AXELSCHE «S COURANT
DEFENSIE
AXELSCHE Mi COURANT
Radioactieve speurstoffen
LDA
Organisatie van onze
'H
Frankering bij abonnement Axel.
f->
ZATERDAG 10 FEBRUARI
1951
65e JAARGANG No. 37
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel 56§
Hoofdredactie:
C. VINK-van VESSEM
neeskundige dienst staat en een ander
deel, dat ter beschikking staat van de
burgerlijke verdediging.
Zo zien wij dus, dat het bezoek van
generaal Eisenhower ziin uit w„rkin_o niet
Frankering bij abonnement Axel.
WOENSDAG 7 FEBRUARI 1951
65e JAARGANG No. 36
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeelster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel 56§
Hoofdredactie:
T C. VINK-van VESSEM
Van de Deense natuurkundige Heve
sey wordt verteld- dat hij op zekere dag
meende zijn hospita op de proef te moe
ten stellen- Het ging daarbij 0111 de
vraag of zij wel met voldoende zorg de
etensborden waste. Ten einde dit nu te
onderzoeken, smeerde Hevesey een wei
nig vuil op zijn bord. In dit „vuil" be
vond zich een spoortje van een radio
actieve stof, dat als verklikker moest
dienen-
De radio-actieve straling, die van dit
„vuil" uitging- kon Hevesey gemakke
lijk met zijn instrumenten aantonen. Zij
lang het bord niet goed werd afgewas
sen en afgespoeld zou het radio-actief
blijven en daarom controleerde Hevesey
elke dag zijn bord of er nog radio-actieve
straling van uitging. Het resultaat van
die metingen was dat hij nog vele da
gen lang een radio-activiteit van zijn bc,rd
kon vaststellen. Of dit inderdaad gewe
ten moest worden aan de slordigheid van
zijn hospita dan wel op rekening gesteld
moest worden van de enorme gevoelig
heid van d meetmethode, vermeldt de
historie echter niet.
Met de fantasie, die jeder natuurwe
tenschappelijk onderzoeker eigen is, moet
tiet Hevesey ook mogelijk gewéést zijn/ om
na te gaan of zijn hospita de borden met
een handdoek, dan wel aan haar schort
afdroogde. Ook zou het een klein kunst
je geweest zijn om te onderzoeken- of
zij de borden door hond' of kat liet af
likken. En indien dit het geval was
welke hon'd of kat dit privilege 'dan ge
noot. ja, zelfs zou het mogelijk geweest
zijn te controleren wat er met het afwas-
water gebeurde, welke weg het dbor de
riolen ging en waar het uiteindelijk te
recht kwam. Want wat er °°k met ra-
dio-aciRve stoffen gebeurt, zij blijven aan
toonbaar.
Hevesey was de eerste, die radio-ac-
tieye stoffen als speurstof gebruikte, o.a.
om na te gaan hoe scheikundige reac
ties verlopen. Daarbij heeft hij dingen
aangetoond, die dooi' geen e ikele andere
methode ontdekt zouden kunnen wor
den. Maar behalve dit soort proeven,
die zich in de wetenschappelijke sfeer
van een laboratorium afspelen, vond de
methode weldra ook toepassing in de
praktijk van het leven-
Toepassingsmogelijkheden.
Zo controleert men met behulp van
radio-actieve speurstoffen de pijpleidin
gen, waardoor de olie van de bron naai
de uitvoerhayen, soms over honderden
kilometers v^r, wordt getransporteerd.
Om te voorkomen, dat deze leidingen
door paraffine-afzettingen of op andere
wijze verstopt raken, worden zij regel
matig gereinigd. Dit geschiedt door mid
del van een schroefvormige schraper, die
men in de leiding brengt en die door
de druk van de vloeistof vanzelf voort
beweegt. Maar soms kan het gebeuren-
dat zO-n schraper ergens in de leiding
blijft vastzitten en dan moet men de pl.-k
opSporen, waar hij is blijven steken om
de leiding op die plaats open te maken
en de schraper met het opgehoopte vuil
er uit te kunnen halen.
Bij dit opsporingswerk helpen de radio
actieve stoffen. Een kleine hoeveelheid
daarvan in de schraper verwerkt maakt
deze reeds zo sterk „stralend", dat hij
zich dooi' de olie en door de wanden van
ae pijpleidingen heen vei raadt. Men be
hoeft daarom slechts met een instrument
dat de radio-actieve straling aantoont,
langs de pijpleiding te rijden om met
absolute zekerheid de plek van de ver
stopping te kunnen aanwijzen.
