AXELSCHE 21 COURANT
Frankering bij abonnement, Axel.
ZATERDAG 9 APRIL 1949
63» JAARGANG No. 54
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt iedere
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woensdag en Zaterdag
Drukker-Uitgeefster:
Firma J. C. VINK
Adres Redactie en Administratie
AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§
Hoofdredactie:
T. C. VINK-van VESSEM
Het einde van
Veldmaarschalk Rommel,
ui.
Het drama begint.
Het slot-drama van Rommels carrière
en van zijn wereld had vijf bedrijven.
Eerste bedrijfVerbijstering.
Stel u voor Rommel 's middags om 12
uur op D-dag, opgesloten in zijn kasteel in
het zonnige Frankrijk. Onophoudelijk ratelen
telefoons en kletteren telexen zo had
het behoren te zijn. Maar in werkelijkheid
waren er verrassende en verontrustende
periodes van stilte. De meldingen van het
front kwamen niet binnen zoals dat had
moeten gebeuren. Het duurde lang, eer
orders werden doorgegeven. In de voor
hoeden waren telegraaf- en radio-verbir.-
dingen verbrokenBerlijn was twistziek,
verward, het hield bevelen vastde grote
Duitse oorlogsmachine hokte en stokte en
stond zelfs stil.
Dit alles is zorgvuldig te boek gesteld
c'oor automatisch-werkende stenografen en
klerken, keurig opgeborgen voor een nage
slacht, dat de zaak spoèdig zou overnemen.
Maar op 6 Juni 1944 kon op de Duitse
hoofdkwartieren zelfs de meest systematisch
denkende man geen wijs uit de berichten.
Er waren parachutisten neergekomen, des
nachts bij Caen en diep in het schiereiland
van Cherbourg. Bij het aanbreken van de
dag waren zij gevolgd door troepen, die
op verschillende punten langs de kust aan
land waren gezet. Dat wist men, maar dat
was ook alles wat men met zekerheid wist.
En zelfs dit had men pas laat gehoord.
Pas om 9 uur volle twee-en-een-half
uur nadat golven geallieerde infanterie aan
land waren gegaan, hadden de direct
betrokken Duitse bevelhebbers het hoofd
kwartier gewaarschuwd. Maar toen was
ook vijf minuten later al het opwindende
bericht gekomen, dat de situatie ten noor
den van de vitale stad Caen zo critiek was
geworden, dat er onmiddellijk hulp moest
komen van zware .wapenen.
Hoe slecht was de situatie in werkelijk
heid? Wat Rommel het eerst van alles
moest weten, was, hoe het gesteld was met
de drie Duitse infanterie-divisies, die vlak
aan de kust lagen. En juist dat kon hij
niet te weten komen. Hij wist alleen, dat
er geen contact meer kon worden verkregen.
,Wij moeten de aanvaller in zee tegen
houden* had Rommel tot zijn bevel
hebbers gezegd. Het was nu wel duidelijk, dat
zij dat niet gedaan hadden. Om twaalf uur
kwam er bericht, dat de vijand eenbrugge-
hoofd had gemaakt van 25 km. breed. Op
hetzeifde ogenblik werd er opgebeld, dat
de situatie bij het vitale knooppunt Caen
.critiek* was.
Dit was de eerste grote schok, die Rom
mel uit zijn evenwicht bracht. Zijn mense
lijke zeewering was dus onneembaar ge
weest. Had Rundstedt dan toch gelijk
gehad Neen, Rundstedt kon geet} gelijk
hebbende oude man en alles, wat hij
vertegenwoordigde moest ongelijk hebben
- dat moesten zij bewijzen, en er was
geen moment te verliezen.
