AXELSCHE IK COURANT Frankering bij abonnement, Axe'. ZATERDAG 4 JUNI 1949 63e JAARGANG No. 69 s NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD Verschijnt iedere 'F VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN Woensdag en Zaterdag Drukker-Uitgeefster: Firma J. C. VINK Adres Redactie en Administratie: AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§ Hoofdredactie: T. C. VINK-van VESSEM Pinksteren wil zeggen: vijftig! SYMBOLISCHE BETEKENIS VOOR ONZE TIJD. „Ende als de dagh des Pinckstei(feesls) vervult werf, waren sij alle eendrachtelick bijeen." (Van een bijzondere medewerker) H:t is niet algemeen bekend dat de toena iling «Pinksteren" afgeleid is van een Grieks woord dat vijftig betekent. Het was de naam van het Joodse dankfeest voor de oogst dat ip de vijftigste dag na Pasen val». Voor de Christenheid is Pinksteren het derde grote feest, dat de uitstorting van de Hei- Geest, waarvan in het tweede hoofd tak van de Handelingen der Apostelen wordt verhaald en die begrepen wordt als de stichting van de eerste Christelijke kerk, gedenkt. Het wonder. Het is niet zonder bekoring dit belang wekkende verhaal te lezen in een heel oude vertaling van het Nieuwe testament. Terwijl Apostelen „eendrachtelik" bijeen waren de dag van het Pinksterfeest, geschiedde let wonder. „Ende daer geschiedde haestelick uyt den hemel een geluyt, gelijck als van eenen geweldigen wint, ende vervulde het geheele huys daer sy saeten. Ende van haer werden gesien verdeelde longen als van vuyr, ende het sat op een yegelick van haer. Ende sij werden vervult met den Heyügen Geest ende begonnen te spreken met andere talen, soo als de Geest haer gaf uyt te spreken." Een merkwaardig gebeuren. Nog merk waardiger als ons wordt verteld, dat daar Ie Jeruzalem mensen bijeen waren, behorend lot verschillende volkeren, die de meest uiteenlopende talen spreken. De Apostelen echter, op wie de Heilige Geest was uitge stort en die men kende ais Gallilrërs spra ken in alle talen van de toen bekende wereld „Parthers ende Meders, ende Elamiten. ende die inwoonders zijn van Mesopotamia, sn Judea, ende Capadocia, ende Asia. Phry- gia ende Pamphilia, Egypter, ende de hee- len Liby. welck bij Curenen (ligt) ende uyt- landisctie Romeynen, beyde Joden erde Jodengenooten. G'etersen ende Arabiers." Zij allen hoorden de Apostelen spreken in de taal die zij verstonden, zij horden hun eigen taal, in welke zij geboren waren, Geen wonder dat zij daarna bereid waren te luis teren naar een predikatie van de Apostel Petrus en toegankelijk waren voor zijn woord. „Ende alle geloofden, waren bijeen, ende hadden alle dingen gemiyn'. Hst is stellig niet verwonderlijk, dat ve len dit Pinksterwonder overdenkende zich bezinnen op de internationale betekenis van de Christelijke gedacht*, die ln haar ideale verwezenlijking de gemeenschap van alie dingen belichaamt. Daar het Pinksterfeest zeven weken na Pascha werd gevierd, heette het bij de joden het Feest der Weken. Bij de rabijnen gold het tevens als het Feest der Wetgeving van de Sinai. De tegenwoordige Joden vie ren 't met het versieren der huizen en synago gen in welke zij gewoonlijk de geschiedenis van Ruth lezen. Eerste Christelijke Pinksterviering. Tot het vieren van het Pinksterfeest werd eerst besloten in het jaar 305 op de Kerk vergadering te Elviramen vierde aanvan kelijk alle vijftig dagen van het Paasfeest af door dagelijkse communie en gebeden. Later werd de viering tot een dag beperkt. PausUrbanus li voerde het Pinksterfeest van'drie dagen in. Dat was in het jaar 1904. Later werd het pinksterfeest tot twee dagen teruggebracht, hi sommige streken van ons land wordt nog aan de derde Pinksterdag vastgehouden. In vele landen is het gebrui kelijk met Pinksteren beikenboompjes op te stellen (Pinkstermeiën). Men vermoedt dat dit gebruik samenhangt met oud-Ger maanse lentefeester, welke echter in de loop der eeuwen gekerstend werden. z Pinksteren 1949 roept bij ons herinnerin gen op van wel zeer verschillende aard. We herinneren ons Pinksteren 1940. De week van de voorbereidingen voor de aan staande