AXELSCHE m COURANT
c
Kindje verkouden?
AM
Bezoek aan de „Karei Doorman".
Frankerlftg bij abonneffltnt, Axel,
ZATERDAO
8 OCTOBER 1949
64e JAARQANG, N 3
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeelster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie:
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
Een onervaren en vooral een onbevaren
bezoeker van een modcn vliegdekschlp zal
aan boord daarvan nauwelijks de overtu
rns krijgen dat hij werkelijk op een schip
if. Wellicht zal hij pruttelen ov, r dedware
hoge drempels of over de steile trapjes,
maar overigens zal hij, wandelend door de
grote vliegtuighallen, de werkplaats n of de
bureaux, niet de knusse indruk en het
wiebelige gevoel bij zichzelf o twaren, dat
hij vroeger wel eens had wanneer hij in
een scheepje was, dat ook herkenbaar was
ais vaartuig.
De „Kare' Doorman", de trots van de
Konink'ijke Marine, levert alleen op een
afstand van een paar honderd meter een
schouwspel op dat nogal overeenkomt met
dat van een schip, zij het dan dat er voor
een leek geen voor of achter aan te ont
dekken is en dat het gehele geval een
tuitelige, topzware indruk maakt. Eenmaal
aan boord verdwaalt men snel in de wirwar
van gangen en trappenhuizen en men moet,
wanneer men de weg naar de uitgang wil
weten, nauwlettend een keuze maken uit
de overal aanwezige matrozen, vliegtuig-
makers, vliegers, mariniers en officieren,
want ook onder hen zullen er velen zijn,
die slechts ra la-^g over de kin strijken
aarzelend de vermoedelijk te volgen richting
wijzen. Kortom, een vliegdekschip als de
Karei Doorman", een vertegerwoordiger
van de op één na grootste klasse bij de
landen van de West Europeese Unie in
gebruik, is een dolhof Daar vindt men
abrupte overgangen van een levensgrote
hangar naar een smal trapje in een nauwe
gang. Bezoekers boven de veertig levens
jaren krijgen veelal neiging die trapjes
achterwaarts af te dalen omdat het onder
scheid met een ladder niet zo erg groot is
althans in de ogen van ern burger. Het
kan ook andersom. Men kan ook bukkend
en knit heffend door een misvormde
deur in een ruime slaapzaal terecht komen,
terwijl men niet anders verwacht zou heb
ben dan een donker berghok.
Zou die slaapzaal een officiersverblijf
zijn dan is de kans groot dat de neus
geprikkeld wordt door verse verf en de
geuren van nieuwe matrassen, want de
Nederlandse onderoff'cier slaapt in een
vaste kooi, laat ons zeggen een bed, terwijl
zijn Engelse collega zich evenals de matro
zen in een hangmat ter ruste legt. Omdat
de Karei Doornnn* nu eenmaal in Enge
land gebouwd is voor de Engelsa Marine
waren er dus geen vaste kooien voor de
onderofficieren, maar er waren wel overal
theekeukentjes. Wat dit betref', is de «Karei
Doorman", die een lange periode van ver
bouwing en onderhoud achter de rug heeft,
aan Nederlandse eisen aangepast en van
daar de reuk yan nieuwbouw. Bovendien
zijn hier en daar vindingen van Nederlands
vernuft toegepast op de technische instal
laties van het schip en zijn enige andere
onderdelen in overeenstemming gc.br.cht
met de jongste ervaringen, opgedaan in de
mocLrne zee oorlog. D t alles dus over het
geen een rondwandeling door het binnenste
van het schip ons leerde. Maar de „Karei
Doorman* is geen drijvende kazerne, ook
al zijn er dan geen manschappen van drie
verschillende takken van het krijgsbedrijf
(matrozen, vliegers, mariniers) aan boord.
Zelfs is het geen drijvend vestinkje, waarin
men alles vindt wat nodig zou kunnen zijn,
van cantincs af tot operatiezalen en hospi
taal-bedden toe. Neen, de „Karei Doorman"
is een drijvend vliegveldje met alle grond-
inrichtingen compleet. Daarop is het schip
gebouwd en daarop is de aandacht bij de
dierst gevestigd. Er zijn normaal 36 vlieg
tuigen aan boord, hoewel het weinig moeite
zou kosten er ruim veertig te bergen. Die
machines kunnen opstijgen en lander, zij
kunnen benzine en munitie innemen, zij
kunnen gerepareerd en geblust worden,
wanneer brand uitbreekt.
Er Is een langdurige oefening nodig om,
in welk onderdeel van dit bedrijf dan ook,
een volslagen kracht te worden, want om
de grootste strijdvaardigheid en het meest
economische gebruik van de beschikbare
middelen te verkrijgen, wordt hier slechts
gerekend met seconden, niet met minuten.