Het enige was: Wie moest het moment
bepalen? De Duitse bevelhebbers werkten
niet samen. Zij vormden een jaloerse troep,
die elkaar bespionneerden. De bevelheb
ber van de Duitse vloot in het Kanaal bv.
hield geen contact met Rommel of Rund
stedt, maar alleen met Berlijn (waarom had
den de Duitse duikboten en torpedoboot-
jagers de geallieerde armada niet tegenge
houden Waarom hadden zij de bevel
hebbers aan de kust geen enkele waar
schuwing doen toekomen Ook met de
Luftwaffe was geen contact. (Waar waren
alle jagers? vroeg Rommel herhaalde-
lijk. In geval van nood waren er hem 600
of 700 beloofder waren er maar een paar.
iPraat me niet over Goering en zijn Luft
waffe", schreeuwde Rommel).
En onmiddellijk boven Rommel stond
Rundstedt, die bepaalde in de buurt gelegen
divisies voor eigen gebruik gereserveerd
had. En boven Rundstedt stond weer Ber-
'ijn, dat ook al divisies aan het westfront
voor zijn eigen gebruik had gereserveerd.
Rn intussen was op de een of andere
manier het contact met Rommels enige
pantser-divisie verbroken en die vocht nu
«n eigen oorlog.
Op dit ogenblik de vroege middag
van de zesde Juni begint de intrige.
Rommel wii de drie pantser-divisies, die
het dichtst bij het bedreigde gebied liggen,
zonder meer in de strijd werpen. Rundstedt
wil ze eerst gecombineerd opstellen. Berlijn
wil ze zelfs niet eens opstellen.
Dood punt.
Dit dode punt was te wijten aan de
onderlinge achterdocht en de verdeelde
verantwoordelijkheid. Hoe zou de strijd
gelopen zijn, als generaal Bradley midden
in het gevecht geen tank-colonne in de
strijd had kunnen werpen, zonder eerst toe
stemming te vragen aan het departement
van oorlog en de vergadering van opper
bevelhebbers via de SHAEFF die
alvorens toestemming te geven een verga
dering van het ministerie bij elkaar moes
ten roepen en de mening van de president
moesten vragen Geen wonder, dat Rund
stedt zich de haren utt het hoofd trok en
dat Rommel tegen een van zijn officieren
zei: „Ik ben hier geen veldmaarschalk,
maar sergeant."
Tweede bedrijf: Improvisatie. De vroege
middag van de zesde Juni bracht berichten,
dat pasgelande Britse tanks op weg waren
naar de weg Caen—Bayeuxniemand van
de Blitzkrieg-specialisten had gedacht, dat
de geallieerden zo snel konden handelen.
Rommel, nog gewend aan de Duitse supe
rioriteit in de lucht, was onthutst over de
geallieerde luchtvloten, die bijna geen tegen
stand ondervonden en alle verbindingen
vernielden. En intussen bleef het antwoord
uit. Dat bleef uit, voornamelijk, omdat Hit-
Ier vond, dat hij alleen het antwoord kon
geven en dat niemand anders te vertrouwen
was. Maar het bleef ook uit, omdat nie
mand ook Hitier niet het antwoord
wist. Want de grote brandende vraag bij
een invasie isis dit de echte invasie of
alleen een afleidingsmanoeuvre Was dit
hèt plan van de geallieerden? Rommel en
Rundstedt wisten het niet. Of beterzij
dachten, dat zij het wisten, want Eisen
howers tactici hadden ervoor gezorgd, dat
de Duitsers geloofden, dat de invasie zou
komen ten oosten van de Seine. Alleen
Hitler had dit niet geloofd, hij had voor
speld, dat de inval zou komen ten westen
van de Seine. Maar nu hij daar kwam,
aarzelde het opperbevelzij wilden er niet
weer inlopen. Waren de geallieerden niet
bezig hen te misleiden en zou de grote
aanval toch niet ten oosten van de Seine
komen? Daarover vergaderde Berlijn bijna
de gehele dag; pas om vier uur gaven zij
Rundstedt en Rommel toestemming de
pantser-divisie in de strijd te werpen.
