AXELSCHE iff? COURANT
DE ONDERZEEBOOT
in de eerste wereldoorlog.
De schijn gered.
Frankering bii abonnement Axel.
ZATERDAG 20 MEI 1950.
64e JAARGANG No. 65.
V.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
J
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel 56$
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
J
Voor 1914 werd in alle landen de offen
sieve kracht van het onderzeebootwapen
onderschat-
Naarmate de resultaten bij manoeuvres
de verschillende landen meer vertrou-
»en inboezemden- werd het idee van
ilaatselijk verdedigingsmiddel losgelaten
jen stelde de eis, dat onderzeeboten ook
grotere afstand van een basis of steun
punt zouden kunnen optreden. Hiervoor
oas echter een bedrijfszekere diesel-mo 01
loodzakelijk.
Omstreeks 1913 zagen de Franse con
structeurs, nog geen kans motoren e
leveren, die voldeden aan de eisen, welk.
door de Franse Marine werden gesteld.
Daarom voorzag men de boten uit die tijc
met petroleummotoren of zelfs stoomma
chines, doch dit kwam uitsluitend in de
Franse Marine voor.
In 1913 en 1914 werd in Franse en En-
jelse tijdschriften steeds vermeld wanneer
een of andere onderzeeboot 1 of 2x24 uur
buitengaats was gebleven, wel een bewijs,
dat dit als een bijzondere prestatie we d
aangemerkt.
In Engeland had men de onderzeeboot
eigenlijk beschouwd als een wapen, mee',
geschikt voor een tweederangs zeemo
gendheid wat natuurlijk met heeft mede-
de oorlog slechts 28 onderzeeboten ge
reed had, waarvan de nieuwste nog inge
varen moesten worden.
Engeland' beschikte toen over 80, en
Frankrijk over 50 onderzeeboten.
De eerste maand van de oorlog was
geen succes voor de onderzeeboot. In
Augustus 1914 werd de „U 15" door de
Engelse kruiser ,,Bnmingham' door ram
men tot zinken gebracht, nadat ze 2 da
gen tevoren zonder resultaat een torpe
do op het Britse slagschip Monarch'
had afgevuurd. Dit was de eerste aanval
door een onderzeeboot met een zichzelf
voortbewegende torpedo op een vijande
lijk oorlogsschip.
Het eerste succes boekte de „U 21' die
de Britse kruiser „Pathfinder" tot zinken
bracht op 5 Sept. '14, terwijl ter hoogte
van Hoek van Holland de Engelse krui
sers Aboukir, Hogue en Cressy, door de
,,U 9" in de grond werden geboord. Na
de storm van voorafgaande dagen had-
deh de Engelsen geen Duitse onderzee
boot zo ver van huis verwacht. Zo kwam
hep dat zij bij het zinken van de eerste
twee kruisers alleen aan mijnen, en niet
aan de torpedo's van een onderzeeboot
dachten.
Toen in het jaar van 1914 de Vlaamse
kust in Duitse handen kwam en Zeebrug-
gendheid wat uatuuruj*. - KUbt ir) i^uusc
gewerkt, om tot een snelle vooruitgang te gC en Ostende als onderzeeboothaven ge-
1 wprrlpn crinp- men OV6T
geraken.
De Duitse onderzeedienst stond in die
dagen aan de spits, hetgeen vooral te dan-
ken was aan de hoge graad van ontwik
keling van de dieselmotor. Zo kon bi] de
winteroefeningen van 1912 op 19U een
Duits flotielje onderzeeboten na een at-
schikt bevonden werden, ging men over
tot de bouw van een nieuw type boot.
Daar men nog steeds hoopte op een niet
al te lange duur van de oorlog, was een,
hoofdeis, een zo kort mogelijke bouwtijd.
Het was er dus maar een van geringe
afmetingen, met slechts éen schroef. Klein
Duits flotiehe onderzeeDOien net ecu a.* aimeuiigcu,
iJr] van loo mill afgelegd te hebben, beperkte operaties op de Noordzee
stand van Jne7e p»„ Kpct-ttil-hare havenaccomodatie. De
„oK 11 dagen buitengaats blijven. Deze
oefening werd gehouden naar aanleiding
van de vraag van Admiraal von 1 rpitz
hoelang Duitse onderzeeboten voor de
mond der Theems zouden kunnen op
Toch heeft men toen ook in Duitsland
de waarde van een onderzeeboot onder
schat- Hieraan is het gedeeltelijk toe te
schrijven, dat Duitsland bij het begin van
en de beschikbare havenaccomodatie. De
boot mat 127 ton boven water en 166 ton
onder water- Men kon hem in drie delen
op een speciaal daarvoor ingerichte op
legger per trein vervoeren naar Antwer
pen en later ook naar Pola aan de Adri-
atische zee. Vervolgens werd hij in 14 da
gen tijds in elkaar gezet.
