AXELSCHE SK COURANT
Spannend belastingdebat
AXELSCHE STj COURANT
f Koning Gustaaf V van Zweden
Minister Lieftinclc zwaaide met portefeuilles
Frankering bij abonnement Axel.
ZATERDAG 4 NOVEMBER [950
65e JAARGANG No. 10
/T
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUW5CH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukkcr-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXFL Mar kt I'7. Fostbur. 16 Tel 5ó§
Hoofdredactie:
C. VINK van VF.SSEM
V.
.J
PARLEMENTAIR overzicht.
En zoals dat vaak gebeurt, dan komen
de grote mannen er aan te pas. Prof.
Romme verliet zijn achterste bank om aan
minister Lieftinck te gaan vertellen, dat
dat er geen principieel bezwaar tegen de
methode Lucas kon bestaan. Want als
Frankering bij abonnement Axel.
WOENSDAG 1 NOVEMBER 1950
65e JAARGANG No. 9
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
Zondagmorgen overleed in zijn paleis
Drottningholm op het eiland Lö in het
Malarmeer, op 92-jarige leeftijd, Koning
Gustaaf V van Zweden, de oudste der
thans nog regerende vorsten.
Koning Gustaaf V werd geboren in Juni
-
1858 op hetzelfde kasteel waar hij thans
is overleden. Hij volgde in 1907 op 49-
jarige leeftijd zijn vader, Koning Oscar If
°;p. 1
Gustaaf V van Zweden was de laatste
van die negentiende eeuwse souvereinen,
die dank zij een lang leven voor hele gene
raties de vertegenwoordigers van hun land
waren. Ik denk in de eerste plaats aan
Koningin Victoria, Frans Josef en Wil
helm I. Geen van hen was werkelijk ge
niaal. Omdat zij weinig verbeeldings-
kra'cht hadden en zich aan tradities ge
bonden gevoelden, verzetten zij zich vaak
tegen de moderne ontwikkeling. Zij allen
hadden behoefte aan goede raadslieden.
Maar vele jaren van hard werken ver
goedden vaak wat zij aan genialiteit ep
scheppingskracht misten. Zij verstonden
de kunst indruk te maken door een su
blieme waardigheid en hunne eenvoud
streelde de gewone man. Hun leeftijd
gaf hun een geweldige voorsprong op df
steeds wisselende personen op het poli
tieke toneel. Zij schenen voorbestemd te
zijn na menig ooriogsavontuur hup
landen te leiden naar lange perioden vat»
rust en vrede.
En daarom was het niet van belang,
dat Koningin Victoria niet zuiver Brijt?
van afstamming was zij had dit niet
nodig. Haar intelligentie, haar kracht,
haar vastberadenheid en haar liefde voor
haar volk verschaften haar meer toewij
ding en bewondering dan menig Engel?
vorst sinds Koningin Elizabeth ten dee,'
was gevallen. Ditzelfde kan men zeggen
van Koning Gustaaf V.
Hij had geen druppel Zweeds bloed
in zijn aderen hij was een Bernadotte,
zoon van Oscar II en prinses Sophie vap
Nassau. Toen hij geboren werd, heerste
Oostenrijk nog in Italië en speelde dit
land de leidende rol in de Duitse Bond»,
De Krim-oorlog was juist achter de rug
Engeland en Rusland stonden even scherp
tegenover elkaar als de Angelsaksische
en Russische wereld het thans doen.
Koning Gustaaf kreeg voor het eerst
met politiek te maken, toen hij als ver
tegenwoordiger van zijn vader naar Noor
wegen (toen met Zweden verenigd op
grond van een beslissing van het Con-
'gres van Wenen) werd gezonden.
In het begin van deze eeuw werd deze
vereniging steeds minder houdbaar. Mep
kon het nationale zelfbewustzijn vap de
Noren niet langer onderdrukken- Lang
dreigde er ooriog, doch wijs inzicht en
grote verdraagzaamheid van vorst en volk
doorstonden de proef. Zeer tegen zijn
zin gaf Oscar II Noorwegen zijn volledige
onafhankelijkheid Gustaaf billijkte dit
besluit, toen hij kort hierna zijn vader
op-volgde. Koning Edward VII trachtte
ongetwijfeld met de beste bedoelingen
invloed uit te oefenen op de beslissing
van de jonge koning. Hij schreef hem.
dat de beste oplossing zou zijn, dat prins
Karei, 's konings broer, de kroon vap
Noorwegen zou aanvaarden. Bescheiden,
doch vastberaden antwoordde de koning,
dat hij helaas het advies van Edward niet
kon opvolgen, daar dit strijdig zou zijp
met de constitutie en daar de crisis te
diep ging om zulk een eenvoudige op
lossing mogelijk te maken.
