AXELSCHE 21 COURANT Frankering bij abonnement, Axel. ZATERDAG 9 APRIL 1949 63» JAARGANG No. 54 NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD Verschijnt iedere VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN Woensdag en Zaterdag Drukker-Uitgeefster: Firma J. C. VINK Adres Redactie en Administratie AXEL Markt 12 Postbus 16 Tel. 56§ Hoofdredactie: T. C. VINK-van VESSEM Het einde van Veldmaarschalk Rommel, ui. Het drama begint. Het slot-drama van Rommels carrière en van zijn wereld had vijf bedrijven. Eerste bedrijfVerbijstering. Stel u voor Rommel 's middags om 12 uur op D-dag, opgesloten in zijn kasteel in het zonnige Frankrijk. Onophoudelijk ratelen telefoons en kletteren telexen zo had het behoren te zijn. Maar in werkelijkheid waren er verrassende en verontrustende periodes van stilte. De meldingen van het front kwamen niet binnen zoals dat had moeten gebeuren. Het duurde lang, eer orders werden doorgegeven. In de voor hoeden waren telegraaf- en radio-verbir.- dingen verbrokenBerlijn was twistziek, verward, het hield bevelen vastde grote Duitse oorlogsmachine hokte en stokte en stond zelfs stil. Dit alles is zorgvuldig te boek gesteld c'oor automatisch-werkende stenografen en klerken, keurig opgeborgen voor een nage slacht, dat de zaak spoèdig zou overnemen. Maar op 6 Juni 1944 kon op de Duitse hoofdkwartieren zelfs de meest systematisch denkende man geen wijs uit de berichten. Er waren parachutisten neergekomen, des nachts bij Caen en diep in het schiereiland van Cherbourg. Bij het aanbreken van de dag waren zij gevolgd door troepen, die op verschillende punten langs de kust aan land waren gezet. Dat wist men, maar dat was ook alles wat men met zekerheid wist. En zelfs dit had men pas laat gehoord. Pas om 9 uur volle twee-en-een-half uur nadat golven geallieerde infanterie aan land waren gegaan, hadden de direct betrokken Duitse bevelhebbers het hoofd kwartier gewaarschuwd. Maar toen was ook vijf minuten later al het opwindende bericht gekomen, dat de situatie ten noor den van de vitale stad Caen zo critiek was geworden, dat er onmiddellijk hulp moest komen van zware .wapenen. Hoe slecht was de situatie in werkelijk heid? Wat Rommel het eerst van alles moest weten, was, hoe het gesteld was met de drie Duitse infanterie-divisies, die vlak aan de kust lagen. En juist dat kon hij niet te weten komen. Hij wist alleen, dat er geen contact meer kon worden verkregen. ,Wij moeten de aanvaller in zee tegen houden* had Rommel tot zijn bevel hebbers gezegd. Het was nu wel duidelijk, dat zij dat niet gedaan hadden. Om twaalf uur kwam er bericht, dat de vijand eenbrugge- hoofd had gemaakt van 25 km. breed. Op hetzeifde ogenblik werd er opgebeld, dat de situatie bij het vitale knooppunt Caen .critiek* was. Dit was de eerste grote schok, die Rom mel uit zijn evenwicht bracht. Zijn mense lijke zeewering was dus onneembaar ge weest. Had Rundstedt dan toch gelijk gehad Neen, Rundstedt kon geet} gelijk hebbende oude man en alles, wat hij vertegenwoordigde moest ongelijk hebben - dat moesten zij bewijzen, en er was geen moment te verliezen. Het enige was: Wie moest het moment bepalen? De Duitse bevelhebbers werkten niet samen. Zij vormden een jaloerse troep, die elkaar bespionneerden. De bevelheb ber van de Duitse vloot in het Kanaal bv. hield geen contact met Rommel of Rund stedt, maar alleen met Berlijn (waarom had den de Duitse duikboten en torpedoboot- jagers de geallieerde armada niet tegenge houden Waarom hadden zij de bevel hebbers aan de kust geen enkele waar schuwing doen toekomen Ook met de Luftwaffe was geen contact. (Waar waren alle jagers? vroeg Rommel herhaalde- lijk. In geval van nood waren er hem 600 of 700 beloofder waren er maar een paar. iPraat me niet over Goering en zijn Luft waffe", schreeuwde Rommel). En onmiddellijk boven Rommel stond Rundstedt, die bepaalde in de buurt gelegen divisies voor eigen gebruik gereserveerd had. En boven Rundstedt stond weer Ber- 'ijn, dat ook al divisies aan het westfront voor zijn eigen gebruik had gereserveerd. Rn intussen was op de een of andere manier het contact met Rommels enige pantser-divisie verbroken en die vocht nu «n eigen