AXELSCHE SR COURANT
Spannend belastlngdebat
De strijd tegen tabak
J
Minister Lieftinck zwaaide met portefeuilles
van gehele Kabinet
F rankt ring bij abonnement Axel.
ZATERDAG 4 NOVEMBER [950
65e JAARGANG No. io
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
Dru k kcr-Uitgeefster
Firma J. C. VINK
VOOR ZEEUW5CH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Adres Redactie en Administratie:
AXFLMaiki 12 Postbus 16 T"l fiófy
Hoofdredactie:
F C. VINK-van VESSEM
V.
PARLEMENTAIR overzicht.
Minister Lieftinck kon verleden weelj-
in dc I we ede Kamer maar moeilijk zijn
zin krijgen. De v olk sve r t ege n wo ord ige rs
stonden er nu eenmaal op, dat de rege
ring iets meer gaat doen voor de midden
groepen, want die groepen hebben het
zwaar te verduren onder het huidige be
lastingstelsel. Hoe de energieke bewinds
man ook laveerde, hij kon niet ontkomep
aan de voortdurende aandrang der Kamer.
Toen greep hij ten leste naar het uiterste
middel hij stelde de portefeuille-kwestie.
Niet alleen voor hem, maar voor al zijn
medeleden van het Kabinet. Dat was niet
gering. En daaruit blijkt wel, dat de zaak
van de belastingverlaging voor de mid
dengroepen met grote felheid en hevi
ge verbetenheid werd gestreden. Goede
raad was duur. Het Kabinet te laten dui
kelen, is geen geringe zaak. Dat zou be
tekenen, dat er een andere regering moet
worden gevormd. En hoe moet deze wor
den samengesteld Weliswaar zijn de so
cialisten lang niet van de idee om een
twee partijen-regering te vormen rood
en rooms afgestapt. Maar het is de
grote vraag of de k.v-p. daar nu bijzon
der veel voor voelt. Prof. Romme (k.v.p.)
heeft meer dan eens verklaard met dit
Kabinet, geformeerd op een bredere ba
sis, best in zee te willen gaan. Hoe bre
der de samenwerking, des te beter. Een
nationaal Kabinet is echter op dit mo
ment een volslagen onmogelijkheid. Men
behoeft slechts te denken aan de kwestie
Ambon, een kwestie, die zoveel harten
in ons land beroert.
(Men mag gevoegelijk aannemen, dat
noch de a r,, noch de c.h-, noch de v.v\d
er iets voor voelt om het standpunt, dat
de regering in deze aangelegenheid1 aan
neemt, te verdedigen. En deze kwestie
is een zeer tere. Nu zitten er in ihet hui
dige kabinet wel twee ministers Stik
ker (buitenlandse zaken) en 's Jacob Qoor-
l°!gi) die als geestverwanten van ,de
laatstgenoemde partijen zijn aan te merken
maar men moet niet vergeten, dat idit
kabinet extra parlementair is. Dat be-
Minjster Lieftinck voelde daar echter
njets voor. Jets anders was het gesteld
bij de ar.- en de v.vd.-afgevaardigden.,
de heren v.d- Heuvel en Ritmeester. Die
vonden de hele dekking niet nodig. Dan
moet minister Liefcinck maar bezuinigen
op zijn uitgaven, zo redeneerden zij. Dap
zijn die 45 millioen best op te nrengen-
Het grote bezwaar van de bewinds
man was wel, dat de dekkingsmethode van
de heer Lucas niet uitvoerbaar was. Die
methode zou er toe leiden, dat bedrijfs
takken zouden worden belast, die het a)
zwaar genoeg hebben. De verhoging van
de diensten zou volgens de berekennig
ongeveer 34 millioen opbrengen. Om eep
voorbeeld te noemen dat' kost alleen
het bouwbedrijf reeds f 12 millioen, het
geen natuurlijk weer een verhoging van
de bouwkosten betekent. En dat gaat nu
eenmaal niet in deze tijd. Neen, zeide de
minister de heer Lucas moet zijn voor
gestelde verlaging aan een uitvoerbare
verhoging koppelen. Dat was politiek ge
zien stellig een sterk argument. De a.r.
en de v-v-'d. voelden immers niets voor
een compensatie Daarom zou dit deel
van het amendement Lucas niet worden
aangenomen.
iDe grote mannen,.
De standpunten bleven onverzoenlijk.
En zoals dat vaak gebeurt, dan komen
de grote mannen er aan te pas. Prof.