Hierna volgde een groter type weer
met twee schroeven dat boven water 9
tsnapt
nbare
mijl kon lopen erf" bewapend was met 50
cm. torpedo's, welke torpedo als stancl-
daardtype door de Duitse Marine was
aangenomen.
Deze beide boottypen bleken zeer bruik
baar in Noord- en Middellanse Zee, hoe
wel ze het bezwaar hadden weinig vaart
te lopen.
Het volgende type uit 1916, was ge
schikt om te kunnen optreden tot aan de
Westkust van Ierland- Ze,waren ongeveer
600 ton groot en hadden een bovenwater-
snelheid van 13 mijl. Naast een grote tor
pedobewapening kregen deze boten een
zwaarden kanon, nl. van 10V2 cm-, welke
bewapening onmisbaar werd geacht Jvoor
het voeren van de handelsoorlog volgens
de toen geldende internationale bepalin
gen.
Verder verschenen de onderzeeboot
m.jnenleggers. De eerst gebouwde boten
werden zuiver en alleen voor het vervoe
ren en leggen van mijnen ingericht; de
latere kregen bovendien een torpedo- en
een artillerie-bewapening aan boord. Zij
kregen opdracht eerst hun mijnen voor
een of andere haven of op een speciaal
handelsroute te leggen, om zich vervol
gens aan de actieve handelsoorlog te wij
den.
Deze mijnen werden vervoerd in open
schachten, waardoor ze steeds geheel of
gedeeltelijk in het water waren opgehan
gen. Hierdoor kon het voorkomen, dat
na een lange reis men niet meer verze
kerd was van de goede werking der mij
nen- Daardoor hadden deze boten als mij-
nenlegger een betrekkelijk geringe waar
de.
Toen dan ook Amerika in de oorlog
werd betrokken, wilde de Duitsers af en
toe aan de Amerikaanse kust kleine ver
rassingen deponeren. Hiertoe werd een
onderzeeboot-mijnenleggers van 800 ton
ontworpen, die behalve een vrij sterke
torpedo- en artillerie-bewapening een 40-
tal mijnen binnenboord meevoerde, wel
ke door een hekbuis gelanceerd werden.
Tenslotte bouwden de Duitsers een on
derzeeboot van nogal grote afmetingen en
snelheid, nl. bovenwater 2100 ton, snel
heid 18 mijl en onderwater 2800 ton, snel
heid 8mijl. Verder 6 torpedobuizen, 2
kanons van 15 cm- en ^3 man beman
ning. j—j
De bedoeling van deze onderzeekrui
sers was, dat zij liet artilleristisch zou
den kunnen opnemen tegen bewapende
handelsschepen.
Naar het Frans van
PIERRE FRONDAIE.
Twee dagen later namen zij de weg,
die van de Spaanse grens voert naar het
Hotel Ritz, place Vendume, over Bor
deaux, Tours en Orléans. ethane
Alleen Pascaline vernam van Stéphane
de ontsnapping die zij had bedacht, eor-
res deelde Deléong mede, dat hij zijn
plannen gewijzigd had en met naar Sene
gal ging, daar hij dringen naar Pairijs was
geDeh£ne had er vrede mee. Zijn vrouw
vindingrijker en minder verstrooid dan
gewoonlijk, hield hem aan de i\
vas' de erugkeer van Dewalter gaf aan
de Hispano een bestuurder tot aan de u
Marbeuf In de reu Marbeuf was het kip
penhok Zo noemde Delcone de woning
welke hij enige maanden geleden had aan
geboden aan Florinette Soissom, eigen
lijk Chouan, Yvonne Chouan. Deleo
verzocht zijn vriend om hem dadelijk bij
zijn aankomst in het zestiende arrondisse
ment te telefoneren. Georges antwoordde
er de garage inee te zullen belas en.
speet hem, dat de mooie wagen, lenig en
vlug als een vogel, hem niet toebehoorde,
wijl hij aan Stéphane beviel. Hij over
peinsde dat hij vervangen moest worden.