feestdagen, die op Vrijdagmorgen al onze illusies met een slag deed verdwij nen. Het werd oorlog, iets, dat we in ons landje steeds als onmogelijk hadden beschouwd. Levendig staat al wat we in vijf bange ja ren beleefden, ons weer voor de geest- Maar ook, hoe na ruim vier jaar van onderdrukking en verzet op 6 Juni 1944 de blijde lijding tot ons kwam van de janding der geallieerden bij Caen De bevrijding was in aantocht en op deze Pinksterdagen her denken we tegelijk het droeve en het blijde gebeuren en ondank» vele zorgen in heden en toekomst, vieren we opgewekt en dank baar het aloude feest. Enkele bijzonderheden uit Axels historie, li. FEESTEN TE AXEL IN DE MIDDELEEUWEN. „Toen de wereld vijf eeuwen jonger was", zegt Huizingein „Herfsttij derM ddeleeuwen" hadden alle levensgevallen veel scherper uiterlijke vormen dai nu. Tussen leed en vreugde, tussen rampen en geluk scheen de afstand groter dan voor ons'; al wat men beleefde had nog die graad van onmiddeiijk- heid en absoluutheid, die de vreugd er, het leed nu nog hebben in de kindergeest." Daaraan denkt men, als men de stads rekeningen doorleest. Want daarin komen de uitgaven voor, gedaan door de stads regering ter gelegenheid van de feesten. Mer, kon hemelhoog juichen ter gelegenheid van de feesten of was ten dode bedroefd, als er bij*, de pest heerste. We kunnen er ook in lezen, hoe er feest gevierd werd. in de 2e maand van het jaar was O.iza L'eve Vrouwedag Lichtmisse (2 Februari), een feestdag. In de stadsrekening van 1495" 96 treffan we de post aan: „Gepresenteert de ghesellen van de Retotjjck dezer stede, ter causen van de spelen, die zij speelden 1 kan wijn kostende 12 schellingen." De Retorijck was de Rederijkerskamer„De vier mefcteelen", hebbende als schuts patrones: St. Ontcommere. De kamer had had als zinspreukGod ontcommer elx herte. Het jblazoen wordt nog in afdruk bewaard in Gent en vertoont St. Ont commere aan het kruis met aan de ene zijde een doopvont en aai de andere zijde een harl, terwijl er onder is afgebeeld een wijnstok met ranken, bloem :i en druiven trossen. Daaronder bevinden zich 4 schotels (melcteeler) en daaronder staat het oude wapen van Axel (de keper met de 3 sleutels). Deze Rederijkerskamer vertoonde dikwijls een esbattement of toneelspel en trok in 1539 naar Gent naar het beroemde Land juweel, uitgeschreven door de r.u nog bestaande Rederperskamer„De Fonteyne„, waarover Dr. van Dis ons in zijn proef schrift veel heeft medegedeeld. Zij voerde daar een spel in refereinen op, dat ant woord moest geven op de vraag: „Wat den mensen stervende meesten troost es In de stadsrekening ven 1538 39 staat „Betaald Lieven Pit van dat hij bij laste van .scepenen geweest heeft te Gendt met deken en gildebroeders van de retoiijcke omme te lotene metten anderen steden en dorpen es (ln) Juni en vachlsrde (was uil) 4 dagen." Prins of Beschermheer was in 1505: Jan Pierens, die ook 8 maanden orgelisle was. De Factor of schrijver der toneelspelen was een zekere Wulfaert W<ysse. Wat werd er op het Zuivelplein genoten door de toenmalige bewoners van Ax:l van het in onze ogen zo eenvoudige toneelspel van die lijd, vooral wanneer er een klucht of sotternie met taferelen uit het volksleven op komische wijze werd voorgesteld. Er komt onder andere voor: „Gepresenteerd den koning der sotten." We lezen ook: „Gepresenteerd de jongens, die te Vastel- avond speelden met mijnheer „Luttel in de band en ook lezen we van de bende van mijr- hcer Toutluifault. Zeker zo iets al „De Spaanse Brabander." De dag voor Vastelavont was een feest dag ter ere van mijnheer de Abt. Ook dan gaf de Kamer van Retorijck zijn zirnespel of sotternie ten beste, zoals deze post aan geeft Gepresenteerd Jan Scolpaert te Vastelavont, als hij zijn Conincfees'e hield 2 kan wijn 30 schellingen. Het Gemeentebestuur presenteerde steeds gul wijn, waarvoor de uitgaven op de duur zo hoog liepen, dat er in een der reke ningen staat, dat de Commissarissen, be noemd tot het nazien der rekening, het gemeentebestuur aanmaanden wat minder gul te zijn met het presenteren vanschenk- wijnen. Nog andere