AXELSCHE m COURANT
AXELSCHE fl£ COURANT
Generaal Spoor overleden.
Hr. Ms. onderzeeboot „O 24.'
Hr. Ms. onderzeeboot „O 24."
0)
Frankering bij abonnement, Axe).
ZATERDAG
MEI 1949
63e JAARGANG No. 67
v
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en .Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
Woensdag kwam uit Batavia het bericht
dat generaal S. H. Spoor aldaar was over
leden.
Simon Hendrik Spoor werd in 1902 te
HET SCHIP EN DE MANNEN.
Door Bram Baggerman.
II. (Slot).
staat de kaartenkamer uit een aan het
plafond van de longroom opgehangen kaar-
tenkastje. De ij «kast waar de kok zijn vlees
bewaart is ergens achteruit onder de vloer
verborgen, zodat het opduiken van een
Frankering bij abonnement, Axel.
WOENSDAG 25 MEI 1949.
63e JAARGANG No. 66
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
HET SCHIP EN DE MANNEN,
Door Bram Baggerman.
Als iemand, die zich thuis gevoelt op een
zeegaand schip vreemd staat te kijken bij
de eerste afdaling van zijn leven in de
wondere wereld van kleppen, kranen, hand-
wielen en wijzerplaten, die het inwendige
van een Hr. Ms. onderzeeboten vormt, kan
de lezer zich wellicht indenken, hoe het
een op nautisch gebied volslagen leek te
moede zal zijn, wien ditzelfde avontuur
overkomt.
Hr. Ms. „O 24" is thans ongeveer 9 jaar
oud. Dit betekent, gezien het feit dat de
Nederlanders op het gebied van scheeps
bouw een bijzondere plaats innemen in de
wereld, dat deze onderzeeboot een verge
lijking met de in deze oorlog gebouwde
schepen der overige geallieerden in alle
opzichten goed kan doorstaan. De enkele
nieuwigheden die later moesten worden
aangebracht betroffen radar, richt-instru-
menten en een snuiver, waarvan de beide
eerste wel, de laatste nog niet is gemon
teerd. Overigens is die snuiver een
soort schoorsteen, waardoor het mogelijk
is, onder water op de dieselmotoren te
varen een Nederlandse vindingj die
reeds vóór de oorlog bestond en alleen wat
verbeterd is.
De ontvangst aan boord is wat verwar
rend. Een onderzeeboot die over enkele
uren zee zal kiezen voor „inschietpioeven"
met torpedo's ligt gemeenlijk niet niets te
doen in een haven. De bezoeker vindt
ergens lussen torpedo's, die aan boord
worden geheschen en een aantal bedrijvige
matrozen, die gedachtenassociaties wekken
aan een verstoord mierennest, een luik en
de potige bootsman C. de Wolf uit de
Westerwijkstraat 2 te Velsen, die met al of
niet gezouten zeemanstaal de torpedo's
naar het inwendige van Hr. Ms. „O 24"
doet verhuizen, nodigt hem met een «Laat
u maar zakken, meneer" uit, daarin af te
dalen. Bootsman De Wolf is overigens de
enige overlevende van Hr. Ms. ,0 16", die
op 15 Dec. 1941 na een geslaagde operatie
in de Golf van Siam ten Oosten van
Malakka op een mijn liep.
Onze bezoeker geraakt bij zijn afdaling
in het voorbatterijcompartiment van de
onderzeeboot, zo genoemd, omdat zich daar
de voorste accubatterij voor het electrisch
onder water varen bevindt. Men ziet hier
van niet veel. Alles is netjes weggestuwd
onder de vloer en het enige, wat op de
aanwezigheid van accu's duidt is een klein
rond koperen luikje, waardoor een enkele
maal per dag iemand een zuurweger steekt
ter controle. Voorlopig is het hier evenals
aan dek een mierenhoop, nu iedereen met
iets bezig is. Kijkt onze landrot vooruit, dan
ontwaart hij een ronde opening, die hem
wordt aangeduid als een „deur" in een
wachterdicht schot. Hierdoor kan men in
de boegbuiskamer komen, maar die ope
ning is zo groot, dat dit alleen maar
mogelijk is door middel van een handeling,
die het midden houdt tussen kruipen en
duiken. De boegbuiskamer is thans het
centrum van activiteit op het voorschip.
Daar toch bevinden zich in het voorste
compartiment dus van de onderzeeboot, de
in de boeg gemonteerde torpedolanceer-
buizen. En daar worden nu de torpedo's
ingeladen. Als onze landrot voorls verneemt,
dat in die boegbuiskamer alle leden der
bemanning beneden de rang van korporaal
wonen en de kok er zijn koffieketel, fornuis
en broodoven heeft, terwijl in het voor
batterijcompartiment de korporaals en onder
officieren van Hr. Ms. „O 24" huizen, is
het begrijpelijk, dat hem de haren ten
berge rijzen. Op het voorbatterijcomparti
ment volgt het achterbatterijcompartiment,
tevens de longroom, de plaats waar de
officieren leven. De deur tussen voor- en
achterbatterijcompartiment is de enige aan
boord, waardoor men met een beetje oplet
ten om hoofd en voeren niet te stoten,
betrekkelijk rechtop kan gaan. Een grapjas
onder de bemanning vertelde, dat die deur
speciaal was aangebracht om het nogal
omvangrijke lichaam van prof. Vening
Meinesz door te laten. Het verhaaltje is
aardig, maar niet geheel juist. Deze deur
moet zo groot zijn om te verwisselen accu's
door te laten. Die zijn vrij hoog en mogen
bij transport niet worden gekanteld.