Romme verliet zijn achterste bank om aan
minister Lieftinck te gaan vertellen, dat
dat er geen principieel bezwaar tegen de
methode Lucas kon bestaan. Want als
de Benelux-regelingen worden ingevoerd'
over anderhalf jaar dan gaan ,we niet
vier, maar vijf procent omzetbelasting hef
fen voor de diensten. Waarom kan men
daar dan nu niet reeds een begin mee
maken Daarom kon de heer Romlne
ook de vertrouwenskwestie van de mi
nister nfet goed begrijpen. De twee an
dere grote mannen, die -zich in het debat
mengden waren de heren Oud (v.v.d.l
en v.d. Goes van Naters (arb.). Zij voch
tten een procedurekwestie uit. De eerste
zeide het verderfelijk te vinden, dat de
(regering de Kamer steeds laat werken
(onder de zweep van een kabinetscrisis:.
(Terwijl de laatste er niet veel voor voel
de om binnenskamers nog eens met df
bewindsman te gaan overleggen. Dat zou
toch geen resultaat opleveren, meende hij;
Die verwachting is echter niet geheel uit
gekomen, want aan het slot van de mid
dag werd bekend gemaakt, dat er een ge
meenschappelijke basis was gevonden.
De minister verklaarde bereid te zijn
tot medewerking aan een belastingverla
ging van .de loon- en inkom s t en belas ti ny
voor personen die tussen de f 8000 en
f 24(000 verdienen, mits deze sociaal en
'economisch verantwoord is en mits er
een volledige compensatie verkregen zou
worden door een verhoging van andere
belastingen. Naar die mogelijkheid wil
de de belastingcommissie uit de Kam,er
wel zoeken.
'Nadruk verboden.
Ondanks het feit, dat de accijns op
tabak in Engeland meer dan driemaal zo
hoog is als voor de oorlog, zodat roken
een kostbare liefhebberij is. geworden, is
liet tabaksverbruik niet verminderd.
Sir Staford Cripps was niet de eerste,
die het tabaksverbruik probeert te doep
verminderen door middel van accijns.'
Overal langs de weg der geschiedenis,,
vindt men de lichamen van mannen, dié
ven zijn. De bewering, welke men in die
dagen vaak hoorde, als zou tabak een ge
neesmiddel zijn, maakte hij belachelijk;.
En hij smeekte zijn lezers toch aan hun
vrouwen te denken. Denk er eens even
aan, hoe gij door het roken uw tere, rei
ne vrouw vernedert door haar te nood
zaken ook in wolken tabaksrook te leven..
En als dit nog niet voldoende afschrik-
"U|J|Uh cxu*i panciiiHuau is. uat oe- a 1 d v 11 mannen, me En ais ent nog niet voldoende a
tekent, dat geen partij verantwoordelijk geprobeerd hebben de triomfantelijke op- wekkend mocht zijn, lees dan wat
is voor deze kabinetsformatie, dat zij ei ™'ars ,der tabak tegen te houden en die het slot van de brochure was gesc
is voor deze kabinetsformatie, dat
onafhankelijk tegenover staan.
Voor de heer '.s Jacob geldt dat in het
bijzonder. De nieuwe minister is een on
bekend figuur in de kringen van de c.h.
Met de heer Stikker is dat anders ge
steld. Hij was zelfs voor zijn minister
schap voorzitter van de v.v.dl. Maar de
heer Oud (v-v-'d.) heeft als fractievoor
zitter reeds het vertrouwen opgezegd aan
minister van Maarseveen, daarbij een ka
binetscrisis riskerend. Ook oud-minister
Schokking trof eenzelfde lot. De binding
V-v.d. Kabinet is dus wel van heel slech
te makelij. Na een schorsing van ruim
twee en een half uur werd echter mede
gedeeld, dat de Kamer ruim een week
werd verdaagd. Acht dagen kregen de
kamerleden de tijd om over de dreiging
van minister Lieftinck en het amende
ment Lucas na te denken. Als het gezeg
de ,,de nacht brengt raad" waar is,
zullen acht nachten dat zeker doen. Zo
erg somber behoeft men deze zaak dus
ook weer niet in te zien.
Het amendement Lucas:.
De heer Lucas (k.v.p.) was stellig de
grote gangmaker in deze felle strijd. Deze
belastingdeskundige kwam met een amen
dement voor de dag, om door een kleine
wijziging van het wetsontwerp belasting
verlichting te geven voor de middengroe-
pien Deze wijziging moest echter 45 mil
lioen kosten. Minister Lieftinck kennen
de, had deze afgevaardigde maar zelf
naar bronnen gezocht waaruit hij dit be
drag zou kunnen peuren- Hij witde dit
doen door de omzetbelasting voor de
diensten te verhogen van 3 op 4 procent!