In de beroemde luchtbrug van West-
Berlijn stegen en landden de vliegtuigen
met een tussenpoos van drie minuten.
Wanneer een eskader vliegtuigen op de
„Karei Doorman" gaat neerstrijken, gfb urt
dat met een tussenpoos van .slechts 20
seconden. Dat is het maximum Het streven
is gericht op een nog groter snelheid en
eenmaal zijn er dan ook vier vliegtuigen
In totaal vijftig seconden binnengekomen.
Warneer men op het vlkgdek van de
„Karei Doorman" staat, lijkt het een reus
achtige oppervlakte. Het is dan ook 210
meter lang. Maar wanneer men met 'n slor
dige 100 kilom ter komt aanvliegen naar
het op topsnelheid door de golven snijdende
schip, dan is dat vliegdek een klein droog
plekje in een heel grote zee. Om dan
daarop te dalen met de wetenschap dat
vijftien seconden later weer een vliegtuig
moet neerstrijken is een bezighfif die de
gehele mans vraagb Niet alleen van da
vliegers. Ook van het dekpersoneel, dat de
vliegers aanwijzingen geeft, van de mannen
die de veiligheidshekken en de remkabels
bedienen en natuurlijk ook van de brand
weer. Brandweer is aan boord een ver
zamelnaam voor een troepje uitstekend
geoefende mannen, die niet alleen blussen
maar die ook de vlieger pogen te redden
en die het wrak van een verongelukt vlieg
tuig uit de weg ruimen. Benzine is brand
baar goedje en een vlammenzee op een
dek waar nog wat andere vliegtuigen staan,
is niet zo verkwikkelijk. Daarom is het
consigne dat de brandweer alle beschik
bare stralen van water of schuim binnen
veertig seconden op een vliegtuig gericht
moet hebben, dat brokken gemaakt heeft.
Er is dus geen tijd om af te wachten of
er werkelijk brand komt. Wanneer er iets
kraakt, breken dadelijk van alle kanten de
blusstraien op het wrak los. Zo is het niet
alleen aan dek. Wanneer ergens in de
hangars een vlammetje ontdekt wordt, gaat
de blusinstallatie daar in werking. Dat
betekent, dat 150 ton water per uur over
alle vliegtuigen gespoeld wordt. Die grote
mate van snelwerkende veiligheidsmiddelen
is natuurlijk nodig op een oorlogsschip.
En toch, zolang de jachtvliegen niet loeiend
opstijgen van het dek, celaden met benzine,
patronen, raketten en soms bommen, zolang
niet de officier op de geheel terzijde
gedrukte brug behalve op de navigatie
ook op de vijand moet letten, zo lang is
zelfs een vliegkamptchip een grijze drijvende
inrichting, waarop tussen de 900 en de 1000
man wonen. Inderdaad wonen, want wan
neer er eenmaal een reis naar de Oost
gemaakt zal worden, is dat een reis van
twee jaar. Dan is het niet voldoende, wan
neer de mannen vechten en slapen. Daarom
is er ook zoveel, zelfs op een schip als de
„Karei Doorman" met kennelijk geen andere
bestemming dan de strijd ter zee, dat er op
gericht is het leven aan boord dragelijk te
maken.
Daarom is er een grote, goed ingerichte
kombuis, daar zijn er cantines en recreatie
verblijven en daarom ook kunnen vliegtui
gen wat opgeschikt worden, zodat in de
grote hangar filmvoorstellingen gegeven
kunnen worden.
K.
(Nadruk verboder) (copyright N. N. P.)
ZEEPOST VOOR OOST EN WEST.
Met de volgende schepen kan zeepost
w irden verzonden. D: datum van uiterlijke
ter postbezorging staat tussen haakjes achter
de naam van het schip vermeld.
Suriname m.s. „Bonaire" (12 October)
Indonesië s.s „Polydorus" (17 October).
Curasao m.s. „Delft* (18 October)
NIEUWE BONNEN VOOR WERKKLEDING
Het centraal distributiekantoor deelt mede
dat de bonnen voor werkkleding H 19 en
L 19 lot nader order geldig zijn voor het
kopen van werkkleding. Op de bonnen H 19
kan men kopen
Een overall of een werkpak van dril, ke
per of satijn een lange stofjas, een lange
witte jas, een laboratoiiumjas of een mouw-
schort.
Op de bonnen L 19 kan men kopen een
werkbroek of werkjasje van keper, drill,
satijn, beiiverteen, Engels leer. manchester
of pilow, een korie witte jas, een koksbuis
of een korte stofjas.
De bonnen H 14 tot en met H 18 en L 13
tot en met L 18 blijven voorlopig geldig.
Ontmoetingen.
