AXELSCHE H COURANT
Bheumatische Pijnen teroen de mens tot
levensmoewordens toe.
Maar met Kruschen keerde voor millioenen
de levenslost weer.
Franke ring bij abonnement, Axel.
S
ZATERDAG 22 OCTOBER 1949.
64e JAARGANO, No. 7
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
De dag, die bijna vrede
bracht.
DE AANSLAG OP HITLER.
(20 Juli 1944.)
I.
Gedurende de hele duur van het Nazi-
regiem zijn er overal op de wereld atijd
mensen geweest, die geloofden aan het
bestaan van een Duitse oppositie, sterk
genoeg om Hitier omver te werpen en
zelf de macht in handen te nemen.
Over het algemeen werd er aan deze
opvatting maar weinig waarde gehecht,
en de mislukking van elke poging om een
einde aan het regiem te maken, scheen
de zwakte van de oppositie te bewijzen.
Sedert de oorlog zijn er echter tal van
feiten over de anti-Nazi beweging aan
het licht gekomen.
De meeste feiten over de Duitse samen
zwering tegen Hitier zijn nu bekend. Wij
weten, dat er vóór München, en tot 20Juli
1944 een oppositie bestond, in staat de
regering op zich te nemen, met veitegen-
woordigers in alle delen des lands en in
voortdurend en innig contact mot het leger.
Gedurende de zomer van 1939 waren de
betrekkingen tussen de Britse regering en
deze oppositie voortdurend nauwer gewor
den, terwijl die met de officiële Duitse
regering verslechterden. Toen de oorlog
uitbrak, was men te Londen volkomen van
het bestaan van een Duitse samenzwering
op de hoogte, en deze wetenschap moet bij
de besprekingen van het Britse kabinet van
groot gewicht zijn geweest. Het voorwaar
delijk aanbod van een eervolle vrede „aan
een Duitse regering, op wier woord staat
viel te maken" door Neville Chamberlain
in de winter 1939—'40, werd niet in het
wilde weg gedaan. Het was gericht tot een
bepaalde groep. De Britse regering had die
winter alle aanleiding te geloven aan de
mogelijkheid van een coup d'état, die Hitier
omver zou werpen, de vrede zou herstellen
en door een herziening van de Duitse
politiek een hernieuwing van de Brits-
Frans-Duitse vriendschap mogelijk zou
maken. Toen de verwachte staatsgreep uit
bleef en inplaats daarvan de Duitse legers
Frankrijk onder de voet liepen, heerste er
in Londen het uitgesproken gevoel, dat men
was beetgenomen.
Niettemin bleef er enig contact bestaan
tussen Londen en de leiders van de Duitse
oppositie, totdat dit in 1942 door de Britse
regering werd verbroken. De juiste datum
is waarschijnlijk Juni 1942, en er is reden
om aan te nemen, dat dit een beslissende
datum was, waarna de hele oorlog van
karakter is veranderd. De latere eis van
onvoorwaardelijke overgave en de politiek
van Teheran en Jalta zijn er het logische
rn onvermijdelijke uitvloeisel van.
Wat in die eerste dagen in het buiten
land zoveel vertrouwen wekte, was de
rchtenswaardigheid van de samenzweerders.
Het waren allen notabelen, mannen, die
hoge ambten hadden bekleed of nog be
kleedden, mensen, die voor elke onbevoor
oordeelde en deskundige buitenstaander wel
als de natuurlijke bestuurders van Duitsland
moesten worden beschouwd en wier motie
ven, half ethisch, half vaderlandslievend,
over het algemeen hoogst respectabel waren.
Aan het hoofd van de .oppositie-
regering* stonden generaal B:ck, die in
1938 was afgetreden als chef van de gene
rale staf, en Dr. Goerdeler, de vroegere
opperburgemeester van Leipzig, die bestemd
was om als rijkskanselier op te treden, en
aan wiens persoonlijkheid het complot zijn
meeste stuwkracht ontleende. Andere bekende
leden waren Dr- Schacht, Von Hasselt, oud-
gezant en gedoodveifd als minister van
buitenlandse zaken, en professor Popitz, de
Pruisische minister van financiën.
De rol der ambtenaren,
in de jaren 1938—39 nam het complot
vaste vorm aan, voornamelijk dank zij de
inspanning van Dr. Goerdeler, een man,
die de enigszins platvloerse bedachtzaam
heid en onkreukbaarheid van de Pruisische
hoofdambtenaar paarde aan de blinde toe
wijding van een godsdienstig fanaticus.