Een totaal ander voorbeeld van toe
passing van F en radio-actieye speurstof
is de volgende. Als door „koud vuur"
of tengevolge van een andere infectie
ziekte een been moet worden afgezet,
dan is het zowel voor de patiënt als voor
de chirurg van het grootste belang te
weten of dit nog onder de knie kan ge
schieden of dat het er boven moet ge
beuren. Met zekerheid kan men dit vast
stellen door een radio-actieve speurstof
in het bloed te brengen en dan na te
gaan tot hoever de straling daarVan is
aan te tonen. Daarmee weet men dan
tegelijkertijd tot hoever het weefsel dus
nog gezond is Tot zover mag en kan
het been behouden blijven; daar bene
den moet het echter geamputeerd wor
den.
Bij de metalen schraper in de oliepijp
leiding deed het er niet toe welke radio-
actieye stof men er in verwerkte, als de
straling maar voldoende sterk was om
dooi' de olielaag en de wanden van de
leiding heen te dringen. Dat de ver
schillende natuurlijke radio-actieve slof
fen feiteijk lbbjzondere vormen, z.g. isi-
topen, zijn van de scheikundige elemen
ten lood, bismuth, polonium en radiuny
was van geen belang- En dat radium
pas na iöoo jaar de helft van haar radio
activiteit heeft verioren, was al evenmin
een bezwaar. 1.
Anders is dit echter bij de mens en
ook bij planten en dieren. Voor hen zijn
lood, bismuth, e.d- vergif en de na-
tuuriijke radio-actieve stoffen dus even
eens. Bovendien betekent een zo lange
levensduur als van radium dat de in
gébrachte stof gedurende het gehele ver
dere leven van de mens, plant of ditr
blijft doorstralen. Dus ook uit dien hoof
de levert zij gevaar op voor het leven.
Kunstmatige, radio-actieve stoffen-
Het. is daarom een geluk, dat men
tegenwoordig kunstmatige radio-actieve
stoffein kent, die niet de beide, boven
genoemde nadelen van de natuuriijke
radio-actieve stoffen hébben- Zulke suf
fen maakt men volgens totaal andere me
thoden dan die der scheikundige- Eigen
lijk is e1' van een „maken," van schei
kundige stoffen gee(n sprake, want bij
de fabricage van b-v- phosphor gaat men
uit van een grondstof of van een erts,
dat het element phosphor reeds als een
van zijn bouwstenen bevat. De hele fa
bricage van phosphorveibindingen en van
zuiver phosphor komt daarom hierop neer
dat men de allerkleinste bouwstenen, de
atomen, op een andere wijze groepeert
en ten slotte isoleeri.
Het maken van kunstmatige radio-ac
tieve stoffen daarentegen is van veel in
grijpender aard. Daarbij verandert nien
de bouwstenen nh zelf; van zinkatomen
maakt, men b.v. koperatomen- Zulke
omzettingen vollekken zich echter niet
in een reageerbuisje. Intégendeei, daar
voor zijn geweldige natuurkundige ma
chines nodig, die men cyclotrons noemt,
of wel enorme fabneksinstailaties, zoals
de ut'aanzuil. In Europa worden kunst
matige radio-actieve stoffen dan ook al
leen maar gemaakt en geleverd door de
uraanzuil van Ihiet atoomcentrum t,e Har
well in Engeland, door tiet Philips Sy,n-
chro-cyclotron in het Instituut vooi Kern-
physisch Onderzoek te Amsterdam en
dóór de uraanzuil in Frankrijk.
Wat hun scheikundige eigenschappen
beti'eft, verschillen égze kunStïnatige ra
dio-actieve elementen in niets van hun
rdet-radio-actieve naamgenoten. Daarom
kan men van radio-actieve phosphor even
goed phosphorvei'bmdingen niaken en
dus ook kunstmest als van gewone phos
phor. Zulke radio-actieve kunstmeststof
fen worden even goed en in gelijke mare
door de wofrels der planten opgenomen
als de gewone kunstmest. Zij verStocrt
in geen enkel opzicht de biologische en
chemische huishouding in de plant en
daarom is zij uitermate geschikt om »a!s
speurstof te worden gebruikt-
Met behulp van instrumenten, die de
radio-actieve s,raling aant<>nen, kan men
nu meten hoe» lang het duurt voor de
radio-actieve phosphor door de wortels
van de plant uit de bodem (is opgenomen,
m hoeveel tijd zij van d'e wortel t°t aan
de top van de plant is \-ervoerd enz-
En wat men daarbij voor de radioactieve
phosphor vindt geldt evenzo voor de ge
wone phosphor.