Daar October nabij was, deed dit teit
hem het voorwendsel aan de hand, om
een gesloten voertuig te nemen. Hij be
sloot een automobiel te huren, die lady
Oswill ten dienste zou staan. Hij wist,
dat zij er in zou stappen zonder er veel op
te letten, zoals men bij hö uit bed komen
in zijn muilen stapt hij wist ook. dat hij
gedurende enkele weken, welke hij met
haar ging doorbrengen, niet meer zou
kunnen buiten een chauffeur aan het poi-
tier. Hij was bereid zijn rol tot aan het
einde te spelen, om zijn armoede te ver
bergen zoals de arbeiders welke, ziek en
zonder hulpmiddelen, hun zwakheid ver
mommen en hun gelaal verven om niet
van de werkplaatsen te worden wegge
jaagd en ook zoals de welopgevoede lie
den, die over hun moeiten niet spreken.
Nu kwam hij er toe, zelf om zijn dwaas
heid te glimlachen. Hij zeide bij zichzelf:
't Is een raderwerk. Wat in de
gedachte begint eindigt met de daad. Ik
ben voor rijk gehouden, toen heb ik de
rijkdom geveinsd. Nu heb ik het gebaar
van de rijkdom. Morgen...
Daar gekomen zeide hij zichzelven niets
meer.
Hij had gekozen de ogen te s'uiten. Hij
wis dat over een maand Stephane naai
hu's moest terugkeren, en dan zou hij ze
weer openen. E11 misschien was hij als
het merendeel der mannen ze vluchten
op voorhand en zien er van af zich te ver
dedigen, want ze verwachten het wonder.
Zij waren sedert acht dagen in Parijs.
Alles was heel eenvoudig gegaan en géén
der handelingen van Dewalter had Ste
phane kunnen verbazen. Zij was in het
Hotel Ritz afgestapt, zoals zij gewoon
was. Haar kamenier, die zij besloten had
op de hoogte te brengen, was haar met
de trein gevolgd, 't Was een baskisch
meisje, vol toewijding voor haar meestere.-,
en die een hekel aan Oswill. had, op de
wijze van de oude Antoinette. oor het
Hotel komend, verzocht Stéphane, ver
moeid, aan Georges, haar tegen acht uur
te komen halen.
De namiddag begon- Toen haar vriend
weg was, glimlachte lady Oswill, zich be
denkend, dat zij vergeten had Wem zijn
adres te vragen en dat hij er in t geheel
niet aan had gedacht het haar te geven.
Zij had lust hem te telefoneren en raad
pleegde tevergeefs I out Paris en de
Abonné-lijst- Niets vindend vermaakte zij
er zichzelf mee te bedenken, hoe t wel
kou gebeuren, dat hij nooit terugkwam
en dat hij werkelijk zo eenvoudig was, dat
hij erg geheimzinnig door werd. Zij viel in
s'aap en werd om 7 uur wakker. Om 8 uur
telefoneerde de concierge van het hotel
dat de heer Georges Dewalter benedep
was. Zij gaf order hem boven te laten in
haar particuliere salon. Deze was klein,
rus ig, en gaf uitzicht op een kleine tuin.
Georges had niet vergeten zijn adres op
te geven, hij hield er geen adres meer op
na. Onderweg, zwijgend, had hij nage
dacht, en hij volvoerde nauwkeurig al
zijn handelingen. Hij bracht de Hispano,
waarvan hij geen gebruik meer maken
zou, naar de garage. Hij huurde voor een
maand een gesloten wagen en betaalde 14
dagen vooruit- Dat kostte hem twee dui
zend francs. Hij liet zich naar een kantoor
brengen in de Rue Royale. Men wees hem
in de Champs Elysées een beschikbare
woning aan in de Champs Elysées, die hij
ging bezien- Vijf ramen kwamen uit op de
Avenue, een op een dwarsweg. De kamers
waren groot en een bekwaam behanger
had ze met smaak ingericht voor een A-
merikaan, die zich graag in vervlogen
eeuwen terug verplaatste. Binnenkomend
kreeg men de indruk van een weelderige
woning, en de Amerikaan deed de huur
over, plotseling moe van Parijs. Dewalter
herinnerde zich de rijkdommen van Ulo-
ron en die van Biarritz. Wat rgen hem
aanbood bleef per slot van rekening be
scheiden en maar net Stéphane waardig.