Maar voor het zo ver was, bleek Rom
mels geduld uitgeput en had hjj tegen
Rundstedt in die de drie divisies tegelijk
had willen gebruiken de ene dichtstbij
gelegen divisie in de strijd geworpen. Dit
was de divisie, die al eerder op eigen
gelegenheid was gaan vechten, maar waar
mee het contact weer was hersteld en die
nu hals over kop opbotste tegen een muur
van Brits kanonvuur, grote verliezen leed
en terugdeinsde.
Dit was een beslissend moment, want dit
betekende, dat de kracht van de aanvanke
lijke Duitse tegenaanval versplinterd was.
En hieruit volgde al spoedig een hele reeks
van crises. De geallieerden brachten sieeds
meer stiijdkrachten aan land en dus waren
er met het uur meer troepen nodig om hen
te verdrijven, en geraakten de Duitsers met
het uur meer in tijdnood. Er was geen tijd
meer voor het opstellen van een goed
krijgsplan, er moest worden geïmproviseerd,
en improvisatie betekendeniet opgewassen
zijn tegen de situatie.
Misschien besefte Rommel, toen hij die
avond de berichten kreeg over de verliezen
van zijn pantser-divisie, de omvang van zijn
blunder, en zag hij in, dat hij door die
ene divisie in de strijd te werpen precies
gedaan had, wat hij een krijgsgevangen
Engels generaal in Afrika verweten had:
„Wat hebt u eraan, of u meer tanks hebt
dan ik, als u er maar enkele tegelijk in de
strijd werpt?"
Derde bedrijf: teleurstelling.
Tegen eind Augustus, toen de ene neder
laag na de andere de Duitsers uit Frankrijk
wegspoelde, zou Hitier zijn particuliere
vonnis over Rommel vellen. Blijkens enkele
half verbrande notities sprak Hitler met
Keitel„Helaas is Rommel zei hij
een groot agressief aanvoerder zolang de
zaken goed gaan, maar een volslagen pes
simist, als er ook maar de geringste tegen
slag komt." Hij karakteriseerde Rommel
daarop met een versregel van Goethe
Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt.
Op dat punt breekt de notitie af.
Wat Hitier nu zei, had het opperbevel
al lang geweten. Maar Rommel mocht dan
geen goede maarschalk zrn, aan zijn ver
knochtheid aan Hitier en de nazi-zaak had
geen twijfel bestaan. Edoch, laat op die
fatale zesde Juni kwamen er aanwijzingen,
dat niet alleen zijn zenuwen het hadden
opgegeven, maar dat ook zijn toewijding
aan de Führer was gaan wankelen.
Laat in de middag vaardigde Hitiers
hoofdkwartier ineens een order uit, dat het
geallieerde bruggehoofd rog diezelfde avond
moest worden opgerold. Het was een
onzinnig bevel, want het zou onmogelijk
zijn vóór de volgende dag nieuwe pantser
troepen in de strijd te werpen. Rommel
nam geen notitie van dit bevel.
Rommel lag die avond niet alleen met
het hoofdkwartier overhoop, maar ook met
zichzelf. De man, die'aldoor snel had wil
len handelen, aarzelde nu. Pas de volgende
ochtend gaf hij een divisie parachutisten
uit Bretagne opdracht naar Normandië te
komen. Maar het duurde lang, eer zij daar
waren, want de geallieerde luchtmacht
bestookte hen onophoudelijk en zij moesten
de tocht te voet of per fiets maken. Ook
een mobiele S.S.-divisie uit het gebied ten
zuiden van de Loire had een volle week
nodig om in Bretagne te komen.
De berichten bleven somber en Rommel
moest tenslotte wel bekennen, dat de zaken
er slecht voor stonden.
En wat kwam er intussen terecht van die
grote gecoördineerde tegenaanval, die de
pantser-divisies van Rommel en Rundstedt
tegen het bruggehoofd zouden lanceren
Niets. Elke keer, dat de Duitsers begonnen
de troepen op te stellen, gooiden de geal
lieerde bommenwerpers de zaak in het
honderd. En Intussen stuurde Rommel maar
weer overhaast een klein troepje naar de
meest bedreigde punten.
