AXELSCHE M COURANT
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
ZATERDAG 25 FFPRUARi 1950.
64e JAARGANG, No. 42-
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
V.
Mag Uw kind al van school
Iedere Nederiander wordt geacht de wet
te kennen I
Jawel, maar ondertusien zijn de meeste
mensen niet precies op de hoogte van
alles, wat er in de wet staat. En ze kunnen
onmogelijk bijhouden de vele veranderingen,
die zo tussentijds in de wetgeving worden
aangebracht.
Daar hebt U bijvoorbeeld de wijziging
in de Leerplichtwet, ten gevolge waarvan
sedert 1 januari van dit jaar hier te lande
de achtjarige leerplicht is ingevoerd. Dat
heeft al heel wat moeilijkheden gegeven
tussen ouders en onderwijzers. Tenminste,
dat bleek ons uit brieven van vaders en
moeders, die ons vragen„Vertel me nu
eens, wanneer mag onze Jan of onze Jaantje
van school af?"
Zonder nadere gegevens is zo'n vraag
helaas niet te beantwoorden. Want dan
zouden we nauwkeurig moeten weten, wan
neer Jan of Jaantje geboren is, hoelang het
kind al op school geweest is, en zo meer.
Ten gerieve van de ouders, die graag
het antwoord op de bovengestelde vraag
willen weten, zullen we de thans geldende
regeling zo duidelijk mogelijk uiteen zetten.
De algemene regel is, dat ouders, voog
den en de personen, bij wie een kind
inwoont voor zover zij daarvoor aan
sprakelijk kunnen worden gesteld ver
plicht zijn ervoor te zorgen, dat aan oat
kind, overeenkomstig de in de Leerplicht
wet gestelde regelen, voldoende onderwijs
wordt gegeven.
Men voldoet aan die verplichting, door
ervoor te zorgen, dat het kind gedurende
een bepaalde tijd in de regel is dat
acht jaar geregeld een school bezoekt,
dan wel huisonderwijs ontvangt.
Dit laatste komt in de practijk bijna nooit
\oor. We zullen het hier verder verwaar
lozen. Wie er meer van weten wil, wende
zich tot de gemeente-secretarie van zijn
woonplaats.
Sedert 1 Januari 1950 eindigt voor kin
deren, die een school bezoeken, de leer
verplichting in het algemeen, wanneer zij
acht jaar op school geweest zijn.
De resultaten van het onderwijs doen
hierbij niet ter zake. Het speelt geen rol,
of Uw Jan erg zijn best heeft gedaan, even
min, of Uw jaantje minder gelukkig is
geweest en enige malen is blijven zitten.
Slechts in één geval wordt rekening
gehouden met de vorderingen, en dat is
wanneer een kind bij het bereiken van de
leeftijd van 14 jaar het nog niet tot de 62
klas van de lagere school heeft georacht.
In dit geval is dat kind op de dag, waarop
het 14 jaar wordt, vrij van leerplicht.
In ieder geval is een kind vrij van leer
plicht, zodra het 15 jaar is geworden,
ongeacht de duur van het schoolbezoek.
(Dit laatste heeft de wetgever erbij bepaald
terwille van kinderen, die door bijzondere
omstandigheden, b.v. langdurige ziekte,
geruime tijd moesten verzuimen).
Wanneer vangt de leerplicht aan U
voelt wel, dat dit een gewichtige vraag is,
in verband met de kwestie van die acht jaar.
Het antwoord luidtzodra een kind zeven
jaar is geworden, moet het onderwijs ont
vangen. Maar het mag ook al eerder naar
school. Wanneer? Om toegelaten te worden
tot een school, waarvan de cursus in Sep
tember aanvangt, moet een kind vóór 1
October van het jaar van toelating zes jaar
worden. Er zijn ook scholen, die in het
voorjaar met een nieuwe cursus beginnen
om tot zo'n school te worden toegelaten,
moet de leerling vóór 1 April de zesjarige
leeftijd hebben bereikt.
Hieruit volgt dus, dat de gemiddelde
leeftijd, waarop kinderen tot de lagere
school worden toegelaten 61/» jaar is.
li hel kind eenmaal Ingeschreven op een
lagere school, dan begint de periode van
acht jaar te tellen.
Dit betekent niet dat het kind al die tijd
op een lagere school moet blijven zitten.
Want behalve dit schooltype gelden ook
als scholen in de zin van de Leerplichtwet
het voortgezet lager onderwijs de u l.o., het
voorbereidend hoger en het middelbaar
onderwijs, die door de Minister van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen als nijver
heidsschool of lagere land- en tuinbouw
school zijn erkend, voor zover de lessen
buiten de avonduren worden gegeven.