Hier zien wij aanstonds éen der belang
rijkste trekken van Gustaafs karakter
zijn opmerkelijke bescheidenheid. Wat hij
ook deed, hij deed het onopvallend. LI ij
was wars van indrukwekkende vertoningen
Dit ging zelfs zover, dat hij niet wilde,
dat zijn kroning met enig ceremonieel ge
paard ging. Zijn levensleuze met het
volk voor het land was een volkomen
eerlijk getuigenis van zijn democratische
opvattingen. Maar evenmin als enige an
dere vorst uit zijn dagen, was hij bereid
altijd te zwijgen en af te zien van elk
initiatief.. Zijn voorkeur ging uit naar
rechts- Het vraagstuk, dat in die dagen
geheel Zweden bezig hield, was dat van
de herbewapening.
De hoofdzaak is, dat de koning, in af
wijking van de opvatting van zijn kabinet,
een onmiddellijke en grondige oplossing
van h«t probleem begeerde. Het kwan;
zover, dat er in Stockholm een enorme
boe rendemons t ra ti e werd gehouden tof
ondersteuning van 's konings inzicht.
Dit conflict werd zo scherp, dat cle
premier de koning officieel beschuldig
de van vooroordeel. Staaff, de leider der
liberalen, verlangde zelfs dat de koning
eerst al zijn politieke redevoeringen zou
voorleggen aan het kabinet.
'Gustaaf weigerde dit met de grootste
vastberadenheid het ministerie trad af.
Ook tijdens de discussies over de Aaland-
eijlanden gebruikte de koning zijn persoon
lijke invloed bij de tsaar ten einde tot eep
vreedzame oplossing te komen. Over zijn
houding tijdens de jongste wereldoorlog
zijn de meningen verdeeld, maar niemand
twijfelt er aan, of hij handelde naar beste
weten, alleen gedreven door zijn verlangen
datgene te doen, wat het beste was voor
zijn land. Wij weten allen, dat Zwederj
minstens een jaar lang genadeloos waf
overgeleverd aan de Duitsers. Alles hing
er van af, of er voldpende tijd z'ou zijp
voor de nodige herbewapening. Hitier
moest versterkt worden in de overtuiging
dat Zweden zijn neutraliteit zou verdedi
gen tegen elke aanval. De koning narp<
het op zich persoonlijk Hitier dergelijke
verzekeringen te doen toekomen. Hij ge
bruikte al zijn gezag en dreigde zelfs af
stand te doen, als de regering en Per
Albin zouden weigeren een Duitse divisie
over Zweeds grondgebied te laten trekken
De koning heeft deze afwijking van de
constitutionele gebruiken later verdedigd
met een beroep op de buitengewone om
standigheden Het resultaat van zijn in
grijpen kwam Zweden echter ten goede
en er is geen Zweed en geen vreemdeling,
die de koning dit optreden ernstig euvel
duidt.
'Zodra het gevaar geweken was, ver
toonde hij zich weer in zijn ware ge
daante humaan en wars van alle geweld
en onderdrukking. Op alle mogelijke ma
nieren en ongetwijfeld geschiedde dit
met goedvinden van de koning heeft
Zweden zijn buren en zelfs Engeland ge
holpen De koning pleittte persoonlijk bi'
Hitier voor de Noorse en Deense Jodep
en hij bereikte meer dan iemand ander?
ooit had kunnen bereiken.
Onmiddellijk na de afkondiging van de
overgave gaf hij al zijn tijd en kracht
voor hulp aan de door de oorlog getroffen
landen en voor nauwere samenwerking
tussen de Scandinavische landen. Het i?
moeilijk te zeggen, welke invloed hij had
op de beslissingen van zijn kabinet, wan.'
sedert lang was hij een strikt constitutio
neel vorst. Eén ding kan echter gezegd
worden Gustaaf V toonde geen enkele
groep enige voorkeur hij werkte even
loyaal samen met het huidige zuiver socia
listische kabinet als met het coalitie-kabi
net van Per Albin Hans son, al zou hi/
het stellig prettiger gevonden hebben dat
er Jn tijden van economische moeilijkhe
den een coalitie-regering was benoemd!
Want hij was niet alleen het symbool van
het handhaven van de vrede gedurende
bijna een halve eeuw hij was evenzeer
het symbool van Zwcdens ontwikkeling
tot een Welvarend industrieland en vap
een geweldige vooruitgang in de sociale
wetgeving.
Heeft de koning op enig niet-politiek
gebied blijk gegeven van belangstelling
en werkzaamheid Nauwelijks. Hij had
de poëtische en muzikale talenten van zij}
voorouders niet geërfd. Hij was geen com
ponist zoals Karei VI. Hij was geen dich
ter zoals zijn vader hij schilderde niet,
zoals zijn broer, de diepbetreurdie priins
Eugenius het deed en hij miste de weten
schappelijke belangstelling welke kenmer
kend was voor zijn zoon, de kroonprins.