oorlog. Op dit ogenblik de vroege middag van de zesde Juni begint de intrige. Rommel wii de drie pantser-divisies, die het dichtst bij het bedreigde gebied liggen, zonder meer in de strijd werpen. Rundstedt wil ze eerst gecombineerd opstellen. Berlijn wil ze zelfs niet eens opstellen. Dood punt. Dit dode punt was te wijten aan de onderlinge achterdocht en de verdeelde verantwoordelijkheid. Hoe zou de strijd gelopen zijn, als generaal Bradley midden in het gevecht geen tank-colonne in de strijd had kunnen werpen, zonder eerst toe stemming te vragen aan het departement van oorlog en de vergadering van opper bevelhebbers via de SHAEFF die alvorens toestemming te geven een verga dering van het ministerie bij elkaar moes ten roepen en de mening van de president moesten vragen Geen wonder, dat Rund stedt zich de haren utt het hoofd trok en dat Rommel tegen een van zijn officieren zei: „Ik ben hier geen veldmaarschalk, maar sergeant." Tweede bedrijf: Improvisatie. De vroege middag van de zesde Juni bracht berichten, dat pasgelande Britse tanks op weg waren naar de weg Caen—Bayeuxniemand van de Blitzkrieg-specialisten had gedacht, dat de geallieerden zo snel konden handelen. Rommel, nog gewend aan de Duitse supe rioriteit in de lucht, was onthutst over de geallieerde luchtvloten, die bijna geen tegen stand ondervonden en alle verbindingen vernielden. En intussen bleef het antwoord uit. Dat bleef uit, voornamelijk, omdat Hit- Ier vond, dat hij alleen het antwoord kon geven en dat niemand anders te vertrouwen was. Maar het bleef ook uit, omdat nie mand ook Hitier niet het antwoord wist. Want de grote brandende vraag bij een invasie isis dit de echte invasie of alleen een afleidingsmanoeuvre Was dit hèt plan van de geallieerden? Rommel en Rundstedt wisten het niet. Of beterzij dachten, dat zij het wisten, want Eisen howers tactici hadden ervoor gezorgd, dat de Duitsers geloofden, dat de invasie zou komen ten oosten van de Seine. Alleen Hitler had dit niet geloofd, hij had voor speld, dat de inval zou komen ten westen van de Seine. Maar nu hij daar kwam, aarzelde het opperbevelzij wilden er niet weer inlopen. Waren de geallieerden niet bezig hen te misleiden en zou de grote aanval toch niet ten oosten van de Seine komen? Daarover vergaderde Berlijn bijna de gehele dag; pas om vier uur gaven zij Rundstedt en Rommel toestemming de pantser-divisie in de strijd te werpen. Maar voor het zo ver was, bleek Rom mels geduld uitgeput en had hjj tegen Rundstedt in die de drie divisies tegelijk had willen gebruiken de ene dichtstbij gelegen divisie in de strijd geworpen. Dit was de divisie, die al eerder op eigen gelegenheid was gaan vechten, maar waar mee het contact weer was hersteld en die nu hals over kop opbotste tegen een muur van Brits kanonvuur, grote verliezen leed en terugdeinsde. Dit was een beslissend moment, want dit betekende, dat de kracht van de aanvanke lijke Duitse tegenaanval versplinterd was. En hieruit volgde al spoedig een hele reeks van crises. De geallieerden brachten sieeds meer stiijdkrachten aan land en dus waren er met het uur meer troepen nodig om hen te verdrijven, en geraakten de Duitsers met het uur meer in tijdnood. Er was geen tijd meer voor het opstellen van een goed krijgsplan, er moest worden geïmproviseerd, en improvisatie betekendeniet opgewassen zijn tegen de situatie. Misschien besefte Rommel, toen hij die avond de berichten kreeg over de verliezen van zijn pantser-divisie, de omvang van zijn blunder, en zag hij in, dat hij door die ene divisie in de strijd te werpen precies gedaan had, wat hij een krijgsgevangen Engels generaal in Afrika verweten had: „Wat hebt u eraan, of u meer tanks hebt dan ik, als u er maar enkele tegelijk in de strijd werpt?" Derde bedrijf: teleurstelling. Tegen eind Augustus, toen de ene neder laag na de andere de Duitsers uit Frankrijk wegspoelde, zou Hitier zijn particuliere vonnis over Rommel vellen. Blijkens enkele half verbrande notities sprak Hitler met Keitel„Helaas is Rommel zei hij een groot agressief aanvoerder zolang de zaken goed gaan, maar een volslagen pes simist, als er ook maar de geringste tegen slag komt." Hij karakteriseerde Rommel