Naast een oppositie-kabinet ontwikkelde
zich een ambtelijke oppositie met vertrou
wensmannen in elk ministerie, elke ambas
sade, en zelfs in de Gestapo. Er bestond
een uitgewerkt plan voor een staatsgreep
en voor het optreden van een nieuwe
regering. Regeringsbesluiten en noodwetten
lagen gereed, en zelfs de nieuwe grondwet
stond in principe vast. Het was alles uiterst
ordelijk en hoogst respectabel. Het contact
met het buitenland was in 1938 nog gebrek
kig, maar verbeterde na München, toen de
Britse regering moest vernemen, dat op 29
September 1938 een putsch zou hebben
plaatsgehad, als de conferentie te München
de kans niet had bedorven.
Er werd bij dit alles niet gedacht aan
een revolutie, maar aan „het herstel van de
orde". Geen barricaden, geen opstootjes en
geen opgewonden menigten, zelfs als die
te vinden waren geweest. Het leger zou zich
van het gezag meester maken op ernstige,
ordelijke, gestrenge wijze. Hitier en zijn
helpers zouden worden gearresteerd, om
later op de gewone wijze terecht te staan.
Van moord op Hitier zou geen sprake zijn.
Vanaf het eerste ogenblik moest de bevol
king gevoelen, dat het wettig gazag hersteld
was. Wat er nog elders van de Hitier-
regering over was, zou zonder overhaasting
uit de weg worden geruimd.
Tot zover het plan. Het welslagen daar
van hing natuurlijk af van het leger, en in
laatste instantie van het Opperbevel. Een
plaatselijke militaire opstand met een vei-
warde burgeroorlog als gevolg was wel het
laatste, dat men wenste. Het leger moest
optreden als ééi geheel, op bevel van de
centrale leiding, om ordelijk en majestueus,
onmiddellijk door zijn geweldige organi
satie de onweerstaanbare macht en het
gezag v«in de nieuwe staat te demonstreren.
Het was daarom de eerste taak van Goer
deler en zijn helpers om het Opperbevel
voor de samenzwering te winnen. Hierin
faalden zij.
Niet plotseling en dramatisch. Het leger,
d.w.z. Von B-auchitsch, de opperbevelheb
ber, en Halder, de chef van de generale
staf, luisterden met sympathie naar Goer-
delers denkbeelden. De generaals waren het
min of meer met hem eens. Zij scholden op
Hitier. Zij maakten vage plannen en ver
wekten hoop. Zij hielden een beschermende
hand over de samenzweerders: jarenlang
hielp de militaire inlichtingendienst om hen
tegen de Gastapo te beschermen. Er waren
ogenblikken, waarop Goerdeler werkelijk
geloofde, en zijn buitenlandse connecties in
het geloof bracht, dat het leger op het
punt stond in te grijpen
Hij bleef bij de generaals aandringen; ge
bruikte al wat er voorviel als argument
voor voor zijn eigen zienswijze, wel wetende,
dat hij anderen tot tranen verveelde. Een
tragische, mislukte figuur!
Intussen was de oorlog uitgebroken, vast
gelopen, en daarna weer voortgezet met
tragische gevolgen voor heel Europa. Frank
rijk viel, de Russische veldtocht begon,
Amerika verklaarde de oorlog.
Brauchitsch werd in 1941 ontslagen, Hal
der in 1942. Nieuwe gezichten, nieuwe
generaals, die er met heftige argumenten
van overtuigd moesten worden, dat er nu
eindelijk moest worden opgetreden. Toen
Stalingrad, Tunis, de val van Mussolini.
Nieuwe - ogenblikken van hoop en halve
beloften, bijna definitieve toezeggingen en
teleurstellingen. En niettemin steeds nieuwe
pogingen.
In de winter van 1942 op '43 keerden
de krijgskansen. Buiten de eigen grenzen
vertrouwde men de samenzweerders nu
niet meer. Geen hoop meer voor „een
Duitse regering op wier woord staat viel
te maken*, geen hernieuwd contact met
buitenlandse diplomaten. De Britse con
nectie was al in de zomer van 1942 ver
broken. Er was nog slechts één vooruttzicht
onvoorwaardelijke overgave.
Maar de tijd verliep en er gebeurde
niets. Het was een fantastische toestand
enerzijds Hitier, ongeduldig om de oorlog
te beginnen; anderzijds de samenzweerders
met hun staatsgreep. En ten derde het
Duitse leger, onmisbaar voor de plannen
van beide partijen, van alles op de hoogte,
niet in staat te kiezen tussen een oorlog
en een putsch aarzelend anderhalf jaar
lang, zelfs na het uitbreken van de oorlog.