Om de zaak nog iets somberder te maken
de man, die direct onder Rommel het bevel
voerde over de pantsertroepen was Sepp
Dietrich, een gunsteling van Hitier, maar
een vijand van Rommel en een amateur op
het slagveld. En amateurs nazi of niet
kon Rommel niet gebruiken.
Acht Juni was een kwade dag voor Rom
mel toen begon er een nieuwe serie impro
visaties. Hij had voornamelijk de strijd aan.
gebonden met de Britten in het oosten van
het bruggehoofd en bijna geen aandacht
geschonken aan de Amerikanen in het wes
ten en dat wreekte zich nu. Hals over kop
probeerde hij versterkingen te krijgen,
maar alweer: de verbindingen waren ver
broken. De volgende dag bracht een pauze
tengevolge van het slechte weer in het
Kanaal, maar op de tiende verspeelde
Dietrich weer meer dan honderd tanks. En
.toen viel er een bom op het hoofdkwartier
van de pantsergroep West op het ogenblik,
dat Rommel er confereerde. Rommel was
een van de weinigen, die ontkwamen. Ook
de Pruisische tank-generaal Geyr von
Schweppenburg, die anti-nazi geworden
was, ontkwam. Kort na het bombardement
werd hij naar Berlijn ontboden. Daar ver
telde hij aan zijn vriend Ulrich von Hassell,
die nauw betrokken was bij het complot
tegen Hitier, hoe-Rommel aan de dood
ontsnapt was. Hoe was de verhouding tus
sen Schweppenburg en Rommel Behoorlijk,
was het antwoord. Hoe dachten de Duitse
generaals in het westen over deze dingen
In de grond van de zaak, zei Schweppen
burg, was hun houding er een van volledige
berusting.
TRYGVE LIE,
de grote man van de V.N.
2 Februari 1946 werd Trygve Lie ge
ïnstalleerd als secretaris-generaal der
United Nations, Trygve Lie, de zoon
van een Oslo'se meubelmaker.
Reeds jong ging Trygve Lie zich met de
politiek bezig houden. Dat was geen toeval,
want zijn onderwijzer was de socialistische
voorman Johan Evje, die wat in de knaap
zag en hem hielp verder studeren, aldus
veel bijdragende tot de latere vorming van
de jonge Lie.
Het was in een arbeiderswijk van de
Noorse hoofdstad, dat Trygve op 16 Juli
1896 het levenslicht aanschouwde als de
zoon van een meubelmakertje. Zijn vader
ging zes jaar later zijn fortuin in de Nieuwe
Wereld zoeken, zoals daarvoor reeds dui
zenden van zijn landgenoten hadden gedaan.
Zijn vrouw, Hulda Lie, trok met Trygve en
zijn zusje naar het fabrieksplaatsje Grorud,
nabij Oslo. Zij opende hier een eetgelegen
heid om in de behoeften van haar kleine
gezin te voorzien. Het spreekt wel vanzelf,
dat het in hoofdzaak arbeiders waren, die
tot de geregelden behoorden.
Evje hielp de jongen zich te ontwikkelen
en effende hem de weg om verder te stu
deren. Eerst ging hij naar de H.B.S. om
vervolgens aan de universiteit te Oslo in de
rechten te studeren, hetgeen in 1919
bekroond werd met de meestertitel.
Het contact met de arbeiders in de zaak
van zijn moeder had ook niet nagelaten
invloed op de jongen uit te oefenen. Zo
kwam vanzelf de knaap zich voor de poli
tiek te interesseren.
Hij bezocht allerlei vergaderingen, heus
niet van één richting, integendeel het waren
zelfs de meest uiteenlopende.
Moeders hulp.
Trygve hielp bovendien zijn moeder in
haar zaak en moest ook voor de inkopen
zorgén, hetgeen hem uitstekend afging.
