AXELSCHE Si COURANT
De kruik gaat zolang te water
AXELSCHE ff: COURANT
SLAG
IN DE JAVAZEE
Canada
D.D.D.
K.
tot zij barst
27 Februari 1942
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel 5Ó§
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Hoofdredactie:
T C. VINK-van VESSEM
V
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
J
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel 56$
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
DE NACHT VIEL VOOR ONS VADERLAND
het treffen.
Frankering bij Abonnement Axel.
ZATERDAG 1 MAART 1952
66e JAARGANG No. 43
Abonnements-
prlj»!
Loste nummert -
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl
Alle andere plaatten
ln Nederland en
Ned. Indiè if.
Buitenland fl.
Advertentieprijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeellngen
20 cent per m.m.
Kleine Adverteutlèn
^„.umum 8 regelt)
1 5 regelt 60 cent.
Iedere regel meer
12 cent extra.
In Lisssabon hebben de ministers van de Bene-
luxlenden het dictaat mogen ontvangen omtrent
raat tien procent zal verslinden van de, moei
zaam hijeen te brengen millioenen aan premies.
het land meer heb. Is dit toegestaan
Antwoord s Indien in de overeenkomst niets
anders is bepaald, moet ook de N. S. zich daar
aan houden. Wij raden u aan zich tot de directie
te Utrecht te wenden. Vergeet niet datum en
nummer van de overeenkomst op te geven jen
met wie deze is aangegaan.
V II— 1- i.
Kan dit gevolgen hebben ten opzichte van haar
uitval Is er iets tegen te doen
Antwoord Splitsing van de haren aan de uit
einden komt nog al veel voor. Een ernstige af
wijking is het niet, maar een sterke lengtegroei
wordt er onmogelijk door, omdat de gespleten uit
einden bros zijn en afbreken. De kappers bezi
gen preparaatjes waarmede de dunne haaruitein-
orden (Point-fix e.d.) en
Frankering bij Abonnement Axel.
WOENSDAG 27 FEBRUARI 1952
66e JAARGANG No. 42
Abonnementi-
pr'l*
Losse nummers
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
U
Alle andere plaatsen
ln Nederland en
Ned. Indlê fl.
Buitenland fl. C -
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Inaezonden
Mededeellngen
20 cent per m.m.
Kleine Adverteutlén
(m^timum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
Ook al is het tien jaar geleden sinds de slag in
de Javazee plaats vond, deze droeve bladzijde in
onze maritieme geschiedenis zal altijd blijven
schrijnen. Wij herdenken 27 Februari Doorman
en zijn mannen met opgeheven hoofd Zij deden
wat zij konden en meer dan dat.
Wij betwijfelen zelfs of zij deze zo verdiende
hulde zouden wensen. Onze jongens in de Java
zee waren in de hitte van het ongelijke gevecht
volkomen gelukkig en niemand dacht aan zijn
dood of aan een aftocht. Dat was eenvoudig on
mogelijk. Gedurende enkele jaren had de Neder
landse marine met lede ogen aangezien hoe de
Jappen hun oorlogsvoorbereidingen troffen. Zelfs
was er geen rijke fantasie voor nodig om te zien
hoe hun aanvalsplan in elkaar zou zitten. NeJer-
lands-Indië zou zijn beurt krijgen. Iedereen van
hoog lot laag bij de marine wist het dus
onze dag komt. Hoewel er grote tekorten waren
aan allerhande wapentuig van schepen tot vlieg
tuigen en van bommen tot kogels, maakte nie
mand zich daar druk om. Vóór de invasie van
Nederland had men gedreigd, geroepen, gesmeekt
en gebeden om verbetering van de marine in
Indië. Er was weinig of niets gebeurd. Na de
bezetting van het moederland vroeg niemand meer.
Men roeide met de riemen die men had.