In hun kantooruren werkten de generaals
hard om het Duitse leger gevechtsklaar te
maken, en in hun vrije tijd speelden ze met
hoogverraad. Gesteld voor de keus Europa
te veroveren of Hitier te arresteren, voelde
Halder meer voor het laatste, Brauchitsch
meer voor het eerste. Maar geen van beiden
voelde zich bij zijn keuze bepaald prettig.
Hoe het afliep, weten wij. De reden,
waarom de generaals tenslotte partij trokken
voor Hitier en tegen Goerdeler, is nog niet
precies bekend, maar we kunnen er naar
gissen. Hadden de samenzweerders zelf een
politiek ideaal, krachtig genoeg om te
triomferen over de vurige overtuiging van
de nog altijd talrijke Nazi's Bezaten zij een
duidelijk begrip van het soort „orde", dat
zij hoopten te herstellen? Hoe wilden zij
hun optreden tegen een populair dictator
rechtvaardigen, die reeds zo geweldig veel
had bereikt Kon het leger deelnemen aan
een putsch, die wellicht door het volk zou
wotden beschouwd als een reactionnaire
zet in een klasse-oorlog van bovenaf? Kon
het in zo'n geval zelfs rekenen op de steun
van alle militairen Vele van de jongere
officieren waren Nazi's. Als die eens wei
gerden te gehoorzamen
Het zou misschien mogelijk zijn gewerst
deze bezwaren uit de weg te ruimen. Maar
Goerdeler slaagde daarin niet. Hij had er
blijkbaar weinig slag van zich te verplaatsen
in de gedachtengang van anderen. Hij was
te zeer vervuld van zijn eigen plannen. Hij
kon redeneren, aandringen, zijn medestan
ders de les lezen. Maar ze overtuigen kon
hij niet. Hij gunde zich geen rust, hij gaf
het niet op, zelfs na de val var. Frankrijk.
Hij hield zijn „schaduw kabinet" bijeen.
En toch is Kruschen geen wondermiddel.
Het is alleen maar een natuurlijk middel,
samengesteld uit die zes minerale zouten,
die het gestel nodig heeft om goed te kunnen
functionneren. Die natuurlijke middelen
markeren veelal aan het gewone dagelijkse
voedsel, dat zelfs soms wel Uw kwaal in
de hand werkt. Met de dagelijkse dosis
Kruschen, elke morgen na het opstaan,
brengt gij het evenwicht weer in stand en
geift ge Uw bloedzuiverende organen
precies die kleine dosis opwekkende kracht,
nodig voor de functies, die het lichaam er
van verwacht. Waarom zoudt ge Uzelf geen
ander mens makenvlot, fit, welgemoed en
veerkrachtig? In plaats van door te tobben
met stramheid en pijn en de lusteloosheid
en humeurigheid, die daarvan het gevolg zijn.
Kruschen is verkrijgbaar bij alle Apothekers
en Drogisten. U- M-)
Uit onze omgeving.
In Axel wordt een
jeugdherberg gesticht.
OP HET TERREIN DER V. V. Z. F.
Een groot modern trekkers-oord met drie
verdiepingen en een capaciteit
van honderd bedden.
Door samenwerking van Axels gemeente
bestuur, de Vereniging van Zeeuwse Fokkers
en de Nederlandse Jeugdherberg-Centrale
zal in onze gemeente een instelling verrijzen,
wier vestiging in onze streek een novum is
en waardoor Axel een schakel zal worden
in de lange keten van jeugdherbergen, die
zich over heel Nederland uitstrekt.
Niet alleen dat hierdoor de toeristische
mogelijkheden voor de trekkers worden
bevorderd, doch deze instelling kan ook
een belang voor de Axelse neringdoenden
worden geacht, terwijl onze gemeente door
de stichting van dit trekkers-oord ook in
bekendheid zal toenemen.
Reeds geruime tijd werd hier in alle stilte
gewerkt aan de totstandkoming van deze
instelling, die het vreemdelingenbezoek aan
onze gemeente beduidend kan stimuleren.
De Nederlandse Jeugdherberg Centrale
is zoals bekend mag worden geacht
steeds actief om het aantal jeugdherbergen
in den lande uit te breiden en zodoende
het trekken te bevorderen.
Mede door de activiteit van ons gemeente
bestuur is de N. J. H. C. bereid gevonden
haar medewerking te verlenen aan de tot
standkoming van deze instelling hier ter
plaatse.
Axel's gunstige ligging.