De kosten, aan Trygve's studie verbonden,
waren te hoog, dan dat zijn moeder die kon
opbrengen zodat de jongeman er buiten zijn
studietijd om iets moest bijverdienen. O.a.
was hij toen werkzaam bij de Armenzorg.
Op 19-jarige leeftijd werd hij aangesteld als
bezoldigd secretaris van de afdeling der
socialistische partij. Toen hij 23 jaar was
had hij het reeds gebracht tot secretaris van
het partijbureau. Er ontstonden scheuringen
in de socialistische partij, maar de jonge
Lie wist later de stukken weer te helen.
Op 25-jarige leeftijd trouwde hij met de
dochter van de stationschef van Grorud,
Hjördis Jörgensen.
Moskou, de „Derde Internationale", riep
de Noorse partijleiding ter verantwoording
over een mislukte staking en toen maakte
het bruidspaar zijn huwelijksreis naar de
Russische hoofdstad. Zij werden door Lenin
in eigen persoon ontvangen. De Noren
stonden onder druk, doch dit bleek Lie
weinig te hebben gedeerd, want de Noorse
socialisten bleven op hun eigen kompas
varen. Men zou van Lie kunnen zeggen, dat
het Moskouse bezoek hem juist verder van
de linkervleugel van zijn party heeft ver
wijderd.
Het jonge pdar, dat zich in een villa te
Grorud vestigde, kreeg drie dochters. Lie
is een groot liefhebber van de sport. Bij
de athletiek trad hy als hoog- en vèr-
springer sterk op de voorgrond. Ook voet
bal had zyn liefde.
Lie stichtte de Noorse Arbeiders-Sport
bond en leidde in 1934 te Parijs de Noorse
groep. Later verpandde hij zijn hart aan
tennis, waarin hij ook een buitengewoon
speler bleek: zo won hij in 1036 een inter
nationaal tournooi.
Minister.
In 1935 werd Tiyve Lee aangezocht als
minister in het nieuwe kabinet, waarin hij
de portefeuille van Justitie kreeg. Datzelfde
jaar reeds kreeg Lie het heel moeilijk,
want Leo Trotzki vroeg toen asyl in Noor
wegen, hetgeen Lie toestond. Trotzki was
echter niet te bewegen zich „koest" te
houden, hetgeen tot gevolg had, dat de
Noren een ander plaatsje voor hem zochten
en in 1936 vertrok hij tot grote opluchting
o.a. van Lie, naar Mexico.
Op 30 Juni 1939 verwisselde hy de post
van Justitie voor die van Handel en op 3
October voor die van Bevoorrading. Krach
tig pakte hy bij dit laatste nieuw ingestelde
ministerie de zaken aan.
Toen kwam de overval der Duitse horden
op 9 April 1940. De regering werd gedwon
gen de zetel te verplaatsen, doch de Duit
sers dreven haar op, zodat de regering,
evenals de Noorse Koninklqke Familie, uit
moest wijken naar Engeland. Lie werd toen
minister van Buitenlandse Zaken en ook
als zodanig verrichtte hy groot werk.
United Nations.
Op 15 December 1940 hield Lie van
Londen uit een radio-rede, waarin hy voor
het eerst de gedachte ontwikkelde voor een
organisatie als de United Nations.
Zijn gedwongen verblijf in de Britse
hoofdstad stelde hem in staat veel te spre
ken met de grote leiders van de andere
Geallieerden, zoals Roosevelt en Churchill.
Hij bracht in 1943 een bezoek aan de
President der Verenigde Staten en in 1944
ging hij raar Moskou.
Abonnements
prijs»
Losse nummers 5 ct.
Kwartaal
abonnement
Axel binnen de kom
II 1,25
Alle andere plaatsen
in Nederland en
Ned. Indié 11. 1,55.
Buitenland 11. 2,
Advertentie prijs
7 cent per m.m.
Ingezonden
Medfedeelingen
20 cent per m.m.
Kleine Advertentiën
(maximum 8 regels)
1 - 5 regels 60 cent.
iedere regel meer
12 cent extra.
t