Dat zou reeds f3,5 millioen in het laadje
brengen. Terwijl tevens een verdere dek
king verkregen zou kunnen worden door
bij de fabrikant 4 pet. omzetbelasting in
plaats van 31/2 bij de detaillist te heffen.
mars der tabak tegen te houden en
daarbij gevallen zijn.
Het eerste lichaam, dat wij vinden,
dat van koning Jacobus I. Hij had het
ongeluk koningin Elizabeth te moeten op
volgen, onder wier regering het rokep
ingang had gevonden- In die dagen wa
ren er zelfs scholen, waarin jonge man
nen uit aanzienlijke kringen onderricht
werden fn de kunst van tabak drinken"
zoals het toen genoemd werd. Voordat hii
de tjoon besteeg, had Jacobus dit wan
bedrijf met gramschap gadegeslagen en
hij zwoer een dure eed, dat hij alles, in
het werk zou stellen om een einde te
maken aan deze afschuwelijke gewoonte:.
Omdat hij veel geloof hechtte aan de
macht van de pen, liet koning Jacobus/
vrijwel onmiddellijk na zijn troonsbestij
ging een brochure verschijnen, waarip
hij geen twijfel liet bestaan over zijn op-
v.ating over het roken. Deze brochure
droeg tot titel ,,Een hevig protest tegen
d!e tabak", en zij verscheen in 1604.
Jacobus klaagde de adel en de geeste
lijkheid aan, omdat zij het land haddep
laten zinken tot zulk een laag moreej
peil en hij gaf uiting aan zijn voomemep
zich tegen het minderwaardige genoegep
der tabak te verzetten en het land terug
te voeren naar een behoorlijke morele
standaard. Enkele zinnen uit de bro
chure mogen hier volgen
Tabak. is het eerst uitgevonden dooj-
en aantal barbaarse Indianen.Z,ulLep
wij, zeg ik zonder te bloten, ons zover
verlagen, dat wij deze beestachtige Indi
anen nabootsen «Waarom gaan wy
dan ook niet naakt rondlopen, zoals zii
het doen Ja waarom loochenen wij
God niet en gaan de duivel aanbidden,
zoals zij Volgens hem moest ieder
een, die tabak kon ruiken zonder misse
lijk te worden, alleen al daarom verdor-
er aap
het slot van de brochure was geschreven.
Roken is een gewoonte, weerzinwekkend
voor het oog, afschuwelijk voor de neus,,
slecht voor de hersenen, gevaarlijk voor
de longen en het lijkt met zijn stinkende
dampen nog het meest op die ontzet
tende dampen, welke uit de bodemloize
put van Styx opstegen."
Edoch zelfs dit koninklijke woord
vermocht geen einde te maken aan de
ingewortelde zede van het roken. Liever
de ongenade des konings geriskeerd dan
afstand te doen van het roken. Bovendien:
men behoefde het toch niet te doen ip
zijn tegenwoordigheid
Toen hij merkte, dat zijn woorden .geen
enkel resultaat opleverden, werd Jacobus
boos en hij besloot de accijns op de in
gevoerde tabak drastisch te verhogen,.
Dan zou er wel minder gerookt worden.
Maar de parlementsleden waren blijkbaar
zulke verwoede rokers, dat zij weigerden
het wetsvoorstel aan te nemen.
Dat was niet de enige tegenslag, die
koning Jacobus ondervond in zijn strijd.
In 1614 heerste er pest in Londen ep
toen verklaarden de doctoren, dat roken
goed was, omdat het desinfecterend werk
te en dus het gevaar voor besmetting hier
door verkleinde.
Jacobus moet toen al wel hebben inge
zien, dat hij de strijd' verloren had, maar
hij wilde nog éen poging wagen- Op 30
September 1619 diende hij een wetsvoor
stel in, waarbij hij de verbouw van tabak
verhief tot koninklijk monopolie de ver
bouw in Engeland werd verboden. Maar
ook ditmaal kwam het parlement in het
geweer vermoedelijk stonden er te veel
financiële belangen in Virginia op het
spel. Het voorstel moest worden ingetrot
ken en toen hij in 1625 stierf, wist Jaco
bus I dat Engeland zou bl ijven roken.
Koning Karei I, zijn opvolger, was even
eens een tegenstander van het roken, maar
hij begreep, dat alle strijd vruchteloos zou
zijn hij probeerde iets goeds uit «iets
slechts te halen door middel van zijn be-
lastingpolit'iek.