Wegblijven van school zonder geldige
reden heetongeoorloofd schoolverzuim.
Wanneer de plaatselijke Commissie tot
wering van schoolverzuim geen genoegen
neemt met de toelichting, die de ouders of
verzorgers in zulk een geval geven, wordt
proces-verbaal opgemaakt. De Kantonrech
ter kan een boete opleggen van honderd
gulden.
Een van de geldige redenen voor tijdelijk
schoolverzuim willen we met name noemen.
En wel het z.g. „Landbouwveriof".
De Inspecteur van het Lager Onderwijs
kan ten behoeve van werkzaamheden in of
voor bedrijven van landbouw, tuinbouw of
veehouderij maximaal twee weken verlof
geven. Dit verlof kan alleen gegeven wor
den aan leerlingen van een school voor
g.l 0. of v.g.l.o., die de leeftijd van twaalf
jaar hebben bereikt.
Het landbouwverlof wordt voorts slechts
in bepaalde tijden van het jaar verleend.
Het wordt geweigerd aan kinderen, die in
de laatste zes maanden, voorafgaand aan
de aanvriige, de school niet geregeld heb
ben bezocht, of indien het aangevraagd
wordt voor werkzaamheden, te verrichten
in loondienst.
Dit laatste brengt ons tot een andere
opmerking.
Het is strafbaar gesteld, leerplichtige kin
deren loonarbeid te doen verrichten, gedu
rende de tijd, waarin onderwijs wordt gege
ven aan de school, waarop zij als leerling
staan ingeschreven.
Verder is oppassen de boodschap, want
er zijn gemeenten, waarin de politie ge
machtigd is kinderen, die onder schooltijd
op de openbare weg worden aangetroffen,
naar school te brengen
Ouden van dagen wachten nog
steeds op hun vijf proceut.
SLACHTOFFERS VAN EEN
VERKEERDE REGIE.
De ouden van dagen en nog enkele
andere groepen in onze bevolking staan er
niet best op. Dat is bekend en het was
dan ook Minister Drees, die destijds in de
Staten Generaal een .Noodwet Ouderdoms
voorziening aangenomen wist te krijgen.
Dat is al weer een heel tijdje geleden.
Sindsdien is er reeds veel veranderd. De
laatste wijziging in onze loon- en prijs
structuur de devaluatie heeft geleid
tot een loonsverhoging van 5 procent. Deze
5 pet. zal langzamerhand wel in de zak van
vele werknemers in den lande zijn gegleden.
De ouden van dagen hebben deze loons
verhoging echter nog niet ontvangen. Dat
is heel verwonderlijk. Vooral als men weet
hoe vaak de Kamer er bij de regering op
aandringt om voor deze groep personen
iets te doen. Tot nu toe zijn zij echter het
slachtoffer geworden van een ongelukkige
omstandigheid, een omstandigheid echter,
die behoudens dat zij ongelukkig is, ook
nog zeer te betreuren is.
Op 3 Februari j.l. moest in de Tweede
Kamer de agenda door elkaar gegooid
worden omdat minister Joekes van mening
was, dat een wetsontwerp om de 5 pet. ook
foe te kennen aan de ouden van dagen zo
spoedeisend was, dat alle andere onder
werpen daarvoor maar moesten wijken.
Dit voorstel kwam zo onverwachts, dat van
verschillende fracties de afgevaardigden die
over deze materie het woord voeren
meestal zijn het de mensen van de vakbe
weging nog niet eens aanwezig waren.
Dat zou niet zo erg geweest zijn als er niet
tegen de verwachting in toch over dit
wetsontwerp het wcord werd gevoerd.
Daar waren natuurlijk allereerst de commu
nisten, die alfijd meer vragen dan men in
deze benauwde tijd kan geven. Zij waren
verheugd, zo zeide de heer Gortzak, dat
minister Joekes dit wetsontwerp zo spoedig
had willen indienen. Zo verheugd waren
zij over deze haast, dat zij een stel amende
menten wilden indienen om in leder geval
een minimum bijslag te garanderen. Voor
gehuwden zou dat twee gulden en voor
ongehuwden f 1,75 moeten bedragen. De
socialist Van Lienden voelde ook wel iets
voor een minimum bijslag. Deze redelijke
afgevaardigde begreep echter wel, dat de
bedragen die door de communisten werden
genoemd veel te hoog waren. Zonder echter
te spreken over amendementen vroeg hij aan
minister Joekes of het niet mogelijk was om
een minimum van f 2.— voor gehuwden en
van f 1.— voor ongehuwden te verzekeren.
Minister Joekes voelde daar niets voor.
En daarvoor had hij goede argumenten.