Hij had echter de Zweedse medische we
tenschap een grote dienst bewezen door
uit particuliere middelen vijf millioen kro
nen beschikbaar te stellen voor het kan
ker-onderzoek. Hij heeft zich wel een
sportsman getoond mr. G. tenniste voor
treffelijk. Verder heeft hij nogal wat bor
duurwerk vervaardigd, voornamelijk voor
de eredienst, hetgeen hem omringde met
een sfeer van huiselijkheid. Hij was de
mocraat, niet alleen als koning, maar ook
in zijn leefwijze. In tegenstelling met het
geen andere vorsten uit de negentiende
eeuw overkwam, werd zijn oude dag niet
vergiftigd door particuliere moeilijkheden.
Hij werd tamelijk jong weduwnaar vap
de charmante Victoria van Baden
Oud worden betekent mensen en ge
beurtenissen overleven. Soms betekent
het ook zichzelf en zijn eigen faam overle
ven. Dit kan van de Zweedse koning
stellig niet gezegd worden.
Zijn oudste zoon was zijn rechterhand1,
die heel wat werk van hem overnam ep
dat op dezelfde eenvoudige wijze ver
richt als zijn vader.
Deze Koning Gustaaf VI is thans 68
jaar en in zijn vrije tijd een verwoed oud
heidkundige.
Koningin Louise, geboren Mount batte p
is zijn tweede gemalin. Zijn eerste vrouw
was prinses Margareth van Groot-Brit-
tannië en Ierland. De vijf kinderen van
de Zweedse koning vier zoons en eep
dochter zijn allen uit zijn eerste huwe-
lijk.
Koning Karei I, zijn opvolger, was even
eens een tegenstander van het roken, maai
bij begreep, dat alle strijd vruchteloos zou
zijn hij probeerde iets goeds uit det?
slechts te halen door middel van zijn be-
lastinpnolit'iek.
ig georganiseerd ver
meer geweest in En-
;ns de regering vap
s er nog een kleine
koningin had een af-
welke afkeer gedeeld
g van Wellington.
ïerkte, dat de officie-
stevige rokers waren,
5 een order uit, waar
ing, dat de cornman-
:ouden tegengaan
dit tot drinken ip
t algemeen-
ging de strijd echter
erd hij daar met grof
)at gebeurde b.v. in
eelieden, die de Bal-
:den, hadden het ro-
itroduceerd. Het ver-
ihillende zijden. De
het een profan ie dat
rookt werd in Mos-
lige branden uit ten
eloos omspringen met
vorsten hadden er
4 alles leidde er toe.
:rd uitgevaardigd, dar
e verklaarde rokers
gers worden berecht
straft. Er kwam zelfs
ttshof voor dit soort
lit hof werden -zowel
1 vrouwen opgelegd,
jke straf was geseling
agen tot Üoddknuppe-
1 waren het afsnijden
en verbanning naar
nmenselijke maatrege-
ïinde aan de opmars
ïven was in die dagen
el Romanof zo el-
troost van de tabak
jsgaf.
it ook Japan een ver-
de tabak men bleef
feit, dat men er de
van al zijn bezittin-
Die bezitttingen wer-
n aan uegene die de
In 163^ was het ech-
t het roken was op-
ceremonie.
niss'chien het verhaal
re,de, die duizend ge
liet zetten, met eep
'e gevangene en die
en tegelijk moesten
iten op het moment,
rliet. Deze mtan had
roken en ge kunt u
dat hij daartegen ook
zinnig te velde trok.
rn wijn mochten drin-
heul te zoeken in het
:en. Zij kwamen daar-
g. rookhuizen. Afge-
en hij liet alle rook-
toe afbranden- Daar-
hij verbood het rokep
is. En om te weten,
nageleefd, vermomde
persoonlijk alle ver-
Wertreders doodde hii
lijken moesten op de
n. Zelfs tijdens zijp
rak Moerad zijn anti-
Soldaten, die op ro
lt, werden onthoofd,
ierendeeld soms ook
ld en dan in het nie-
slaten als prooi voor
ook hij verloor deze
iwelijks dood, of Tur-
de landen, iwaar de
Jwd werd en verrookt»
ind en de Verenigde
van tijd tot f tijd de
>ak aangebonden ip
s de laatste staat, die
t officiële verbod tot
ophief, zeer t;en ver-
kelaars.
abonnements
prijs t
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
tl 1.25
Alle andere plaatsen
ln Nederland en
Ned. Indiè tl. 1,55.
Buitonland fl 2.
Advertentie prij»
7 cent per m.m
Ingezonden
Mededeel lagen
20 cent per m.m.
K1o'*>e Adverteutlèn
.imum 8 regels)
1 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
Abonnements
prijs.
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
il 1.25
Alle andere plaatsen
in Noderland en
Ned. Indlé fl. 1,55.
Buitenland fl. 2,
Advertentieprijs
7 cent per m.m
Ingezonden
Meaedeelingeu
20 cent per m.m.
Kl«'ne Adverteutièn
^.udtnum 8 regels)
1 5 regels 60 cent.
Iedere regel meer
12 cent extra.