Ook bij andere stoffen en bij andere
procéssen mag men zijn conclusie om'r
trent de aanwezigheid en de hoeveel
heid van de kunstmatige radio-actieve
stof Op üe daarmee overeenkomende ge
wone stof overdragen. En zo is het mo
gelijk niet ladio-actieve Speurstoffen snel
en met grote nauwkeurigheid analyses
te verrichten dan met behulp van de
gewone chemische me'hoden- Men ver*
wacht dan ook dat er voor de radio
actieve Speurstoffen zeer veel t°epassings-
mogelijklieden Op het gebied van che
mische en biologiscne onderzoekingen in
de industrie, de landbouw, de veeteelt
en in de geneeskunde gevonden zullen
worden.
Thans reeds worden door het Philips-
cyclotron te Amsterdam verschillende
kunstmatige radio-actieve stoffen gele
verd. Radio-actief natrium wordt ge
maakt ten behoeve van het ondei'zoek
van hartfuncties en bloedsomlooppr0ble-
rnen, radio-actieve phosphor voor het
genezen van bepaalde bloedziekten, ra
dio-actieve jodium om te onderzoeken m
hoeverre hiermee blijvend thyroidkanker
genezen kan worden, radio-actief goud
voor het behandelen van gezwe lm, enz.
Het gebriuk van deze en andére uraan
zuil- of cyclotronproducten is echter nog
beperkt, omdat n°g sleclps weinig weten
schappelijke onderzoekers de kernphysi-
sche methoden kennen om met vrucht
van haar mogelijkheden gebruik te kun
nen maken.
Let op die aardappelschillen en
etensresten voor dieren
1 elkens bereik©n ieretibeschennin^k-
klachten, dat het vee z.g. „scherp" ét
kriilfft. F.endierenarts te A. heeft bvNv
koe aan de maag moe-
et die1* had een 10 cm
i'aad en enkele blikjes
geslikt bij het eten van
9
elden, naalden, scheer-
den in schillen en etens-
dieren bestemd waren. ]j J
1 katten geve men geen i'
terende kluiven en trien
jurig op palingkoppen,
takjes zitten.
men bij voorkeur op
hoog tafeltje of een 1
kattengevaar voor de j
te vaar voor de mensen j
het voedsel op de be- j
meert.
K...
Scheele f
is Woensdag overle-
le, op 71-jarige leehijb. 1
1904 tot 1917 als pre-
:n ging toen over naar
/an Kapelle-Biezehnge- -
Jei 1946 zijn emeritaat
restigde zich toen te
iende de kerken van
>tkapelle nog ajs hulp- r
ielUng is bepaald op
12 Fébmari om half 3
ats te Domburg. 1
"eskens—V'issingen
he'rvat.
de veerdienst tussen--»^
jskens normaal hervat. I
vijf minuten voor elk ,s
,Koningin Juliana" van
Breskens vaart en vijf
half uur van Breskens
erugkeert,
Vilhelmlna" die tot nog
t onderhouden zal naar
igenPerkpOlder
waar eb veerboot
enige dagën geledfen
i het roer uit de dienst
nomen.
van Zeeuwse fin
lec.riciteitsnetten,
voor de volledige kop-
euwSe en het Brabant-
is deze week uitste-
De 50 kV verbinding
1 en Goes en ook <tp,. ,1
Goes Zieiikzee zijn
ischakeld toen nien de
de centrale te Geer-
verkregen waar een
eland was vrijgemaakt.
de uitstekend en voot"
a Zeeland de spanning
lanwezig- Voor deze
tik gemaakt van een
elstation- De volledige
t Brabantse met het
can eerst worden be-
nteuwe schakelstation
oltooid zapïijp.
1 doos echte
•ILLEë
ng' van griep
liereerst t°t het Ge-
ureau. Men zal a
etd'er de weg wijzen,
r laatste yraag.
Abonnements
prijs:
Losse nummers
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
il
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indlé il.
Buitenland il. -
Advertentieprijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Adverteutièn
^Ui^ximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
n
Abonnements
prijs:
Losse nummers
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
11
Alle andere plaatsen
In Nederland en
Ned. ladlè 11.
Buitenland 11. I -
Advertentieprijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kle'ie Adverteutlën
{uimum 8 regels)
1 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
nterkwaal legt 't
ildadige warmte
nde Thermogene.
0
*1