Hij dacht, dat de paar schoten die hij
gehoord had op ons convooi bedoeld waren,
en kwam ons daarom tegemoet met een
paar mensen in een jeep. Een bruinver
brande kirei, in korte broek en hemdje, op
een paar afgetrapte groene gymschoentjes,
met een zeer mooi baardje, een klein
krom pijpje en een bren. Zijn groet klonk
zo onvervalst Zeeuws, dat ik alleen maar
kon concluderenook afkomstig van de
blonde top der duinen. Zo maakte ik kennis
met Adriaan Bogaard van de Noordweg
uit Domburg, voorbeeld van volmaakte
trouw tussen een brenschuttez en zijn wapen.
Want zoals hij nu nog vertelt over :ijn
paardenspan uit Domburg, op dezelfie
wijze sprak hij mij, en zal hij later tot
luisterend Domburg verteilen over zijn bren
(„nou, en ik met de bren erop af, want
weigeren deed ie nooit....") En op vele posten
in de omtrek hoorde ik vertellen over zijn
vermaardheid als brenschutter.
U kunt dus begrijpen, dat mijn Zeeuwse
hart openging, bij het ontmoeten van deze
knaap, op de verste post in de bruine hete
woestenij van de Asahan, de Zuidwesthoek
van Noord-Sumatra, het stadje SunungTua.
En zodoende heb ik daar enige dagen
doorgebracht, bij de beroemde „Kompanie
Slioe" van Majooi Wcllemati (de eerste
lirrailleurscompagnie van 3/3 R.I.) De
„caese fire" hing in de lucht, en het was
er tijdens mijn verblijf zerr rustig. Ik heb
's nachts een wachtje met hem geklopt,
eeu cchter.d met hem op een van de vele
„tjots" (heuvelkoppen, die het terrein be
heersen) gezeten, ter bewaking van de weg
werkers en ben enige malen door hem aan
de ping-pong-tafel ingemaakt.
Ei.verder heb ik een heel gesprek met hem
gehad in de cantine, achter een glaasje
lauw, en zeer geestloos vocht, over de vele
cafétjes in Middelburg, de weinige in Dom
burg, en slaakten we vele malen de ver
zuchting. dat het zo jammer was, dat het
maar eens per jaar Weatkappelse kermis
isEn toen hij het verhaal deed van de
fameuze doorstoot van Langgapajong naar
Gunuiig Tua tijdens de laatste politionele
actie van Majoor Wciicmai» niet zijn men
sen, die met een colonne van jeeps in een
nacht en een dag door de eindeloze blus-
bervelden wisten te ploeteren, èn telkens
weer verzuchtte: „mensen, mensen, wat
hebben we toen afgezieien.kwam er
telkens slechts één gedachte naar voren
Domburg moest hem zo eens kunnen zie»,
wat zouden ze daar dan trots op hem zijn
geweest. Want hoewel zijn hemdje en korte
bróek hem zeer „indisch", zijn baard hem
jaren ouler, en zijn pijp hem zeer bezadigd
maakten, was hij toch nog voor alles
dezelfde gebleven.
Als hij zijn bordje ijst verorbert, denkt
hij aan Zeeuwse „stuuten". Hij loopt zijn
patrouilles alsof hij rondstapt ever het
stille strand bij zijn geboorteplaats; als hij
de wacht betrekt op de tjots, dan zit hij
niet in het ongenadig he e land van Zuid-
Asahan, maar met zijn „liefje uut Oost-
kappel" op de duinkop achter Domburg.
En 's avonds, wanneer hij met zijn jungle-
hoed en geweer op wacht gaat, eerst nog
een pijp opsteekt, en dan zo gezellig over
alles en nog wat babbelt, is het niet de
soldaat le klasse, die in Gunuig Tua naar
vijanden speurt, maar de dijkenwacht largs
de Zeeuwse kuit, die opgroeide onder de
draaiende lichtflitsen van de Wrstkappelse
vuurtoren. En als het moet, vecht hij met
diezelfde onverzettelijke kracht, die eens
Walcheren droog maakte. Hij was een
van de weinigen, die niet veranderden in
deze jaren, omdat hij de kunst verstond de
oorlog aan zich aan te passen. Daarom zal
hij later zijn Iidië tijd slechts zien als een
groot avontuur, dat wel een onderbreking,
doch geen verandering bracht in zijn leven.
Daarom ook zal Domburg nog steeds groot
genoeg zijn voor hem, als hij thuisvaart.
En dat zal heus niet lang meer duren.
Derhalve draag ik het Domburgse thuis
front door dezen op om In plaats van twee
maal, drie maal per week de stoepen te
schuren en de ramen te lappen, en voor
alle zekerheid de vlag nog maar eens uit
te wassen. En als hij dan de ouderlijke
woning komt binnenstappen, moet eerste
vraag zijn: Hoe gaat het met jebi ei.