Elke matroos in Indic voelde zich bevoorrecht
boven zijn landgenoten in het vaderland. Hij
keek om zich heen in een der schoonste streken
van de wereld. Hij zag de eigen vlag in de top
van zijn schip, dat de Indonesische wateren door
kliefde alsof er een afscheidsparade plaats vond.
Iedereen voelde het bijna zo. Men eonvooieerde en
boorde zo nu en dan een Japans schip in de
grond De schepen werden eens uit de lucht aan
gevallen. Maar een flink treffen met de Jap
pen had nog niet plaats gevonden.
Een gedeelte van Indië was al veroverd. Tarakan
en Palembang onder meer waren verloren posten,
al had de vijand er ook niets anders aangetroffen
dan rokende puinhopen. Olie was daar nog ge
noeg. Het zou al,een de eerste tijd onmogelijk
uit de grond kunnen worden gehaald. De hele
marine wist dat eindelijk de knuppel in het hoen
derhok was geworpen. Er was zelfs een gevoel
van opluchting. Al was ons handjevol schepen
volkomen kansloos, iedereen wilde 11a dat lange
wachten nog eens de poppetjes flink aan het dansen
zien. Ondanks de oververmoeidheid aan boord
van .alle schepen na drie maanden onafgebroken
zware oorlogsdienst was iedereen opgewekt, toen
einde Februari de grote dag was aangebroken.
Het werd een dag van tragiek en ondergang.
Wij weten het nu allen maar in marinekringen
was die sombere wetenschap er reeds jaren. Dat
benauwde dus niemand meer.
Het verloop van Je ongelijke strijd is over
bekend. Om vier uur kreeg ons vlaggeschip de
,.De Ruyter" vele schepen aan stuurboord in zicht.
Onze befaamde kruiser was in gezelschap van
de „Java" en „Exeter' en bovendien de 'Hous
ton" en „Perth". Ook hadden de geallieerden
nog een negental jagers. De vijand was sterk in
de meerderheid en beschikte onder meer over
zware kruisers en een groot aantal onderzeeërs,
die als een beschermend gordijn rond de vloot
opereerden en kwistig hun torpedo's afvuurden.
Boven en onder de zee was de gecombineerde
vloot practisch onbeschermd en op het water
voeren een aanta' bodems die grotendeels reeds
verouderd waren en bemand met matrozen, die
lichamelijk waren uitgeput voordat de strijd be
gon. Ook de officieren resteerde slechts enthou
siasme. Maar veel tijd om over deze dingen te
deuken had niemand. De geallieerde vloot lag
direct al onder zwaar vuur van het ver dragend
Japanse geschut, waartegen Doorman niets an
ders kon doen dan doorvaren om de tegenstaners
binnen liet bereik van eigen kanonnen te brengen.
Toch brandde een Japanse kruiser nog het eerste,
spoedig daarop echter kreeg de „Exter" twee
treffers, zodat er vaart moest worden gemindererd.
Kort daarna werd de „Kortenaer" in de grond
geboord door een torpedo.
Om zes uur "s avonds ongeveer gaf Doorman
zijn beroemde bevel „All ships follow me"
(volg mij) maar het is onzeker of hij er aan
Het voorafgaan „lk val aan". Hoe het ook
zij, de feiten hebben een duidelijke taal gespro
ken. De gehele avond duurde het gevecht met
tusenpozen voort. Omstreeks middernacht vol
trok zich het onvermijdelijke lot over onze beide
gruisers „De Ruyter" en de „Java". Zij werde-
door een aantal torpedo's getroffen en braken
doormidden.
„LEVE DE KONINGIN"
Admiraal Hellrich heeft beschreven hoe onze
jongens van de „Java" daar midden in de nacht,
spartelend in de oceaan, toch luidkeels een drie
werf hoera op onze vorstin uitbrachten. Zij waren
niet teleurgesteld. Hun ondergang was tragisch,
maar gezien de omstandigheden zeer eervol. De
brug en de eommandotoren van de „De Ruyter'
bleven het langst boven water. Een geweldige ex
plosie deed Schout-bij-Nacht Karei Doorman met
zijn schip in de golven verdwijnen. Het was in
derdaad middernacht geworden voor Indië, voor
de geallieerden in het Verre Oosten maar vooral
voor Nederland.