De vestiging van een jeugdherberg in
Axel is niet alleen uit regionaal of landelijk
oogpunt bezien van belang. Doch in ver
band met de verdere verwezenlijking van
de Benelux-gedachte kan deze instelling in
Axel in een grote behoefte voorzien.
Startplaats naar Neder
land en België.
Immers, eventueel zouden Belgische trek
kers, die Nederland willen bezoeken Axel
als startplaats kunnen nemen en voor de
Nederlandse trekkers geldt zulks in omge
keerde richting. Dat dit geen ijdele gedachte
is, blijke uit enkele afstanden, b.v. Axel-
Gent (30 km Axel—Antwerpen (45 km.),
Axel—Brussel (75 km.), dus een traject, dat
gemakkelijk per fiets in één dag is af te
leggen. Ook de Belgische badplaatsen zijn
vanuit Axel in één dag bereikbaar.
In de Donderdag te Axel gehouden ver
gadering der V.V.Z.F. is door deze organi
satie besloten alle mogelijke medewerking
te verlenen om tot definitieve stichting over
te gaan.
Het ontwerp.
Wij vernemen, dat voor de bouw het
volgende plan is ontworpen door het archi
tectenbureau M. J. v.d. Berg alhier:
Het gebouw, dat op het concoursterrein
zal verrijzen, wordt in steen opgetrokken en
zal 3 verdiepingen krijgen en 11.60 m. hoog
worden de gevelbreedte zal 19 m. bedragen
en de diepte ruim 13,5 m. De totale inhoud
zal ongeveer 1750 m3 bedragen en het ge
bouw wordt voorzien van een zgn, zadeldak.
De ruime entiée komt aan de zijde van
de Kinderdijk. Vanuit de hall komt men
rechts in een kantoorruimte en in de keu
ken. Hier bevindt zich ook een trap naar
de verdiepingen. Links zijn dames- en heren-
toilletten gedacht, benevens bergruimten
voor bagage.
Hierachter komt een grote eet- en con
versatiezaal van 8 bij 18 meter, met een
bestuurskamer, die beide uitzien op het
concours-terrein.
Op de le verdieping zijn twee slaap
zalen gedacht, elk met 28 bedden. Elke
slaapzaal beschikt over een waslokaal met
drie toiletten. Tevens bevindt zich op deze
verdieping geheel afgescheiden var. het
overige gedeelte een kamer, keuken en
twee slaapkamers voor de ouders, die met
de huisvesting en verzorging der trekkers
alsmede met het onderhoud van het gebouw
zullen worden belast. Ook is hier een
slaapkamer voor de dienstbode.
Op de hele 2e verdieping komt een
slaapzaal met 44 bedden, waarbij eveneens
een waslokaal en drie toiletten.
Er wordt aandacht geschonken aan ruim
voldoende licht en lucht. Tegen brandgevaar
zijn langs de zijgevels nood-trappen en
-uitgangen gedacht.
De stijl is landelijk gehouden om veilig
heidsredenen wordt een pannendak aan
gebracht.
Wij vernemen nog, dat men hoopt in de
zomer Van 1950 met de bouw gereed te
komen.
Moge straks na de realisering van deze
plannen de jeugdherberg een beduidende
factor worden tot meerdere bloei en bekend
heid onzer gemeente 1
ST. NICOLAAS WINKELWEEK.
Woensdagavond kwamen de leden van de
Axelse Winkeliersvereniging bijeen om een
bestuursvoorstel inzake een St. Nicolaas
reclame-campagne te bespreken. Een 30-tal
leden waren aanwezig en hechtten hun
goedkeuring aan de plannen, die thans met
de meeste spoed nader uitgewerkt zullen
worden.
Men is voornemens een „Klokjeswinkel
week" te organiseren, evenals kort geieden
met groot succ s voor kopers en winkeliers
in Goes werd gehouden. Voor iedere
gulden ontvangt men een klokje. Staat op
dit klokje een wijzer bijra op tien, dan
geeft* dit klokje recht op gratis kopen tot
een bedrag van f 10 bij één der deelne
mende winkeliers. Het aantal prijzen zal
groot zijn, en op iedere 100 klokjes is
minstens één prijs. Bovendien ontvangt men,
wanneer men met een „prijsklokje* gratis
gaat kopen tijdens deze winkelweek weer
opnieuw klokjes en heeft men dus ook
opnieuw kans op een prijs. Tenslotte zijn
alle klokjes genummerd en zal na afloop
van de winkelweek op iedere 1000 nummers
nog een prijs worden beschikbaar gesteld,
zodat men ook met een „niet" nog kans
heeft.
-
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indië 11. 1,55.
Buitenland fl. 2,
Advertentieprijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