Kqk, zo zeide hij, een minimum bijslag zou
eigenlijk onbillijk. Want ook die personen
die naast hun uitkering krachtens de Nood
wet Ouderdomsvoorziening nog van een
klein pensioentje genieten, zouden in de
termen vallen. Daardoor bereikt men zijn
doel niet. In ieder geval is het op deze
wijze niet zeker dat men inderdaad de
minst draagkrachtigen helpt- Bovendien gaf
hij een kostenberekening van deze voor
stellen. Die waren behoorlijk hoog. Minister
joekes zag in zijn verbeelding minister Lief-
tinck reeds tekenen van afkeuren geven.
Een dergelijke uitgave zou de toch al be
rooide schatkist moeilijk kunnen dragen.
De communisten waren echter niet van
zins om toe te geven. Hun verklaring dat
zij toch met amendementen zouden komen,
noopte voorzitter Kortenhorst om de beraad
slaging van dit wetsontwerp uit te stellen.
Daardoor gaf hij meteen de Kamer de ge
legenheid deze materie nog eens rustig te
bekijken. Dat was de eerste phase.
Nog eens uitstel.
De tweede phase speelde ongeveer twee
weken later. Toen dit wetsontwerp weer
aan de orde was, dienden de communisten
prompt hun amendementen in. Niemand
had anders verwacht, al was het logischer
geweest dat zij dat eerder hadden gedaan.
Vreemder werd de zaak toen ook de heer
Van Lienden (arb.) plotseling met een
amendement kwam om in ieder geval
minimaal f 2.en f 1 uit te keren.
Dat had echter niemand verwacht. Zelfs
minister Joekes niet. De reactie van deze
bewindsman was echter niet gelukkig.
Hoewel hij veertien dagen tevoren een
kostenberekening had gegeven, zeide hij
thans niet in staat te zijn om de gevolgen
van dit amendement te doorzien. Dat was
vreemd. Nog vreemder werd het toen hij
aan deze redenering vastknoopte dat een
tweede uitstel van de beraadslagingen
daardoor noodzakelijk werd.
Daartegen kwam de heer Stapelkamp (a.r.)
in de weer. In de eerste plaats, zo zeide
hij, had de heer Van Lienden veertien dagen
de tijd gehad om zijn amendement in te
dienen en ten tweede had minister joekes
nu hij reeds een kostenberekening had
gegeven best dit wetsontwerp kunnen
afhandelen. Van het spoedeisend karakter
van dit ontwerp blijft door deze gang van
zaken niets meer over. In feite stond de
hele Kamer achter hem. Zelfs in „Het
Vrije Volk", het dagelijks partijblad van de
P.v.d.A. en daarom waarschijnlijk ook het
lijfblad van onze minister van Sociale
Zaken; werd de afkeuring uitgesproken over
deze gang van zaken.
Dit Is te begrijpen. Als er één groep
van personen is die geholpen moet worden,
is het wel onze ouden van dagen. Dat zij
het slachtoffer worden van een ongelukkige
regie in de Tweede Kamer is slechts te
betreuren. Temeer, daar iedere partij in
ons land haar medewerking wil geven om
deze mensen te helpen. Hier stond geen
partij-politiek, dcch slechts een gebrek aan
regie onze ouden van dagen in de weg.
In Maart komt dit wetsontwerp weer aan
de orde. Laten wij hopen dat het dan
spoedig de voorzittershamer zal passeren.
BOEKENWEEK 1950.
Traditie getrouw heeft de Vereniging ter
Bevordering van de Belangen des Boek
handels (in de wandeling „De vereniging
met de lange naam") ook dit jaar weer de
„Boekenweek" voorbereid.
Al moge dan de financiële toestand van
velen onzer, mede door de hoge kosten
voor het levensonderhoud geen grote kas-
overschotten te zien geven, toch bestaat
steeds een bevredigende belangstelling voor
„Het Boek". Het boek dat ons vele moge
lijkheden biedt, ons ontspanning en humor
kan verschaffen, dat ons inzicht in bepaalde
problemen geeft, en waaruit leergierigen
wijsheid op velerlei gebied weten te putten.
Het is zeker een goed idee en een waardig
eerbetoon aan het boek dit jaarlijks een
week in het centrum der belangstelling te
plaatsen.
Ook de Boekengids is weer present en
biedt weer vele gegevens over boeken die
in de laatste maanden verschenen, alsmede
enkele lezenswaardige algemene artikelen,
waarvan wij er een hier willen laten volgen
om U een indruk te geven van de prettige
redactie van dit periodiek, minder statig en
muf dan de indrukwekkende lange naam
van de uitgeefster.
„Een boek, Kathelijne, mijn kind", schrijft
Herman Teirlinck, „is een weergaloos
kleinood, waarin de gedachten en daden der
mensen opgetekend staan en hunne schit
terende fantasie".