Luitenant ter zee jhr. van Heurne heeft onder
meer die strijd in de Ja va-zee meegemaakt. Hij
werd bij de ondergang van de „Kortenaer" in
het water geslingerd. In zijn boek vertelt hij op
treffende wijze hoe trots hij nog op onze sche
pen was, toen zij in het donker voorbij stoven,
terwijl hij zelf voor zijn leven vocht. Dit is de
ware geest, die alle mannen op de vloot in die
sombere dagen heeft bezield. Onze offers heb
ben een onmisbare bijdrage gevormd voor de
eindoverwinning, schrijft hij.
Na tien jaar gedenken wij verbeten doch met
pijn in het hart onze helden van de Java-zee.
Na het middernachtelijk uur in dat zwarte water
heeft de Nederlandse zon nooit weer over Indië
ggeschenen. zoals wij allen gehoopt hadden. Nog
hebben wij echter veel behouden. Wij zullen
voor ons zo gehavende rijk opnieuw grote offers
moeten brengen, teneinde zijn defensieve kracht
te versterken.
Wie meent dat het niet nodig is, die denke
terug aan Indië en hetgeen onze marine daar voor
de laatste wereldoorlog tekort is gedaan. Door
man en zijn mannen vielen ock als een aanklacht
tegen Nederland, dat zijn vloot onvoldoende bemand
en versterkt in de oorlog zond. Van Heurne merkt
in zijn boek cynisch op, dat alleen bij Palembang
voor 540 millioen dollar werd vernield hij de
nadering der Japanners. Een gedeelte daarvan
had het offer in de Java-zee kunnen voorkomen.
Daarom worden w ij bij deze moeilijke gedenkdag
ggewaarschuwd door hen die hun leven gaven.
Een succesvolle verdediging, een glorieuze strijd
ter zee, kan alleen met grote financiële offers
worden verkregen. Veel bittere tranen zullen daar
door onvergoten kunnen blijven.
ONTEIGENING EN GRONDVERKOOP VOQR
NIET-AGRARISCHE DOELEINDEN.
Al ,wordt in Zeeland lang niet die grote opper
vlakte cultuurgrond aan de landbouw onttrok
ken als dit in de meeste andere provincies het
geval is, toch gaat ook hier ieder jaar nog een
niet onaanzienlijke hoeveelheid gronden over van
het agrarische op het z.g. „burgerlijk gebruik"
(volkshuisvesting, sportvelden, wegen, etc.). Deze
opervlaktc zal vermoedelijk liggen bij een orde
van jgrootte van 100 h.a.
Deze gronden kunnen door onteigening aan de
eigenaren worden onttrokken. Een meer gebrui
kelijke weg is echter de vrijwilligee verkoop (al
staat de stok van de onteigening achter de deur);
deze methode levert veel sneller een resultaat,
is vee) minder omslachtig en levert bovendien
grote hesparingen op. Om vele redenen en
wellicht meer nog voor de onteigenende partij dan
voor de te onteigenen partij is deze vrijwil
lige verkoop te verkiezen boven de onteigening
Het zal duidelijk zijn, dat bij deze vrijwillige
verkoop de daarbij betrokken particulier recht
heeft op dezelfde betaling die een onteigening
hem zou opleveren. Dat hij daartoe een deskun
dige voorlichting behoeft zal wel geen nadere
motivering behoeven. Het kan hier immers gaan
om zeer aanzienlijke bedragen. We zouden voor
heelden kunnen geven zoals van een landbouwer
die een halve hectare grond kwijt raakte van een
waarde van f 3500 per ha., warbij hij echter voor
bijkomende schadevergoeding nog f 500 extra kreeg.
