zal dus zonder enige be
perking kunnen geschieden.
Deze maatregelen zijn noodzakelijk gebleken, nu
de productie van eutstof tegen de varkenspest
niet toereikend blijkt te zijn om op korte termijn
tot algehele vaccinatie van de varkensstapel over
te gaan. Het sluiten van de varkensmarkten als
belangrijkste haarden voor de verspreiding van
deze virusziekte is daarmede onvermijdelijk ge
worden.