Achter de longroom ligt de hut van de
commandant, de enige, die over de luxe
van een privé-woon- en werkruimte beschikt.
Maar dan een hut, waarvoor de eerste de
beste vierde stuurman ter koopvaardij zijn
neus optrekt. De bank die hier de enige
zitplaats vormt, is tegelijkeriijd slaapkooi
en alles is even klein en compact. Als de
commandant, de luitenant ter zee 2e klasse
R. van Wely, die aan de wal te Rotterdam
woont, Pleinweg 162 C, er in staat, vraagt
de toeschouwer zich in stomme verbazing
af, hoe die zich daar moet aan- of uitkle
den of er kan werken 1 Toch heeft de heer
Van Wely geen buitensporige lichaams
omvang. Integendeel, hij is tenger en slank,
met donker haar en een verweerd gezicht
vol plooien en rimpels. Nog jong, maar
met de kortaangebonden vriendelijkheid van
een goede commandant. Wie hem spreekt,
begrijpt, waarom de mannen hem graag
mogen en hem vertrouwen.
De hut van de commandant wordt gevolgd
door de radiohut, waar alleen gewerkt wordt
en niemand slaapt en dan volgt hft centrale
zenuwstelsel van iedere onderzeeboot: de
centrale. Min of meer te vergelijken met
een combinatie van stuurhut en manoeuvreer
stand. Vaart men boven water, dan zijn
als oij ieder schip, brug en machinekamer
de vitale punten. Maar bij duiken worden
alle krachten samengt trokken op de cen
trale. Van hieruit worden de elecro motoren
bediend. Een handvol mensen stort zich
op de overweldigende hoeveelheid daar
aanwezige kranen en kleppen, voor- en
en achterduikroeren komen in eclie en een
hier verdwaalde landrot luistert verbijsterd
naar een hels gesis dat op ieder commando
schijnt te moeten volgen. Verder levert
een duik voor een landrot betrekkelijk
weinig sensatie. Meters laten hem zien
hoe diep hij zich onder h- t zeeoppervlak
bevindt, wat de helling van de boot is, de
koers, de s::clh.id en allerlei a.:dere gege
vens, waarmee hij toch geen weg weet.
Bij afvuren van torpedo's wordt het een
beetje spannend. Korte commando's volgen
elkaar op, worden teruggepraaid en even
voelt men een plotselinge druk op de oren
als met een geluid, dat het midden houdt
tussen een ontploffing-via-een-geluiddemper
en een diepe zucht een torpedo een buis
verlaat. Waar die torpedo heen gaat, weet
alleen de commandant, die door de periscoop
kijkt. Het boven komen levert meer sen-
satte.. Weer klinken de blaas- en sisgelui
den, als kleppen en kranen open gaan en
de tanks worden leeggeblazen. En dan, als
de luiken opengaan, de commandant het
druipnatte brugdek betreedt en dreunend
de diesels aanslaan, klinkt plotseling uit het
achterschip een gestamp en gebonk, dat
elk gesprek in machinekamer, centrale of
longroom onmogelijk maakt. Een grote
luchtperspomp vult de verbruikte luchtvoor-
raad in recordtijd aan, hetgeen een grap
penmaker een parallel heeft doen trekken
tussen een onderzeeboot en een walvis, die
beide na een duik heftig blazend en snuivend
aan de oppervlakte komen. Achter de cen
trale ligt de machinekamer, in dit geval
luitenant ter zee 2de klasse H. A. Hollebach,
Van Alkemadelaan 12 te Den Haag, wordt
betiteld, de leiding heeft. Hier voelt zelfs
de koopvaardgman zich op min of meer
bekend terrein. De machinekamer ziet er
uit als iedere andere scheepsmachinekamer
met twee ferme dieselmotoren, telegrafén
voor iedere motor, drukmeters, toerenfellers,
enz. Wat compacter gebouwd en in een
wat kleiner ruimte samengeperst dan by een
gewoon vaartuig het geval is.
En tenslotte, helemaal achteruit, ligt de
hekbuiskamer met de in de achtersteven
gebouwde torpedoianceerbuizen. En natuur-
ïyk is het hier een even grote drukte als in
de boegbuiskamer. Ook hier worden
torpedo's geladen en ook hier warrelt een
troep rnler-mensen. Voorts bevinden zich
hier een paar in iedere woonruimte zeer
noodzakelijke kleine vertrekjes en degene,
die niet op een onderzeeboot thuis behoort
en door een natuurlijke noodzaak gedwon
gen een dezer vertrekjes opzoekt, ziet tot
zijn stomme verbazing, dat zich hier zelfs
kleppen en meters bevinden.