daarop met een versregel van Goethe Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt. Op dat punt breekt de notitie af. Wat Hitier nu zei, had het opperbevel al lang geweten. Maar Rommel mocht dan geen goede maarschalk zrn, aan zijn ver knochtheid aan Hitier en de nazi-zaak had geen twijfel bestaan. Edoch, laat op die fatale zesde Juni kwamen er aanwijzingen, dat niet alleen zijn zenuwen het hadden opgegeven, maar dat ook zijn toewijding aan de Führer was gaan wankelen. Laat in de middag vaardigde Hitiers hoofdkwartier ineens een order uit, dat het geallieerde bruggehoofd rog diezelfde avond moest worden opgerold. Het was een onzinnig bevel, want het zou onmogelijk zijn vóór de volgende dag nieuwe pantser troepen in de strijd te werpen. Rommel nam geen notitie van dit bevel. Rommel lag die avond niet alleen met het hoofdkwartier overhoop, maar ook met zichzelf. De man, die'aldoor snel had wil len handelen, aarzelde nu. Pas de volgende ochtend gaf hij een divisie parachutisten uit Bretagne opdracht naar Normandië te komen. Maar het duurde lang, eer zij daar waren, want de geallieerde luchtmacht bestookte hen onophoudelijk en zij moesten de tocht te voet of per fiets maken. Ook een mobiele S.S.-divisie uit het gebied ten zuiden van de Loire had een volle week nodig om in Bretagne te komen. De berichten bleven somber en Rommel moest tenslotte wel bekennen, dat de zaken er slecht voor stonden. En wat kwam er intussen terecht van die grote gecoördineerde tegenaanval, die de pantser-divisies van Rommel en Rundstedt tegen het bruggehoofd zouden lanceren Niets. Elke keer, dat de Duitsers begonnen de troepen op te stellen, gooiden de geal lieerde bommenwerpers de zaak in het honderd. En Intussen stuurde Rommel maar weer overhaast een klein troepje naar de meest bedreigde punten. Om de zaak nog iets somberder te maken de man, die direct onder Rommel het bevel voerde over de pantsertroepen was Sepp Dietrich, een gunsteling van Hitier, maar een vijand van Rommel en een amateur op het slagveld. En amateurs nazi of niet kon Rommel niet gebruiken. Acht Juni was een kwade dag voor Rom mel toen begon er een nieuwe serie impro visaties. Hij had voornamelijk de strijd aan. gebonden met de Britten in het oosten van het bruggehoofd en bijna geen aandacht geschonken aan de Amerikanen in het wes ten en dat wreekte zich nu. Hals over kop probeerde hij versterkingen te krijgen, maar alweer: de verbindingen waren ver broken. De volgende dag bracht een pauze tengevolge van het slechte weer in het Kanaal, maar op de tiende verspeelde Dietrich weer meer dan honderd tanks. En .toen viel er een bom op het hoofdkwartier van de pantsergroep West op het ogenblik, dat Rommel er confereerde. Rommel was een van de weinigen, die ontkwamen. Ook de Pruisische tank-generaal Geyr von Schweppenburg, die anti-nazi geworden was, ontkwam. Kort na het bombardement werd hij naar Berlijn ontboden. Daar ver telde hij aan zijn vriend Ulrich von Hassell, die nauw betrokken was bij het complot tegen Hitier, hoe-Rommel aan de dood ontsnapt was. Hoe was de verhouding tus sen Schweppenburg en Rommel Behoorlijk, was het antwoord. Hoe dachten de Duitse generaals in het westen over deze dingen In de grond van de zaak, zei Schweppen burg, was hun houding er een van volledige berusting. TRYGVE LIE, de grote man van de V.N. 2 Februari 1946 werd Trygve Lie ge ïnstalleerd als secretaris-generaal der United Nations, Trygve Lie, de zoon van een Oslo'se meubelmaker. Reeds jong ging Trygve Lie zich met de politiek bezig houden. Dat was geen toeval, want zijn onderwijzer was de socialistische voorman Johan Evje, die wat in de knaap zag en hem hielp verder studeren, aldus veel bijdragende tot de latere vorming van de jonge Lie. Het was in een arbeiderswijk van de Noorse hoofdstad, dat Trygve op 16 Juli 1896 het levenslicht aanschouwde als de zoon van een meubelmakertje. Zijn vader ging zes jaar later zijn fortuin in de Nieuwe Wereld zoeken, zoals daarvoor reeds dui zenden van zijn landgenoten hadden gedaan. Zijn vrouw, Hulda Lie, trok met Trygve en zijn zusje naar het fabrieksplaatsje Grorud, nabij Oslo. Zij opende hier een eetgelegen heid om in de behoeften