Een boek is de met papier en drukinkt
gematerialiseerde geestelijke persoonlijkheid
van een medemens, die bij zijn geboorte de
gave meekreeg dieper te denken, meer te
horen, meer te vermoeden en meer te weten
dan wij en de resultaten daarvan in de
taal te kunnen formuleren. Elke goede uit
gever is zich dit bij elke nieuwe uitgave
bewusthij schenkt daarom het boek een
vorm, een uiterlijk en een typografische
verzorging, die bij de geestelijke gestalte
des schrijvers past. Een boek is dus niet
„maar een boek", het is meer dan een
saamgevoede bundel vellen. Het vraagt dan
ook respect van wie het hanteert.
In het geloof der Grieken torste de rug
van Atlas de ganse aardbolvoor onze
eigen ogen dragen de ruggen van kamelen,
paarden en muildieren, van sjouwerlieden
en verhuizers de onmenselijkste lasten. Al
leen de rug van een boek vermag niets van
dit alles. Hij moet zeifs verschoond blijven
van de last van andere boeken of
stapels tijdschriften, die sommige onver-
beterlijken bovenop de boekenrijen in hun
kast of op de woordenboeken op hun
schrijfbureau leggen, ofwel hij zal na enige
tijd niet meer de naam rug kunnen dragen.
Een goed uitgevoerd boek is een sieraad.
Het worde dus alvast nooit gebruikt als
onderzetje voor thee- of koffiekopjes, als
onderlegger voor een brief aan familie,
vrienden of kennissen en nog veel minder
natuurlijk ais vliegenmepper, zelfs niet in
omstandigheden, die zulke euveldaden
schijnen te wettigen.
De boeken in een boekenkast vragen een
behoorlijke verzorging. Zij wensen eens per
maand afgestoft te worden om niet met de
jaren gedgradeerd te worden tot woeker-
plaatsen van bacteriën, of tot nesten van
glasbeesljes, spinnekoppen of welk ander
gespuis. Een werk dat nimmer aan dienst
meisjes of werkster mag worden overge
laten (want na de operatie vindt men alle
boeken op hun kop of volgens grootte
gerangschikt, hetgeen geen gezicht is!)
maar moet worden verricht door de bezitter
van de bibliotheek zélf in samenwerking
met zijn of haar beminde wederhelft of zo
deze niet aanwezig mocht zijn, door een
begrijpende vriend of vriendin.
Wie een boekenverzameling bezit is niets
meer of minder dan een schatbewaarder.
Hij moet, zoals de draak Ladon de gouden
appelen der Hesperiden, zijn schat voort
durend behoeden tegen de grijpgrage vin
gers van zijn vijanden. Bedoeld worden de
leners, die niet anders meer schijnen te
kunnen dan boeken lenen. Deze lieden
hebben geen ware belangstelling voor de
boeken, die zij van anderen wensen te
lenen, anders zouden zij ze zonder verwijl
zelf aanschaffen. Blijken zij die belangstel
ling te elfder ure toch te bezitten, dan
bezorgen zij het geleende niet terug. Zo
ontstaan onenigheden tussen beleende en
lener, die via hatelijke en aanmanende
wooidm kunnen uitslaan als een vlam: tot
laaiende twist, vete en handgemeen met
alle hei loze gevolgen van dien.
Hït uitlenen van boeken is alleen gerecht
vaardigd ten opzichte van en vanuit de
grootst mogelijke materiële armoede, ge
paard gaande met de grootst mogelijke
geestelijke belangstelling. In alle andere
gevallen is uitlenen en lenen een aanslag
op het stoffelijk welzijn van auteurs, uit
gevers en boekverkopers, die in ruil voor
de schoonheid die zij de lezer schonken,
toch wel recht hebben op een eerlijke
boterham.
Dit zijn enkele van de practische raad
gevingen over de omgang met boeken,
welke de Hoge en Ware Geest der Boeken
mjj influisterde en verzocht door te geven,
toen zij over mij vaardig werd, op een
avond dat ik te mijmeren zat voor de kast.
Ff- i<e g hij ahornrmrn», AxH.
Abonnements
prijs.
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
tl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indié II. 1,55.
Buitenland fl. 2,
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Meaedeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentién
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
U zult 's morgens „kiplekker"
uit bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal in uw ingewanden
doen stromen, anders verteert uw voedsel niet, het be
derft. U raakt verstopt, wordt humeurig en loom. Neem
de plantaardige CARTER'S LEVERPILLETJES om
die liter gal op te wekken en uw spijsvertering en
stoelgang op natuurlijke wijze te regelen. Een plant
aardig zacht middel, onovertroffen om de gal te doen
stromen. Eist Carter's Leverpilletjes.