VIER ZONDAGEN GEEN RIJVERBOD.
Teneinde tegemoet te komen aan de vele
verzoeken, welke hem hebben bereikt, heeft
de minister van Verkeer en Waterstaat
ontheffing verleend van het rijverbod op
de volgende Zondagen
5 Juni, 26 Juni, 31 Juli en 28 Augustus.
Op de overige Zondagen zal een afdoende
controle op de naleving van het Zondags
rijverbod worden gehandhaafd.
ZEEPOST NAAR INDONESIË.
Op 31 Mei a.s. vertrekt het s.s. „Rempang"
naar Indonesië Met dit schip kan zeepost
worden meegezonden. De correspondentie
moet daarvoor uiterlijk 29 Mei ter post
zijn bezorgd.
Op 3 Juni vertrekt het s.s. „Zuiderkruis"
naar Indonesië. Met dit schip kan eveneens
post worden meegezonden, mits voor l»Junl
ter post bezorgd.
NIEUWE REGELING EXPORT VAN
POOTAARDAPPELEN.
Binnenkort zal aan het bedrijfschap zaai
zaad en pootgoed een voorstel van de
Stichting voor de landbouw worden gezonden
inzake een regeling ten behoeve van de
telers van pootaardappelen. Dit voorstel
heeft ten doel by een overschot aan
pootaardappelen de prgs op een redelijk
peil te stabiliseren, een zeker inkomen aan
de telers te garanderen en bovendien een
zekere deviezenodbrengst voor ons land te
bewerkstelligen.
Men heeft het plan opgevat het pootgoed
via een gezamenlijke verkoopcentrale onder
bepaalde voorwaarden aan de handel ter
beschikking te stellen. Details van dit
plan worden op het ogenblik uitgewerkt.
ren. Nu woont hy in de Izak Hoornbeek
straat 42 te Delft. Hy is, als al zgn lands
lieden, donker, met kroezig haar en ais hij
lacht en dat doet hij graag trekt van
zijn ene oor naar zijn andere een wit
mond open, die de donkerte
tog eens zo zwart doet
iet alleen klein van stuk,
nig en is zelfs in staat,
an een machinekamer te
ig rond te scharrelen en
ere plaats dan waar hy
r boven te komen. Wat
cje bedoeld wordt weet
e de machinekamer van
heeft bekeken. Een kat
loeite mee hebben,
is korporaal-monteur G.
e geldt als de grootste
>mt dicht in de buurt van
woont te Twisk (N.-H.),
De dikste is niet, zoals
sn, de kok, die aan boord
naar een klein en mager
ir hofmeester Tuik uit
oet denken aan een als
cherubynlje, maar zgn
left weinig uitstaande met
heeft niemand aan boord
boot. Tuik heeft altyd
een bijzonderheid tussen
inutselaars en verzorgt
Ier zit hij, ook als het er
Ityd netjes in de kleren,
eelt met luitenant ter zee
inkman uit Biithoven en
G. van der Meer uit
rietal ziet er onder alle
t om door een ringetje te
:ekere zin wel begrypelijk
n wat een onderzeeboot-
„herenbaan". Sergeant
gt zijn dagen door in de
i de leiding heeft over
legrafisten en een tele-
Daar bespeelt hy radar
en oren van de „O 24".
i is navigatie-officier en
s voor kaarten, passers,
!S meer zg. Ook al geen
Ie handen te verrichten.
eeft met Hr. Ms. onder-
heel wat afgezworven,
aatste reis naar, door en
;amen met de torpedo-
en de zwaartekracht-
Vening Meinesz kwam
maal de wereldomtrek.
en grotendeels in „vuil
iet op een onderzeeboot
ïeboot te bemannen zijn
waaraan bijzondere eisen
let alleen wat betreft de
i lichamelijk uithoudings-
c wat betreft hun morele
onderzeeboot moet een
leel zijn, een feilloos
en de mannen maken
eel uit als al de machines
e er in zijn opgenomen,
lorlog heeft men verge-
trekken tussen onze
[ringen en die der andere
vielen zeker niet uit ten
mannen. Die hielpen
ie eer van de Koninklijke
Nederlandse vlag hoog
WEER SPIJSOLIE
I]GBAAR.
Landbouw, Visserij en
heeft bepaald, dat voor
nderiyke bonnen meer
ewezen in verband met
5 beschouwen rantsoen
n. Met ingang van
men spysolie kunnen
nnen voor voedingsvet-
an dus naar keuze zgn
oor 250 gram boter of
240 gram spijsolie per
worden bevoorraad met
ngen. Met ingang van
ials gebruikelijk bij de
mmentenbonnen bij de
tepalen welk deel van
wijzingen zij als boter-
deel zy als margarine/
zullen ontvangen. Op
it keuze margarine, vet
3 betrokken.
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indië fl. 1,55.
Buitenland fl. 2,-.
Advertentieprijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Medfedeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
hipfatlllr PPfi halo nnorafto lo
ui:^i.i- x
Abonnements
prijs:
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
fl 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indié fl. 1,55.
Buitenland fl. 2,
Advertentieprijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Meaedeellngen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