Men vroeg hem 7000 francs en hij be
taalde ze. De Amerikaan liet bij het ver
trek zijn knecht achter, een oud man ge
wend aan voortvluchtige meesters. Kr
was linnengoed aanwezig. Men voelde met
de koude van doortrekwoningen.De be
ambte van het kantoor wenste Dewalter
De onderzeekruisers hebben goed vol
daan, doch zij kwamen pas aan het eind
van de oorlog gereed, en slechts een en
kele nam actief aan de onderzeeboot-oor-
log deel. Zij kwamen hierdoor te laat in
actie om voor de centralen de oorlog een
gunstige wending te geven. Bovendien
was toen het convooistelsel reeds inge
voerd, en waren zoveel escorte-strijd
krachten beschikdaar, dat een artillerie
gevecht met handelsschepen nie meer kon
worden geriskeerd.
Het schijnt, dat de Duitsers aan het
eind van de ie wereldoorlog bezig waren
aan het ontwerp van een boot van 4000
ton, die voorzien zou worden van twee
stoomturbines van tezamen 12.000 pk. Bij
de wapenstilstand waren er totaal 437 bo
ten van verschillende type in aanbouw.
De Engelsen behoefden minder hoge
eisen te stellen aan hun onderzeeboten,
dan de Duitsers. De geallieerden hadden
immers, behalve in de Oostzee, overal el
ders de heerschappij ter zee. De Duitse
bovenwater - strijdkrachten kwamen hier
door hoogstzelden buitengaats en hup
handelsvaart lag geheel stil.
In hoofdzaak bestond de dienst der En-
gelse onderzeeboten uit de bewaking van
de verschillende gedeelten der Britse kust
en een verkenningsdienst in de vijandelij
ke wateren, vooral in de Duitse Bocht.
Het doel wa6 het uitlopen van vijandelij*-
ke onderzeeboten tegen te gaan en mel
ding te maken van de sterkte van naar
buiten komende vijandelijke vlootafdelin-
gen. Later kwam hier nog bij het leggep
van mijnen-
De Engelse'b ouwden nog een eskader-
onderzeeboot van 2600 ton onderwater,
Voor hoge vaart werd gebruik gemaakt
van stoomturbine's, voor kruisvaart van
dieselmotoren. Deze boten met hun twee
schoorstenen en stoomketels, die enige
tijd voor het onderwater gaan afgezet
moesten worden waren echter te gecom
pliceerd voor een snelle duikmanoeuvre.
Voortaan werden dan ook alle onderzee
boten voorzien van een dieselmotor.
Ltz. II A. van Noortwijk.
Helpt U ons, zo veel het kan.
ËTgeniet er dan straks dubbel van
Actie Muziektent.
geluk en zei hem dat hij van een buiten
kansje profiteerde- TI ij stelde onmiddellijk
met de knecht de inventaris op, terwijl de
nieuwe bewoner zijn best deed om een
intiem voorkomen aan de dingen te geven.
Hij beval, dat er bloemen gebracht zou
den worden. Men bood hem n uitstekende
keukenmeid aan, die in dienst van het
huis was. Hij nam haar en omdat hij een
uur over had voor hij zich kleedde, ging
hij naar beneden en kocht enkele dingen
die hij nodig achtte. Hij had niet meer het
juiste begrip van wat hij deed, en maakte
alles met vreugde gereed om lady Oswill
te ontvangenn. Hij had maar éen gedach
te haar niet te ontgoochelen.
Reeds werkte hij er aan haar een her
innering te laten.
Misschien gaf hij zich niet nauwkeurig
rekenschap van de aanbidding, die hij
voor haar koesterde, een aanbidding, een
voudig en machtig, die hem naar het mar
telaarsschap drong. Argeloos schreed hij
er naar toe. Moet men aannemen, dat
degenen, die zover komen, door de op
winding van hun denkbeeld 'gesteund,
smart niet meer achten? Dewalter leed
niet, en wie zou hem raad geven? Hij was
stellig een der eenzaamste mannen ter we
reld. Hij kende nog maar een oude vriend
van zijn familie, een arme notaris uit de-
provincie, dje heer Montnormand, wiens
kantoor zich in Saint Germain en Lave be
vond. 't! Was een gemoedelijke en op
rechte grijsaard, en ,t enige wezen waar
mee hij ooit in briefwisseling stond. Ook
was er die onbekende uit de trein, die zon
dering, in Biarritz teruggevonden. Soms
had Dewalter de indruk, dat hij hem te
rug zou zien. Maar hij dacht aan hem met
weerzin.
Wordt vervolgd.
^Donnements-
prljs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
ln Nederland eu
Ned. Indiè tl. 1,55.
Buitenland tl. 2,
Advertentieprijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Meaedeelingen
20 cent per m.m.
KI «ine Advertentiën
^Ui^lmum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
1 ïrAArintCfin? t'
Lil -)ww ""J1 "O T^.