Dan zal hij zijn pijp opsteken en begin
nen „Nou, en ik nut mijn bren erop af,
want weigeren deed ie nooit en dan
zal Domburg voor de tweede maal z n hart
ge»loien hebben
Enkele dagen later zag ik hem nng even
op een andare post. Hij reed toen in een
jeep door de „hoofdstraat" van Langga
Pajong. Hij lang languit, met zijn benen
over de neergeklapte voorruit van de jeep,
en in zijn rechterarm zijn laatste liefde,
de bren.
De Verenigde Staten en de
televisie.
In de Verenigde Stalen neemt de televisie
een steeds hogere vlucht. De federale auto
riteiten hebben een programma opgesteld,
waarbij aan 2245 zendstations in 1400 ver
schillende steden in het gehele land een
zendvergunning verleend zal worden.
Momenteel zijn er slechts 70 televisie
zenders, welke bijna alle in de grote
steden in het Oosten van de Verenigde
Staten gelegen zijn.
Binnenkort zal met de openbare behan
deling van dit programma een aanvang
worden gemaakt. Enkele van de vraag
stukken, welke ter sprake zullen komen,
zijn kleurentelevisie en stratovisie her
uitzending van de programma's door op
grote hoogte in de stratospheer rond
cirkelende vliegtuigen, waarmede een veel
groter gebied bestreken kan worden.
Voor de uitvoering van dit uitbreidings
programma zullen 42 nieuwe televisie
kabels voor uiterst hoge frequenties aan de
12 bestaande speciale kabels die nu gebruikt
worden, toegevoegd moeten worden.
Hoeveel mensen in de toekomst wel naar
televisie zullen kijken, blijkt uit het feit, dat
reeds 2 200.000 televisie-ontvangers het
gesproken woord en muziek, in beeld in
de Amerikaanse huizen, kantoren, restaurants
en andere voor het publiek toegankelijke
plaatsen brengen.
Een van de belangrijkste problemen in
deze industrie is de invoering van nieuwe
verbeteringen op dit gebied zonder dat tot
dusverre gebruikte ontvangers hierdoor on
bruikbaar wnrden. Door enige nieuwe uit
vindingen is dit vraagstuk echter niet meer
onoplosbaar. Door een nieuw goedkoop
voorzetapparaatje is het b.v. mogelijk met
de tot dusverre gebruikelijke ontvangers
programma's te ontvangen, die op uiterst
korte golflengten uitgezonden worden.
Tevens wordt een nieuw systeem voor
kleurentelevisie-uitzendingen toegepast, waar
bij men zijn oude televisie-ontvanger kan
blijven gebruiken en ook de zenders slechts
weinig veranderd behoeven te worden. De
Radio Corporation of America verklaart, dat
kleurentelevisie uitzendingen volgens het
nieuwe sysieem zonder erige veranderingen
met de oude toestellen ontvangen kunnen
worden. Vanzelfsprekend wordt het beeld
echter zwart-wit. Met behulp van een
voorzetapparaatje kuunen ook de gekleurde
beelden ontvangen worden.
Deze nieuwe en andere methoden van
kleurentelevisie zullen bestudeerd worden
door de speciale commissie, die opgericht
is door het Amerikaanse National Bureau
of Standards, die aan het Congres rapport
zal uitbrengen.
De federale autoriteiten hebben reeds
vergunning verleend voor proefuitzendingen
met kleurentelevisie in een viertal steden
en de vinding is tevens gebruikt voor de
demonstratie van nieuwe operatiemethoden,
die speciaal voor Amerikaanse medici
werden georganiseerd.
Voor de ontwikkeling van de televisie in
de Verenigde Staten zijn de vorderingen
op het gebied van de massaproductie van
televisie-ontvangers echter nog belangrijker
dan de nieuwe technische uitvindingen, die
de laatste tijd op dit gebied gedaan zijn,
daar dank zij de nieuwe productie-methoden
de prijzen der ontvangers sterk gedaald zijn,
zodat zij nu binnen het bereik van een
groot deel van de bevolking zijn gekomen.
Uit een rapport van de Radio Manufac
turers Association, een vereniging van
fabrikanten van radio-ontvangers, blijkt dat
In het eerste halfjaar van 1949 ongeveer
één millioen televisie-ontvangers aan het
publiek werden verkocht. 77 pet. van dit
aantal werd verkocht aan gezinnen in de
lagrre irkoraersk'asse. Verwacht wordt,
dat in de tweede helft van 1949 anderhalf
millioen televisie-ontvangers verkocht zullen
worden.
fN
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
11 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indië fl. 1,55.
Buitenland 11. 2,
Advertentieprijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Mededeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
©Dan rug, keel en borstje
inwrijven met