Nu kan voorlichting :n algemene zin omtrent
deze onteigeningsvergoeding wel gegeven worden
door de consulent voor Grond- en Pachtzaken,
maar een schatting van de uit te betalen vergoe
dingen kan voor particulieren niet verricht wor
den (immers adviezen omtrent deze vergoedingen
zouden er toe kunnen leiden dat de ene over
heidsdienst de andere tot hogere uitaven zou
nopen wel kan de consulent voor Grond- en
Pachtzaken deze adviezen verstrekken aan open
bare lichamen als gemeenten, etc.)
Aangezien in de praktijk is gebleken dat er bij
particulieren behoefte bestaat aan adviezen om
trent de genoemde vergoedingen bij vrijwillige
verkoop heeft de Commissie Grondgebruik aan
het bestuur van de Stichting voor de Landbouw
verzocht een deskundige speciaal voor dit werk
aan te wijzen, evenals dit tevoren reeds in ver
scheidene andere provincies is gebeurd.
Door contact met de Landelijke Commissie voor
onteigeningsvergoedingen zal deze deskundige op
de hoogte kunnen blijven van de rechtspraak op
dit terrein, zodat men zeker kan zijn van een
goed gefundeerd advies.
Vanzelfsprekend staat men geheel vrij tegen
over de te leveren adviezen en kan men zelf be
palen op welke wijze men van de adviezen ge
bruik wil maken.
MEDEDELING VAN DE STICHTING VOOR
DE LANDBOUW IN ZEELAND.
Het bestuur van de Stichting voor de Land
bouw iu Zeeland heelt aangewezen als onteige-
ningsdeskundige, teneinde particulieren van ad
vies te dienen en te kunnen bijstaan in gevallen
van grondverkoop voor niet-agrarisehe doeleinden,
de heer S. A. N. van Oeveren te Wojfaartsdijk.
Dit advies wordt gegeven in overleg met de
Commissie Grondgebruik van de Stichting voor
de Landbouw in Zeeland, Ravelijn 8 te Goes,
aan welk adres mogelijke correspondentie gericht
kan worden.
ikarbeider en kreeg in
rdoor ik in hat zieken-
geniet nu uitkering van
maar mis mijn vacantie-
rccht op, zo ja, tot wie
liebonnen zijn verwerkt
R V B.
h ijde aangifte voor de
e zijn eigen rente van
apgeven van het spaar-
telf op de bank heeft
noodzakelijk.
e fiets op de openbare
1 hond. Hij zat me on-
erna. Ik verdedigde mij
et, raakte niets maar
ernstige schade aan mijn
Wie is hiervoor ann-
u van de fiets was af-
d had verjaagd, was u
;evallen en waren de ge-
gcbleven.
alisatie van het land en
king betekenen een zich
landse markt, terwijl de
oducten voor de Cana-
ngrijk is.
er nog goede mogelijk-
land, doch men bc-
eerste jaren zwaar en
t de overgang is groot,
steeds beter. Men raakt
nen krijgt oog voor de
-] er liggen.
ie denkt doet verstandig
men met het leren van
-grant die genoeg Engels
ibaar te maken en de
[rijpen slaagt vlugger en
joop ja^fipvpieuiaS juio?(
ver en ontsmet uw liuld
t de helder vloeibare
).D. De jeuk bedaart, de
ctekiemen worden gedood
UNDER VKRKEERS-
DAN IN 1950.
ïiste, volgens voorlopige
)10 doden, 11.605 zwaar-
Deze getallen zijn he-
overeenkomstige cijfers
C. gemaakte vergelijking
•en 1950 en 1949 blijkt,
getroffen slachtoffers in
met 7o/o is toegenomen
i 1949 op 1950 ruim
er dus een vooruitgang.
TWEE WEKEN IN
IKA
ngin Juliana en Prins
de Staten van Amerika
duren. Het koninklijk
g naar Washington be-
York bezoeken.
IJSTERAARS TELT
AND
■adio-ontvangtoestellen in
Februari j.l. 1.634.846
uari.
r 484.230 aangeslotenen
ienet tegen 482.171 op