vertoningen, nl. der wapen- reispeler3 of wapenreiders gaven het volk vermaak. Denk U het Zuivelplein bevolkt met die bont Middeleeuws geklede bewo ners, welke kijken naar de wapenreiers, die hun behendigheid tonen in het gebruik der wapenen, zoals deze post ons zegt Gepresenteert de wapenreiders van Beoos- tenblie, die hier kwamen spelen en dansen over het zwert in drankgelde 24 pond. Ook op Paasdagen op Si. Qntcommers- dag (23e dag van Juli?) gaven de rede rijkers hu.i esbattementen, terwijl we ook lezen van calfdansers. Wat met die caif- dansers bedoeld wordt, is niet goed uit te maken. In de rekening van 1533-34 staat bijv. de post: Betaald voor een nieuw hoofd aan het calf van de calfdansers, een nieuw schild van de 9 beesten en nieuwe duvelshoofden 20 schellingen. In de reke ning van 1555 komen de calfdansers voor het laatst voor. We lezen maar een enke maal, dat ae Graaf (O. ze geduchten here) hier vertoc ft. In de rekening 1497—1498 staat b.v.„Ge presenteerd mijnen gheduchten heere (Filips de Schoone) den 18sten Ougst 1497 ais hij hier in stede was, te zijner blijde wille- comen: een hame en 200 screven Rijn wijnsbetaald voor twee ton keyle (bier) en twee zakken evene (haver), die mijn gheduchten heere gezonden was gepresenteerd den artsiers (boogschutters) van onsen gheduchten heere 6 kannen wijn. Filips de Schoone was hier komen jagen en werd op stadskosten onihaald. De voornaamste feesten waren die ter ere van „'t heiig cruce" (heilig kruis op de 3e dag van Pinksteren, op 1 Augustus en op St. Bavodag (1 October). In de Parochiekerk, gewijd aan de apos tel Petrus, berustte een „afbeelding" van het kruis van den Here Jezus. Die „afbeel ding" schijnt werkelijk een kruis geweest te zijn. Daarvan vertelt Dr, G. Bmm in zijn Bullarium Trajectense II bl. 73 o.a. het volgende„Paus Innocentius VI gaf in de bul van 1 October 1355 een aflaat van een jaar en veertig dagen aan allen, die op gemelde drie dagen de parochiekerk te Axel bezochten, godvruchtig de afbeelding ver eerden en een aalmoes aan de kerk schon ken, vooral aan wie op de 3e dag van Pinksteren de processie meemaakten. Van heinde en verre uit de 4 ambachten en daarbuiten kwamen velen naar Axel om de afl at te verdienen door de processie mee te maken. We zien edelen en voorname overheidspersonen o'a. Joost van Gistelle en mevrouw zijn geselnede Margaretha van Raveschoot, die dan van het kasteel van de Moere naar hun kasteel in Axel kwamen, of Willem van Berchem, ruddere en mevrouw van Berchem, of ook de Bailluw van de 4 ambachten; Ghiselbrecht Dullaert, ontfan- ger van de Moere: Adriaen Willemse,clerc van den lande van Dendermonde: Jan Pottelsberghe, onderbailluw van Gent; de ontfanger van Curtrijcke (Kortrijk) en cok gewone poorters utt omliggende plaatsen vulden Axels straten. Altijd is de 3e dag van Pinksteren ééi der drukke dagen van de Pinksterweek geweest. Op het Zuivel plein en rond de kerk staan veel kramen en daartuseen beweegt zich een woelige menigte, die de processie wil zien. Door de gegevens uit de stadsrekeningen kunnen we ons een voorstelling maken, hoe de processie of optocht samengesteld was. Voorop kwam het „heiig ouce", gedragen door de scipiieden (schippers) die het ook rond de „Clincmeulene" droegen en het daar op de baiüen (omheining) zetten. We lezen van Bastene zeelen, „daer ons Heer in de processie mee gebonden was", men zag de prebende (of presbieter Melsisedech( Metchizedek, koning van Salem?), een huisken met St. Anthonis, die getemperd (verzocht) werd met een schotel spijze. Nooit werd vergetende „Draak" met „couleuren" opgeve.fd, die in de processie werd meegevoerd en St. Joris met een lans gewapend. Bij het einde van de optocht werd een „greppe" gedolven en St Joris stak de draak dood. 