Nadien is er weinig georganiseerd ver
zet tegen het roken meer geweest in En
geland alleen tijdens de regering vap
koningin Victoria is er nog een kleine
actie geweest. De koningin had een af
keer van het roken, welke afkeer gedeeld
werd door de hertog van Wellington.
Toen de hertog merkte, dat de officie
ren van het leger stevige rokers waren,
vaardigde hij in 1845 eeu order uit, waar
bij hij er op aandrong, dat de comman
danten het roken zouden tegengaan
volgens hem leidde dit tot drinken ip
de cantines en in het algemeen-
Op het vasteland ging de strijd echter
verder. En soms werd hij daar met grof
geschut gevoerd. Dat gebeurde b.v. in
Rusland. Engelse zeelieden, die de Bal-
tische havens aandeden, hadden het ro
ken in Rusland geïntroduceerd. Het ver
zet kwam van verschillende zijden. De
geestelijkheid vond het een profanie dat
er in de kerken gerookt werd in Mos
kou braken rampzalige branden uit ten
gevolge van het achteloos omspringen met
brandende tabak vorsten hadden er
een afkeer van. Dit alles leidde er toe.
dat er een besluit werd uitgevaardigd, dar
roken tot doodzonde verklaarderokers
zouden als misdadigers worden berecht
en zwaar worden gestraft. Er kwam zelfs
een speciaal gerechtshof voor dit sport
misdrijven.
De straffen van dit hof werden -zowel
aan mannen als aan vrouwen opgelegd.
De meest gebruikelijke straf was geseling
en die liep van 20 slagen tot doodknuppe
len Andere straffen waren het afsnijden
van neus en lippen en verbanning naar
Siberië.
Maar zelfs deze onmenselijke maatrege
len maakten geen einde aan de opmars
der tabak. Het leven was in die dagep
van tsaar Michael Romanof zo el
lendig, dat men d'e troost van de tabak
niet gemakkelijk prijsgaf.
In die dagen vocht ook Japan een ver
loren oorlog tegen de tabak men bleef
roken ondanks het feit, dat men er de
verbeurdverklaring van al zijn bezittin
gen mee riskeerde. Die bezitttingen wer
den dan geschonken aan degene die de
roker betrapt had. In 163ij was het ech
ter reeds zover, dat het roken was op
genomen in de theeceremonie.
Ge herinnert u misschien het verhaal
van Moerad de Wrede, die duizend ge
vangenen op rijen liet zetten, met eep
soldaat naast iedere gevangene en die
gelastte, dat zij allen tegelijk moesten
worden doodgeschoten op het moment,
dat hij zijn tent verliet. Deze m,an had
een afkeer van het roken en ge kunt u
dus wel voorstellen, dat hij daartegen ook
niet bepaald zachtzinnig te velde trok-
De Turken, die geen wijn mochten drin
ken, plachten hun heul te zoeken in het
roken en koffiedrinken. Zij kwamen daar
toe samen in de z.g. roekhuizen. Afge
lopen, zei Moerad, en hij liet alle rook
huizen tot de grond toe afbranden- Daar
bij bleef het niet hij verbood het rokeP
op straffe des doods. En om te weten,
of dit verbod werd nageleefd, vermomde
hij zich en bezocht persoonlijk alle ver
dachte plaatsen. Overtreders doodde hii
eigenhandig hun lijken moesten op de
straat blijven liggen. Zelfs tijdens zijp
veldtochten onderbrak Moerad zijn anti
rookcampagne niet. Soldaten, die op ro
ken werden betrapt, werden onthoofd,
opgehangen of gevierendeeld soms ook
werden zij gekneveld en dan in het nie
mandsland achtergelaten als prooi voor
de gieren. Maar ook hij verloor deze
strijd. Hij was nauwelijks dood, of Tur- j
kije werd een van de landen, (waar de 1
meeste tabak verbouwd werd en verrookt,
Ook in Zwitserland en de Verenigde
Staten heeft 'men van tijd tot f tijd de
strijd tegen de tabak aangebondenip
de VS. was Texas de laatste staaf, die
in 1927 het officiële verbod tot
verkoop van tabak ophief, zeer ten ver-
driete van de smokkelaars.
Abonne men ti
pt U»!
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
ln Nederland en
Ned. Indiè U. 1,55.
Buitonland fl 2.
Advertentieprijs
7 cent per m.m
Inqezonden
Mededeel Ingen
20 cent per m.m.
Kle'ne Adverteutlén
(i. .imura 8 regels)
1 5 regels 50 cent.
Iedere regel meer
12 cent extra.