van haar kleine gezin te voorzien. Het spreekt wel vanzelf, dat het in hoofdzaak arbeiders waren, die tot de geregelden behoorden. Evje hielp de jongen zich te ontwikkelen en effende hem de weg om verder te stu deren. Eerst ging hij naar de H.B.S. om vervolgens aan de universiteit te Oslo in de rechten te studeren, hetgeen in 1919 bekroond werd met de meestertitel. Het contact met de arbeiders in de zaak van zijn moeder had ook niet nagelaten invloed op de jongen uit te oefenen. Zo kwam vanzelf de knaap zich voor de poli tiek te interesseren. Hij bezocht allerlei vergaderingen, heus niet van één richting, integendeel het waren zelfs de meest uiteenlopende. Moeders hulp. Trygve hielp bovendien zijn moeder in haar zaak en moest ook voor de inkopen zorgén, hetgeen hem uitstekend afging. De kosten, aan Trygve's studie verbonden, waren te hoog, dan dat zijn moeder die kon opbrengen zodat de jongeman er buiten zijn studietijd om iets moest bijverdienen. O.a. was hij toen werkzaam bij de Armenzorg. Op 19-jarige leeftijd werd hij aangesteld als bezoldigd secretaris van de afdeling der socialistische partij. Toen hij 23 jaar was had hij het reeds gebracht tot secretaris van het partijbureau. Er ontstonden scheuringen in de socialistische partij, maar de jonge Lie wist later de stukken weer te helen. Op 25-jarige leeftijd trouwde hij met de dochter van de stationschef van Grorud, Hjördis Jörgensen. Moskou, de „Derde Internationale", riep de Noorse partijleiding ter verantwoording over een mislukte staking en toen maakte het bruidspaar zijn huwelijksreis naar de Russische hoofdstad. Zij werden door Lenin in eigen persoon ontvangen. De Noren stonden onder druk, doch dit bleek Lie weinig te hebben gedeerd, want de Noorse socialisten bleven op hun eigen kompas varen. Men zou van Lie kunnen zeggen, dat het Moskouse bezoek hem juist verder van de linkervleugel van zijn party heeft ver wijderd. Het jonge pdar, dat zich in een villa te Grorud vestigde, kreeg drie dochters. Lie is een groot liefhebber van de sport. Bij de athletiek trad hy als hoog- en vèr- springer sterk op de voorgrond. Ook voet bal had zyn liefde. Lie stichtte de Noorse Arbeiders-Sport bond en leidde in 1934 te Parijs de Noorse groep. Later verpandde hij zijn hart aan tennis, waarin hij ook een buitengewoon speler bleek: zo won hij in 1036 een inter nationaal tournooi. Minister. In 1935 werd Tiyve Lee aangezocht als minister in het nieuwe kabinet, waarin hij de portefeuille van Justitie kreeg. Datzelfde jaar reeds kreeg Lie het heel moeilijk, want Leo Trotzki vroeg toen asyl in Noor wegen, hetgeen Lie toestond. Trotzki was echter niet te bewegen zich „koest" te houden, hetgeen tot gevolg had, dat de Noren een ander plaatsje voor hem zochten en in 1936 vertrok hij tot grote opluchting o.a. van Lie, naar Mexico. Op 30 Juni 1939 verwisselde hy de post van Justitie voor die van Handel en op 3 October voor die van Bevoorrading. Krach tig pakte hy bij dit laatste nieuw ingestelde ministerie de zaken aan. Toen kwam de overval der Duitse horden op 9 April 1940. De regering werd gedwon gen de zetel te verplaatsen, doch de Duit sers dreven haar op, zodat de regering, evenals de Noorse Koninklqke Familie, uit moest wijken naar Engeland. Lie werd toen minister van Buitenlandse Zaken en ook als zodanig verrichtte hy groot werk. United Nations. Op 15 December 1940 hield Lie van Londen uit een radio-rede, waarin hy voor het eerst de gedachte ontwikkelde voor een organisatie als de United Nations. Zijn gedwongen verblijf in de Britse hoofdstad stelde hem in staat veel te spre ken met de grote leiders van de andere Geallieerden, zoals Roosevelt en Churchill. Hij bracht in 1943 een bezoek aan de President der Verenigde Staten en in 1944 ging hij raar Moskou. Abonnements prijs» Losse nummers 5 ct. Kwartaal abonnement Axel binnen de kom II 1,25 Alle andere plaatsen in Nederland en Ned. Indié 11. 1,55. Buitenland 11. 2, Advertentie prijs 7 cent per m.m. Ingezonden Medfedeelingen 20 cent per m.m. Kleine Advertentiën (maximum 8 regels) 1 - 5 regels 60 cent. iedere regel meer 12 cent extra. t

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1949 | | pagina 1