't Was een voorstelling van het oude verhaal van St. Joris en de draak; alleen staat er nergens iets vermeld van een jonkvrouw, die bevrijd werd, zoals in Beesel aan de Maas volgens zeggen om de zeven jaar nog gebeurt. De mooiste en grootste processie of opiochl was die van 1549, welke leek op hef Lim burgs Maasstrichts Paasspel of een ver kleinde editie ervan in optochtvorm was. Toen gingen in de stoet mee sleden met Bijbelse voorstellingen, die voortgetrokken en zo de stad rondgevoerd werden. We lezen in de stadsrekeningen posten, die daarop betrekking hadden, want alles werd uit de gemeentekas bekostigd. We geven U de volgende opsomming der sleden le. een slede, waarop voorgesteld werd hoe Adam en Eva uit het paradijs werden verjaagd, 2e. één met Abraham en Izak, 3e. hoe Mozes de geboden ontving, 4e, voor stelling van de boodschap aan Maria, 5e. Bethlehem, 6'. daar ons Heer over de doeme zit (voorstelling van het laatste oor deel), 7e. Herodus met zijn knechten, 8e. ons Heer in het hovekin (Gethsemané, 9e. 2 sleden n.l. daar Annas in de trooneziten daar Cajafas in de troone zit, 10e. 3 sleden n.l. Pilatus in de troone, Herodus in de troone en de berg Calvariën, 11e. daar Judas in vergangen is, 12:. geeselinge onzes Heeren, 13e. daar ons Heer gewoond heeft, 14e. daar Pilatus ons Heer vertoogde (recht huis van Pilatus), 15e. ons Heer en de Joden lopen metten cruce, 16e. ons Heer verrijzenisse. Alles te zamen enkele Oud- Testamentische voorstellingen gevolgd door episoden uit Christus lijden. Stelt U zich dit alles voor, de hele optocht met de speellieden of trompers, ook wel pijpers genormd-, gevolgd door de mannen van de bcogschuitersgilden St. Sebastiaan, St. Joris of Si. Victor, trots voortstappend met hun hand- of voetboog, daarna gevolgd door de andere gilden, de bailluw met schout en schepenen in hun mooiste ambtskledij, de herderkens achter 't Bethleëm, die pijpten, de Ingelkens (engelkens), de juwelen, die schitterden op de kleding, kortom de hele kleurrijke stoet, voorttrekkend in schitterend zonlicht van het Zuivelplein langs Vogelensang-, Rechte-, Burcht-, Fien- nis-, St. Joris-, en Genischevaartstraat naar de Clincmeulene en ge ziet Tiet kleurrijkste toneel uit het Axel der Middeleeuwen voor U. J. R. de Jonge. VAN 5 JUNI TOT EN MET 2 JULI: 7 EXPORTEIEREN PER KIP. Voor de periode 5 Juni tot en met 2 Juli 1949 moeten pluimveehouders ten behoeve van de export 7 eieren per kip (vorige periode 8) leveren. De desbetreffende exportzegels moeten uiterlijk 17 Juni a,s. bij de plaatselijk bureauhouders zijn ingeltve d. BUITENLANDSE KAAS ZONDER BON De mogelijkheid van een ruimere voor ziening van de Nederlandse markt m.et bui tenlandse kaassoorren krachtens de met enige landen gesloten handelsverdragen zal een hoeveelheid kaas uit de landen (o.a Frankrijk, Italië en Zwitserland) in Neder land ingevoerd kunnen worden heeft de Minister van Landbouw, Visserij en Voed selvoorziening doen besluiten met ingang van 3 Juni 1949 voor alle gëimporteerde kaas de distributiebepalingen in te trekker. Van deze datum af mag buitenlandse kaas derhalve bonvrij verkocht worden. In tegenstelling met Nederlandse kaas, die als volksvoedsel algemeen geconsumeerd wordt, bedraagt buitenlandse kaas een min of meer uitzonderlijk karakter, waarbij het aanbod groter it dan de vraag. Van de fatale kaasvoorziening van ons land maken de buitenlandse kaassoorten een zeer beschei den deel uit. Voor binnenlandse kaas blijft de rantsoenering volledig gehandhaafd. UITKERING TOT 2 PROCENT VAN JAARLOON, Het college van rijksbemiddelaars heeft evenals het vorige jaar, bepaa'd dat het geoorloofd is, zonder voorafgaan ie afzon derlijke toestemming van het college, in de loop van 1949 een of meer uitkeringen toe te kennen tot een totaal bedrag van maxi maal 2 procent van het jaarloon van de betrokken werknemer. Deze uitkering kan ineens of in gedeelten plaats vinden bij gelegenheden als Kerstmis vacantie, einde boekjaar enz. en mag niet in de verkoopsprijzen werden doorberekend. Abonnements prijs: Losse nummers 5 ct. Kwartaal abonnement Axel binnen de kom fl 1,25 Alle andere plaatsen in Nederland en Ned. Indié fl. 1,55. Buitenland fl. 2, Advertentieprijs 7 cent per m.m. Ingezonden Mededeelingen 20 cent per m.m. Kleine Advertentiën (maximum 8 regels) 1 - 5 regels 60 cent. iedere regel meer 12 cent extra.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1949 | | pagina 1